Erfpachters bundelen krachten
PZC
Hier en daar keuvelen met de makers
Zeeuwse Brazilianen
zoeken hun roots
Wielerclub rijdt
380 kilometer voor
Palazzolihuizen
11
De Meeten zet zinnen op oprichting federatie
Orchideeëntocht
in Schouws
natuurgebied
Weinig Zeeuwse
sporen op
eiland Tobago
Man over de kop op boulevard
Clubhuis DFS geopend
Brandweer Souburg naar finale
Boete voor rijden zonder helm
Bromfietsdief aangehouden
Scheldemond
wint tweemaal
maandag 14 juni 2004
swb
jjjprFsme Soesman
BENESSE - De vereniging van
.rfpachters, De Meeten, in Ren
esse streeft naar oprichting van
federatie van erfpachters
van de stichting Renesse. Deze
dub moet in de toekomst de ge-
zanienlijke belangen behartigen
fan erfpachters van de stichting
n de Westhoek. Aan een oplos-
sing voor het geschil over de fik
se verhoging van het erfpachtca-
non wordt nog steeds gewerkt.
)at heeft momenteel zonder
neer prioriteit, meldt voorzitter
I. Eversdijk van De Meeten. De
lichting Renesse - die grond be
lt in Renesse, Haamstede, Wes-
lenschouwen en Nieuw-Haam-
stede - kwam- onlangs met een
forse verhoging van de erfpacht-
mjzen op de proppen. Op basis
van een taxatie zou de prijs die
te betrokkenen voor de grond
ibe zij huren betalen, moeten
worden opgeschroefd van 2,72
euro naar 7,20 euro per vierkan
temeter.
Het protest leidde tot oprichting
een werkgroep van vier
tie-)deskundigen, deels
door de stichting
e en deels vertegenwoor-
van de erfpachters. Zij
buigen zich in technische zin
SIRJANSLAND - Staatsbosbe
heer houdt zaterdag 19 juni een
wandeling door het Schouwse
natuurgebied Dijkwater.
In het natuurgebied staan de or
chideeën volop in bloei.
Dijkwater is in 1954 afgesloten
de Grevelingen en is nu een
gebied met schraal grasland, sin-
en water.
De wandeling duurt ongeveer
twee uur. Het vertrek is om
13.30 uur vanaf de knotwilg-
dreef langs de Weg door Dijkwa-
ler (tussen Dreischor en Sirjans-
land).
SCARBOROUGH - Een Jan de
'Moorstraat in het plaatsje Carl-
jtonville. Dat is tot nu toe de eni
ge zichtbare 'Zeeuwse wortel'
die commissaris van de konin
gin W. van Gelder tijdens een
werkbezoek aan het Caribische
eiland Tobago heeft aangetrof
fen. Vrijwel alle sporen van de
Zeeuwse aanwezigheid in de ze
ventiende eeuw zijn uitgewist.
lat wil niet zeggen dat de inwo
ners van Tobago de Zeeuwen
izijn vergeten, meldt Van Gelder
vanaf het eiland. „De gidsen die
bezoekers rondleiden vertellen
wel allemaal het verhaal van de
Zeeuwen. Aan de Fransen, die
toch veel langer op het eiland
verbleven, besteden ze veel min
der aandacht. Kennelijk hebben
de mensen iets met het Zeeuwse
verleden." Hem is verzekerd dat
bi) opgravingen ook sporen aan
het licht komen. Destijds zijn
vanuit Zeeland als scheepsbal-
last gele ijsselsteentjes meege
voerd. Die gebruikten de kolo
nisten voor huizenbouw. Van
Gdder: „Bovengronds is alles
verdwenen door brand en sloop,
maar de fundamenten van de
steentjes zitten nog overal."
Bij het Carltonville van Jan de
Moor bevonden zich eeuwen
lang enkele graven van
Zeeuwen. Die verdwenen dooi
de verwoestingen die een or
kaan in 1963 op het eiland aan
richtte.
Zaterdag overhandigde de com
missaris een plaquette aan het
eilandbestuur, als symbool van
de historische band tussen Toba
go en Zeeland. Voor het mu
seum was er een wandtegel, af
komstig uit het huis van Lamp-
sins (Scarborough werd gesticht
heeft
over het conflict en dat duurt
langer dan Eversdijk verwacht
had, door onder meer werkzaam
heden en vakanties. „Er worden
naar mijn gevoel wel openingen
gemaakt. Al is de vraag uiteinde
lijk of dat genoeg zal zijn."
Eversdijk verwacht dat de uit
komst van het overleg eind deze
maand aan de verenigingsleden
kan worden gepresenteerd.
Tot die tijd zitten de erfpachters
van De Meeten niet stil. De vere
niging streeft naar oprichting
van een federatie waarin alle erf
pachters van de stichting Renes
se verenigd zijn, om de gezamen-
ljike belangen op langer termijn
te behartigen.
Dit voorstel wordt op korte ter
mijn aan andere erfpachters
voorgelegd. De federatie zou in
de toekomst op z'n minst een in
formerende rol kunnen spe
len,aldus Eversdijk. Daarnaast
is het streven de verschillende
contracten die uitstaan bij de
stichting Renesse - omwille van
de duidelijkheid - te stroomlij
nen.
Probleem is dat er veel verschil
lende contracten in omloop zijn,
schetst de voorzitter. Dat is in
het verleden zo gegroeid. Com
plex De Meeten telt 53 wonin
gen, maar in totaal zijn er een
paar honderd erfpachters bij de
stichting betrokken. Looptijden
van de contracten variëren van
zes tot twaalf jaar en er zit veel
verschil in het moment dat con
tracten aflopen. Dat bovendien
sprake is van zowel permanente
als recreatieve woningen maakt
de situatie er niet doorzichtiger
op.
Door krachten te bundelen kan
op langer termijn beter een
front gevormd worden, is de ge
dachte. Dat geldt overigens niet
alleen richting stichting Renes
se. Ook in de discussie over per
manente bewoning van recrea
tiewoningen valt bijvoorbeeld
gezamenlijk zaken te doen.
Bezoekers lopen langs het beeld van Hanneke Blom uit Krimpen aan de IJssel op de locatie Molenbosch in Nieuw Haamstede.
door Esme Soesman
BURGH-HAAMSTEDE - Op de peda
len. Het Kunstschouwmagazine - met
acx-yl van Arris Tijsseling op de omslag
- onder de snelbinders. Van galerie naar
kerk en van zorgcentrum naar hotel.
Vluchtige indrukken in een poging die
schier eindeloze kunstroute in een week
einde te vatten. En toch...opeens die
prikkel. Ontroerend werk tegen een ver
rassende achtergrond. Keuvelende kun
stenaars en een aangenaam 'wij-ge
voel'. De Kunstschouw Westerschou-
wen is zaterdag begonnen.
Het evenement is koud een half uur be
zig of het wemelt in Galerie Haamstede
- kloppend hart van de organiserende
stichting - al van de mensen. Op een
naastgelegen terras zijn koffiedrinkers
met een Kunstschouwmagazine in de
hand ruimschoots vertegenwoordigd.
Nog een stukje verder, bij Galerie Het
Oude Raadhuis aan de Ring, zit Anja
van Daatselaar uit Gouda op een muur
tje haar persoonlijke route uit te voge
len. Van verre herkenbaar dankzij het
magazine. En ze doet de route rustig op
de fiets. Dat is één van de aantrekkelijk
heden van de Kunstschouw, vertelt ze.
Zoveel kunst op een kluitje. Te bewon
deren in eigen tempo en in zelfgekozen
volgorde. Een aangenaam extraatje -
waarvan ze vooraf niet op de hoogte
was - is de aanwezigheid van kunste
naars op verschillende locaties.
De inwoonster van Gouda, groot lief
hebber van 'mensbeelden', maakt dank
baar gebruik van die mogelijkheid door
in gesprek te gaan met Margreeth Bron-
cke-- die bronzen beelden exposeert in
Het Oude Raadhuis. Van Daatselaar,
die de Kunstschouw voor het eerst be
zoekt, neemt haar tijd. Man en drie kin
deren, waarmee ze speciaal voor de
kunstroute een weekend in een vakan
tiehuisje doorbrengt, volgen twee dagen
lang hun eigen pad. Opdat zij zich onge
stoord in patina's en ander moois kan
verdiepen.
In de kerk van Noordwelle buigen Tja-
colien Wiersma en Willemijn Haandrik-
man uit Nieuw-Vennep - met stacara
van op Schouwen-Duiveland - zich be
wonderend richting schilderwerk van
Antonio Poioumen. Ze steken hun licht
op bij de maker („Dertig lagen? Pfff,
wel dertig lagen.") en doen inspiratie
op waaruit ze wellicht ooit putten als ze
zelf achter de ezel staan. Even ergens
binnenlopen en soms een praatje maken
met de kunstenaar.
Laagdrempelig
Het is het leuke aan de Kunstschouw,
meent Haandrikman. Dat laagdrempeli
ge - dat je minder snel in een willekeuri
ge galerie zult ervaren. „Sfeer, locaties
en omgeving", somt Wiersma de aan
trekkelijkheden op. Na zes keer het eve
nement te hebben bezocht, dachten ze
het nu wel zo'n beetje gezien te hebben.
„En toch blijkt het dan weer heel aar
dig. Zeker als het weer meewerkt."
Die ervaring delen Hilde en Gunter
Preetz en Peter en Doris Ohmen uit het
foto Marijke Folkertsma
Duitse Leberkussen, die van hun fietsen
stappen bij, de Torenhoeve. Het ene stel
is er voor de eerste keer, het andere stel
heeft inmiddels vijf jaar ervaring ach
ter de kiezen. Dat levert hier en daar ze
ker herkenning op, al mist het viertal
wel een Duitse vertaling van de titels
van werken. Zodat ze beter begrijpen
wat een maker heeft bewogen. Maar
trouwe bezoeker of niet en al dan niet
alles begrijpend. „Er is altijd genoeg te
zien."
Het is niet alleen het werk op zich en
het is evenmin de lange lijst gevarieerde
locaties. De adem stokt nu juist als je
die twee zaken in een aangename mix
samen ziet. De veelal harde lijnen van
de torens van de Rotterdamse beeldhou
wer Ieneke van der Kooy doen de Neder
lands hervormde kerk van Noordwelle,
waar zij exposeert, zachter lijken. Zoals
er ook effecten voort kunnen komen uit
de combinatie van werken. De veelal
strakke hardstenen ontwerpen van Van
der Kooy geven de doeken van de in de
zelfde kerk exposerende Poioumen een
dromerige dimensie. Zoals de doeken
op hun beurt de scherpte van de torens
lijken aan te dikken.
Eerder sprak Van Gelder op een
symposium over eco-toerisme.
Daarbij legde hij een verband
tussen Tobago en Zeeland. Zo
de natuur een meerwaarde
ft voor recreatie en toerisme,
j>eeit ook de geschiedenis dat.
Rat gaat voor beide gebieden
°P' Zijn bezoek aan Tobago be
gon de commissaris met een in-
teiding over watermanagement,
'n het kader van Global Water
artnership. Daarbij benadruk
te hij het belang van samenwer
kt? °P het gebied van de drink
watervoorziening tussen de Cari-
O'sche landen.
Het werkbezoek van Van Gelder
Vlndt plaats in het kader van de
vienng van het 350-jarig be-
s aan van Scarborough.
door Frank Gijsel
NIEUWVLIET - Vier nazaten
van emigranten, die rond 1860
vanuit West - Zeeuws - Vlaande
ren naar Brazilië trokken om
daar een nieuw leven op te bou
wen, brachten afgelopen week
end een bezoek aan de streek.
De kennismaking met de kust,
het zicht op de Westerschelde
en de rit door de tunnel brach
ten de nodige emoties los. Over
dit water vertrokken immers
vanuit Antwerpen hun voorou
ders naar Zuid - Amerika.
Zaterdag arriveerde het gezel
schap rond de klok van vijf uur
in dorpshuis De Heerlijckheijt
in Nieuwvliet voor een kennis
makingsbijeenkomst met inwo
ners van de streek. Nippend aan
een kop koffie komen Leonora
Boone, Lucineia Laurett en Ade-
mar en Géni Kruger (verduit
sing van 'Krijger') nog even bij
van de eerste indrukken.
De uitgeweken Zeeuwen vestig
den zich destijds in Espirito San
to (Heilige Geest), de kleinste
deelstaat van het land, maar
toch altijd nog iets groter dan
Nederland. Zo'n vijftig kilome
ter landinwaarts stichtten ze de
nederzetting Holanda. Wegen
waren er nauwelijks en de ont
ginning van het land ging zeer
moeizaam.
Ton Roos inmiddels gepensio
neerd) en zijn vrouw Margje wa
ren van 1972 tot 1983 als zen
dingswerker actief in Espirito
Santo. Ze begeleidden de groep
dit weekend. Gerard van de Vel
de uit Zuidzande, kenner van de
streek in de negentiende eeuw,
trad op als gids.
Leonora Boone, als lerares ac
tief op een landbouwschool, wil
graag zo veel mogelijk te weten
komen over haar roots. „Heel
veel Nederlanders zijn in Brazi
lië bij me geweest om informa
tie over hun voorouders. Ik ben
benieuwd naar alles wat er van
af 1860 is gebeurd en waar mijn
voorouders vandaan kwamen."
In De Heerlijckheijt werd ken
nisgemaakt met inwoners van
de streek die de banden met hun
voorouders of andere familie
verder willen uitbreiden. Zo ver
scheen Jaap Heule, die nu in Et-
ten - Leur woont, maar van oor
sprong inwoner van Nieuwvliet
is met zijn pa Ko ten tonele. Na
een toevallig contact met Roos
ging het balletje aan het rollen.
„Als eerste inwoner van Nieuw
vliet moest en zou ik op zoek
gaan naar mijn voorouders Lau-
ret van moederszijde) en Heu
le. Ik heb daar tot mijn groot ple-
Rachel Sturm (rechts) laat de vier Brazilianen foto's zien van haar bezoek aan de Zeeuwen in Brazilië.
foto Camile Schelstraete
zier familie kunnen opzoeken.
Het bleek zelfs dat enkele oude
ren daar nog het plat Zeeuws
spraken. Zo kwam ik ook bij me
vrouw Boone terecht, die me
heel wat vertelde over het leven
van de emigranten in Brazilië."
Boerderij
Ook Angèle Sturm en haar doch
ter Anne Lies hebben foto's mee
gebracht van zoon en broer
Frans, die al meer dan dertig
jaar in Brazilië woont en werkt.
De familie Haartsen en zoon Ma-
teus vertellen over hun leven in
Brazilië op een boerderij. „Ruim
drie jaar geleden zijn we naar
Nederland teruggekeerd. Het
was onmogelijk om daar de kost
te verdienen. Ons hart ligt nog
steeds daar." Mateus, nu leer
ling van de Berenburcht in Oost
burg en geboren in Brazilië, zou
zo terug willen naar zijn vrien
den. Initiatiefnemer Roos wil na
dit bezoek niet stil blijven zit
ten. „Er is een nieuwe stichting
opgericht, 'Holandinha em Vi
sta' (Zicht op Holandinha) en
we willen binnen vijf jaar een
boek en een film maken. Want
het is belangrijk voor de mensen
daar, om hun eigen Toots' te le
ren kennen. Er is nog veel onder
zoek nodig. Vooral naar de toe
dracht van het vertrek vanuit
Antwerpen moeten we nog veel
opzoek werk verrichten."
VLISSINGEN - Een 25-jarige automobilist uit Vlissingen
is gisterochtend rond twee uur gewond geraakt bij een
eenzijdig ongeval op de Boulevard de Ruyter in Vlissin
gen. De man raakte door onbekende oorzaak de stoep
rand en een geparkeerde auto. Daardoor begon hij te slin
geren en sloeg over de kop. De Vlissinger heeft lichte ver
wondingen opgelopen. Uit een blaastest op het bureau
bleek dat hij tweemaal de toegestane hoeveelheid alcohol
had gedronken.
BURGH-HAAMSTEDE - Geen reeks langdradige toespra
ken maar een gezellig feestje, met slechts een kort offici
eel moment. Dat was zaterdag uitgangspunt bij de ope
ning van het gloedjenieuwe clubgebouw van sportvereni
ging DFS in Burgh-Haamstede. Roel Saman, de oudste
nog levende oud-voorzitter van DFS, werd met paard en
wagen opgehaald om onder begeleiding van dweilband de
Notekluuvers naar het sportveld gebracht te worden.
Daar opende Saman met het jongste lid van de club en
huidig voorzitter, Theo Grefkens, de kleedkamers waarin
de F-jes en E-tjes (de jongste spelers) bleken verstopt.
Aan oud-voorzitter Wilburt Stadhouders de eer met een
druk op de knop het honk officieel te openen. Na hard
werken is het 'sportpaleis', zoals secretaris K. de Feiter
het honk bestempelt, volledig klaar. De baan werd vrij
dagmiddag op de valreep voltooid.
BERLICUM - De brandweerploeg van de post Oost-Sou
burg heeft zaterdag bij gewestelijke wedstrijden hoge
druk in het Brabantse Berlicum een tweede plek gehaald.
Het team mag nu naar de landelijke wedstrijd, die op 11
september in Ermelo wordt gehouden. Aan de wedstrijd
in Brabant deden twaalf teams mee. De ploeg van
Oost-Souburg moest alleen het team van de Bavaria-brou-
werij laten voorgaan. Wel had de Zeeuwse ploeg de beste
bevelvoerder.
VLISSINGEN - De politie heeft zaterdagochtend een
18-jarige en een 16-jarige inwoner uit Middelburg op de
bon geslingerd. Beiden droegen geen helm op de brom
fiets. Rond twaalf uur zag een surveillancewagen van de
politie de twee zonder helm rijden in de Nicolaes Ho-
nighstraat in Vlissingen. Een stopteken werd genegeerd.
De bestuurder van de brommer reed via het trottoir in de
richting van de Verkuijl Quakkelaarstraat, vervolgens via
de Singel naar het garageplein erachter. Bij de komst van
de politie, keerde de bestuurder zijn brommer, maar
botste tegen de politiewagen. De bromfietser ging onder
uit. De bestuurder kreeg ook een bekeuring, omdat zijn
brommer niet verzekerd was.
MIDDELBURG - De politie heeft zondagochtend om tien
voor vijf een 21-jarige Middelburger aangehouden voor
het stelen van een brommer. De man had het voertuig eer
der die nacht meegenomen uit het centrum van Middel
burg. De brommer is terug naar de eigenaar.
door Frank van Cooten
HULST- Jouckje van het Palaz-
zoli Huis in Hulst heeft een
brok in haar keel als dertig
toerrijders van de Zeeuwse wie
lervereniging Theo Middel
kamp de Grote Markt op
draaien. Het peleton vertrok
vrijdagnacht uit Parijs voor een
sponsortocht van 380 kilome
ter voor de Zeeuwse Palazzoli
Huizen.
„Ik ben ontroerd. Ze doen het
toch voor onze huizen", zegt
Jouckje zaterdagmiddag om
15.30 uur bij aankomst van de
renners op de Grote Markt. 'De
mannen met karakter, de man
nen van Middelkamp', orakelt
de speaker als de coureurs voor.
een paar minuten van de fiets
stappen in Hulst. Ze hebben bij
elkaar twaalfduizend euro bij el
kaar gefietst voor de Palazzoli
Huizen in Hulst, Terneuzen,
Goes en Vlissingen. De huizen
zijn een steunpunt voor voor
mensen met kanker en hun naas
ten. De eerste cheque, van drie
duizend euro, is voor het Palaz
zoli Huis in Hulst.
„Een fantastisch bedrag", glun
dert teamleider Ruud Naessens.
„We zijn immers volledig afhan
kelijk van giften. Het is altijd
echt beknibbelen bij ons. Een
deel van het geld gebruiken we
voor het vergroten van onze
naamsbekendheid. We maken
het geld uiteraard niet in een
keer op. We houden de hand op
de knip."
Het Palazzoli Huis in Hulst is in
februari 2003 geopend. Meer en
meer mensen weten hun weg
naar het opvanghuis te vinden.
„Toch is er nog drempelvrees. In
Zeeland is nog altijd de mentali
teit alles binnenshuis te houden.
Zeeuwen praten niet graag met
buitenstaanders over hun emo
ties. Kanker is nog steeds een
beladen woord. Deze drempel
moet nog een beetje worden ge
slecht." En daar hebben de der
tig renners van Theo
Middelkamp een steentje aan
bij gedragen.
„Een fantastische prestatie", zei
burgemeester J.F. Mulder. „Met
een gemiddelde snelheid van
dertig kilometer per uur was het
maar goed dat ik niet een stukje
ben meegereden." Dat was im
mers wel eerst de bedoeling.
Mulder had in eerste instantie
een verrassing in petto voor de
renners. De inmiddels 90-jarige
Theo Middelkamp was uitgeno
digd om 'zijn mannen' te verwel
komen. Op het laatste moment
haakte hij echter af vanwege
zijn gezondheid.
De sponsortocht werd gehouden
in verband met het vijftigjarig
bestaan van de Zeeuwse wieler
vereniging. „Het gaat bij de
tocht niet alleen om de sportie
ve uitdaging, maar ook om het
goede doel. Alle renners zijn op
pad geweest om sponsorgelden
binnen te halen", zegt Cees Wes-
terweele, voorzitter van de toer-
afdeling van Theo Middelkamp.
Renner Eric Oostdijk ziet er za
terdag nog fris uit. „Tot nu toe
is het goed gegaan. We hebben
goed kunnen doorrijden." In
heel Frankrijk is het goed weer
geweest. Mark van Mugroot uit
Koewacht heeft echter zware bé
nen. „Ik ben best wel kapot, ik
zie op tegen het laatste stuk."
Er worden immers nog drie
cheques uitgedeeld. In Terneu
zen, Goes en Vlissingen. Veel
tijd is er daarom niet in Hulst.
Pas rond 19.00 uur is het voor
het peloton gedaan, als ze het de
cheque in Vlissingen hebben
overhandigd.
VLISSINGEN - Twee sport-
teams van scholengemeenschap
Scheldemond zijn zaterdag in
Den Haag bij de regionale fina
les streetsoccer in de prijzen ge
vallen.
Beide ploegen haalden een eer
ste plaats en mogen nu meedoen
aan de landelijke wedstrijd Tfp
12 september in Rotterdam.
Scheldemond nam met tien
teams (45 jongens en meisjes)
deel aan de regionale finales
streetbasketball en - soccer.
Scheldemond werd in de catego
rie 12, 13 en 14 jaar kampioen
en in de leeftijdsgroep 15 en 16
jaar. Streetsoccer wordt met
teams van vier personen plus
een wisselspeler gespeeld, bas
ketbal met drie en een wisselspe
ler.
De basketballteams vielen dil
jaar niet in de prijzen.
