Rol Europa stelt Walesa teleur ETA in schaduw Al Qaeda PZC PZC Claudia Pechstein en Michael Stich kiezen president Sook de Jonge kijkt rond in keuken Europese Commissie 4 Man van de Poolse omwenteling had gerekend op warmere ontvangst zaterdag 22 mei 2004 Lech Walesa is maandag te gast op een seminar in Eindhoven over arbeidsmigratie in de EU. Het gaat vooral over Polen die hier tijdelijk komen werken. „De mens moet weer centraal komen te staan in de economie. door Debbie Langelaan Lech Walesa heeft het druk als een klein baasje. En dat is hij ook, de ex-president met de grote, inmiddels witte snor die als kleine zelfstandige een kantoor runt in de hoofdstraat van Gdansk. De toetreding van Polen tot de Europese Unie geeft weer een piek in de belangstelling voor de nu zestigjarige Walesa. Een vrij en democratisch Polen met een eigen plek in Europa, dat is immers waar hij voor streed als lasser, vakbondsleider, politiek gevangene, president en win naar van de Nobelprijs voor de Vrede. Het is ook precies waar hij teleurgesteld over is. „Ik heb altijd gedacht dat het Westen een plan voor ons had, maar dat blijkt niet zo te zijn." Vanuit zijn kantoor kijkt Walesa uit op ten-assen die zich uitrollen voor hoge gevels. Die panden lijken op de grachtengevels in Neder landse oude binnensteden. Aan een ervan, het Nederlands consu laat, hangt ook nog metershoog in het oranje een beeltenis van Beatrix. Aan de andere kant vertoont zich de haven. Daar werd de toen 36-jarige lasser in 1980 het gezicht van Solidariteit door over het hek van de toenmalige Lenin-werf te klimmen. Hij zat talloze keren in de gevangenis toen de bond verboden werd, en maakte van Solidariteit een poli tieke beweging met tien miljoen leden. In 1991 werd hij de eerste vrij gekozen naoorlogse presi dent van Polen. Zo heeft hij het communistische systeem omver geworpen zegt Walesa zonder enige bescheidenheidheid. „Mij is veel gelukt. Niet Kissinger, niet Thatcher, niet Gorbatsjov. Ik heb ze allemaal gesproken, maar ze deden niets. Wij, de Po Lech Walesa op de luchthaven Gdansk-Rembiechowo, die vorige week maandag naar hem is vernoemd. len, hebben het voor elkaar ge kregen." In Gdansk werkten in de hoogtij dagen van het communisme 17.500 mensen op de werven. Er zijn er 2500 van over. De meeste werfkranen staan er nu werke loos bij. Dit kan toch niet zijn waar Walesa voor vocht? „Na tuurlijk niet. Maar ik heb altijd gedacht dat er een soort Mar shallhulp zou komen. Het uiteen vallen van de Sovjet-Unie en het Warschaupact en de eenwor ding van Duitsland hebben Po len zestig procent van de econo mie gekost. Er is twintig pro cent werkloosheid, maar nog eens veertig procent van de men sen heeft geen passend werk. Dus heeft zestig procent van de Polen geen fatsoenlijke baan. Ik ben ervan uitgegaan dat tegen over dat offer een vorm van com pensatie zou staan vanuit het Westen, maar niemand heeft iets voor ons e Economische groei Toch groeide de Poolse econo mie op eigen kracht sinds de om wenteling van 1989 behoorlijk, afgezien van een dip tussen 1999 en 2002. Vijf tot zeven pro cent per jaar. Van de landen ach ter het voormalige IJzeren Gor dijn deed Polen het misschien wel het beste: het wist met zijn goedopgeleide en goedkope ar beidskrachten en grote afzet markt veel buitenlandse inves teerders te trekken. Voor veel Europese politici was de uitbrei ding van de EU ondenkbaar ge weest zonder Polen. Maar ook nu heeft Walesa het gevoel dat de westerse landen Polen in de kou laat staan. „De grenzen gaan open, maar eigenlijk blij ven ze goeddeels ook dicht." In Nederland komen, met uitzon dering van enkele beroepsgroe pen, alleen mensen uit andere landen binnen als geen Neder landse werknemers voorhanden zijn. Duitsland is nog veel stren ger. „Daar duurt het nog zeven jaar eer de grenzen opengaan." Ondertussen probeert Walesa EU-geld naar Polen te halen, foto Maciej Kosycarz/AFP ook voor de werven van Gdansk: „Maar dat hoeven geen cadeaus te zijn." Walesa zegt te beseffen dat de EU-landen hun arbeidsmarkten enigszins willen beschermen. Toch bepleit hij meer ruimhar tigheid. Ook in hun eigen be lang: „Als ze geen Poolse werk nemers toelaten, zullen de be drijven het land verlaten en zich hier vestigen." Walesa denkt dat de open-dich te grenzen illustratief zijn voor de scheve verhoudingen in de wereld. Het werd hem duidelijk dat het communisme als econo misch systeem niet werkte, maar dat het westerse kapitalis me ook allerminst goed functio neert. „Ik denk dat de 21ste eeuw niet goed afloopt als er niet fundamenteel iets veran dert." Terwijl hij het zegt lopen in War schau betogers te hoop tegen een bijeenkomst van het Wereld Economisch Forum over de toe komst van de uitgebreide EU. De anti-globalisten zijn erbij. Walesa verfoeit ze, en ziet ze als een bewijs dat de wereldsyste men botsen. „Werknemers zijn in het westerse systeem te wei nig betrokken bij de bedrijven waarin ze werken. Er moet meer besef zijn dat mensen het be drijf waarbij ze werken, zelf be zitten. Onze ervaringen op dat punt kunnen het westerse sys teem corrigeren. De mens moet weer centraal komen te staan in de economie." Vrijheden Een ander groot gevaar vormt volgens de oud-president de vrij heid die het Westen biedt en die nu ook de norm wordt in voor malig Oost-Europa: in de me ningsuiting, in de economie, maar ook op moreel gebied. Die vrijheden zijn niet zomaar toe te passen op elk land, net zo min als een politiek systeem, vindt hij. Daarom pleit Walesa voor een grondwet die regels stelt over hoe te leven. De gelovige katholiek schuwt daarbij de reli gieuze component niet. Een arti kel 1 als in de Nederlandse grondwet dat discriminatie ver biedt is hem veel te slap. „Het geweten moet in de grondwet." Walesa kan dat niet meer reali seren. Zijn presidentschap stond grotendeels in het teken van een machtsstrijd tussen com munisten en niet-communisten. Maar hij kan wel de discussie losmaken. „Dat is wat ik al mijn hele leven doe." Wordt hij het niet beu om na 25 jaar nog steeds discussie te moe ten oproepen? „Ik ben wel een beetje moe. Maar mij is wel veel gelukt. Bij alles wat ik deed, heb ik steeds de beste willen zijn en dat werd ik ook. Ik ben realistisch, ik weet dat de ge schiedenis mij niet gaat belonen en dat wil ik ook niet." GPD door Wierd Puk Wat hebben Karl-Heinz Rummenigge, chef van de voetbalclub Bayern Mün- chen, topschaatsster Claudia Pechstein en de voormalige tennisprof Michael Stich ge meen? Zij zijn sportmensen, inderdaad, maar morgen tre den zij aan in een heel andere hoedanigheid. De drie behoren tot de promi nenten, die zitting hebben in de Bundesversammlung, het staatsorgaan dat morgen de nieuwe president van Duits land kiest. Ook de voorzitter van de Joodse Centrale Raad, de chef van Porsche AG, uit geefster Friede Springer en studenten mengen zich in het gezelschap van beroepspoliti ci dat kiest tussen Horst Kohier, kandidaat voor het conservatief-liberale kamp, en Gesine Schwan, de weten schapster die door de rege ringscoalitie van SPD en Groenen is gekandideerd. In totaal 1205 afgevaardigden brengen hun stem uit. De Bun desversammlung bestaat uit de afgevaardigden van de Bondsdag en een even groot aantal mensen dat door de parlementen van de deelsta ten is gestuurd. Die laatste groep kan bestaan uit regiona le politici, maar dat hoeft niet. Daarom zoeken de par tijen naar bekende mensen, die bereid zijn voor hen in het strijdperk te treden. Sporters, zijn populair, evenals toneel spelei's, journalisten en onder nemers. Velen zeggen ja tegen deze erefunctie. Rummenige, vroeger sterspe ler van Bayern en het nationa le voetbalelftal, komt uit voor de conservatieve Beierse CSU. Ski'ispringer Jens Weiss- flog doet dat voor de CDU. Veel sporters kozen voor rechts. Links, de SPD, wordt vooral door journalisten en ac teurs vertegenwoordigd. Omdat de CDU/CSU en de li- berale FDP in de Bundesver sammlung een meerderheid hebben van 19 stemmen, lijkt de uitslag al vast te staan. Horst Kohier 61), oud-top- man van het Internationaal Monetair Fonds (IMF), wordt waarschijnlijk de opvolger van Johannes. Rau (SPD). Maar, waarschuwen commen- tatoren, je weet het nooit. Gesine Schwan, rector van de Europa Universiteit m Frank- I furt-aan-de-Oder, heeft i in korte tijd bij het volk ge- liefd gemaakt. Ze is inne- i mend, neemt geen blad voor de mond en gaat ook rustig 1 dwars tegen de opinie van haar SPD in. Duitse commentatoren zijn het erover eens dat beide kan didaten voortreffelijk zijn. I Dat zowel Kohier als Schwan 1 niet tot de politieke kaste be- hoort, wordt als groot voor- deel beschouwd. Beiden zeg gen wat zij denken en doen dit op een heldere manier. Modern Beiden vertegenwoordigen bo vendien, ieder op zijn manier, j een vorm van modern den ken, die Duitsland kan gebrui ken. Kohier door als finan cieel expert nuchter op de I noodzaak van veranderingen en hervormingen te wijzen. Schwan doet dat door de ver- i antwoordelijkheid van delde- zers aan te spreken en door te 'j proberen het vertrouwen tus- i sen politiek en volk te herstel-1 len. Duitsland heeft goede presi-1 denten gekend, schreef Der Tagesspiegel, van wie chard von Weiszacker I (1984-1994) de meest geliefde was. „Maar de afgelopen we ken hebben duidelijk ge maakt dat kansrijke en over tuigende kandidaten niet uit de kring van beroepspolitici' moeten komen. Dat moeten de partijen niet meer verge- J ten. En wij ook niet." GPD door Piet Kleemans Ze woont in Zierikzee en werkt in Brussel waar ze zich bezig houdt met onderwijs en sport. Sook de Jonge (29) is trainee bij de Europese Commis sie, het dagelijks bestuur en het uitvoerend orgaan van de Euro pese Unie. Er is veel te halen in Brussel. Meer dan de meeste mensen beseffen, zo vindt De Jonge. De mogelijkheden die een vere nigd Europa bieden zijn volgens De Jonge niet bepaald bij een breed publiek bekend. Vooral voor veel Nederlanders is de Eu ropese Commissie een ver-van-het-bed-show. Zonde, vindt De Jonge. „Er ligt heel veel geld in Brussel, waar nu he lemaal niets mee gebeurt. En dat is jammer." De Jonge, zelf actief als voetbal ster. werkt als trainee - stagiair bij de unit sport van het directo raat-generaal onderwijs en cul tuur van de Europese Commis sie. De commissie ziet sport als een symbool van universaliteit. Sport gaat over de grenzen heen en verenigt nationaliteiten, poli tiek en culturen. Daarom is 2004 uitgeroepen tot Europees jaar voor opvoeding door sport. Een oproep vanuit de Europese Commissie om van daaruit met projecten te komen leverde een aardige oogst op. Rond de dui zend zijn er ingediend. De Jonge is één van de mensen die helpt bij het verwerken en bestuderen van al die plannen. Uitwisseling Het kan daarbij om van alles gaan, zegt De Jonge. „Om do ping in de sport bijvoorbeeld, maar ook om een internationaal voetbaltoernooi in combinatje met culturele uitwisseling. En dan liefst zo opgezet dat er blij vende partnerschappen tussen groepen uit verschillende lidsta ten ontstaan." Het is De Jonge's ervaring dat Europa in landen als Spanje en Italië veel meer leeft dan in Ne derland. Uit die landen komen veel meer projecten binnen dan uit Nederland. Een beetje koud watervrees, denkt De Jonge. Hechte onderlinge samenwer king geeft, daar is ze van over tuigd. goede resultaten „Het gaat er om dat het geheel meer is dan de som der delen." Ook zaken als het bestrijden van discriminatie in de sport hebben de aandacht van de Eu ropese Commissie. Een braaklig gend terrein, zoals er volgens De Jonge nog veel zijn binnen het verenigd Europa in wor ding. „Op economisch gebied is al veel tot stand gebracht, maar bijvoorbeeld op het juridische vlak moet nog heel veel gebeu ren. We hebben nu Europol, maar verder heeft ieder land nog zijn eigen juridisch sys teem." Europa is de meeste Nederlan ders te vaag. Zij voelen zich vooral Nederlander. De Jonge: „Pas als een Nederlander buiten Europa is voelt hij zich Europe aan." De Jonge heeft het uitstekend naar de zin bij de Europese Com missie Ze hoopt dat ze na haar stage - die juli afloopt - een in ternationaal getinte vaste baan kan vinden. Vrijheid Een kantoorbaan van negen tot vijf is niets voor haar. Ze zoekt vrijheid, uitdaging en afwisse ling. Niet alleen in werk, maar ook in leefomgeving. „Het bui tenland trekt me. Ik heb in Mel bourne gezeten, in Hannover, in Engeland en nu in Brussel. Ik houd van de grote stad. En waar ik m'n tas neerzet woon ik." Een deel van de wapens die de politie van San Sebastian augustus 2001 buitmaakte op de ETA. Voor de meeste Nederlanders is Europa volgens Sook de Jonge slechts een vaag begrip Opeenvolgende Spaanse regeringen slaag den er niet in om de moorden en het geweld, die het handelsmerk vormen van de geweld dadige Baskische onapiankelijkheidsbewe- ging ETA, een halt toe te roepen. Lukt het Al Qaeda misschien wel? door Henk van den Boom Optimisten in Spanje hopen dat de gruwe lijke aanslagen in Madrid door de mos limextremisten als een afschrikwekkende spiegel zal werken voor de Baskische terro risten. Sinds 11 maart is het inderdaad op vallend rustig aan het Baskische front, maar dat zegt niets, menen de pessimisten. In de voorbije 40 jaar hebben de ETA-acti- visten bewezen niet erg gevoelig te zijn voor het leed dat terrorisme aanricht. Over de bijna 900 slachtoffers, voor het overgrote deel burgers die niets met het doel van de be weging hadden te maken, is nimmer ook maar een greintje aan spijt betuigd. Zij wa ren immers de middelen die het doel heilig den. Het recept tegen terrorisme hebben ze ook in Spanje nog niet uitgevonden, ondanks de jarenlange ervaring. Alle pogingen tot vreed zame onderhandelingen, die elke nieuw aan tredende regering weer onderneemt, liepen tot op heden steevast uit op mislukkingen, met opnieuw als gevolg een escalatie van het geweld. Is keiharde repressie dan de enige oplossing zoals de voormalige regering Aznar geloof de? Door zijn beleid zit bijna de volledige harde kern van de ETA achter de tralies. In het succesjaar 2001 werden maar liefst 135 ETA-activisten opgepakt, zodat er nu in to taal een kleine 500 ETA-leden gevangen zit ten. Het is niet de eerste keer in de bloederige historie van de 'Banda Terrorista'. zoals de regering Aznar de Baskische afscheidingsbe weging consequent noemde, dat de bewe ging vrijwel geheel leek te zijn uitgeroeid. In 1998 arresteerde de politie 82 terroristen en leek het gedaan te zijn met de organisa tie. Maar steeds weer blijkt de ETA uiterst veerkrachtig en weet ze zich te herstellen. Cultuurgoed De voedingsbodem vormt volgens Mario Onaindia, zelf ooit lid van de ETA, het Bas kische nationalisme, een bijna heilig cul tuurgoed dat van vader op zoon wordt door gegeven. Binnen de ETA en haar aanhan gers bestaat een bijna religieuze cultus die met grote zorg wordt gevoed en in stand ge houden. Van de twee miljoen Basken rekent een kleine tien procent zich tot sympathi sant van de gewapende strijd voor onafhan kelijkheid en steunt in meer of mindere ma te de ETA. Het gezinsleven en het sociale leven zijn doorspekt met Baskische, vaak enge ritue len die vooral bij dood en geboorte met gro te ernst in stand worden gehouden. Sommi ge dorpen in Euskadi, zoals de Basken hun land noemen, zijn volledig onder de in vloedssfeer van de ETA. De inwoners beroe men zich erop dat uit hun midden de 'solda ten voor de vrede' voortkomen. Eén van die 'vredessoldaten' bijvoorbeeld was de 22-jarige Hodej Galarraga die twee jaar terug 'zijn leven gaf' voor een onafhan kelijk Baskenland toen de bom waarmee hij een aanslag wilde plegen voortijdig ontplof te. Aan het graf op het kerkhofje van Zaldi- 22 mei 1954 KINDERTEKENINGEN - Bur gemeester Bolkestein van Mid delburg heeft gistermorgen in het Kunstmuseum een tentoon stelling van 51 bekroonde kin dertekeningen geopend. Het motto luidt: spaar je geld en je leven. Na Amsterdam is Mid delburg de eerste gemeente die deze keurcollectie aan het pu bliek kan tonen. DICHTPRIJS - Hans Warren heeft een reisbeurs ter waarde van tweeduizend gulden gekre gen voor zijn dichtbundel Ont eigening. Dat heeft de staatsse cretaris van onderwijs, kun sten en wetenschappen gister middag gezegd bij de uitrei-' king van de PC Hooftprijs. LIET - In Ter Hooge, het ver pleeghuis voor bejaarden iaj Middelburg, is een lift naar be-!' neden gestort. Twee vrouwen, die in de lift stonden, liepen daarbij beenbreuken op. SCHOOLDAG - De jaarlijkse schooldag, georganiseerd door het negende district van de Schoolraad voor de Scholen met de Bijbel, is druk bezocht Vëel protestants-christelijke, leerkrachten waren voor d dag naar het Middelburgse Schuttershof gekomen. foto Javier Echezarr/EPA bia liet een zesjarig jongetje twee duiven los als symbool van het vrije Baskenland. Zes tien jaar eerder stond Hodej zelf als zesjarig jongetje aan het graf van zijn oom die in de strijd voor een onafhankelijk Euskadi door de Guardia Civil was doodgeschoten. De zes jarige Hodej liet toen ook duiven vliegen voor een vrij Baskenland. Ondanks de moor den die ze op hun geweten hadden werden ze beiden tot 'ereburgers' van hun dorp be noemd. De begrafenis van dit soort 'helden' wordt aangegrepen om nieuwe generaties 'vredessoldaten' te kweken. Met dezelfde pa thetiek worden in Baskenland de veroordeel den in de gevangenissen vereerd. Ze worden gezien als verzetshelden en zijn een voor beeld voor opgroeiende kinderen. Daarom is onderzoeksrechter Baltasar Gar- zon, de grootste bestrijder van het Baski sche terrorisme, er zo op gebeten de 'entor- no', de omgeving van de ETA met wortel en tak uit te roeien. Volgens hem heeft het wei nig zin de commando's op te rollen zonder tegelijk de culturele, politieke en financiële infrastructuur aan te pakken. Verboden De regering Aznar heeft speciale wetten aangenomen die het mogelijk maakten om alles wat maar enigszins met de ETA had te maken, te ontmantelen. Daardoor zijn de af gelopen paar jaar kranten, bedrijven, maat schappelijke organisaties en zelfs een poli tieke partij illegaal verklaard omdat ze er van werden verdacht tot de voedingsbodem van de ETA te behoren. Het onvermijdelijke neveneffect was dat de Basken een groot deel van hun vrijheid hebben moeten inleve ren. Dat geeft weer nieuw voer aan de strijd tegen het 'gehate Madrid'. GPD Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationpark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax:(0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax: (0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111 (454647 Fax: (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8 00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag) per maand: 19,45 per kwartaal: 56,60 per jaar: €217.00 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. PZC. t a v lezersservice. Postbus 31, 4460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,20 zaterdag: 1,70 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113) 315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes): Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax: (0114)372771 Internet: www.pzc.nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Uitgeven) Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van hel Wegener concern 08 aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dal wordt gebruikt voor en* nladmimstratie en om u te Haten) informeren over voor u relevante diensten «U™ i de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig gr' Als u op deze informatie geen prijs stelt d. Postbus 314460 AA Goes. it schriftelijk melden Wj j Behoort tot WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 4