Voetballers pauzeren niet
SLIPS,
s/oq
PZC
DE i
GRATIS
Anywave is ondanks
alles nog springlevend
3 SLOGGI
q\
Gebrek aan contact en een
in nevelen gehuld verleden
17
lezers schrijven
kunst
Jen Hoed speelt
n jazzweekend
Annika wordt
kapper in de zon
Christien hoopt
op feestberoep
Traditie
Tbs
Hertenkamp
Scheuring
Lekatempessy verlaat het lokaal in scholengemeenschap Nehalennia na zijn examen economie foto Ruben Oreel
(t
woensdag 2 juni 2004
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op de in de PZC ver
schenen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De reactie
tijd beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent niet dat
de redactie de meningen en stellingen van de inzenders onderschrijft.
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen worden
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden. De
redactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten. Over ge
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd.
Hpor Emile Calon
f Tijftien jaar geleden hing er
nog een ijzeren gordijn
door Europa. Het conti-
ent was verdeeld in een weste-
en een oostelijk deel. De be-
van Oost-Duitsland
wam in opstand, slechtte de
ijuur en zorgde voor een ket-
ngreactie in de buurlanden.
Irtet ene na het andere commu-
istische regiem viel en sinds
tort zijn Oost en West verenigd
fi de Europese Unie.
De rechten van de nieu
we lidstaten zijn aanzienlijk be
merkt. Lech Walesa, oud-vak-
ondsleider van de vrije Poolse
akbond Solidariteit, en oud
van Polen sprak open-
ajk zijn afkeer uit over de ma-
ier waarop de oude lidstaten
l,un grenzen hebben gesloten
oor arbeiders uit de nieuwe lid-
voor Marcel Modde
IERIKZEE - Hoe het is om
iet het mes op de keel het pro-
ramma voor Anywave op te zet-
sn? „Het houdt je scherp", grin-
ikt Jilles Appeldoorn.
<»an betrekt zijn gezicht. Want
leeft momenteel voor
'rogum. Samen met program-
leur Johan Keijzer heeft hij de
fgelopen maanden vele uren ge-
ïoken in de totstandkoming
'an de 24e Anywave, het jaar-
jkse hoogtepunt van Zierik-
^es poppodium. De planning
■ond plaats temidden van poli-
teke verwikkelingen over de
van het door schulden
eplaagde Brogum. Wat een
meerderheid van de gemeente-
lad betreft, wordt Brogum
eïntegreerd in een nieuw thea-
?r Mondragon. Maar of dat er
oit komt en zo ja wanneer, is
ooralsnog volstrekt onduide-
jk. Geen prettig klimaat om in
an de slag te gaan.
Het heeft in ieder geval tot ge-
olg gehad, dat we de grotere na-
iERGEN OP ZOOM - De Berg-
i gitarist Eugene den Hoed
peelt donderdag 3 juni met zijn
and The Blue Move tijdens het
9e Philip Morris Holland-Jazz-
'eekend in Bergen op Zoom.
Ie eerste set begint om 20.30
Mr in De Stoelemat. Daar
'°rdt Eugene begeleid door zijn
roer Kees den Hoed (bas, in on
er meer de begeleidingsband
an Rob de Nijs), Han Wouters
en Ronald Bakker (Ham-
iond-orgel). Daarna volgt een
set met The Blue Move:
uil van Gent (zang/gitaar),
ars-Erik van Elzakker (drums)
a Tom van der Schoot (bas). Er
[orden bovendien vier stukken
espeeld met blueszangeres An
e Bruijn en haar Ham-
iond-partner Pieter van de Boa-
ugene den Hoed speelde in de
70 en 80 vaak met Zeeuw-
topmuzikanten, onder wie gi-
Kees Schipper,
jazzweekend in Bergen op
oom begint vandaag en duurt
|t en met zondag.
staten. Volgens hem doet die on
derdrukking denken aan het
oude communistische systeem.
Walesa vindt het vreemd dat de
oude lidstaten geen gebruik wil
len maken van de goed opgelei
de en goedkope arbeidskrach
ten uit de nieuwe. „Bedrijven
gaan sowieso naar het oosten
op zoek naar arbeidskrachten",
waarschuwde hij. Daar weten
heel wat Temeuzense (ex-)werk-
nemers van Philips alles van.
De eindexamenleerlingen van
men voor Anywave pas heel laat
definitief konden vastleggen",
zegt Keijzer. „Da's knap verve
lend. Want als Brogum niet
doorgaat, betekent dat vrijwel
automatisch dat Anywave niet
doorgaat." Het festival is im
mers afhankelijk van de zaal,
waarin - naast de tent - een
tweede podium wordt ingericht.
Ook de overige faciliteiten van
het centrum worden volledig be
nut. Wijk je met de tent uit naar
een weiland, dan moet dat alle
maal extra worden bijgebouwd,
wat de kostprijs opjaagt.
Overbevolkt
Anderzijds zouden Appeldoorn
en Keijzer maar wat graag de be
schikking hebben over een rui
mere locatie. De gratis zaterdag
avond is traditioneel overbe
volkt. Appeldoorn speelt met de
gedachte om de tent - naar voor
beeld van Klomppop - in de toe
komst op te zetten op de sport
velden aan de Lange Blokweg.
„Parkeerruimte, kantines, kleed
kamers voor de muzikanten, al
les is daar aanwezig. Dat zou
perfect zijn."
Ondanks alle perikelen is
Anywave springlevend, verzeke
ren beide ras vrijwilligers. Het
festival bestaat volgend jaar een
kwart eeuw en die glans straalt
ook al een beetje af op de 24e
editie. De hoofdacts zijn Neer-
het vmbo met economie in hun
pakket werden gisteren gecon
fronteerd met de gevolgen van
de uitbreiding van de Europese
Unie. In de examentekst lazen
ze dat vooral Duitsland en Oos
tenrijk een grote toestroom van
immigranten uit de grenslan
den verwachten.
Twee jaar na de moord op
LPF-leider Pim Fortuyn is het
gedachtegoed van hem ook
doorgedrongen tot het examen.
De vmbo'ers werden gisteren ge
confronteerd met een aantal
oude verkiezingsvoorstellen
van de LPF en de gevolgen daar
van voor de economie.
Docent Frans van Damme (Ne
halennia) was vol lof over de op
bouw van het examen. „Het be
gin makkelijk, tegen het einde
de pittige vragen." Volgens hem
was het ook goed te doen.
De talenkennis van de havisten
en vwo'ers werden gisteren ge-
lands beroemdste bluesgitarist
van dit moment, Julian Sas, en
het powerbilly-trio Dicemen.
Zij spelen op vrijdagavond 11
juni, voorgegaan door de Neder
landstalige 'raphop' van Buiten
Adem en de jonge hiphop van de
Moordgasten.
Zaterdag 12 juni is het podium
zo veel mogelijk voor jong
Zeeuws talent. Eén van de hoog
tepunten wordt ongetijfeld Yu-
mi Yumi, twee Japanse meisjes
uit Londen, die punk, pop en
dance op energieke wijze weten
te combineren. Gegarandeerd
feest wordt het, aldus Keijzer,
met de dertienkoppige soulfor-
matie Boaz Black The South
Patrol rond de Zeeuwse gangma
kers Ad Osté (bas) en saxofonist
Cor de Jonge. De hekkensluiter
die avond is de gelouterde Bull
doze Band, gevolgd door een ja-
ren- tachtigmix van dj Wilfred.
Anywave 2004 begint op woens
dag 9 juni met popmuziek voor
kinderen door De Voetzoekers.
Woensdag 9 juni, 14.00 uur:
De Voetzoekers.
Vrijdag 11 juni, 20.30 uur:
Buiten AdemMoordgasten;
Julian Sas: Dicemen.
Zaterdag 12 juni, 14.30 uur
Floffgirl; Nodal Point; Gilo; Mo
ment of Truth; El Guapo Stunt
Team; Reach; Headmode; Dogsty-
le; The Shavers; Yumi Yumi; Boaz
Black The Soul Patrol; Bulldoze
Band; dj Wilfred.
toetst. De vwo'ers moesten aan
de slag met Duits. Ze moesten
onder meer een serie ingezon
den brieven uit Welt am Sonn-
tag lezen over de toekomst van
de Duitse taal.
De havisten kregen elf Engelse
teksten voor hun neus. Onder
meer een ingezonden brief van
een Amerikaan die aan de le
zers van The Independent uit
legt dat ze blij moeten zijn met
de BBC omdat die omroep niet
commercieel is en dus niet om
de vijf minuten een aantal com
mercials uitzendt. Dat is vol
gens hem ook de reden waarom
voetbal nimmer een belangrijke
sport wordt in de States. Voet
ballers houden gedurende de
wedstrijd niet op geregelde mo
menten langdurige pauzes waar
in commercials uitgezonden
kunnen worden, zoals wel ge
beurt bij golf, tennis en Ameri
can football.
door Ernst Jan Rozendaal
KATS - De Duitse kunstenaars
Eva Görgen en Engelbert Engel
exposeren tot eind juni in gale
rie Kats in Kats. Görgen toont
krachtige tekeningen van men
sen, Engel verwerkt zijn herinne
ringen en impressies in schilde
rijen waarop hij olieverf combi
neert met bijenwas.
Veel van Engels schilderijen
zijn groot van formaat. Dat
maakt ze zeer geschikt voor de
wanden van de ruime galerie.
Ze omarmen het werk van
Görgen, dat op panelen midden
in de galerie is opgehangen.
Haar werk is sober maar sterk.
Görgen tekent naakte gestalten.
Dat ze naakt zijn, is overigens
niet altijd waarneembaar, om
dat ze ze inkleurt met pastel
krijt, ze volkrast met potlood -
waardoor ze eerder schaduwen
lijken - of ze overwoekert met
grafische patronen.
De tekeningen zijn hard. Ze to-
Annika de Zeeuw wordt kapper.
Ze droomt van eerst een tijd
hard werken in een zaak in Ter-
neuzen. En als ze veel geld ver
diend heeft, verhuist ze naar een
warm land waar ze zo af en toe
nog eens iemand knipt. Ze twij
felt nog tussen Griekenland of
de Nederlandse Antillen.
Maar eerst haar examen vmbo.
De 16-jarige volgt het leerweg
ondersteunend onderwijs aan
De Rede in Terneuzen. Ze heeft
haar praktijkexamen al achter
de rug. De eerste dag moest ze
in het schoolrestaurant serve
ren. En twee dagen later koken:
een heus menu met vier gangen.
Sinds gisteren is ze klaar met
haar theorie-examen. Echt veel
zorgen over het resultaat maak
te ze zich voor aanvang niet.
Haar cijferlijst is redelijk tot
goed met een acht als topper
voor wiskunde. Engels daarente
gen is haar zwakste vak. Daar
haalde ze tot nu toe een heel
klein zesje voor. „Ik vind die
taal hartstikke moeilijk", zegt
Christien van de Sande is een
feestbeest. De 18-jarige Westka-
pelse heeft zelfs plannen om van
haar hobby haar beroep te ma
ken. Als de havo-leerlinge van
de stedelijke scholengemeen
schap Nehalennia in Middel
burg slaagt gaat ze na de zomer
naar Breda voor een studie vrije-
tijds-management. Ze hoopt
daar te leren hoe ze leuke en gro
te feesten kan organiseren. Eer
lijk gezegd zit ze niet echt te
wachten op het organiseren van
een feest voor bijvoorbeeld een
vijftigjarig bruidspaar. Ze mikt
meer op feesten als Pinkpop, me-
ga-dance-party's en andere fees
ten waar duizenden jongeren op
af komen. Dat lijkt haar fantas
tisch. Ze beseft dat ze niet direct
gevraagd zal worden om zulke
grote feesten te organiseren.
Om die reden wil ze ook kleiner
beginnen, afhankelijk van het
bureau waarvoor ze gaat wer
ken.
Zelf gaat ze elk weekeinde uit.
Wegens gebrek aan vervoer
blijft ze meestal in de regio. De
Hooizolder bijvoorbeeld, daar
kennen ze haar wel. Daar is het
volgens haar ook goed toeven.
nen de mensen onbeschermd. Ze
zijn niet op hun voordeligst uit
gebeeld. In veel van de werken
is de zwarte potloodlijn gecom
bineerd met een felle rode kleur.
Bloed, is de eerste associatie. Ze
ker als de figuren rode hoofden
en handen hebben. De vraag is
dan nog wel: zijn het slachtof
fers of daders?
Gelukkig ogen ze in ieder geval
niet. Ook niet wanneer ze con
tact leggen met, een ander. In
werken als Gesprach en Ab-
stand lijkt Görgen eerder het ge
brek aan of de onmogelijkheid
van contact te verbeelden.
Engel zoekt de onderwerpen in
zijn directe omgeving. Het vijf
luik Lukas gaat over een kind,
Karl over een haan bij hem uit
de buurt. Op het grote schilderij
Neyegarten heeft hij de tuin uit
zijn jeugd uitgebeeld en andere
werken tonen larven van insec
ten die hij vindt in de omgeving
van de watermolen die hij be
woont.
Uiteindelijk doen deze autobio-
jE3 fi- is*r/;i
ze dan ook zonder omwegen.
Als ze terugblikt op de examen
periode merkt ze op dat econo
mie niet echt goed ging. En En
gels? Nee, dal ivas ook geen suc
ces, zo vermoedt ze. Annika
hoopt echter dat ze slaagt, maar
ze heeft zo haar twijfels.
Haalt ze het toch, dan gaat ze
na de zomer naar het ROC om
kapster te worden. Ze wil de vol
ledige kappersopleiding doen zo
dat ze allround-kapster wordt.
Dusnog vijfjaar studeren, maar
ook een deel van de tijd werken.
Daar heeft ze zin in.
Haar examen, dat zal wel luk
ken, zo denkt ze. Ze staat gemid
deld een zes. Haar hoogste score
is een 6,4 voor natuurkunde. Ze
is altijd een economische leerlin
ge geweest, zegt ze. „Ik steek al
tijd net genoeg tijd in mijn stu
die.
Gisteren werd haar Engels ge
test. Dat ging wel, zo blikt ze te
rug. Een voldoende zit er wel in,
vermoedt ze.
grafische aanleidingen niet ter
zake, omdat Engel datgene wat
hem inspireert geabstraheerd
heeft weergegeven.
Gelaagdheid
Daarbij is de bijenwas een uit
stekend middel. Engel werkt op
houten platen. In de serie
Körper heeft hij daarop insec
tenlarven getekend. Vervolgens
heeft hij de panelen ingesmeerd
met bijenwas, waarin hij weer
kan krassen of waar hij over
heen schildert. Zo ontstaat een
transparante gelaagdheid.
In schilderijen die duidelijker
op zijn eigen leven teruggaan,
wordt de suggestie gewekt dat
het verleden letterlijk in neve
len is gehuld.
De combinatie van verf en bijen
was geeft Engels talrijke varia
tiemogelijkheden. Toch blijft in
alle diversiteit de hand van de
kunstenaar zichtbaar.
Expositie: Eva Engel, t/m 27
juni in Galerie Kats in Kats, open
don t/m zon van 12.30-17.30 uur.
Reacties, maar ook wensen van
toeristen zouden we eens ter har
te moeten nemen, zoals woens
dag 26 mei in 'lezers schrijven'
van Arjen Bakker. Het zou een
hoop dure onderzoeken over het
Zeeuwse toerisme schelen, rap
porten die herhaaldelijk uitge
bracht worden om te overtuigen
hoe belangrijk het toerisme is
voor Zeeland. Alsof we dat niet
wisten. Rapporten die na de zo
veelste geldverslindende onder
zoeken in opdracht van provin
ciale beleidsmakers en Kamer
van Koophandel een visieloze
kwantiteit verkondigen over
nog meer en nog duurdere ho
tels, massale evenementen en
een hoop cijfertjesdiscussie. Die
zelfde beleids- en kamertjesma
kers roepen tegelijkertijd het
hardst over het bevorderen van
kwaliteit, rust en ruimte voor
het toerisme, terwijl aan de an
dere kant de inzet op industrie
en economie moet overheersen
om Zeeland te redden. Kwanti
teit is tenslotte altijd inpasbaar
in ons mooie landschappelijke
Zeeland. Ruimte te over. Dage
lijks heb ik met vele toeristen te
maken, jong en oud, toeristen
die hier al jaren komen en in de
verhalen valt steeds meer op
hoe Walcheren in hun beleving
ten nadele aan het veranderen
is. De vreet- en vermaakcultuur
is een te duur betaalde tendens
die ook hier toeneemt en die
zeer helder duidelijk gaat ma
ken dat Walcheren moet oppas
sen om niet te verworden tot het
zoveelste gebied waar al te veel
van hetzelfde is. Voor minder
geld kan men overal voor dezelf
de kwantiteit in Europa terecht.
Zon en zee gratis erbij! Hoezo
vluchten kan niet meer? Nieuwe
infrastructuur ter land, ter zee
en ter opluchting, geeft tenslot
te veel doorstroming!
Cynthia Bal
Plantlustweq 5, Serooskerke
Naar aanleiding van de zaak
van Wei Wei Hu buitelen de zo
genaamde deskundigen weer
over elkaar heen om hun me
ning te geven. Het uitgangs
punt: 'de dader', en niet het
meisje. Als voorbeeld: een 'des
kundige' zegt, in een uitzending
van Netwerk, dat dit meisje 'mis
schien troost kan vinden in het
feit dat de man het niet op haar
persoonlijk voorzien had'. Een
andere deskundige, hoofd van
een tbs-kliniek, vertelt dat hij
trots is op het feit dat zijn cliën
ten na verloop van tijd weer de
samenleving in kunnen. Hij gaf
wel toe dat de zogenaamde 'risi
co-analyse' niet altijd juist is,
maar dat vindt hij een aanvaard
baar risico. Ik vind dit soort uit
spraken misselijkmakend. Op
nieuw blijkt dat het lot van het
slachtoffer minder belangrijk is
dat die van de zedendelinquent.
Hoe leg je uit aan slachtoffers
dat ze gewoon pech hebben ge
had? Als ouder van misbruikte
kinderen zie ik nog steeds dage
lijks de impact van het mis
bruik. Jaren strijd ik voor de po
sitie van de slachtoffers. Het
slachtoffer moet centraal staan
in de discussie. Men is nog
steeds van mening dat de dader
een tweede kans moet krijgen.
Slachtoffers van misbruik heb
ben geen tweede kans, zij heb
ben levenslang. Het slijt na ver
loop van jaren, maar weggaan
doet het nooit. Het wordt tijd
dat psychiatrisch Nederland ein
delijk toegeeft dat sommige men
sen niet te behandelen zijn en
dat mensen inderdaad levens
lang vastzitten. Wat betreft de
term tbs: ik stel voor om die af
korting te gebruiken voor Ter
Bescherming van de Samenle
ving.
Annette Smit
Dorpsstraat 89, Breskens
Buro Peter Lubbers heeft voor
jaar 2004 een conceptplan 'Po
dium Groede' gepresenteerd
voor het Hertenkamp, de Zwar-
tegatse Kreek en naturistencam
ping Het Zwarte Gat. Met name
voor het Hertenpark, een klein
bos met een café, een wei met
beesten en een kronkelpaadje
over half begraven bunkers, is
het plan meer uitgewerkt. Lub
bers ziet het Hertenkamp als"
'culturele steppingstone annex
parkeerkamers'. Hiertoe gaat al
les tegen de grond, behalve het
'basiskapitaal': de bunkers. Hij
'elimineert het element dier' en
er worden met meer dan mans
hoge hagen veertien 'kamers' ge
maakt aan weerszijden van een
allee. Erlangs staat een rechte
rij bomen. In elk van de kamers
bevindt zich een bunker. Netjes
uitgegraven tonen ze hun eerlijk
architectenmateriaal beton
'brut'. Dat wordt een mooie ne
cropolis annex mausoleumat
tractie denk ik dan. Er staan in
de presentatie allerlei foto's van
pastorale hagen en vijvers. Er is. -
sprake van het kinderparadijs.
Ik overweeg me er een vakantie- -.
graf aan te schaffen, maar al ver
der lezend blijkt dat er ook een
horecabunker voorzien is, een
boerderij bunker, en zelfs een
'bruisend kliederatelier' en een
'potpourri van speelelementen'
annex 'robuust verstild element'
plus lullig Heimatschilderij uit
WO II om bij het verleden stil te
staan. Ik geloof dat de gemeente
het Hertenkamp beter even zo
laat dan het in handen te geven
van Bureau Peter Lubbers,
want iemand die met klieder
bunker en naturistencamping
een 'olievlek van kindvriende
lijkheid' langs de kust wil ma
ken, en dan met een multifunc
tioneel kerkhof komt, daar moet
je niet zomaar mee in zee gaan.
Frank Leenhouts
Galgenstraat 42,
Amsterdam
Dat Sirjansland zich evenals,
een minderheid van Arnemui-
den en een aantal andere ge
meenten heeft afgescheiden tot
een zogenaamde Herstelde Her
vormde Kerk. is bedroevend en
verbazingwekkend. Men doet
daar net alsof de verenigde 'Pro
testantse Kerk in Nederland' ge-r
leid heeft tot iets nieuws, name
lijk tot een 'pluralistische' kerk
(dat wil zeggen waarin allerlei
opvattingen en richtingen moge
lijk zijn). Hebben deze mensen
nimmer gemerkt dat de Her
vormde Kerk, waarin zij opge
groeid zijn, net zo'n 'pluralisti
sche' kerk was? En dat daarbin
nen uw eigen Gereformeerde
Bond afscheidingen zoals in
1834 en 1886 (Kuyper) afkeur
de? Moesten jullie dan niet jube
len, dat de Gereformeerde Ker
ken weer een met ons werden?
En dat evenals in Duitsland
Evangelisch-Lutherischen sa
mensmolten met Reformierten,
thans ook hier Gereformeerden
en Hervormden, verenigd zijn
met de Luthersen tot PKN? Wat
staat er voor onaanvaardbaars
in de lutherse geloofsbelijdenis?
U beweert dit, maar u vertelt
niet wat en waarom. Hebt u op
school niet geleerd dat Maarten
Luther de grote Hervormer was
en dat Calvijn (later geboren)
dankzij Luther protestants
werd? Maar bovenal: heeft Jezus
zelf niet gebeden: „Vader, ik bid
u, dat zij allen één zijn, zoals
Gij en ik"? Dank dan God voor
de opheffing van een aantal
scheuringen, lieve mensen, en
houdt op met nieuwe te veroor
zaken. Dat zal jullie geweten
eerder opluchten dan belasten.
ds. J.E.L. Brummelkamp
Molenwater 111,
Middelburg
Programmeurs Jilles Appeldoorn (rechts) en Johan Keijzer hadden
dit jaar, vanwege de moeilijke positie waarin poppodium Brogum
zich momenteel bevindt, een lastige opgave het Anywave-program-
ma rond te krijgen. foto Marijke Folkertsma
(Advertentie)
NU OOK EXTRA KORTING OP BEHA'S EN TOPS
Geldig von 1 l/m 30 juni 2004
zolang de voorraad slrekl.
Werk van Eva Görgen in galerie Kats.
