Tbs zonder verlof is probleem
De geest van Pim
PZC
PZC
Vrouwen vaker slachtoffer van aanvallen met zuur
Proefverlof
Patiënten die na jaren worden vrijgelaten gaan geheid in de fout
50.000 uitstapjes per jaar
27 mei 1954
donderdag 27 mei 2004 4
Nadat bleek dat de ontvoerder en mogelijke
verkrachter van het meisje uit Eibergen
een tbs'er was die niet terugkeerde van
proefverlof, zijn in de Tweede Kamer direct stem
men opgegaan om het proefverlof voor zedendelin
quenten af te schaffen.
Het zijn dit soort primaire reacties van Kamerle
den die premier Balkenende doen verzuchten dat
de volksvertegenwoordigers veelal van incident
naar incident hollen, zonder al te diep te graven
naar oorzaak en gevolg. Een fikse meerderheid
van CDA, PvdA en LPF gaf met deze wens onge
twijfeld lucht aan een emotie die in het land breed
gedeeld wordt. Maar wie even pas op de plaats
maakt en luistert naar wat deskundigen erover te
melden hebben, komt al snel tot de conclusie dat
het afschaffen van proefverlof geen oplossing is.
Daar staat tegenover dat de reactie van minister
Donner van justitie er ook weer een was uit de ca
tegorie 'zwart of wit en niets daar tussenin'. Vol
gens Donner heeft de samenleving slechts de keu
ze tussen zedendelinquenten levenslang opsluiten
of hun proefverlof aanbieden, met alle gevolgen
van dien. „Honderd procent garantie, betekent
honderd procent opsluiting", aldus Donner.
Op dit moment verblijven in twee tbs-klinieken in
totaal tachtig recidivisten die het stempelonver
beterlijk' hebben gekregen: zij krijgen geen thera
pie meer, ook geen verlof en ze blijven er de rest
van hun leven. Over deze groep bestaat geen dis
cussie. Het gaat om de grote groep daaronder, van
wie een op de vijf in herhaling vervalt. Het is de be
doeling dat zij ooit terugkeren in de maatschappij,
Dat is een keuze die de samenleving terecht heeft
gemaakt, want ook veroordeelde zedendelinquen
ten verdienen een herkansing. Het proefverlof
moet ertoe leiden dat die terugkeer snel en soepel
verloopt. De ervaring leert dat vrijlating zonder
eerdere proefverloven doorgaans verkeerd uit
pakt.
Gemiddeld vijf tot zes keer per jaar begaat een
tbs-patiënt tijdens een verlof een misdrijf. Jaar
lijks gaat het in Nederland om ongeveer 50.000 ver
loven: 20.000 begeleid en 30.000 onbegeleid. De
kans dat het misloopt, is dus minder groot dan wel
eens wordt gedacht.
Het geval-Eibergen leert dat de huidige beoorde
ling van wie geschikt is om onbegeleid op verlof te
gaan, niet waterdicht is. Als de samenleving dat
laatste risico wil verkleinen, dan zal de discussie
moeten gaan over de nu gehanteerde criteria. En
niet over afschaffing van het proefverlof.
De 37-jarige man die de dertien
jarige Wei Wei ontvoerde en sek
sueel misbruikte, blijkt een tbs'
er die niet terugkeerde van zijn
verlof uit de kliniek. Voor een
meerderheid in de Tweede Ka
mer reden om het verlof af te
schaffen. Maar is dat wel ver
standig en humaan„Patiënten
op verlof sturen is volstrekt de
enige manier om te zorgen dat
ze de kliniek uiteindelijk op een
veilige manier kunnen verla
ten.
doorThea van Beek
en Rudi Buis
Gemiddeld vijf tot zes keer
per jaar gaat het mis. Tij
dens een verlof uit de tbs-kli
niek begaat een patiënt zijn zo
veelste zeden- of geweldsmis
drijf. Het is niet altijd te voorko
men, stelt directeur J. Poel-
mann van de Pompekliniek in
Nijmegen.
..Er zijn twee mogelijkheden: óf
je sluit deze mensen levenslang
op en gooit de sleutel weg, óf je
laat ze op een gegeven moment
vrij zonder dat ze ooit op verlof
zijn geweest. Dat laatste is pas
echt om problemen wagen. Men
sen die na jaren van detentie en
tbs zo maar worden vrijgelaten
gaan geheid in de fout. Patiën
ten op verlof sturen is volstrekt
de enige manier om te zorgen
dat ze de kliniek op een veilige
manier kunnen verlaten."
Het slachtoffer heeft daar geen
boodschap aan, beseft Poel-
mann ook wel. Onlangs betaal
de zijn eigen kliniek tiendui
zend euro schadevergoeding
aan een wouw die door een van
de patiënten werd verkracht.
De dader mocht die bewuste
avond zonder begeleiding bui
ten gaan stappen.
Plegers van gewelddadige ze
dendelicten brengen veel maat
schappelijke onrust teweeg.
Naast het leed bij het slachtof
fer is er ook een toenemend ge
voel van onveiligheid. Als het
om een dader gaat die al voor
een soortgelijk misdrijf wordt
behandeld, ontstaat al snel het
gevoel dat het misdrijf had kun
dat behandeling zinloos zou
zijn is wel erg kort door de
bocht. Bij de rest is behande
ling wel degelijk zinvol ge
weest." Hoogleraar psychiatrie
en tbs-adviseur H. van Marle
stond aan de wieg van de 'risico-
taxatie', die sinds 1995 door de
meeste tbs-klinieken wordt ge
hanteerd. De beoordeling om
een patiënt met verlof te sturen
wordt gemaakt door het behan
delend team van psychiaters en
andere hulpverleners.
Taxatie
Daarnaast is er een gestructu
reerde risicotaxatie. Aan de
hand van een aantal risicolijs
ten wordt bekeken of iemand ge
vaarlijk is. De hoogte van de ri
sicoscore bepaalt in welk ge
bied iemand verkeert. Zeg
maar: bij rood bestaat gevaar
op herhaling, bij oranje een
beetje gevaar en bij groen geen
gevaar.
Van Marle: „Net als bij een
weegschaal zit ook in deze risi
cotaxatie een foutmarge. Maar
ik ben er niet voor om de crite
ria aan te scheipen. Dan loop je
de kans dat iemand die geen en
kel risico oplevert eeuwig in de
kliniek moet blijven."
Om de risico's voor herhaling
tijdens verlof te beperken,
vraagt een aantal tbs-klinieken
de patiënt op vrijwillige basis
dna-materiaal af te staan. Daar
mee kan dan snel duidelijkheid
ontstaan of de tbs'er tijdens de
verlofperiode betrokken raakt
bij een delict. De patiënt kan
dat nu nog weigeren. In de toe
komst moet dit wettelijk wor
den verplicht.
Voor de echt onverbeterlijke re
cidivisten zijn er de
'longstay-afdelingen' bij de kli
niek Veldzicht in Balkbrug en
Het Kempehuis in Nijmegen. In
totaal verblijven daar tachtig
gevaarlijke patiënten, bij wie
behandeling zinloos is geble
ken. Ze krijgen geen therapie
meer of verlof en blijven daar in
de meeste gevallen de rest van
hun leven zitten. Oei schat dat
op termijn in totaal 100 tot 150
van deze plekken noodzakelijk
zullen zijn. GPD
nen worden voorkomen. Van el
ke tien zedendelicten worden er
immers vier gepleegd door da
ders die al eerder een dergelijk
delict begingen.
De kans dat het tijdens een ver
lof mis gaat is slechts een op de
honderdduizend, relativeert
hoogleraar forensische psychia
trie T. Oei. Hij waarschuwt
voor de stemming dat elk verlof
van een tbs'er een risico vormt.
„Maar sommige dingen kun je
qua veiligheid niet dichttimme
ren." Prof. Oei werkte jaren
lang in de Groningse Van Mes
dagkliniek. „Bij elk verlof
wordt met de patiënt een taxa
tie gemaakt van het veiligheids
risico. In zedenzaken recidi
veert een op de vijf gevallen. On
danks allerlei behandelingen is
dat cijfer de afgelopen dertig
jaar constant. Om dan te zeggen
Tbs zonder verlof is om problemen vragen. Op de foto een gevangenisbegeleider met cursisten. foto Mare Bolsius/GPD
de Dr. Henri van der Hoevenkli-
niek, een tbs-instelling in
Utrecht. Van de patiënten die
seksueel afwijkende voorkeu
ren hebben én een gebrek aan
schuldgevoel tonen, gaat 82 pro
cent opnieuw in de fout.
Jaarlijks vinden in Nederland
vanuit de tbs-klinieken cir
ca 50.000 verlofbewegingen
plaats.
Van deze verloven zijn er
20.000 begeleid en 30.000 onbe
geleid. In Nederland zijn drie
Rijks-tbs-klinieken, vijf justitië
le particuliere tbs-klinieken en
vier niet-justitiële forensisch-
psychiatrische klinieken. GPD
Personen die een (zedende
lict hebben gepleegd én psy
chische stoornissen vertonen,
krijgen vrijwel altijd een tbs-be
handeling. Als er tijdens de be-
handelperiode geen direct 'de
lictgevaar' meer aanwezig
wordt geacht, kan er verlof wor
den aangevraagd.
Instellingen vinden het belang
rijk om te zien hoe patiënten
reageren op een behandeling.
Daarom worden ze van tijd tot
tijd buiten de kliniek geplaatst.
Dat verloftraject begint met be
geleid verlof en vervolgens kan
er sprake zijn van semi-bege-
leid en onbegeleid verlof. Perso-
neel van de betrokken instelling
laat patiënten in deze fasen dan
steeds meer vrij, maar blijft op
gezette tijden contact houden
met de patiënt. De patiënt moet
na de verlofperiode terugkeren
naar de kliniek.
De volgende stap in de behande
ling is langduriger plaatsing
buiten de kliniek. Daarvoor zijn
drie vormen: transmurale plaat
sing, woonverlof en proefverlof.
Tijdens transmurale plaatsing
verblijft de tbs-gestelde in het
kader van zijn behandeling
voor langere tijd buiten de kli
niek. Bij woonverlof mag de pa
tiënt zelfstandig thuis wonen en
bij proefverlof mag de patiënt
zich geheel zelfstandig in de
maatschappij bewegen. Patiën
ten die buiten de kliniek verblij
ven moeten zich om de zoveel
tijd wel melden bij hun behan
delaars.
Dat een psychiatrische behande
ling van notoire verkrachters
niet altijd zin heeft, is vorig
jaar gebleken uit onderzoek van
door Gautam Sinqh
Ze is blind en misvormd.
Haar schoolvrienden bezoe
ken haar niet meer en kinderen
worden bang van haar. De zeld
zame keer dat ze het huis ver
laat, verbergt ze haar gezicht
achter een katoenen sjaal. Haar
woede brandt nog steeds.
Vijf jaar geleden gooide de
ex-baas van Haseena Hussein
bijtend zuur over haar. Hij was
boos dat de vrouw waarop hij
verliefd was geworden niet
meer voor hem wilde komen
werken. In juli kan de man
weer vrij rondlopen over de stra
ten van Bangalore in Zuid-In-
dia. „Ik wens hem het ergste
toe", zegt de 25-jarige Haseena.
Ze zegt de tel kwijtgeraakt te
zijn van het aantal huidtrans
plantaties dat ze heeft moeten
ondergaan. Haar familie heeft
al zevenhonderdduizend roepie
(12.800 euro) besteed aan haar
verzorging.
Begin mei veroordeelde een
rechtbank de 32-jarige Joseph
Rodrigues tot vijf jaar en drie
maanden gevangenisstraf. Hij
moest Haseena ook driehon
derdduizend roepie (bijna 5500
euro) schadevergoeding beta
len. Omdat Rodrigues in af
wachting van zijn proces vijf
jaar in de cel zat, komt hij in
juli vrij.
Haseena zit in het portaal van
het huis van haar ouders met
haar rug naar de straat, zodat
passanten haar zwaar verbran
de gezicht niet kunnen zien. „Ik
wilde alleen dat hij streng ge
straft wordt. Ik moet hier le
venslang voor lijden", zegt ze.
Ooit droomde ze ervan om mo
deontwerpster te worden. Nu
vult ze haar dagen met het aan
brengen van zalf op haar ver
minkte gezicht en lichaam.
Duizenden Indiase vrouwen
hebben ernstige verwondingen
opgelopen doordat ze bijtend
zuur over zich kregen, vaak
door afgewezen minnaars, ande
ren door familieleden die von
den dat de vrouwen de eer van
de familie hadden bezoedeld.
Er bestaan geen precieze cijfers
over het aantal slachtoffers.
Vrouwenrechtenbewegingen be
weren dat aanvallen met zuur
zich steeds vaker voordoen. De
afgelopen vijf jaar zijn alleen al
in de deelstaat Kamataka meer
dan dertig gevallen geregis
treerd. De vrouwenbewegingen
eisen snellere berechting van de
daders, zwaardere straffen,
strengere wetten op de verkoop
van zuren en compensatie voor
de slachtoffers. Meestal worden
de daders nu aangeklaagd we
gens poging tot moord, waarop
maximaal tien jaar cel staat.
Volgens de politie gooide Rodri
gues op 20 april 1999 buiten
zijn kantoor het zuur op Hasee
na. Hij was eigenaar van een
softwarebedrijf waar ze werkte
totdat de firma failliet ging.
Toen Rodrigues' bedrijf een
doorstart maakte, had Haseena
ander werk gevonden. Hij ver
telde dat hij van haar hield en
probeerde haar terug te laten
keren. Toen zij weigerde, viel
hij haar aan.
Haseena kreeg onlangs een
hoomvliestransplantatie om te
proberen opnieuw te kunnen
zien met haar rechteroog. De
artsen kunnen pas over enkele
maanden zeggen of de operatie
gelukt is. Maar voor Haseena
maakt het zoveel niet uit, haar
woede gaat er niet van weg.
„Zelfs als ik sterf zal ik hem
nooit vergeven", zegt ze. AP
Het is al weer meer dan twee jaar
geleden dat Pim Fortuyn werd ver
moord en van de politieke partij die
zijn naam draagt is bij de meest recen
te verkiezingen volkomen terecht niet
veel overgebleven. De denkbeelden van
Fortuyn en de politieke sfeer die hij
heeft gecreëerd zijn echter nog alomte
genwoordig. Dat is deels het gevolg van
de begeerte van met name de VVD om
de LPF-stemmers over te halen op de
VVD te stemmen. De WD heeft im
mers nog niet veel teruggewonnen van
het grote verlies van 2002.
Zo zijn de liberalen voortdurend ge
dwongen standpunten in te nemen
waarvoor echte liberalen zich diep zou-
dén moeten schamen. De sfeer die For
tuyn in de Nederlandse politiek heeft
geïntroduceerd laat zich het beste be
schrijven als bekrompen, angstig en
vej-vuld van kleingeestig provincialis
me
In- de visie van de geestelijke erfgena
men van Fortuyn wordt Nederland
door van alles en nog wat bedreigd en
zou de natie zich vooral van de grote bo
ze buitenwereld moeten afsluiten. Alle
denkbare vreemdelingen: Oost-Europe
anen, asielzoekers en allochtone immi
granten, moeten buiten de deur gehou
den worden omdat zij de Hollandse ge
zelligheid komen bederven. Deze stem
ming heeft op diverse terreinen geleid
tot verkrampt beleid dat in het geheel
niet noodzakelijk is.
Het probleem van de enorme toestroom
van asielzoekers is in de afgelopen ja
ren de facto opgelost. Het aantal asiel
zoekers is sterk gereduceerd en neemt
nog steeds af. Dat is vooral het gevolg
van de nieuwe asielwetgeving van het
veel gesmade tweede paarse kabinet.
Desondanks heeft deze regering zich
voorgenomen ruim 25.000 asielzoekers
die hier vaak al jaren zijn en waarvan
de kinderen deels hier zijn geboren het
land uit te zetten.
Dat is vooral een symbolische daad,
een gebaar naar het bange, dorpse Ne
derland dat Fortuyn heeft geactiveerd.
Een dringende noodzaak om deze men
sen het land uit te zetten ontbreekt ten
ene male. In ieder geval is het een on
derneming waarvoor een beschaafd
land zich zou moeten schamen. Dat die
asielzoekers hier al jaren zijn is het ge
volg van het administratief en bestuur
lijk onvermogen van de Nederlandse
overheid.
De opvattingen over de integratie van
de in Nederland verblijvende allochto
nen zijn door het optreden van Fortuyn
in de greep van een redeloos pessimis
me geraakt, dat ronduit paniekerig aan
doet.
Nadat het integratieprobleem jaren
lang was gebagatelliseerd deed zich en
kele jaren geleden een plotselinge om
slag voor, waarvan Fortuyn deels het
product en deels de veroorzaker was.
Die plotselinge omslag was zonder twij
fel het gevolg van het feit dat het inte
gratieprobleem zolang vanwege poli-
tiek-correcte opvattingen was verwaar
loosd. Dat wil echter nog helemaal niet
zeggen dat .de nieuwe opvattingen van
na de omslag ook juist waren. Nu werd
immers geconcludeerd dat de integra
tie volkomen was mislukt en dat de al
lochtonen op den duur een dodelijke be
dreiging vormden voor de Nederlandse
samenleving en cultuur. Te denken valt
aan de hysterische opwinding over de
bouw van moskeeën in een land dat vol
staat met kerken. De allochtonen vor
men zo'n tien procent van de Neder
landse bevolking. Zij vormen in het ge
heel geen homogene groep, maar zijn
van zeer diverse ethnische en religieuze
pluimage. Dat zij een bedreiging zou
den kunnen vormen voor de autochto
ne bevolking is een lachwekkend idee.
Daarbij komt dat de integratie hele
maal geen totale mislukking is gewor
den, maar in allerlei opzichten vrij suc
cesvol verloopt. Omvangrijke immigra
tiebewegingen veroorzaken altijd maat
schappelijke frictie en het duurt vaak
drie generaties of meer voordat de inte
gratie is gecompleteerd. De inburge-
ringscursussen waar nu allerwege spra
ke van is zijn ook typisch symboolbe-
leid. Ze zullen aan de integratie geen
wezenlijke bijdrage leveren. Het is in
dit verband wel amusant te weten dat
autochtone middelbare schoolleerlin-
gen op grote schaal zakten voor het in-
burgeringsexamen. Wezenlijk voor een
INDO-CHINA - De zesde ge
heime vergadering over In-
do-China is begomien. De be
sprekingen moet in elk geval
leiden tot een staakt-het-vu-
ren in de drie staten van In-
do-China: Vietnam, Cambodja
en Laos.
KERKWERVE - Het herstel in
Kerkwerve vordert gestaag.
Van de 220 gezinnen die er
vóór de watersnoodramp woon
den, zijn er inmiddels onge
veer vijftig teruggekeerd. Aan
het herstel van beschadigde
panden wordt hard gewerkt.
Bovendien heeft de gemeente
een aantal bouwplannen voor
onder meer Deense en Zweed
se geschenkwoningen en 26 ste
nen stenen woningwetwonin
gen. Er komt als het ware een
tweede ring van woningen om
de huidige bebouwing heen.
GELIJKE RECHTEN - De
Amerikaanse staat Georgia
verzet zich tegen gelijke rech
ten voor negers. Volgens gou
verneur Talmadge zullen diver
se divisies van het leger nodig
zijn om toezicht te houden op
de scholen en kan dan nog niet
de uitspraak van het Hoogge
rechtshof, die apartheid in het
onderwijs verbiedt, worden af
gedwongen.
Haseena Hussein telt het aantal wierookstokjes dat ze heeft gemaakt, terwijl haar zevenjarige zoon Im-
ran toekijkt. „Ik wilde alleen dat hij streng gestraft wordt. Ik moet hier levenslang voor lijden."
foto Gautam Singh/AP
succesvolle integratie is dat de allochto
nen aan het werk kunnen.
Tenslotte zijn er nog twee beleidsterrei
nen waar het fenomeen-Fortuyn een ui
terst ongelukkige invloed op heeft ge
had. Waar Nederland vroeger zeer posi
tief was ingesteld ten aanzien van Euro
pa, wellicht wat te positief, overheerst
nu een schrale achterdocht.
Europa kost ons geld en voordat je het
weet worden we overspoeld door straat
arme Polen waarvan we niets goeds te
verwachten hebben. Geen woord over
een mogelijke morele plicht aan de lan
den die meer dan een halve eeuw ach
ter het IJzeren Gordijn hebben doorge
bracht, geen woord over de mogelijke
positieve effecten van de uitbreiding
van de EU.
En dan wordt er nog gewerkt aan
staatsrechtelijke hervormingen die de
boze burgers die zo dol waren op For
tuyn dichter bij de politiek moeten
brengen. De tot op heden gelanceerde
voorstellen voor de verandering van
het kiesstelsel zijn zo idioot dat ze ei
genlijk vanzelf zouden moeten misluk
ken. Sinds Fortuyn zijn echter de rede
lijkheid en het gezond verstand in de
Nederlandse politiek vaak ver te zoe
ken GPD
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationpark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax: (0118)493009
E-mail: redwalch@pzp.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454647
Fax: (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag)
per maand: 19,45
per kwartaal: 56,60
per jaar: €217.00
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 314460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,20
zaterdag: 1,70
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig de
Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de Regelen
voor het Advertentiewezen,
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax:(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax: (0114)372771
Internet: www.pzc.nl/advertereii
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern Deóoo^
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voorons
(abonnementenadministratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en j
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselstj^
de derden Als u op deze informatie geen prgs stolt dan kunt u dit schriftelijk melden bij: PZC e
Postbus 314460 AA Goes.
Behoort tot WeGeNeR
