EU onzeker over interventiemacht Gaswereld verandert niet zomaar als bij toverslag d l PZC Proces tegen Milosevic gaat tweede fase in PZC Losse stoeptegel is al stem voor het Blok Tekortkomingen van de lidstaten zullen samenwerking mogelijk hinderen 15 juni 1954 dinsdag 15 juni 2004 De politieke crisis tussen Euro pa en de Verenigde Staten over de oorlog in Irak versterkt de wens van de Europese Unie om zo nodig onafhankelijk van de Navo en de VS op te treden. In de ontiverp grondwet van de Eu ropese Unie staan voorstellen voor meer samenwerking op ge bied van defensie. De vraag is of de militaire tekortkomingen van de lidstaten niet te groot zijn. door Theo van den Doel Ofschoon de lidstaten van de Europese Unie gezamenlijk zo'n 170 miljard euro uitgeven aan defensie, over circa 1,7 mil joen militairen en over ruim 175 'gevechtsbrigades' beschik ken. is de 'output' teleurstel lend. De Europese Unie is met de huidige militaire capaciteit niet in staat om een substantië le bijdrage te leveren aan de in ternationale vrede en veilig heid. Op de Top van Helsinki werd in december 1999 besloten om een Europese Interventiemacht van 60.000 man op te richten. Een paar jaar later werd al pijnlijk duidelijk dat deze interventie macht niet vóór 2010 in staat zou zijn om zelfstandig grootschalige operaties uit te voeren. De oorzaak van dit alles moet worden gevonden in de nationa le politieke agenda's waar de fensie sinds de jaren negentig een lage prioriteit heeft gekre gen. Maar tegelijkertijd wordt in veel landen het defensiebud get ook nog verkeerd besteed. Door de noodzakelijke reorgani saties vooruit te schuiven, wordt veel geld gespendeerd aan eenheden en materieel waar in de nieuwe veiligheidssi tuatie geen behoefte meer aan is. Daarnaast beschikken veel landen nog over strijdkrachten die uit dienstplichtigen be staan. Dergelijke legers zijn nauwelijks bruikbaar voor op tredens ver buiten de eigen landsgrenzen. Nederland heeft die fundamen tele keuze voor een beroeps krijgsmacht al in 1994 gemaakt, maar het buurland Duitsland worstelt er nog steeds mee. Van de 25 landen van de Europese Unie beschikken slechts vijf lan den over een volledige beroeps krijgsmacht. Het is duidelijk waar de schoen wringt. In de nieuwe grondwet, die naar verwachting nog dit jaar door de Europese Raad zal worden goedgekeurd, wordt nu de moge lijkheid geopend voor landen, wier strijdkrachten aan hoge ei sen voldoen en die politiek be reid en in staat zijn meer risi covolle operaties uit te voeren, om onderling een samenwer kingsverband aan te gaan. De militaire invulling hiervan is de formatie van eenheden van zo'n 1500 militairen die binnen vijf dagen, nadat een besluit daar toe door de Europese Raad is ge nomen, op de plaats van bestem ming moeten kunnen worden in gezet. De grote landen, zoals Frankrijk en het Verenigd Ko ninkrijk hebben het voortouw hierin al genomen. Nederland heeft te kennen gegeven ook een bijdrage aan deze 'battlegroups' te willen leveren. De vraag is of Nederland hiervoor in aanmer king komt. Handleiding Allereerst dient het politieke be sluitvormingsproces te worden aangepast. Het Toetsingskader, de 'handleiding' van de regering en het Nederlandse parlement voor de inzet van militaire een heden voor- vredesoperaties, is hier niet op toegesneden. Het po litieke debat over de inzet van Nederlandse militairen in risi covolle missies vergt, zo wijst de praktijk uit, meer dan enkele da gen. Zelfs bij niet risicovolle missies komt het nog voor dat door grote politieke partijen de goedkeuring aan een missie wordt onthouden. Een aangepas te procedure in geval van snelle inzet is daarom noodzakelijk. In de tweede plaats is de Neder landse inlichtingenpositie zwak. Deze moet worden verbeterd om de Nederlandse afhankelijkheid en daarmee ook de eigen kwets door Thomas Verfuss Het Milosevic-proces, dat op 12 februari 2002 begon, gaat donderdag de tweede fase in. Tot nu toe is in de rechts zaak voor het Joegoslavië-Tri- bunaal alleen het bewijs van de aanklagers behandeld. Donder dag wordt een begin gemaakt met de planning van de verdedi ging van Milosevic. Tot nu toe was het de rol van Mi losevic om het bewijs van de aanklagers te ontkrachten door de getuigen a charge aan een kruisverhoor te onderwerpen. Het is nu de beurt aan de ex-pre sident van achtereenvolgens Ser vië en Joegoslavië om zijn eigen getuigen op te roepen. Dat wordt donderdag gepland tijdens een zogeten Pre-Defence Conference van enkele uren. Een van de pijnpunten zal het aantal getuigen zijn dat Milose vic wil oproepen: 1631. De rech ters zullen naar verwachting die lijst flink kortwieken om de duur van het Milosevic-proces binnen aanvaardbare proporties te houden. Tot nu toe is een ge middelde van circa 150 getuigen per jaar gehaald in deze zaak. Bij eenzelfde ritme zou het ho ren van 1631 getuigen dus tot in 2015 duren. De getuigenlijst van Milosevic is nog vertrouwelijk. Enkele na men heeft hij echter al bij het be gin van het proces in 2002 be kendgemaakt: de Franse presi dent Chirac, de Amerikaanse ex-president Clinton, de Britse premier Blair en andere wester se toppolitici. Als die potentiële getuigen niet willen komen, kan dat tot het nodige getouwtrek leiden, zoals onlangs weer eens bleek bij het relletje rond de ge tuigenis van ex-Dutchbat-com- mandant Karremans in het Sre- brenica-proces. Van veel andere getuigen wilde Milosevic de rechters in eerste instantie de namen niet eens ge ven. De rechters eisten echter al le namen op om een goed over zicht te hebben. Donderdag zal moeten blijken of 'Slobo' aan dat verzoek gehoor heeft gege ven. Donderdag zal ook het eer ste optreden in de Haagse rechts zaal zijn van Lord Iain Bonomy, de Schotse rechter die Richard Milosevic: 1631 getuigen May vervangt. De Britse rechter May, die ruim twee jaar de Mi- losevic-zaak heeft geleid, is om gezondheidsredenen afgetreden. De Jamaicaan Patrick Robinson is de nieuwe voorzittend rech ter. Derde magistraat in de straf kamer is de Zuid-Koreaan O-Gon Kwon. Bonomy heeft, zoals de procedu reregels vereisen, 'gecertifi ceerd' dat hij zich vertrouwd heeft gemaakt met de zaak. Waarnemers achten dat een moeilijke klus: de Schot heeft bijna driehonderd getuigenissen gemist (waarvan videobanden en stenografische verslagen zijn); daarnaast zijn er honderd duizenden pagina's processtuk ken in dit eerste proces tegen een voormalig staatshoofd voor een VN-tribunaal. De presentatie van het bewijs van de verdediging zal zeker meer dan een jaar in beslag ne men. Daarna is er, in het sterk Angelsaksisch getinte systeem van het tribunaal, een tweede ronde voor de aanklagers ('re buttal') en een tweede ronde voor de verdediging ('rejoin der'). Daarna kunnen de rech ters nog eigen getuigen oproe pen in het 'proces van de eeuw'. Het tijdschema kan verder wor den verstoord door de geregelde 'ziekmeldingen' van Milosevic. De 62-jarige 'Slobo' heeft gere geld te kampen met hoge bloed druk, uitputtingsverschijnselen en griep. Slobodan Milosevic is aange klaagd wegens oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijk heid in Kosovo, Kroatië en Bosnië. Voor Bosnië komt daar nog eens de zwaarste aanklacht, genocide (volkenmoord), bij. Met Milosevic' openingspleidooi en de eerste getuigen a decharge wordt volgens de voorlopige planning begonnen op 5 juli van dit jaar. ANP baarheid, te verminderen. Juist bij risicovolle missies telt dit extra zwaar. Een Nederlandse eenheid zonder adequate inlich tingenvoorziening is als een blin de zonder geleidehond. In de derde plaats rijst de vraag of de ze nieuwe politieke ambitie wel met de huidige capaciteit van de Nederlandse krijgsmacht kan worden waargemaakt. Het ge lijktijdig deelnemen aan de Eu ropese 'Snelle Reactie Eenheid' en de Snelle Reactiemacht van de Navo zal ten koste gaan van de deelname aan andere missies zoals in Bosnië. Afghanistan en Irak. Bijstelling van de politieke ambities lijkt dan ook onver mijdbaar. Voorzitterschap Vanaf 1 juli verkeert Nederland, als voorzitter van de Europese Raad, in de unieke positie om zelf voorstellen te doen om de militaire tekortkomingen van Unie op te heffen. Om de effi ciency op de defensiemarkt te bevorderen zou artikel 296 van het Unieverdrag, dat krampach tig de nationale defensie-indus trieën beschermt, moeten wor den afgeschaft. Eerlijke concur rentie ontbreekt. Dit maakt de defensie nog duurder en vereist extra logistieke inspanningen tijdens de uitvoering van ge meenschappelijke missies. Ook is het noodzakelijk dat de EU over een eigen inlichtingeenheid kan beschikken. Dit is niet al leen nodig voor de uitvoering van eigen militaire operaties, maar voorkomt ook dat men al leen moet terugvallen op de in lichtingen analyses van de grote landen. De discussie over de (vermeende) aanwezigheid van massavernietigingswapens in Irak heeft dat onderstreept. Theo van den Doel is verbonden aan het Instituut Clingendael in Den Haag. Dit artikel is een samen vatting van recent verschenen pu blicatie. Consumenten kunnen vanaf 1 juli niet alleen de stroomleveran cier van hun voorkeur kiezen, ze mogen ook zelf bepalen bij wie zij hun aardgas kopen. De markt wordt vrijgegeven en de klant zou er financieel beter van moeten worden. Maar of dat laatste ook gebeurt, is de vraag. door Henk Wollerich Het gasverbruik in de Europe se Unie groeit sterk, terwijl de leveranciers al behoorlijk aan hun maximum zitten. Als de vraag toeneemt, betekent dit, dat er flink meer moet worden geïnvesteerd. De belangrijkste leveranciers moeten verder de zee op en die per boren (de Noren) of gas van verder weg aanvoeren (de Rus sen). Alternatieven zijn er nog nauwelijks. Nigeria heeft lng (vloeibaar gas), maar Nederland heeft geen installaties om het in ontvangst te nemen en met de bouw daarvan zijn gauw honder den miljoenen euro gemoeid. Gas uit het Midden-Oosten kan, maar moet van nog verder wor den aangevoerd. De focus ligt nu op Centraal-Azië (Ka- zachstan, Toerkmenistan en Oez bekistan). Het nieuwe Europa is straks met een pijp van Turkije via de Zwarte Zee met deze lan den verbonden. Iran heeft ook wel interesse om aan Europa te leveren en ook verder weg lig gen er mogelijkheden. Maar ook hier geldt: ver weg, hoge kosten. Extra aanbod zal dan ook niet leiden tot een gunstiger prijsvor ming. De opsplitsing van de distribu tiebedrijven zal evenmin leiden tot een kostenverlaging. Het uit elkaar trekken van de onderne mingen maakt de bedrijfsvoe ring duurder. Er moet bijvoor beeld zwaar worden geïnves teerd in software. Voor iet-voor zieningen zijn tientallen miljoe nen euro's nodig. Ook qua perso neel kan opsplitsing met een op een worden doorgevoerd: bij een aantal onderdelen zal de bezet ting verdubbelen. De opsplit sing van de hoofdleverancier van aardgas, de Gasunie in Gro ningen, laat dat duidelijk zien. Na opsplitsing van het bedrijf in een handels- en transport- poot is de onderneming gehuis Nederlandse huishoudens kunnen na 1 juli hun eigen energieleverancier kiezen. Of het er allemaal veel goedkoper op wordt, is maar zeer de vraag. foto Phil Nijhuis/GPD vest in twee panden. Ook als je kijkt naar de opbouw van de gasprijs zit er weinig rek in. De kleinverbruiker is en blijft af hankelijk van de distributiebe drijven. Die betalen een inkoop prijs aan de gasleveranciers. Die prijs weten ze van elkaar. Boven dien wordt door de leveranciers - in de eerste plaats de Gasunie - het gas aan alle partijen onder dezelfde voorwaarden verstrekt. Zou dat niet gebeuren, dan krij gen de leveranciers de marktau- tonteit op hun nek. Conclusie: op de inkoopprijs breekt geen concurrentie los, die staat vast. Belastingen Behalve het inkoopdeel bestaat de prijs die consumenten beta len voor een deel uit belastin gen. Daar valt weinig te ver wachten op het gebied van een verlaging. Eerder zal het omge keerde het geval zijn in verband met milieutoeslagen en dergelij ke. Inmiddels vormen die belas ting en heffingen al meer dan de helft van de eindprijs, dié de consument betaalt. Blijven nog over de kosten en de marge die de distributiebedrij ven zelf in rekening brengen. Aan de kostenkant staan de transportkosten vast. Die zijn bij iedereen gelijk voor dezelfde transportvraag. Dat is zelfs wet telijk vastgelegd. Nu kan het ene distributiebedrijf efficiënter werken dan het andere. Die ope rationele kosten vormen echter een heel klein deel van de totale prijs. De marge op de gasprijzen die de bedrijven zichzelf toe rekenen, is niet groot. Om op prijs te concurreren zouden ze met nog minder winst genoegen moeten nemen. Dat kan, maar het risico is groot dat er dan geen geld meer overblijft voor nieuwe en noodzakelijke investe ringen. Een simpele rekensom laat zien dat van iedere kubieke meter gas van de eindprijs van 40 a 45 eurocent 5 tot 7 procent winst wordt gemaakt. Als van die klei ne marge een kwart wordt weg gegeven aan de klant zou dat neerkomen op een korting van door Ton van Lierop Te lang in de file, de vuil niszakken niet opgehaald of een stoeptegel los? „Da's allemaal meteen een stem voor het Vlaams Blok", zegt Pieter De Crem, Belgisch Ka merlid en burgemeester van de landelijke gemeente Aal ter. „Er is veel ongenoegen onder de mensen en dat ver taalt zich in een 'foert-stem' voor het Blok." De oer-Vlaamse uitroep 'foert' oftewel 'barst' is al ja ren de belangrijkste verkla ring voor de geleidelijke en stelselmatige winst van het extreemrechtse Vlaams Blok. Zondag boekte de partij van Filip Dewinter het twaalfde electorale succes op rij. Deze keer rondde het Blok met een winst van bijna 6 procent punt ook de symbolisch be langrijke kaap van 20 pro cent. Het Blok is met ruim 24 procent met voorsprong de tweede partij van Vlaande ren. „Iedereen kijkt naar het Blok en bijna niemand weet wat er aan te doen", zegt De Crem. Als fractievoorzitter van de Vlaamse christen-democra ten in de Kamer van Volksver tegenwoordigers sprak zelfs koning Albert hem erover aan. „Het eerste wat hij en prins Filip me vroegen, was hoeveel stemmen het Blok in mijn gemeente behaalde bij de raadsverkiezingen. Dat was in Aalter maar 0,9 pro cent. Meteen was ik in hun ogen een goede burgemees ter." De Crem bestrijdt het Blok volgens sommigen door dicht tegen hun wijze van communiceren aan te krui pen. De burgemeester met mi nisteriële ambities betwijfelt dat ten hevigste. „Ik zorg er in mijn gemeente gewoon voor dat de mensen niets te klagen hebben. Dat is de enige remedie." Het lijkt enigszins te werken. Zon dag ging het Blok er in het ar rondissement Nevele, waar ook Aalter toe behoor slechts enkele procenten c vooruit. Aparte cijfers m Aalter waren gisteroehtg nog niet beschikbaar. Grote vraag is waar he' ongenoegen van de VI vandaan komt. Het heeft in de loop der jaren «fj extreme taal ingeslikt of borgen gehouden. Daardca pï kan ook de modale, klagen» plan burger nu gerust een stem®, brengen op de partij, meent de Antwerpse burgemeester Janssens. „Het lijkt wel als» het zo goed gaat in Vlaant-Er. ren, dat de mensen bang c: eur dat allemaal weer te veriiê- zen, dat ze ook daarom mac op het Blok stemmen", de Vlaamse socialist. In de gemeente Antwerpeipi komt het Blok nu dicht in j buurt van de 35 procent \i de stemmen. Jansséns wist» neergang van zijn eigen part; enigszins af te remmen enbf houdt zelf ruim 24 procett van de stemmen. Janssens ook een voorbeeld van de bur gemeester die zijn eigen trekt en niet in alles toe w. geven aan de bevolking. Ariel Devi tec eet oph Ind Neen verkopen „Je moet mensen ook 'neer durven te verkopen", zegtk- grid Pira, de groene burge- fca meester van de Antwerp? provinciegemeente Mortsel waar het Blok ook zo'n kwar van de stemmen haalt. „Men sen durven laten zien dat 4 politiek ook niet voor aüe verantwoordelijk is. Ik dei tor dat daar een deel van de op lossing ligt om die verzuring aan te pakken", aldus P' „Iemand belde me met vraag wanneer de gemeen.' #k het onkruid tussen de nu eens kwam verwijde» Ik heb gezegd dat ze dat w maar eens zelf moesten Dat een gemeente niet voor ai- les verantwoordelijk is." Pin is het met Janssens eens de politiek de burger wel helpende hand moet biedt: let om het ongenoegen uit te ban nen. ANP NOODSCHOOL - De school jeugd van Moriaanshoofd en omgeving krijgt weer les in een eigen school. Het gebouw staat nog niet op zijn definitie ve plek - Kerkwerve of Mo riaanshoofd- maar in Noord- gouwe. Statenlid A. Schout heeft het noodgebouwtje ge opend. De 26 leerlingen zon gen een psalm en het volkslied. DOCUMENTEN - Dieven heb ben in Engeland zakken met di plomatieke post van Britse am bassades in Finland en het Ver re Oosten buitgemaakt. De do cumenten zijn later terugge vonden in een gracht. Waar- i schijnlijk dachten de die dat er geld in de zakken za De chauffeur die de opdracb had de post van het Londetf vliegveld naar het minister te brengen, was tussend f thuis thee gaan drinken. Of dat moment werden de zak)® de uit de auto ontvreemd. TWEELING - In Canada tik een Siamese tweeling ovedi liii den. De jongetjes waren d« derdag geboren. Ze deelda een bekken en belangrijke or ganen. De overleden tweelit} maakte deel uit van een (b Dj ling. Het derde kind, ook ee jongen, maakt het goed. een halve tot één cent per kubie ke meter gas. Een gemiddeld huishouden verbruikt zo'n 2000 kuub per jaar. Dat levert op jaar basis maximaal 2000 eurocent ofwel 20 euro voordeel op. Zelfs wanneer de marktwerking maxi maal is, blijft het directe finan ciële voordeel voor de klant dus magertjes. Onderscheiden In de geliberaliseerde markt is de consument vrij om te kiezen. Dat dwingt de distributiebedrij ven zich te onderscheiden, bij voorbeeld door andere services aan te bieden en klantgerichter te werken. Dat zal ongetwijfeld ook gebeuren, zoals we hebben gezien bij de opening van de tele- commarkt. De telefoonrekening is daardoor echter bij praktisch niemand lager geworden. Inte gendeel. Het bredere servicepak ket heeft alleen maar tot extra uitgaven geleid. Dit is de ttveede aflevering in een korte serie over de liberalisering van de energiemarkt per 1 juli a.s. Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationpark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax:(0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111 (454647 Fax: (0111 >454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag) per maand: 19,45 per kwartaal: 56,60 per jaar: €217.00 Voor toezending per post geldt eer toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maandvoo: het einde van de betaalperiode PZC, t.a.v. lezersservice, Postbus 314460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,20 zaterdag: 1,70 Alle bedragen zijn inclusief 6% Bh' Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Rf voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113)315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjeSF Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: 10114)372770 Fax: (0114)372771 Internet: www.pzc.nl/advertered Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courent BV is een onderdeel van het Wegener-concern aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt v0° (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante d'en5,^L^ ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig de derden Als u op deze informatie geen pri|s zersservice. Postbus 314460 AA Goes ugener 01 uuur ons zury vuiu.y s— n kunt u dit schriftelijk melden tw Behoort tot WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 4