PZC
Pijn beheerst
je leven
De Schelphoek viert feest met tien gangen
Pijn vreet
energie
Redactie bijlagen: 0113-315680
www.pzc.nl
E-mail:redactie@ pzc.nl
Postbus 31,4460 AA Goes
Advertentie-exploitatie:
Noord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
Zeeuws-Vlaanderen: 0114-372770;
Nationaal: 020-4562500.
zaterdag 5 juni 2004
Een op de zeven volwassen
Nederlanders heeft dagelijks pijn. Pijn
is een natuurlijke reactie op een
beschadiging van het lichaam. Het kan
echter ook je leven gaan beheersen als
het chronisch wordt. Nederland kent
800.000 patiënten met chronische
pijn. Maar er zijn manieren om er mee
te leren leven.
Door ELLEN VAN DER HART
Achter het woord pijn zit
ten veel betekenissen.
Hoofdpijn, tandpijn, rug
pijn, buikpijn, pijn als ge
volg van beschadiging of
als stoornis. Pijn is een symptoom dat
er ergens iets mis is, het kent vele oor
zaken en verschijningsvormen. Pijn is
heel individueel en uit zich lichamelijk
maar ook emotioneel. Angst, stress of
verdriet kunnen pijn verergeren;
vreugde, geluk of goed gezelschap ver
zachten.
De meeste pijn gaat over, of reageert
goed op pijnstillers en dan is het leed
snel vergeten. Maar als het chronisch
wordt, moeten pijnpatiënten op zoek
naar hulp. Ze komen terecht bij pijn-
klinieken. „Want acute pijn wil altijd
iets zeggen en daarom moet het altijd
heel serieus genomen worden", aldus
de hulpverleners. Negeren leidt tot het
chronisch worden van pijn. Maar de
vraag waar pijn vandaan komt, is niet
altijd even makkelijk te beantwoor
den.
Pijn is onzichtbaar en op dagen dat het
opspeelt, laat een pijnpatiënt zich niet
zien. Dat dit 'bijverschijnsel' het be
grip niet ten goede komt, is algemeen
bekend maar moeilijk te voorkomen,
stellen pijnpatiënten. Hulp wordt inge
roepen bij specialisten.
„Pijnbestrijding is jarenlang de onder
kant van de geneeskunde geweest. In
middels krijgen we meer waardering."
Dr Robert-Jan Stolker is anesthesioloog
in het Eindhovense Catharinazieken-
huis en werkzaam in de polikliniek
voor pijnbestrijding. In het post-opera-
tief pijnteam zitten artsen en thera
peuten die met pijnpatiënten werken,
zoals fysiotherapeuten, psychologen,
psychiaters en revalidatie-artsen.
Acute pijn kan na zes weken overgaan
in chronische pijn. Dus het is zaak er
zo snel mogelijk bij te zijn. Mensen
kunnen pijn hebben bij kanker bij
voorbeeld, maar ook bij niet kwaadaar
dige problemen. „Veel mensen komen
met klachten in het bewegingsappa
raat (rug en nek). Voor een klein deel is
deze pijn verklaarbaar door trauma's.
Pijn is niet zichbaar maar wel testbaar.
We maken gebruik van pijnmetings-
methodes, bijvoorbeeld de pijnme-
tingslat (Visual Analogue Scale)."
Diffuser
De meeste acute pijnen zijn behandel
baar met medicijnen of met een blok
kade (verdoving). Door de pijn ont
staan veranderingen in het zenuwstel
sel. „Het ruggenmerg maakt stofjes
aan die je lijf veranderen. Dat is inmid
dels door dierproeven bewezen. Boven
dien worden de mensen gevoeliger
voor pijn. Dat is gebleken uit een
Deens whiplash-onderzoek."
Een acute pijn geeft een scherpe steek.
Chronische pijn is dof en vaag, moei
lijk aan te geven. „Pijn gaat een eigen
leven leiden. Hoe erger de pijn, hoe
groter het gebied wordt en hoe diffu
ser het wordt om aan te geven. Soms is
van de oorsprong van de klacht niets
meer terug te vinden."
Anesthesioloog dr Wil Custers werkt
op de pijnpoli van het Maxima Me
disch Centrum in Eindhoven. Sinds
1997 kiest hij bij zijn behandeling van
pijnpatiënten naast Westerse behan
delmethoden steeds vaker voor de
Oosterse geneeskunst, acupunctuur.
Zowel de 'gewone' als hand-, oor- en
schedelacupunctuur. „In een lijf zitten
energiepunten, via deze acupunctuur-
punten kan men de energie in het li
chaam beinvloeden. Lijf en geest moe
ten in balans zijn. Bij onbalans ont
staan klachten", legt dr Custers uit.
„Als er ergens een blokkade is en de
vrije stroom van energie wordt ver
stoord, intern of extern, ontstaan er
(pijn)klachten. We proberen deze ver
storing te vinden en indien mogelijk
te verhelpen."
Het kan zijn dat mensen een zelfde
operatie ondergaan, terwijl er bijvoor
beeld maar één problemen overhoudt.
De reden moet bij deze persoon ge
zocht worden. „Dit kan een tekort aan
energie zijn, maar ook een balansver
storing door voeding."
Dr Custers zegt niet de illusie te heb
ben iedereen te kunnen helpen maar
wil een zo breed mogelijk zorgpalet
bieden. „Er is dan minder kans op
vastlopen in de behandeling. De Wes
terse en Oosterse geneeskunst spelen
een gelijkwaardige rol in de behande
ling. We gebruiken veel mengvor
men."
Soms lijkt het ontstaan van de pijn
geen aanwijsbare oorzaak te hebben.
„Maar als je dan luistert naar de vaak
lange ziekte- of klachtengeschiedenis
van de patiënt, komt er meestal toch
een gebeurtenis tevoorschijn die het
trauma heeft veroorzaakt."
Pijngedrag
„Vaak is bij pijnpatiënten hun hele
existentie gebaseerd op pijn: ze verlo
ren er baan en vrienden door, raken
onbewust gewend aan voortdurende
aandacht. De pijn wordt waargeno
men door bepaalde chemische stofjes
die de zenuweinden prikkelen. Deze
pijnbeleving leidt tot pijngedrag. Je
moet opletten met het wijzigen van
dit gedrag. Daarom is het zo belang
rijk dat de patiënt zelf ook actief mee
werkt aan zijn herstel. Niet alleen ik
kan hem genezen. Door bijvoorbeeld
het veranderen van voedsel kan hij
ook zelf een belangrijke bijdrage leve
ren aan zijn genezing. Je kunt geen
twee patiënten op dezelfde wijze be
handelen. Ik analyseer het probleem
en leg wat mogelijk is terug op het
bordje van de patiënt. Ga goed kau
wen, eet geen rauwkost (slecht voor de
darmen), stop met roken, beweeg
meer en ga zo maar door. Als de pa
tiënt zijn verkeerde gedrag handhaaft,
wordt het voor mij ook dweilen met de
kraan open."
Voor meer informatie:
www.pijnplatform.nl
www.pijn-hoop.nl
Vnuil» anjiogs schaal
Vtewlé analog® schaal
Onbegrip. Dat is een groot probleem
voor veel pijnpatiënten. Naast de dage
lijkse lichamelijke pijn veroorzaken de
reacties van onbegrip bij andere men
sen veel ellende. „Ik kreeg vaak te ho
ren: er is niets aan je te zien. De meeste
mensen begrijpen niet wat je door
maakt. Pijn is niet zichtbaar aan de bui
tenkant. Pijn varieert bovendien, de ene
dag kan het erger zijn dan de andere
dag. De ene dag kun je werken, de vol
gende dag kun je geen licht verdragen
vanwege de pijn."
Hendrika van Rossen is al jaren pijnpa
tiënt. Haar verhaal, haar tocht langs on
begrip in haar omgeving en bij artsen is
bijna standaard voor pijnpatiënten. Bij
haar ontstond de pijn in 1993. Steken in
het hoofd. „Ik was al iets gewend van
wege mijn osteoporose met wervelin
zakkingen. Deze keer ging de pijn niet
over." De volgende dag was het linker
gedeelte van haar gezicht stijf. „Ik kon
er niets mee, zelfs niet lezen. De huis
arts dacht aan een bijholte-ontsteking
en zei dat ik moest stomen." Een neuro
loog, een tweede neuroloog, diverse the
rapeuten, de tocht langs artsen bracht
geen oplossing. „Mijn nek en de nek
spieren staan te gespannen, was de con
clusie. Maar wat er aan te doen, wisten
ze niet."
Ondertussen verloor ze haar baan. „En
dus contacten. De inhoud van mijn le
ven was weg. De onzekerheid voor mijn
toekomst veroorzaakte ook pijn. De pijn
verlamt je leven." En hij ging niet weg.
„Ik wilde leren met de pijn om te gaan.
Dat is uiteindelijk in 1997 gelukt dank
zij een pijnrevalidatieprogramma van
dr Frits Winter. Hij schreef het boek 'De
pijn de baas'. Hij leerde me goed naar
mezelf te kijken en verwees me naar de
stichting Pijn-Hoop. Daar kun je praten
met lotgenoten. Deze stichting heeft
een belangrijke rol gespeeld bij mijn
verbetering. Ik kreeg weer inhoud in
mijn leven en ging ook werken voor
hen."
Tot twee jaar geleden verliep het leven
een stuk beter. De enorme pijn was
naar de achtergrond verdreven. Maar na
een verbouwing aan het huis, begonnen
de pijnklachten weer. „Ik ben weer te
lang doorgegaan. Heb genegeerd waar
mijn grenzen liggen. Het was een vrese
lijke teleurstelling die ik weer moet
zien te verwerken. De pijn ligt altijd op
de loer."
Ook de tocht langs onbegrijpende art
sen begon weer. „Deze ronde zeg ik het
niet meer tegen iedereen. Ik ben de vo
rige keer zoveel mensen kwijtgeraakt.
Dat wil ik niet nog eens meemaken. Dat
doet zo extra veel pijn. En die pijn vreet
al je energie."
Ifl S 8 7 6 5 3 2
I I 'M I I I I I I
3Sa
Met de pijnmetingslat kan de
patiënt aan de ene kant
(links) aangeven hoe erg de
pijn is. De arts leest dan aan
de andere zijde (rechts) de
'pijnschaal' af.
Foto's Vincent Wilke
Veel restaurants hebben iets te vie
ren in deze tijd maar Hotel-Restau
rant De Schelphoek spant de kroon
met maar liefst drie jubilea. Rijk en
Margreet Bosland vieren dat zij tien
jaar geleden De Schelphoek overna
men. Dat hij precies 25 jaar in het
vak zit is ook een feestje waard.
Daarnaast viert De Schelphoek zijn
veertigste verjaardag.
In veertig jaar is veel veranderd. De
zaak begon als (gegrilde) kippenres-
taurant. Daarna volgde een opwaar
dering tot klassiek restaurant en nu
vindt de gast er een mix van klas
siek en eigentijds.
De keuken zet zich in op vele fron
ten, zoals catering voor zowel parti
culieren als bedrijven. Deze zomer
verzorgt De Schelphoek de inwen
dige mens tijdens culturele en spor
tieve evenementen als het muzika
le openluchtspel De Wonderdokter
in Brouwershaven en de Strandvier-
Met zoveel activiteiten is te begrij
pen dat de keuken zich beperkt tot
de essentiële basis van het koken,
dat wil zeggen dat Rijk gerechten
bereidt zonder al te veel poespas,
waarbij wel aandacht is besteed aan
een verzorgde presentatie.
Bij mijn glas Sancerre, Domaine
Carroir Perrin, een Loirewijn met
een stuivend bouquet van subtro
pisch fruit, serveert de gastvrouw
een amuse van gepocheerde tarbot
met een grove mosterddressing,
een aangenaam begin.
Als voorgerecht heb ik de eendenle
verpaté gearomatiseerd met Ar
magnac en oude port en geserveerd
met vijgencompote 10) gekozen.
De paté, niet te koud, is vol van
smaak en de combinatie met de
zoete vijgencompote is volmaakt.
Margreet Bosland heeft naast het
knapperige stokbrood met goede
kruidenboter en boerenboter verse
toast geserveerd. Een klassiek voor
gerecht, maar van alle tijden.
De chef brengt in zijn gerechten
soms zuidelijke accenten aan: ge
droogde Ardenner ham is gecombi
neerd met een kleine salade van
zongedroogde tomaat en olijven en
Mediterraan oogt ook het geiten
kaasje met gedroogde tomaten,
courgette en pesto-kruidendressing
(beide €10). Zeeuws zijn Stellen-
damse gamalencocktail met cock-
tailsaus (€11,50) en het halve do
zijn wilde oesters, naar wens rauw
of gegratineerd 10,50). De oesters
zijn seizoengebonden -evenals de
halve kreeft op een salade van groe
ne gecaramelhseerde groenten met
limoensaus 16,50).
In vroeger tijden voerden streng
uitziende oberkelners aan tafel be
reidingen uit die nu in de keuken
gebeuren. De Schelphoek brengt dit
soort culinair theater op gezette tij
den voor een tot 24 personen be
perkt publiek. Tijdens het menu
Maïtre on Tour, waarvoor reserve
ring gewenst is, fileert de zwarte
brigade de zeetong aan tafel, ziet de
gast hoe de oesters worden ge
opend, het kapje van de consommé
en croüte verwijderd en de chateau
briand getrancheerd. Serveren is
een ambachtelijk vak en Rijk en
Margreet Bosland laten dat graag
zien in deze tijd van vlug en vluch
tig-
Voor de runderbouillon met gevul-.
de morieljes en selderie onder kro
kant bladerdeeg (€10) wordt dus
twintig minuten tijd gevraagd. Hoe
wel ik benieuwd ben naar de ge
bonden Schouwse vissoep 6) kies
ik voor de huisgemaakte kreeften
soep met kreeft, room en een
vleugje cognac (€7). De gastvrouw
vraagt attent of ik cognac in de
soep wil. De soep is prima.
De vleesgerechten zijn klassiekers:
varkenshaas met bearnaisesaus, en-
trecöte met vere pepers en knof
lookboter (beide 20), gebakken os
senhaasfilet met roquefort- of Stro-
ganoffsaus en krokant gebakken
hartzwezerik met gecaramelliseer-
de appeltjes en Calvadossaus (beide
€22), gebraden lamscoteletten uit
de Pauillac op tuinkruidenpuree en
honingsaus 22,50) en de chateau
briand 50 voor 2 personen).
Voor mij wordt het vis, gebakken
zeebaarsfilet met een saus van tijm
en honing 25). De zeebaars uit de
Oosterschelde is op de huid gebak
ken en heeft een duidelijk zilt ac
cent.
Nieuw op de zomerkaart zijn ook
de gepocheerde tarbotfilets met
dragonmosterdsaus 25). Naast de
hoofdgerechten vis is er een aparte
kaart met zeetongbereidingen,
waaronder Sole Véronique 30),
een topper onder de tongen.
De Schelphoek is dus in feeststem
ming en dat houdt in dat er een
maandelijks wisselend jubileumme
nu is van vijf gangen voor 25 met
een fles huiswijn voor 10. Drie of
vier gangen kan ook, voor minder.
Helemaal avondvullend is het Tien
gangen Jubileummenu voor €40.
Wel reserveren voor 19 uur.
Hotel-Restaurant De Schelphoek
Serooskerkseweg 24
4327 SE Serooskerke (S)
Tel. 0111-671212
Fax 0111-671991
E-mail: info@deschelphoek.nl
Gesloten op maandag m.u.v. juli en
augustus
Keuken open van 12 tot 21 uur
Creditcards; Visa, Amex, Mastercard
Kinderen: kindermenuutjes
Vegetarisch: apart menu
Rolstoel: ja, past onder tafel
Roken: wordt niet aangemoedigd
