Vaardig en zeker de weg op
PZC
Natuur en kunst worden
één in Zeeuwse Rozentuin
ELICHT
Harold van de Perre vindt
inspiratie in de klassieken
Meer doen aan
aanpak hardnekkige
milieuproblemen
17
ierste kleine
vindmolen
evert stroom
Scootmobiel
Beroep tegen zeereservaat vervalt
Vwo-6-leerling naar Olympiade
Mauritspad in gebruik
Enquête over normen en waarden
kunst
^ezing over
kunstschilder
Voorlichting
kind en epilepsie
Concert
zaterdag 5 juni 2004
DPPENDAMME - Wind-
room opwekken met kleine mo
ps, die minder opvallen in het
lidschap. Dat gebeurt sinds
jrt in Zeeland, waar op het ter-
in van imkerij Poppendamme
eerste zogenaamde Turby is
Laatst. Een kleine turbine
li 2,5 kilowatt.
L gaat om een gezamenlijk
jject van de imkerij en de ver
ging Zeeuwind. De Zeeuwse
afby is de vierde van een serie
24 die dit jaar op verschil-
hde plekken in Nederland ko-
fen te staan.
Oor de locatie Poppendamme
(gekozen, omdat daar al ver-
fliillende vormen van duurza-
je energie in praktijk worden
(bracht. met name zon-
fc-stroom. Ook is de bouw van
in energiespeelplaats gestart,
fe gemeente Veere heeft voorlo-
jg voor twee jaar een vergun-
pg voor de Turby verstrekt,
if de turbine voldoet, moet in
l praktijk nog blijken, Er is
bggeen ervaring opgedaan met
frgelijke kleine molens. De
last van de turbine in Poppen-
amme is 7,5 meter hoog; de ro-
>r is drie meter hoog en de wie-
fen hebben een doorsnee van
»ee meter. Gerekend wordt op
b jaarlijkse productie tussen
500 en 5000 kilowatt-uur.
Ie stroom is bedoeld voor eigen
jebruik en niet voor levering
an het openbare elektriciteits-
et. De Turby is niet geschikt
oor plaatsing op gewone hui-
En, maar kan wel op bedrijfs-
gflatgebouwen gezet worden.
sanering Sasse
ivoonwagenkamp
iAS VAN GENT- Het woonwa-
[encentrum Tweekwartweg bij
las van Gent wordt volgend
jar definitief gesaneerd.
Ie gemeente Terneuzen heeft
ioordit doel 270.000 euro uitge-
rokken. De bewoners van het
ï»ntrum, dat eigenlijk al begin
aren '90 had moeten wijken,
vordt elders woonruimte aange
raden. Terneuzen is voorts van
)lan om de woonwagencentra in
ie gemeente over te dragen aan
Ie woningbouwcorporaties.
door Rolf Bosboom
Probeer het maar eens, met een scoot-
mobiel in en uit de Teletaxi te rij
den, via zo'n steil plankje. „Erin gaat
nog wel, maar eruit is echt hartstikke
eng", zegt Jannie de Looff-de Wild.
Niet dat ze zelf is aangewezen op een
dergelijk voertuig, maar als directeur
van de Stichting Welzijn Ouderen op
Schouwen-Duiveland wilde ze eens er
varen waar een groeiend deel van haar
achterban mee te maken heeft.
Je ziet ze steeds vaker in het straat
beeld, de scootmobielen. Ingenieuze
voertuigjes voor mensen bij wie het lo
pen niet of nog slechts moeizaam gaat.
Wie er een tot zijn beschikking krijgt,
moet het doorgaans doen met een korte
instructie en gaat vervolgens onervaren
de weg op, met alle risico's van dien.
„Succes ermee!"
De leverancier valt weinig te verwijten.
Wie een personenauto koopt, krijgt ook
weinig meer aanwijzingen dan de bedie
ning van de ruitenwisser en de radio. Er
hoeft ook geen enkele proeve van rij
vaardigheid te worden overgelegd.
De Schouwen-Duivelandse ouderen-
stichting besefte al in 2000 dat er actie
moest worden ondernomen en begon
nen met het opzetten van scootmobiel-
cursussen. Zij was daarmee een van de
wegbereiders, want inmiddels worden
op steeds meer plaatsen vergelijkbare
opleidingen georganiseerd.
Een goede zaak, vindt Martin Huysse
van het Regionaal Orgaan Verkeersvei
ligheid Zeeland (ROVZ). Weliswaar ko
men er nog nauwelijks ernstige ongeval
len voor, maar de kans is groot dat dat
slechts een kwestie van tijd is.
„Mede door de vergrijzing komen er
steeds meer scootmobielen. Daarmee
wordt ook de kans op ongelukken gro
ter. Dat kun je maar beter voor zijn.
Het is daarom goed als de overheid het
Scootmobielcursus in Brouwershaven.
voortouw neemt." Binnen de project
groep ouderen en gehandicapten van
het ROVZ is het idee ontstaan een draai
boek op te stellen voor cursussen. Orga
nisaties die daar belangstelling voor
hebben, hoeven dan niet het wiel op
nieuw uit te vinden, maar kunnen snel
een opleiding opzetten.
Draaiboek
Zeeland is een van de eerste provincies
die beschikt over zo'n blauwdruk, Rij
den met een scootmobiel geheten. Het
eerste exemplaar van het draaiboek
archieffoto Mechteld Jansen
wordt dinsdag gepresenteerd in Middel
burg. ROVZ-voorzitter T. Poppelaars
overhandigt het dan aan de Middelburg
se verkeerswethouder L. Luitwieler en
directeur H. Notenboom van patiënten
platform Het Klaverblad.
Bij het opstellen van het draaiboek is
vooral dankbaar gebruik gemaakt van
de ervaringen op Schouwen-Duiveland.
Daarnaast is de ROVZ-projectgroep,
waarin onder meer Het Klaverblad en
de diverse Zeeuwse welzijnsstichtingen
voor ouderen zijn vertegenwoordigd,
gaan kijken in Veghel. Daar heeft een
werkgroep samen met de ANWB een
cursuspakket samengesteld voor scoot-
mobilisten. De waarde van een goede
opleiding is volgens Jannie de Looff on
miskenbaar. Haar organisatie heeft in
middels zes cursussen achter de rug,
met gemiddeld rond de vijftien deelne
mers. Medio deze maand is er zelfs,
naar analogie van de rolstoeldriedaag-
se, een scootdriedaagse.
Ongebruikt
Op Schouwen-Duiveland zijn ongeveer
250 scootmobielen uitgegeven. Hoeveel
er daadwerkelijk worden gebruikt, is
onduidelijk. De psychische barrière kan
groot zijn, waardoor nagelnieuwe exem
plaren soms ongebruikt in de schuur
blijven staan. De Looff: „Mensen moe
ten er toch een keer voor het eerst mee
in het openbaar verschijnen. Zeker als
het winter is geweest, wordt het vaak
steeds weer uitgesteld om ermee te rij
den. We proberen mensen op het goede
spoor te zetten."
Het rondrijden met een scootmobiel ver
eist ook enige training en vaardigheid.
„Ik heb nog niet gehoord van ernstige
ongelukken, maar er belandt wel eens
iemand in de sloot", weet De Looff. Het
is vooral zaak het voertuig enigszins ho
rizontaal te houden, om het gevaar van
kantelen binnen veilige marges te hou
den. „Je moet oppassen als de weg bol
loopt of als er kuilen zijn."
Het draaiboek dat nu is opgesteld, moet
ervoor zorgen dat alle elementen die
van belang zijn voor beginnende scoot-
bestuurders, in een cursus aan bod ko
men.
Op het programma staan onder meer
een ogentest, bewegingsoefeningen en
het trainen van diverse manoeuvres.
Ook is er aandacht voor de verkeersre
gels. Een scootmobiel mag zowel op het
voetpad als op de weg of het fietspad rij
den, maar de bestuurder moet zich dan
ook houden aan de bijbehorende voor
schriften.
Op Schouwen-Duiveland worden de
cursussen altijd afgerond met een geza
menlijke rit door de omgeving. „Daar
gebeurt altijd wel iets bijzonders", zegt
De Looff. „Ik herinner me nog een
vrouw die zes jaar niet de deur uit was
geweest. Die heeft met haar scootmo
biel echt een nieuwe start gemaakt. Ze
zat echt met tranen in de ogen, omdat
ze zo blij was dat ze dat had gedaan,
dat ze na jaren weer eens een mooie
tocht had gemaakt en mensen had ont
moet."
MIDDELBURG - Het dagelijks provinciebestuur wil het
beroep bij de Raad van State tegen aanleg van een zeere
servaat tussen de (nieuwe) tweede Maasvlakte en de Kop
van Schouwen intrekken. Dit reservaat is bedoeld als na
tuurcompensatie, voor de schade die komst van de tweede
Maasvlakte veroorzaakt. De provincie tekende bezwaar
aan, omdat zo'n zeereservaat nadelige gevolgen kan heb
ben voor onder meer visserij en recreatie in de (Zeeuwse)
deltawateren. Na het indienen van het beroep vroeg het
Rijk om overleg. Dat leidde tot het het maken van afspra
ken, waarbij de Zeeuwse belangen veilig zijn gesteld.
Hiervoor is een overeenkomst opgesteld. Over enkele
maanden komt er meer duidelijkheid over aard, vorm en
plaats van het zeereservaat. De provincie en de gemeente
Schouwen-Duiveland worden bij de verdere uitwerking
van het nieuwe natuurgebied in de Voordelta betrokken.
MIDDELBURG - Arjan Heeres, leerling vwo 6 van de Ne-
halennia Stedelijke Scholengemeenschap in Middelburg,
is als enige Zeeuwse kandidaat doorgedrongen tot de fina
le van de Nationale Scheikunde Olympiade. De wedstrijd
wordt van 10 tot en 17 juni gehouden bij de Universiteit
van Wageningen. De scheikundeolympiade is een wed
strijd voor scholieren in het middelbaar onderwijs (vwo 5
en 6). Naast parate kennis wordt vooral het vermogen om
chemische problemen op te lossen getest. Het is voor het
tweede achtereenvolgende jaar dat een leerling van Neha-
lennia weet door te dringen tot de finale van de Nationale
Scheikunde Olympiade In 2003 won Elisabeth Meulen-
broek een zilveren medaille op de Internationale Chemie
Olympiade in Athene.
IJZENDIJKE - Het Mauritsjaar is nog maar koud begon
nen of er is in West-Zeeuws-Vlaanderen al een wandel
pad naar de prins vernoemd. De route van vijf kilometer
door en langs vestingsplaats IJzendijke werd gisteren offi
cieel ingebruikgesteld. De routebeschrijving is verkrijg
baar bij enkele winkels in IJzendijke en de VW's in
Zeeuws-Vlaanderen. In Sluis kan sinds deze week (en tot
oktober) worden meegedaan aan een Mauritsrondleiding.
TERNEUZEN - Alle inwoners van Terneuzen ontvangen
binnenkort een enquêteformulier van de projectgroep
Normen en Waarden. De resultaten van het onderzoek
worden gebruikt voor de opstelling van de nota Normen
en Waarden. De gemeenteraad van Terneuzen heeft bur
gers gevraagd mee te werken aan het project. Inmiddels is
een groep van 25 inwoners van verschillende buurten en
kernen aan de slag gegaan om inhoud te geven aan het
project.
De nota Normen en Waarden dient als bijdrage aan het
nog door de gemeente op te stellen Integraal Veiligheids
plan. Daarnaast gaat de projectgroep een gesprek aan
met de burgers en coördineert de communicatie tussen de
bevolking en de gemeente op dat terrein. Het is nog niet
bekend, wanneer de resultaten van de enquete worden ge
presenteerd.
De bekendmaking van de uitslag gebeurt onder andere
via de gemeentelijke informatiepagina.
Dor Marianne van de Polder
iATS - Het heeft geregend. Boven
e bloemperken zijn de donkere
'olken net aan het wegdrijven. Op
t rozenblaadjes parelen water
nippels, die een scala aan kleuren
eerkaatsen. Er hangt een mystie-
t sluier over De Zeeuwse Rozen-
lin in Kats.
Ik hoekje heeft een verrassing. Zo
Jemen er achter een haag plotse-
pg een paar roestbruine figuurtjes
Het zijn de 'Twisted sisters' van
ïcolas Dings. Zijn beelden zijn sa-
ien met die van Sjoerd Buisman,
art Kelholt, Albert Verkade en Ma-
lilde Cuijpers tot begin september
Zlen in de idyllische tuin aan de
atse Groeneweg 3 in Kats.
anze Plass, één van de eigenaren
m de tuin, is verguld met de expo-
mten. Plass: „Of iets bij de tuin
1st of niet, is niet zozeer een crite
am. Criterium is of ik iets boeiend
nd. en dat dat ook boeiend blijft,
kunst moet een versterkend ef
fect hebben. De opzet van de tuin
is, dat hij als een jas moet sluiten,
maar er moeten tegelijkertijd ook
veel verrassingen inzitten. De geest
moet worden geprikkeld. En dat be
reik je met kwalitatief goed werk."
De vijf gerenommeerde kunste
naars komen uit Amsterdam, behal
ve Verkade, die in Schiedam is ge
vestigd. Het werk van Verkade is
met name herkenbaar door de pijl-
vorm, die hij vaak gebruikt om een
contrast aan te duiden. Imposant is
zijn grote schaal, 'The Canadian
Fall', die bestaat uit een heleboel
bladervormen.
Geometrie
Cuijpers werkt graag met kleuren
die neigen naar het primaire, maar
het niet zijn. Met die kleuren
creëert ze haar eigen landschappen.
Kelholt geeft de voorkeur aan geo
metrische vormen, maar gebruikt
ze wel op een manier die niet zuiver
rationeel aandoet. Dings gebruikt
vaak symbolen uit de renaissance
en verbindt op eigenzinnige wijze
het profane aan het sacrale. Zijn
beelden vertellen een verhaal dat
veel te raden overlaat.
Lagen
Biologische structuren staan cen
traal in het werk van Buisman.
Plass: „De biologisch bepaalde filo
sofie van Buisman spreekt me erg
aan. Hij heeft heel erg over de op
bouw van natuurlijke elementen na
gedacht, wat een extra dimensie
geeft aan zijn werk, dat getypeerd
wordt door een bepaalde gelaagd
heid. Door die lagen ga je je afvra
gen: wat zit erachter? De biologi
sche basis brengt zijn kunst dicht
bij de natuur. De vormen die hij ge
bruikt, doen denken aan de manier
waarop een roos is opgebouwd.
Daarom sluit zijn werk zo goed aan
bij de tuin. Dat van de anderen past
ook prima, ze hebben hun werk alle
maal zorgvuldig voor deze plek uit
gekozen."
De Zeeuwse Rozentuin is geopend di.
Schaal The Canadian Fall van Albert Verkade in De Rozentuin in Kats. foto Willem Mieras
Verkman
©DELBURG - Remonstrants
«Jikante E. Laman Trip-
leinstarink verzorgt maandag
n lezing over de schilder Hen-
ik Werkman in de aula van de
rauwse Bibliotheek in Middel-
lrg-
unan Trip-Kleinstarink is met
leritaat, maar is nog steeds in
eltijd werkzaam in de Remon-
fcntse Gemeente in Friedrich-
id| Duitsland. Daarnaast
udt zij zich bezig met de Euro-
se cultuur. Ze verdiepte zich
'het literaire werk van Dante
i Goethe en schilderijen van
der meer Chagall en Werk-
ln De schilder Werkman
ïd op 10 april 1945 gefusil-
ird in de bossen bij Bak-
veen. In de oorlog kwam
srkman onder indruk van de
rhalen van vrome joden uit
'st-Europa.
iman Trip-Kleinstarink gaat
haar lezing in op het leven en
oral het werk van Werkman.
lezing, georganiseerd door
taakgroep Vorming en Toe-
sting van de Koorkerkgemeen-
W, begint óm 19.30 uur.
pasteltekeningen tonen vrouwen met gracieuze ron-
door Anita Tournois
AARDENBURG - Voor kunste
naar Harold van de Perre uit
Dendermonde vormt de klassie
ke wereld de basis van waaruit
hij werkt. „In tegenstelling tot
de actuele kunst waarin de
mens vaak belachelijk wordt ge
maakt, zorgt de kunst van de
klassieken voor een gevoel van
verheffing en schoonheid. Ze be
nadrukt juist de waardigheid
van de mens", vindt de Belg.
„Ze is eenvoudig en puur, net
als muziek, zonder allerlei toe
ters of bellen."
Van de Perre exposeert op dit
moment in de galerie van de Ra
bobank in Aardenburg. Monu
mentale glasramen van zijn
hand, met titels als 'Het zonne
lied', 'Hemels Jerusalem' en
'Stad Gods', sieren kerken, ka
pellen en kloosters, onder ande
re in Brugge, Antwerpen, Gent
en Lille. Naast foto's van de glas
ramen, zijn voornaamste specia
lisme, zijn in Aardenburg ook te
keningen en aquarellen van zijn
hand te zien. Van de Perre verge
lijkt zijn werk graag met het
schrijven van een muziekparti
tuur. „Mijn glasramen bijvoor
beeld met een concerto voor or
gel, vol kleur, vlammend. Mijn
aquarellen juist met het spelen
op een cello, vol weemoed en me
lancholie."
De foto's van zijn kleurrijke
glasramen laten zien dat de kun
stenaar hier in hoge mate abstra
heert. Echter, mystieke symbo
len als kerktorens, een Christus
figuur of een zon, zitten wel de
gelijk verstopt en verwerkt in
de fraaie gebogen belijning. Van
de Perre: „Elk onderdeel van
het glasraam vormt een kunst
werk op zich, maar samen vor
men zij een groter ritmisch, fas
cinerend en contrastrijk geheel.
Zelfs als het buiten grijs en don
ker is, zorgt het geel in mijn ra
men ervoor dat de zon schijnt."
Een gegeven dat ook terug te
vinden is in zijn aquarellen van
lichte, losse, luchtige landschap
pen. Voor zijn tekeningen in pas
tel vormt de vrouw het hoofdon
derwerp. Afgebeeld met gracieu
ze rondingen, in oeroude the
ma's als moeder met kind, zwan
ger of koketterend.
Boeken
Harold van de Perre is een
veelzijdig man. Hij verdiepte
zich in de Vlaamse schilder
kunst en schreef hierover ver
schillende boeken. Ook is hij cul
tureel ambassadeur voor Vlaan
deren in Sint-Petersburg. Hier
door kwam een uitwisseling tot
stand tussen Russische en
Vlaamse musici en wordt er op
de Russische televisie aandacht
besteed aan de Vlaamse schilder
kunst. Bovendien organiseert
hij er de jaarlijkse zomerexposi-
tie 'Vlaamse Kunst Vandaag',
waaraan hij ook zelf deelneemt.
Tentoonstelling: glasramen (fo
to's), aquarellen en pasteltekenin
gen van Harold van de Perre t/m
25 juni in de Rabobank, Aarden
burg.
Open: ma. t/m vr. van 9-12 en van
13-17 uur.
door Rinus Antonisse
GOES - Het barst in Zeeland
van de hardnekkige milieupro
blemen. Ze blijken in de prak
tijk moeilijk op te lossen. In het
nieuwe Omgevingsplan van de
provincie moet voor deze slepen
de aantasting van het leefkli
maat nadrukkelijk aandacht ko-
De problemen niet alleen noe
men, maar ook aangeven wat er
concreet aan gedaan wordt. Dit
stelt de Zeeuwse Milieu Federa
tie (ZMF) in een reactie op Koer
sen voor onze omgeving, een dis
cussienota ter voorbereiding
van het Omgevingsplan (dat pas
in 2006 van kracht wordt).
Volgens de ZMF komen de weer
barstige milieuproblemen nau
welijks in beeld. De milieufede
ratie noemt als ernstigste: de uit
stoot van broeikasgassen; de kli
maatverandering; een afnemen
de verscheidenheid aan planten
en dieren; de uitstoot en gevol
gen van schadelijke stoffen als
fijn stof; aanhoudende toename
van het autoverkeer; een
groeiende afvalberg en meer
energieverbruik.
Nieuwkomers zijn vormen van
biologische verontreiniging, zo
als de invoer van de Japanse oes
ter en andere uitheemse soorten,
alsook de milieugevolgen van de
moderne biotechnologie.
De ZMF beseft dat Zeeland de
ze hardnekkige problemen niet
op eigen houtje kan oplossen,
maar vindt wel dat provincie
voor een actieve aanpak dient te
kiezen. Zeker nu de maatschap
pelijke aandacht voor hardnek
kige milieuproblemen afneemt
(er treedt gewenning op).
De provincie hoort niet alleen
voortrekker te zijn ten aanzien
van de 'moeilijke' milieuproble
men, maar ook als het gaat om
het veilig stellen van de
groen-blauwe oase, stelt de
ZMF. In het geding zijn daarbij
publieke belangen als rust, ruim
te, rijke natuur en een mooi
landschap.
Wat betreft de waterrecreatie is
de milieufederatie niet op voor
hand tegen nieuwe jachthavens
en uitbreiding van bestaande.
Dat moet wel plaatsgrijpen op
plekken die zich bij ui'tstek le
nen voor watersport: Grevelin-
gen, Veerse Meer en aan de
Noordzeekust (een passantenha
ven).
De ZMF verbindt er voorwaar
den aan. Uitbreiding van de
voorzieningen moet bijdragen
aan een betere kwaliteit, zoals
gevarieerder aanbod en meer
dienstverlening. De groene
waarden in de omgeving waar
nieuwe jachthavens komen (of
waar uitbreiding komt) mogen
niet in de knel komen.
Op het gebied van bedrijfsterrei
nen kiest de ZMF voor het con
centreren van de bedrijvigheid
per regio op ten hoogste twee
grootschalige locaties. Daarmee
zijn zorgvuldig ruimtegebruik
en een goede inpassing in de om
geving het beste gediend. De
provincie doet er goed aan een
Zeeuwse ontwikkelingsmaat
schappij op te richten, die zich
inzet voor het binnenhalen van
nieuwe ondernemingen en de
plaats waar ze zich mogen vesti
gen.
GOES - Het gewest Zuidwest
van de Epilepsie Vereniging Zee
land houdt dinsdag om 20.00
uur in Hotel Terminus in Goes
een voorlichtingsavond met als
thema 'Kind en epilepsie'.
Sprekers gaan in op de verschil
lende soorten van epilepsie en
medicatie. Tijdens de avond is
een begeleider aanwezig van het
Steunpunt Onderwijs Epi
lepsie uit Goes die vragen kan
beantwoorden over ondersteu
ningsmogelijkheden.
De bijeenkomst is bedoeld voor
ouders van kinderen met epilep
sie, maar ook voor mensen die
werken met deze kinderen.
CLINGE - Fanfare Weldoen
Door Vermaak Clinge verzorgt
zaterdag na de kerkdienst rond
19.45 uur een Zomeravondcon
cert op het kerkplein.
De muzikanten spelen o.l.v. Luc
Moons muziek als Dancing On
The Seashore, A Brand New
Day, Adios Nonino, The Westsi-
de Story, Big Spender en andere
bekende Hafanummers. Bij
slecht weer speelt de fanfare in
de eigen repetitieruimte.
