PZC
Zeeuwse tuinen
gaan weer open
Vooral de paarse akkerranden knallen eruit
weerwoord
Wie kent niet
de bonte piet
15
Terugblik
op het
songfestival
15
Perenboer
eet zelf
geen fruit
16
Zeeland
had een hoop
kastelen
16
0113-315680
www.pzc.nl
E-mail:redactie@ pzc.nl
Postbus 314460 AA Goes
Advertentie-exploitatie:
Noord- en Midden-Zeeland: 0113-315520;
Zeeuws-Vlaanderen: 0114-372770;
Nationaal: 020-4562500.
dinsdag 1 juni 2004
Juni nat
en guur,
alles wordt
slecht en duur
Buitengebied is een wekelijkse
bijlage over natuur en
landschap, land- en tuinbouw,
streektaal en streekcultuur,
visserij, recreatie en vrije tijd.
Vragen, opmerkingen,
suggesties en weerwoorden
zijn welkom bij de redactie
Buitengebied van de PZC
postbus 31,
4460 AA, Goes,
fax 0113-315669,
e-mail redactie@pzc.nl
De Hortus Zelandiae bij kasteel Westhove tussen Domburg en Oostkapelle. foto's Ruben Oreel
vrouw Sanny, eindigden de Tin-
telhof in Veere en de Kempen
hof in Domburg als vijfde en zes
de. De Breede Watering houdt
20 juni en 3 juli open tuin.
Hovenier Sjaak Allemekinders
uit 's-Heer Arendskerke vertelt
dat de belangstelling om een
mooie tuin te hebben onvermin
derd groot is. „We hebben het
drukker dan vorig jaar. Het
werk verplaatst zich wel wat.
Toen ik twintig jaar geleden be
gon, stond het hovenieren in de
kinderschoenen, het was echt
pionieren. Je zat vooral bij in
stellingen en welgestelden. Op
een goed moment is de aanleg
van een tuin bereikbaar gewor
den voor een grotere groep men
sen, je kreeg een soort hausse.
Wat je nu ziet, is dat de aanleg
wat terugloopt. Het gaat meer
in de richting van renovatie en
onderhoud. Van aanlegbedrijf
worden we meer servicebe
drijf."
Klimplanten
Allemekinders signaleert dat
mensen vooral kiezen voor een
onderhoudsvriendelijke, gemak
kelijke tuin, met een duidelijke
structuur die zomer en winter te
zien is en rust brengt. „De bui
tenruimte wordt echt leefruim
te. Een beetje vluchten uit het
hectische dagelijkse leven." Hij
tekent aan dat ook de houten
schuttingen hun langste tijd ge
had hebben. „Die hebben de
mensen wel gezien. Ze kiezen
meer voor een afscheiding met
klimplanten en andere mogelijk
heden."
Open tuinen zijn er in de hele
provincie. Steeds meer vereni
gen tuineigenaren zich in groe
pen, om zich gezamenlijk te pre
senteren. Bijvoorbeeld de vijf
Walcherse tuinen in Koudeker-
ke (boerderijtuin), Middelburg
(Engelse tuin en liefhebbers-
tuin), Serooskerke (strakke tuin
met gemengde borders) en Rit-
them (jonge tuin), Annemarie
Priemis zegt dat de groep zes
jaar geleden begon. Zelf doet ze
voor de tweede keer mee. „Ik
voelde er eerst niet zoveel voor,
je weet niet hoe het in zijn werk
gaat en wie je binnenhaalt.
Maar het is me ontzettend mee
gevallen, het is erg leuk."
Wijzigingen in de tuin vanwege
het bezoek heeft Priemis niet
aangebracht. „Het streven is
wel om het er tijdens de open da
gen goed te laten uitzien. Maar
de tuin moet niet alleen in juni
en juli mooi zijn en daarna een
kale boel. Het is onze tuin en we
willen er zelf het hele jaar van
genieten." De vijf tuinen zijn ge
opend op 18,19, 26 en 27 juni en
3 en 4 juli.
Samenwerking ook tussen ne
gen tuinbezitters op Zuid-Beve
land, die van 17 tot en met 20
juni en 3 en 4 juli open dagen
houden: in 's-Heer Abtskerke,
Baarsdorp, Goes en Kloetinge.
Janny Schrijver doet vanaf 1997
mee met haar Engelse tuin, ook
na enige aarzeling. „Wie ben je
om je tuin voor anderen open te
stellen. Maar je ontwikkelt je
zelf en ook je tuin." Pluspunt
van de samenwerking noemt ze
dat daardoor makkelijker spon
sors gevonden kunnen worden
voor het uitgeven van een folder
met veel informatie over de deel
nemende tuinen.
Oostburg
Wie het zichzelf makkelijk wil
maken en op één plek zoveel mo
gelijk verschillende tuinen wil
zien, kan daarvoor op twee
plaatsen terecht. In de nieuwe
Euregiotuinen in Oostburg, met
tuinstijlen door de eeuwen heen
en in de de Hortus Zelandiae bij
kasteel Westhove tussen Dom
burg en Oostkapelle. Negen the-
matuinen vormen de kern van
deze heemtuin, met daarbij veel
aandacht voor het ontstaan van
het Zeeuwse landschap.
Rinus Antonisse
Annemarie Priemis in haar tuin in Middelburg.
potten, op, maar de meeste men
sen houden een voorkeur voor
een groene en kleurrijke tuin.
En daar willen ze anderen van
laten meegenieten. Het begon
met een bescheiden aantal open
tuinen, inmiddels is het uitge
groeid tot een omvangrijk cir
cuit.
Komende maanden is er door
heel Zeeland te genieten van de
resultaten die trotse tuinbezit
ters weten te behalen. Die mo
gen er zijn, ondanks de vette
Zeeuwse klei en de eeuwige,
door de zee beroerde winden.
Niet voor niets nepen lezers van
het tuinblad Groei Bloei vorig
jaar de tuin De Breede Watering
van de familie Gruijters in het
gehuchtje Wissekerke uit tot de
mooiste tuin van Nederland (én
België).
Peter Gruijters wijst erop dat de
Zeeuwse tuinen bij de liefheb
bers een goede naam hebben; ze
worden wel vergeleken met de
befaamde Engelse tuinen. Hij
schrijft dat toe aan het zachtere
klimaat, de zeer vruchtbare
grond en de gegroeide tuincul-
tuur. „De mensen zijn er hier al
langere tijd mee bezig." Gruij
ters merkt op dat niet voor niets
bij de eerste zes tuinen van
Groei Bloei drie Zeeuwse za
ten. Naast die van hem en zijn
In deze tijd van het jaar is
het Zeeuwse landschap
op zijn mooist. Overal
dringt het frisse groen zich
voluit op. Bomen en planten
zetten hun beste beentje
voor. De natuur beleeft de
jeugd van het jaar. Het is
maar voor korte tijd: de mei
doorn begint al bruin te
worden, het ragfijne fluite-
kruid vergroent. Nu kleu
ren de gele boterbloemen.
En gaan de Zeeuwse tuinen
open. Minder natuur, meer
cultuur, maar vol pracht in
grote verscheidenheid.
Heel lang zetten de mensen
muren om hun tuinen. Om
wild en ongewenste bezoekers
te weren. Zo'n kwart eeuw gele
den trad een kentering op. Mu
ren werden geslecht, tuinen wer
den open gegooid. De gedachte
van: de voortuin heb je voor een
ander, de achtertuin voor jezelf,
laten steeds meer mensen los,
De aandacht voor het zo fraai
mogelijk inrichten van de tuin
neemt nog altijd toe. Weliswaar
rukt de steenslag, met een
schaamboompje en wat bloem
De vijf oudere fietsdames op
het terras zijn het erover
eens. Je moet geen koffie van
thuis meenemen als je dat toch
bij een cafeetje gaat drinken.
En daar kom je altijd weer uit,
want ja, je moet een keer naar
de wc. Ze keuvelen nog wat ver
der over de veerdiensten in de
omgeving en waar je moet op
stappen om waar uit te komen.
En dan gaan ze weer.
Vertrekpunt voor deze wande
ling is het terras van café De
Hoop in Sint-Annaland. Met uit
zicht op de C1000 waar vanoch
tend vooral oudere vrouwen
hun boodschappen doen. Na de
koffie gaat het richting jachtha
ven. Rechts daarvan is een dijk.
Het gras komt kniehoog, maar
de twee vissers en de hond die
voor lopen, maken het pad vers-
gebaand. Aan de andere kant
van de dijk ligt de Krabben-
kreek, misschien wel het mooi
ste stukje Oosterschelde. Het zil
te briesje doet de hoofdpijn
langzaam zakken. Aan de over
kant: rechts het spitse kerkto
rentje van Nieuw-Vossemeer;
recht vooruit Sint Philipsland,
met de brug en de watertoren;
links, bij de windmolens, Anna
Jacobapolder, waar ooit het
veer over het Zijpe ging.
Het schorrengebied langs de
dijk ligt er schijnbaar verlaten
bij. Er moet allerlei leven zijn,
maar daar is nu weinig van te
zien. Hoewel, in de verte sche
ren wat vogels over de schor
ren. Volgens een Stallander die
krukels en zeekraal komt zoe
ken, is het over vierenhalf uur
laagwater. Dan kijk je uit over
een groot, nat gebied met slik
ken, schorren en nog maar een
smalle geul met water. Sinds de
Oosterscheldekering er is, is het
tij hier 75 centimeter gezakt,
zegt de man. Zeekraal snijden
mag eigenlijk niet. Maar hij
doet het al van kindsaf aan en
ziet er geen kwaad in. Er zou
juist meer zeekraal gesneden
moeten worden, vindt hij, dan
groeit het ook aan. Met zijn em
mer gaat hij de dijk af, het
schor op. Je hoeft hem niet te
vertellen hoe hij met de natuur
om moet gaan.
Door het hoge gras over de dijk
terug richting jachthaven. In de
buurt van de openbare weg is
pas gemaaid. Midden op de dijk
staan, naast elkaar, twee zwar
te schoenen. Alsof iemand ze
daar, netjes in het gelid, heeft
achtergelaten om een duik te ne
men.
Langs de jachthaven de zeedijk
op. Links het land, rechts het
water. Rechtvoor, in de verte,
de torens van Zierikzee. In de
Suzannapolder links heeft één
van de vele Thoolse bloemkwe
kers zijn bedrijf. Oranje, blau
we en witte bloemen vormen
een enorme vlag in het land.
Een andere akker kleurt paars
en rood aan de randen. Je ziet
ze wel meer hier, van die akker
randen, maar of het mooi is?
Vooral het paars knalt eruit.
Groen, grijs en bruin, zo hoort
zo'n polder toch te zijn?
Hoe verder van het dorp af, hoe
meer vogels. Op de slikken in
een kom van de dijk stikt het er
van. Zo uit de verte zijn alleen
de scholeksters, meeuwen en
een paar bergeenden te herken
nen. Twee scholeksters geven
een demonstratie synchroonvlie-
gen. Achter elkaar aan, naar
links, naar rechts, omhoog en
weer naar beneden. Tot de ach
tervolger opgeeft.
Over een stalen hek, naar een
verhard pad op de dijk. Vanaf
hier begint de terugweg naar
het dorp. Nog even - dat moet
altijd - een laatste blik over het
water. De zon komt net door.
De lucht boven de Krabben-
kreek wordt alweer blauw.
Dan, over de Molendijk - de bin
nendijk van de Suzannapolder -
terug. In één van de populieren
bij de boerderij met Zeeuwse
schuur zit een koekoek op zijn
gemak te koekoeken. Langs alle
dijken die je van hier af kan
zien, staan populieren. Ook aan
weerszijden van de lange Molen
dijk. Ze houden nooit op met rit
selen en ruisen. Op dit moment
is in de hele omgeving niemand
te bekennen. En ineens is het
daar weer. Het besef van die
grote aarde en dit kleine stipje.
Hier, nu, lopend over deze dijk
met populieren.
Het besef houdt even aan, maar
stopt abrupt als er na de bocht
een man in zicht komt. Hij staat
in de berm, een eindje verderop,
met zijn fiets naast zich. Wat
doet-ie daar? Staat-ie te plas
sen? Als ik dichterbij kom,
haalt hij zijn fiets van het slot.
Van het slot? Hij stapt op en
komt deze kant op. Hij ziet er
toch normaal uit. Maar groeten
is er niet bij, dat zie je zo. Nou,
dan niet.
De laatste kilometer terug het
dorp in, naar de parkeerplaats
bij streekmuseum De Meestoof.
Langs de standerdmolen en
langs de gereformeerde kerk in
de Weststraat. Een lelijke kerk,
maar gezien het grote aantal
parkeerplaatsen houdt dat de
bezoekers niet tegen. En elke
zondag drie diensten, om 9.30,
14.00 en 18.00 uur. Waar zie je
dat nog?
Carla van de Merbel
Rondje Sint-Annaland - schor
ren - zeedijk - Sint-Annaland,
ca. 6 km.
