EU onzeker over interventiemacht
Gaswereld verandert niet
zomaar als bij toverslag
d
l
PZC
Proces tegen
Milosevic gaat
tweede fase in
PZC
Losse stoeptegel is al
stem voor het Blok
Tekortkomingen van de lidstaten zullen samenwerking mogelijk hinderen
15 juni 1954
dinsdag 15 juni 2004
De politieke crisis tussen Euro
pa en de Verenigde Staten over
de oorlog in Irak versterkt de
wens van de Europese Unie om
zo nodig onafhankelijk van de
Navo en de VS op te treden. In
de ontiverp grondwet van de Eu
ropese Unie staan voorstellen
voor meer samenwerking op ge
bied van defensie. De vraag is of
de militaire tekortkomingen
van de lidstaten niet te groot
zijn.
door Theo van den Doel
Ofschoon de lidstaten van de
Europese Unie gezamenlijk
zo'n 170 miljard euro uitgeven
aan defensie, over circa 1,7 mil
joen militairen en over ruim
175 'gevechtsbrigades' beschik
ken. is de 'output' teleurstel
lend. De Europese Unie is met
de huidige militaire capaciteit
niet in staat om een substantië
le bijdrage te leveren aan de in
ternationale vrede en veilig
heid.
Op de Top van Helsinki werd in
december 1999 besloten om een
Europese Interventiemacht van
60.000 man op te richten. Een
paar jaar later werd al pijnlijk
duidelijk dat deze interventie
macht niet vóór 2010 in staat
zou zijn om zelfstandig
grootschalige operaties uit te
voeren.
De oorzaak van dit alles moet
worden gevonden in de nationa
le politieke agenda's waar de
fensie sinds de jaren negentig
een lage prioriteit heeft gekre
gen. Maar tegelijkertijd wordt
in veel landen het defensiebud
get ook nog verkeerd besteed.
Door de noodzakelijke reorgani
saties vooruit te schuiven,
wordt veel geld gespendeerd
aan eenheden en materieel
waar in de nieuwe veiligheidssi
tuatie geen behoefte meer aan
is. Daarnaast beschikken veel
landen nog over strijdkrachten
die uit dienstplichtigen be
staan. Dergelijke legers zijn
nauwelijks bruikbaar voor op
tredens ver buiten de eigen
landsgrenzen.
Nederland heeft die fundamen
tele keuze voor een beroeps
krijgsmacht al in 1994 gemaakt,
maar het buurland Duitsland
worstelt er nog steeds mee. Van
de 25 landen van de Europese
Unie beschikken slechts vijf lan
den over een volledige beroeps
krijgsmacht. Het is duidelijk
waar de schoen wringt.
In de nieuwe grondwet, die naar
verwachting nog dit jaar door
de Europese Raad zal worden
goedgekeurd, wordt nu de moge
lijkheid geopend voor landen,
wier strijdkrachten aan hoge ei
sen voldoen en die politiek be
reid en in staat zijn meer risi
covolle operaties uit te voeren,
om onderling een samenwer
kingsverband aan te gaan. De
militaire invulling hiervan is de
formatie van eenheden van zo'n
1500 militairen die binnen vijf
dagen, nadat een besluit daar
toe door de Europese Raad is ge
nomen, op de plaats van bestem
ming moeten kunnen worden in
gezet. De grote landen, zoals
Frankrijk en het Verenigd Ko
ninkrijk hebben het voortouw
hierin al genomen. Nederland
heeft te kennen gegeven ook een
bijdrage aan deze 'battlegroups'
te willen leveren. De vraag is of
Nederland hiervoor in aanmer
king komt.
Handleiding
Allereerst dient het politieke be
sluitvormingsproces te worden
aangepast. Het Toetsingskader,
de 'handleiding' van de regering
en het Nederlandse parlement
voor de inzet van militaire een
heden voor- vredesoperaties, is
hier niet op toegesneden. Het po
litieke debat over de inzet van
Nederlandse militairen in risi
covolle missies vergt, zo wijst de
praktijk uit, meer dan enkele da
gen. Zelfs bij niet risicovolle
missies komt het nog voor dat
door grote politieke partijen de
goedkeuring aan een missie
wordt onthouden. Een aangepas
te procedure in geval van snelle
inzet is daarom noodzakelijk. In
de tweede plaats is de Neder
landse inlichtingenpositie zwak.
Deze moet worden verbeterd om
de Nederlandse afhankelijkheid
en daarmee ook de eigen kwets
door Thomas Verfuss
Het Milosevic-proces, dat op
12 februari 2002 begon,
gaat donderdag de tweede fase
in. Tot nu toe is in de rechts
zaak voor het Joegoslavië-Tri-
bunaal alleen het bewijs van de
aanklagers behandeld. Donder
dag wordt een begin gemaakt
met de planning van de verdedi
ging van Milosevic.
Tot nu toe was het de rol van Mi
losevic om het bewijs van de
aanklagers te ontkrachten door
de getuigen a charge aan een
kruisverhoor te onderwerpen.
Het is nu de beurt aan de ex-pre
sident van achtereenvolgens Ser
vië en Joegoslavië om zijn eigen
getuigen op te roepen.
Dat wordt donderdag gepland
tijdens een zogeten Pre-Defence
Conference van enkele uren.
Een van de pijnpunten zal het
aantal getuigen zijn dat Milose
vic wil oproepen: 1631. De rech
ters zullen naar verwachting die
lijst flink kortwieken om de
duur van het Milosevic-proces
binnen aanvaardbare proporties
te houden. Tot nu toe is een ge
middelde van circa 150 getuigen
per jaar gehaald in deze zaak.
Bij eenzelfde ritme zou het ho
ren van 1631 getuigen dus tot in
2015 duren.
De getuigenlijst van Milosevic is
nog vertrouwelijk. Enkele na
men heeft hij echter al bij het be
gin van het proces in 2002 be
kendgemaakt: de Franse presi
dent Chirac, de Amerikaanse
ex-president Clinton, de Britse
premier Blair en andere wester
se toppolitici. Als die potentiële
getuigen niet willen komen, kan
dat tot het nodige getouwtrek
leiden, zoals onlangs weer eens
bleek bij het relletje rond de ge
tuigenis van ex-Dutchbat-com-
mandant Karremans in het Sre-
brenica-proces.
Van veel andere getuigen wilde
Milosevic de rechters in eerste
instantie de namen niet eens ge
ven. De rechters eisten echter al
le namen op om een goed over
zicht te hebben. Donderdag zal
moeten blijken of 'Slobo' aan
dat verzoek gehoor heeft gege
ven. Donderdag zal ook het eer
ste optreden in de Haagse rechts
zaal zijn van Lord Iain Bonomy,
de Schotse rechter die Richard
Milosevic: 1631 getuigen
May vervangt. De Britse rechter
May, die ruim twee jaar de Mi-
losevic-zaak heeft geleid, is om
gezondheidsredenen afgetreden.
De Jamaicaan Patrick Robinson
is de nieuwe voorzittend rech
ter. Derde magistraat in de straf
kamer is de Zuid-Koreaan
O-Gon Kwon.
Bonomy heeft, zoals de procedu
reregels vereisen, 'gecertifi
ceerd' dat hij zich vertrouwd
heeft gemaakt met de zaak.
Waarnemers achten dat een
moeilijke klus: de Schot heeft
bijna driehonderd getuigenissen
gemist (waarvan videobanden
en stenografische verslagen
zijn); daarnaast zijn er honderd
duizenden pagina's processtuk
ken in dit eerste proces tegen
een voormalig staatshoofd voor
een VN-tribunaal.
De presentatie van het bewijs
van de verdediging zal zeker
meer dan een jaar in beslag ne
men. Daarna is er, in het sterk
Angelsaksisch getinte systeem
van het tribunaal, een tweede
ronde voor de aanklagers ('re
buttal') en een tweede ronde
voor de verdediging ('rejoin
der'). Daarna kunnen de rech
ters nog eigen getuigen oproe
pen in het 'proces van de eeuw'.
Het tijdschema kan verder wor
den verstoord door de geregelde
'ziekmeldingen' van Milosevic.
De 62-jarige 'Slobo' heeft gere
geld te kampen met hoge bloed
druk, uitputtingsverschijnselen
en griep.
Slobodan Milosevic is aange
klaagd wegens oorlogsmisdaden
en misdaden tegen de menselijk
heid in Kosovo, Kroatië en
Bosnië. Voor Bosnië komt daar
nog eens de zwaarste aanklacht,
genocide (volkenmoord), bij.
Met Milosevic' openingspleidooi
en de eerste getuigen a decharge
wordt volgens de voorlopige
planning begonnen op 5 juli van
dit jaar. ANP
baarheid, te verminderen. Juist
bij risicovolle missies telt dit
extra zwaar. Een Nederlandse
eenheid zonder adequate inlich
tingenvoorziening is als een blin
de zonder geleidehond. In de
derde plaats rijst de vraag of de
ze nieuwe politieke ambitie wel
met de huidige capaciteit van de
Nederlandse krijgsmacht kan
worden waargemaakt. Het ge
lijktijdig deelnemen aan de Eu
ropese 'Snelle Reactie Eenheid'
en de Snelle Reactiemacht van
de Navo zal ten koste gaan van
de deelname aan andere missies
zoals in Bosnië. Afghanistan en
Irak. Bijstelling van de politieke
ambities lijkt dan ook onver
mijdbaar.
Voorzitterschap
Vanaf 1 juli verkeert Nederland,
als voorzitter van de Europese
Raad, in de unieke positie om
zelf voorstellen te doen om de
militaire tekortkomingen van
Unie op te heffen. Om de effi
ciency op de defensiemarkt te
bevorderen zou artikel 296 van
het Unieverdrag, dat krampach
tig de nationale defensie-indus
trieën beschermt, moeten wor
den afgeschaft. Eerlijke concur
rentie ontbreekt. Dit maakt de
defensie nog duurder en vereist
extra logistieke inspanningen
tijdens de uitvoering van ge
meenschappelijke missies. Ook
is het noodzakelijk dat de EU
over een eigen inlichtingeenheid
kan beschikken. Dit is niet al
leen nodig voor de uitvoering
van eigen militaire operaties,
maar voorkomt ook dat men al
leen moet terugvallen op de in
lichtingen analyses van de grote
landen. De discussie over de
(vermeende) aanwezigheid van
massavernietigingswapens in
Irak heeft dat onderstreept.
Theo van den Doel is verbonden
aan het Instituut Clingendael in
Den Haag. Dit artikel is een samen
vatting van recent verschenen pu
blicatie.
Consumenten kunnen vanaf 1
juli niet alleen de stroomleveran
cier van hun voorkeur kiezen, ze
mogen ook zelf bepalen bij wie
zij hun aardgas kopen. De
markt wordt vrijgegeven en de
klant zou er financieel beter van
moeten worden. Maar of dat
laatste ook gebeurt, is de vraag.
door Henk Wollerich
Het gasverbruik in de Europe
se Unie groeit sterk, terwijl
de leveranciers al behoorlijk
aan hun maximum zitten. Als
de vraag toeneemt, betekent dit,
dat er flink meer moet worden
geïnvesteerd.
De belangrijkste leveranciers
moeten verder de zee op en die
per boren (de Noren) of gas van
verder weg aanvoeren (de Rus
sen). Alternatieven zijn er nog
nauwelijks. Nigeria heeft lng
(vloeibaar gas), maar Nederland
heeft geen installaties om het in
ontvangst te nemen en met de
bouw daarvan zijn gauw honder
den miljoenen euro gemoeid.
Gas uit het Midden-Oosten kan,
maar moet van nog verder wor
den aangevoerd. De focus ligt
nu op Centraal-Azië (Ka-
zachstan, Toerkmenistan en Oez
bekistan). Het nieuwe Europa is
straks met een pijp van Turkije
via de Zwarte Zee met deze lan
den verbonden. Iran heeft ook
wel interesse om aan Europa te
leveren en ook verder weg lig
gen er mogelijkheden. Maar ook
hier geldt: ver weg, hoge kosten.
Extra aanbod zal dan ook niet
leiden tot een gunstiger prijsvor
ming.
De opsplitsing van de distribu
tiebedrijven zal evenmin leiden
tot een kostenverlaging. Het uit
elkaar trekken van de onderne
mingen maakt de bedrijfsvoe
ring duurder. Er moet bijvoor
beeld zwaar worden geïnves
teerd in software. Voor iet-voor
zieningen zijn tientallen miljoe
nen euro's nodig. Ook qua perso
neel kan opsplitsing met een op
een worden doorgevoerd: bij een
aantal onderdelen zal de bezet
ting verdubbelen. De opsplit
sing van de hoofdleverancier
van aardgas, de Gasunie in Gro
ningen, laat dat duidelijk zien.
Na opsplitsing van het bedrijf
in een handels- en transport-
poot is de onderneming gehuis
Nederlandse huishoudens kunnen na 1 juli hun eigen energieleverancier kiezen. Of het er allemaal veel
goedkoper op wordt, is maar zeer de vraag. foto Phil Nijhuis/GPD
vest in twee panden. Ook als je
kijkt naar de opbouw van de
gasprijs zit er weinig rek in. De
kleinverbruiker is en blijft af
hankelijk van de distributiebe
drijven. Die betalen een inkoop
prijs aan de gasleveranciers. Die
prijs weten ze van elkaar. Boven
dien wordt door de leveranciers
- in de eerste plaats de Gasunie
- het gas aan alle partijen onder
dezelfde voorwaarden verstrekt.
Zou dat niet gebeuren, dan krij
gen de leveranciers de marktau-
tonteit op hun nek. Conclusie:
op de inkoopprijs breekt geen
concurrentie los, die staat vast.
Belastingen
Behalve het inkoopdeel bestaat
de prijs die consumenten beta
len voor een deel uit belastin
gen. Daar valt weinig te ver
wachten op het gebied van een
verlaging. Eerder zal het omge
keerde het geval zijn in verband
met milieutoeslagen en dergelij
ke. Inmiddels vormen die belas
ting en heffingen al meer dan de
helft van de eindprijs, dié de
consument betaalt.
Blijven nog over de kosten en de
marge die de distributiebedrij
ven zelf in rekening brengen.
Aan de kostenkant staan de
transportkosten vast. Die zijn
bij iedereen gelijk voor dezelfde
transportvraag. Dat is zelfs wet
telijk vastgelegd. Nu kan het
ene distributiebedrijf efficiënter
werken dan het andere. Die ope
rationele kosten vormen echter
een heel klein deel van de totale
prijs.
De marge op de gasprijzen die
de bedrijven zichzelf toe
rekenen, is niet groot. Om op
prijs te concurreren zouden ze
met nog minder winst genoegen
moeten nemen. Dat kan, maar
het risico is groot dat er dan
geen geld meer overblijft voor
nieuwe en noodzakelijke investe
ringen.
Een simpele rekensom laat zien
dat van iedere kubieke meter
gas van de eindprijs van 40 a 45
eurocent 5 tot 7 procent winst
wordt gemaakt. Als van die klei
ne marge een kwart wordt weg
gegeven aan de klant zou dat
neerkomen op een korting van
door Ton van Lierop
Te lang in de file, de vuil
niszakken niet opgehaald
of een stoeptegel los? „Da's
allemaal meteen een stem
voor het Vlaams Blok", zegt
Pieter De Crem, Belgisch Ka
merlid en burgemeester van
de landelijke gemeente Aal
ter. „Er is veel ongenoegen
onder de mensen en dat ver
taalt zich in een 'foert-stem'
voor het Blok."
De oer-Vlaamse uitroep
'foert' oftewel 'barst' is al ja
ren de belangrijkste verkla
ring voor de geleidelijke en
stelselmatige winst van het
extreemrechtse Vlaams Blok.
Zondag boekte de partij van
Filip Dewinter het twaalfde
electorale succes op rij. Deze
keer rondde het Blok met een
winst van bijna 6 procent
punt ook de symbolisch be
langrijke kaap van 20 pro
cent. Het Blok is met ruim 24
procent met voorsprong de
tweede partij van Vlaande
ren.
„Iedereen kijkt naar het Blok
en bijna niemand weet wat er
aan te doen", zegt De Crem.
Als fractievoorzitter van de
Vlaamse christen-democra
ten in de Kamer van Volksver
tegenwoordigers sprak zelfs
koning Albert hem erover
aan. „Het eerste wat hij en
prins Filip me vroegen, was
hoeveel stemmen het Blok in
mijn gemeente behaalde bij
de raadsverkiezingen. Dat
was in Aalter maar 0,9 pro
cent. Meteen was ik in hun
ogen een goede burgemees
ter." De Crem bestrijdt het
Blok volgens sommigen door
dicht tegen hun wijze van
communiceren aan te krui
pen. De burgemeester met mi
nisteriële ambities betwijfelt
dat ten hevigste. „Ik zorg er
in mijn gemeente gewoon
voor dat de mensen niets te
klagen hebben.
Dat is de enige remedie." Het
lijkt enigszins te werken. Zon
dag ging het Blok er in het ar
rondissement Nevele, waar
ook Aalter toe behoor
slechts enkele procenten c
vooruit. Aparte cijfers m
Aalter waren gisteroehtg
nog niet beschikbaar.
Grote vraag is waar he'
ongenoegen van de VI
vandaan komt. Het
heeft in de loop der jaren «fj
extreme taal ingeslikt of
borgen gehouden. Daardca pï
kan ook de modale, klagen» plan
burger nu gerust een stem®,
brengen op de partij, meent
de Antwerpse burgemeester
Janssens. „Het lijkt wel als»
het zo goed gaat in Vlaant-Er.
ren, dat de mensen bang c: eur
dat allemaal weer te veriiê-
zen, dat ze ook daarom mac
op het Blok stemmen",
de Vlaamse socialist.
In de gemeente Antwerpeipi
komt het Blok nu dicht in j
buurt van de 35 procent \i
de stemmen. Jansséns wist»
neergang van zijn eigen part;
enigszins af te remmen enbf
houdt zelf ruim 24 procett
van de stemmen. Janssens
ook een voorbeeld van de bur
gemeester die zijn eigen
trekt en niet in alles toe w.
geven aan de bevolking.
Ariel
Devi
tec
eet
oph
Ind
Neen verkopen
„Je moet mensen ook 'neer
durven te verkopen", zegtk-
grid Pira, de groene burge- fca
meester van de Antwerp?
provinciegemeente Mortsel
waar het Blok ook zo'n kwar
van de stemmen haalt. „Men
sen durven laten zien dat 4
politiek ook niet voor aüe
verantwoordelijk is. Ik dei tor
dat daar een deel van de op
lossing ligt om die verzuring
aan te pakken", aldus P'
„Iemand belde me met
vraag wanneer de gemeen.' #k
het onkruid tussen de
nu eens kwam verwijde»
Ik heb gezegd dat ze dat w
maar eens zelf moesten
Dat een gemeente niet voor ai-
les verantwoordelijk is." Pin
is het met Janssens eens
de politiek de burger wel
helpende hand moet biedt: let
om het ongenoegen uit te ban
nen. ANP
NOODSCHOOL - De school
jeugd van Moriaanshoofd en
omgeving krijgt weer les in
een eigen school. Het gebouw
staat nog niet op zijn definitie
ve plek - Kerkwerve of Mo
riaanshoofd- maar in Noord-
gouwe. Statenlid A. Schout
heeft het noodgebouwtje ge
opend. De 26 leerlingen zon
gen een psalm en het volkslied.
DOCUMENTEN - Dieven heb
ben in Engeland zakken met di
plomatieke post van Britse am
bassades in Finland en het Ver
re Oosten buitgemaakt. De do
cumenten zijn later terugge
vonden in een gracht. Waar-
i
schijnlijk dachten de die
dat er geld in de zakken za
De chauffeur die de opdracb
had de post van het Londetf
vliegveld naar het minister
te brengen, was tussend f
thuis thee gaan drinken. Of
dat moment werden de zak)® de
uit de auto ontvreemd.
TWEELING - In Canada tik
een Siamese tweeling ovedi liii
den. De jongetjes waren d«
derdag geboren. Ze deelda
een bekken en belangrijke or
ganen. De overleden tweelit}
maakte deel uit van een (b Dj
ling. Het derde kind, ook ee
jongen, maakt het goed.
een halve tot één cent per kubie
ke meter gas. Een gemiddeld
huishouden verbruikt zo'n 2000
kuub per jaar. Dat levert op jaar
basis maximaal 2000 eurocent
ofwel 20 euro voordeel op. Zelfs
wanneer de marktwerking maxi
maal is, blijft het directe finan
ciële voordeel voor de klant dus
magertjes.
Onderscheiden
In de geliberaliseerde markt is
de consument vrij om te kiezen.
Dat dwingt de distributiebedrij
ven zich te onderscheiden, bij
voorbeeld door andere services
aan te bieden en klantgerichter
te werken. Dat zal ongetwijfeld
ook gebeuren, zoals we hebben
gezien bij de opening van de tele-
commarkt. De telefoonrekening
is daardoor echter bij praktisch
niemand lager geworden. Inte
gendeel. Het bredere servicepak
ket heeft alleen maar tot extra
uitgaven geleid.
Dit is de ttveede aflevering in een
korte serie over de liberalisering
van de energiemarkt per 1 juli a.s.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationpark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax: (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111 (454647
Fax: (0111 >454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag)
per maand: 19,45
per kwartaal: 56,60
per jaar: €217.00
Voor toezending per post geldt eer
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maandvoo:
het einde van de betaalperiode
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 314460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,20
zaterdag: 1,70
Alle bedragen zijn inclusief 6% Bh'
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig de
Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de Rf
voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax:(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjeSF
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: 10114)372770
Fax: (0114)372771
Internet: www.pzc.nl/advertered
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courent BV is een onderdeel van het Wegener-concern
aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt v0°
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante d'en5,^L^
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig
de derden Als u op deze informatie geen pri|s
zersservice. Postbus 314460 AA Goes
ugener 01 uuur ons zury vuiu.y s—
n kunt u dit schriftelijk melden tw
Behoort tot WGGGNGR