Chaos dreigt op vastgoedmarkt VS-soldaten gelaten onder dreiging van aanslagen PZC PZC Poetins beleid voor Tsjetsjenië in duigen Turken moeten AKP stoppen, staatsgreep niet goed voor imago Branche durft zich nauwelijks te verroeren na moord op Willem Endstra 21 mei 1954 vrijdag 21 mei 2004 door Paul Vuqts De grote jongens in het Am sterdamse vastgoedwereld- je praten nauwelijks meer over iets anders: wat gaat er gebeu ren met de portefeuille van de maandag doodgeschoten Wil lem Endstra? En wat betekent diens dood voor de vastgoedmarkten in Am sterdam, Kennemerland en al die andere (internationale) plek ken waar Endstra zijn belangen had - samen voor honderden mil joenen euro's? „Iedereen knijpt hem nu Endstra is vermoord," zegt een ingewijde in de top van de vastgoedbranche, die ano niem wil blijven. „Zijn dood is in alle opzichten slecht voor de vastgoedwereld, dat beseffen we allemaal. Het wordt een gi gantische chaos waarin ieder een naar iedereen zal staan te kijken. Van de grote jongens zal voorlopig niemand een vinger naar Endstra's panden uitste ken en zijn nabestaanden weten nauwelijks hoe die wirwar van bv's in elkaar zit. Eigenlijk kan niemand voorzien wat Endstra's dood precies zal- betekenen." Formeel zou de liquidatie van Endstra niet direct grote zakelij ke gevolgen hoeven hebben. De erven Endstra, onder wie zijn zussen en zijn broer, hebben zelf aandelen in belangrijke bv's. De bedrijven zouden dus voorlopig moeten kunnen door draaien. Maar kenners verwach ten niet dat de erfgenamen in staat zijn het imperium in de hand te houden. Endstra regelde heel veel zelf. Maakte mondelinge afspraken over enorme belangen, herenak koorden waar de wederpartij nu niet op kan terugvallen. De gro te jongens spelen elkaar panden of projecten toe, regelen onder hands transacties en hebben 'soms informeel enorme bedra gen van elkaar tegoed. Endstra 'bankierde' zelf ook druk. Dat geeft onder de normale zaken partners al onrust, laat staan on der louche types of zelfs zware criminelen. De moord op Endstra wordt al om beschouwd als hét definitie ve bewijs dat hij tot over zijn oren in de onderwereld zat. Een bekende: „In het vastgoed zijn best cowboys actief, maar je moet wel heel diep in de verkeer de zaken zitten voor ze je voor je kop schieten." Niemand wil Endstra's ruzie met de onderwe reld overnemen, zoveel staat vast. Compagnons Endstra nam vooral graag min derheidsbelangen in projecten, zodat hij zich niet steeds overal hoefde te laten registreren. Hij deed zaken met tientallen com pagnons, alleen al in de onderne mingen waarvan bekend is dat die van hem zijn. Daarnaast staat voor onderzoekers vast dat hij er nog een ingenieus web aan op het eerste oog onzichtbare bv's en nv's op na hield. Door de manier waarop Endstra opereerde, zeggen kenners van de vastgoedmarkt, is chaos nu onontkoombaar. Niemand weet ook waar de criminelen die nau we banden met Endstra onder hielden, na zijn dood zullen aan kloppen om hun belangen op te eisen. Bij de verdeling van de erfenis van honderden miljoenen euro's zullen de nabestaanden forse be dragen aan successierechten moeten afdragen, waarvoor on roerend goed zal moeten wor den verkocht. Dat het enorme onderzoeksteam van recherche, fiscus en andere opsporingsdiensten grote delen van de administratie in beslag heeft genomen, maakt de zaak nog ingewikkelder. Het zou best kunnen dat uiteindelijk panden van Endstra ver beneden de prijs moeten worden geveild. Omdat niemand ze durft over te nemen, en omdat degene die ze wil hebben weet dat de panden moeten worden verkocht, wat de prijs drukt. Via zijn gecompliceerde impe rium bezat Endstra vooral in Amsterdam-zuid hele straten met duizenden woningen in de betere klasse. Ook had hij (be langen in) kantorencomplexen, hotels etcetera. In IJmuiden had hij met onder meer Datex-miljo- nair Willem Smit een groot aan deel in de Seaport Marina: met zeshonderd ligplaatsen de groot ste zeejachthaven van Neder land. In binnen en buitenland had hij duizenden bungalows en hij was vaak betrokken bij grote deals waarin projecten voor honder den miljoenen snel van eigenaar verwisselden. De bekende figuren in de top van de vastgoedmarkt zullen zich voorlopig houden aan de co de dat je geen panden koopt van een dode, verwachten ingewij den. Dat is overigens niet alleen uit een soort van beleefdheid, maar het kan ook nog link zijn Endstra's nalatenschap zomaar over te nemen. Niemand wil cri minelen op zijn dak die nog van alles van Endstra tegoed had den. Pas sinds kort zijn er, ter vergelijking, de eerste voorzich tige bewegingen rond de panden van Bertus Lüske - die andere grootbezitter, die in augustus vo rig jaar werd doodgeschoten in Amsterdam. Omstreden Ook de banken en fondsen heb ben een probleem. Hoewel hij hoogst omstreden was, deden de meeste grote financiers gewoon zaken met Endstra. Die moeten nu maar zien hoe ze hun aan deel'in de deals veiligstellen. De gemeente zal via het Van Traateam, dat zware criminelen en malafide vastgoedbaronnen uit de stad probeert te weren, proberen in beeld te krijgen wie belangrijke onderdelen van Endstra's vastgoedportefeuille probeert over te nemen. Daarbij is cruciaal of een goede samen werking met het onderzoeks team van justitie en fiscus tot stand komt. Vaste compagnon Klaas Hum mel kondigde ruim een jaar gele den aan met Endstra te breken omdat die alsmaar dieper in het moeras van problemen zakte, maar binnen de vastgoedwereld geloven weinigen dat de twee al echt uit elkaar waren. Als ze het doorknippen van hun banden al voortvarend waren begonnen, duurt zo'n operatie nog jaren. De zakenpartners hebben im mers tal van overeenkomsten sa men 'meegetekend' en zitten sa men in tal van constructies, om wat te noemen. Het ontrafelen van Endstra's na latenschap zal heel wat om het lijf hebben. De vastgoedjongens zijn beducht voor het doemsce nario: dat malafide partijen zich op Endstra's erfstukken storten en de onrust verder aanwakke ren. GPD Radeloos zoekt het Kremlin naar een uitweg uit de Tsjetsj eense impasse. De liquidatie van de pro-Russische Tsjetsj eense leider Achmad Kady- rov heeft het beleid van presi dent Poetin in duigen ge gooid. door Frank Hendrickx Gezocht: een nieuwe presi dent voor Tsjetsjenië. Vereist: veel moed. Van de vier Tsjetsjeense leiders van de afgelopen tien jaar zijn er drie geliquideerd. De vierde, rebellenleider Asian Mascha- dov, leeft ondergedoken in de grotten en holen van de Kau- ■kasus. Het enthousiasme is dan ook beperkt. De favoriet voor de post, de zoon van Kadyrov, heeft zijn kandidatuur inge trokken. „Nee, nee en nog eens nee", liet de tot vice-pre mier benoemde Ramzan Ka dyrov weten. De 27-jarige Ramzan is volgens de nieuwe Tsjetsjeense constitutie bo vendien drie jaar te jong om president te worden. „En ik wil niet dat de grondwet wordt gewijzigd", aldus Ka dyrov jr. De huidige ad interim presi dent Sergej Abramov komt evenmin in aanmerking. Toen de 32-jarige econoom werd benoemd tot plaatsver vangend pi-esident stond het huilen hem nader dan het la chen. Hij nam de promotie in ontvangst 'als een doodsvon nis', aldus een waarnemer. Veel meer keus is er niet, want bij de Tsjetsjeense ver kiezingen eerder dit jaar zet te Poetin alle kaarten op Achmad Kadyrov. Kandida ten die populairder waren, kregen de toom van het Kremlin over zich heen. Ze moesten terugtreden of wer den van het stembiljet ge schrapt. Nu de Tsjetsjeense leider dood is, betaalt Poetin de prijs voor dat beleid. „Er is een politiek vacuüm", er kende zelfs de pro-Russische Tsjetsjeense parlementariër Ramazan Abdoelatipov, .£rl is niemand die het vaandel van Kadyrov kan overne men." Russische nationalis ten willen Tsjetsjenië onder directe controle van de pre$i„ dent plaatsen. Een oude' droom, want de haviken rond het Kremlin walgden van df: eigenzinnige Kadyrov, dit zich steeds opstelde. Ook het nog altn enorme Russische leger Tsjetsjenië stond op gespan., nen voet met de Tsjetsjeense' leider, die tot 1996 aan #1 kant van de rebellen vocht Maar het plan van de nations- listen heeft nadelen. Het »1 twijfelachtig of de Tsjetsjeen-! se aanhangers van Kadyn?, zich ondergeschikt maken aan een door Poetin aange stelde Russische gouverneur Bovendien wordt Poetin di rect verantwoordelijk geacht! voor alles wat er misgaat W het verleden kon hij juist op1 afstand blijven, want voorde buitenwereld werd Tsjetsje nië bestuurd door een Tsjf. tsjeen. Dat was wel zo makke lijk. Dat de corruptie onder het regime van Kadyrov lig tierde, werd op de koop toe genomen. Het is ook de vraag of hei oude 'Kadyrov-modei' gerecy cled kan worden. Een nieuwe Tsjetsjeense leider zit opge scheept met Kadyrov jr., die de scepter zwaait over een privé-leger van zo'n vijfdui zend man. Verschrikkelijk Poetin heeft tot de Tsjetsje» se verkiezingen in septemba de tijd om een uitweg uit impasse te vinden. Zijn rece- te bezoek aan Tsjetsjenië hem in elk geval nieuwe u zichten. De helikoptervlucfc over Grozny bood hem voa het eerst de kans de toto! platgebombardeerde stad ra dichtbij te bekijken. „Het zie! er verschrikkelijk uit", moe Poetin erkennen. Voor zijné gen politiek geldt niet veelaa ders. GPD door Fidan Ekiz Met ontbloot bovenlichaam staat de Turkse premier Erdogan naast een jongen die verkleed is als imam en een schooltas vasthoudt. 'We geven ons fundamentalistisch uiter lijk door aan onze kinderen. Ze zullen het hard nodig hebben in de toekomst', zegt Erdogan. Met deze prent hekelde de krant Cumhuriyet de nieuwe Onderwijswet die het Turkse parlement heeft aangenomen. Die vermindert de beperkingen die leerlingen van streng reli gieuze middelbare scholen heb ben. In Turkije heerst onrust. Bij het volk, de universiteiten en het le ger - dat toeziet op scheiding van kerk en staat - lopen de ge moederen op. De Turken zeggen dat Erdogan, die ooit afrekende met zijn fundamentalistisch verleden, zijn masker heeft la ten vallen. Als de wet van kracht wordt, mogen leerlingen van streng islamitische scholen (imam hatip) op een universiteit naar keuze college volgen. Tot nu toe mochten zij alleen een theologische studie doen. In het hele land gingen Turken de straat op om tegen de wet te protesteren. Maar in Istanboel werd de wet juist bejubeld. ..Een imam advocaat, een imam dokter, een imam onderwijzer, met dit soort mensen wil de AKP zijn achterban verrijken", zegt Tugay Sen. Hij is lid van de Arbeiderspartij en voorzitter van de jongerenbeweging in Istanboel. Tugay stuurt de jon geren aan die in Istanboel hand tekeningen ophalen tegen de wet. Die treedt pas in werking nadat de president Sezer zijn handtekening zet. Verwacht wordt dat Sezer dat niet zal doen. Maar dat houdt de AKP van Erdogan niet tegen, meent Tugay. „Een veto van Sezer be tekent alleen dat de wet een beetje wordt aangepast. Zolang de AK-partij aan de macht blijft, zullen we vaker met zul ke wetten te maken krijgen." De wet is bedoeld voor alle be roepsopleidingen, waaronder ook de imam-hatip. Maar vol gens vrijzinnige Turken vormt dat alleen een dekmantel voor de islamisering die Erdogan voorstaat. Want leerlingen van andere beroepsopleidingen heb ben geen baat bij de wet. „Ie mand die naar het grafische ly ceum gaat wil ook afstuderen in die richting", zegt Tugay. „Dat is logisch. Maar naar een imam hatip ga je alleen om je religieu ze kennis bij te spijkeren. Ge loof is toch geen beroep?" Erdogan lijkt zich op glad ijs te begeven, want het kabinet van oud-premier Necmettin Erba kan (islamitische Welvaartspar tij) werd onder meer door imam hatip-perikelen aan de kant ge zet door het leger. Erbakan moest in 1997 aftreden omdat hij niets deed aan de toenemen de islamitische invloed op scho len. Het leger voert al jaren een campagne tegen de politieke is lam. Nadat Erbakan van het po litieke toneel verdween, nam de Nationale Veiligheidsraad maat regelen die het dragen van hoofddoekjes op universiteiten en in overheidsgebouwen ver bood en het voor imam ha- tip-leerlingen onmogelijk maak te naar een willekeurige univer siteit te gaan. „Erdogan maakt nu een gebaar naar zijn leermeester Erba kan", zegt Tugay. „En hij kan het maken, omdat de AK-partij alleen regeert." Rectoren van universiteiten dreigden massaal ontslag te nemen. Maar Erdo gan hield voet bij stuk. Enkele weken gelden stemden de Tur ken bij gemeenteraadsverkiezin gen nog massaal op de AK-par tij. Tugay: „Ik hoop dat de Tur ken nu wakker zijn geworden. Als we het land niet willen zien veranderen in een Iran moet de AK-partij weg." De kans op een staatsgreep is klein, meent Tugay. „Turkije probeert een ticket te bemachti gen voor de Europese Unie. Dit is een slechte tijd. De generaals kijken de situatie nog aan," Merkwaardiger is het volgens Tugay de EU-reactie. „Europa steunt Erdogan. De EU let er al leen op of het leger zich mengt in de discussie. De EU ziet de wet als een hervormingswet. Zo wil de AKP het ook doen over komen: alle leerlingen dezelfde kansen bieden. De enige die Er dogan kan stoppen, is het Turk se volk. Wachten op een staats greep is te makkelijk. Daar los je niks mee op. GPD De Nederlandse journalist Hans I Jaap Melissen trekt in Irak als verslaggever mee met een Ameri kaans bataljon. Een reportage over hoe de Amerikanen de risi co's van deze oorlog beleven. Over de aanwezigheid van gra naten met het zenuwgas sarin zijn de soldaten nog het minst ongerust. door Hans Jaap Melissen Luitenant John Suits loopt glimlachend door de gang van een bijgebouw van het pre sidentieel paleis in Bagdad. „Wat ruik ik jongens, het is toch geen sarin?" Een branderige lucht komt uit een kamer waar een voormalig elektricien van Saddam Hoessein aan het werk is. Suits maakt zich niet veel zor gen: „Of ik nu sarin of staal voor mijn hoofd krijg, ik ben dood hoor." Ook de andere militairen van de Charliecompagnie reageren luchtig. Specialist Steve Connol- ley: „Wij maken ons vooral zor gen over de geïmproviseerde ex- plosieven langs de kant van de weg en auto-ongelukken. Wan neer ik als 'gunner' voor de helft door het dak van een jeep steek en de auto valt van een talud, dan ben ik er geweest." De militairen van deze eenheid, het le bataljon van de 161e in fanterie divisie, zijn twee maan den in Irak en hebben steeds veel geluk gehad. Tot vorige week woensdag het noodlot toe sloeg. Met een paar woestijn jeeps waren ze op pad gegaan naar een wijk in het zuidoosten van Bagdad. Toen de Humvees langzaam door een bocht gin gen, was er plotseling een kei harde klap. Net achter een jeep explodeerde een granaat die in het wegdek was verstopt. Gered Sergeant Geoffrey Shaver (26) was op slag dood. „Hij heeft ei genlijk mijn leven gered", ver telt kapitein Pete Chambers van de 19th Special Forces Group. ..Shaver zat helemaal achterin, ik zat naast hem maar hij ving de klap op." Zelf heeft Cham bers alleen wat scherven in zijn arm gekregen. Een gat in zijn mouw herinnert er nog aan. Ook heeft hij nog steeds last van oor- Amerikaanse militairen markeren met rook de plek waar een granaat met het gifgas sarin werd gevon den. suizingen. „Jongens in de ande re Humvees hebben de dader zien wegrennen. Maar hij liep expres vlak langs kinderen, zo dat wij besloten niet op hem te schieten." De wagen waar Shaver en Chambers in zaten was niet vol ledig gepantserd. Op dit mo ment is een grote operatie bezig waarbij alle Humvees in Irak be tere bepantsering krijgen. Overi gens biedt die geen garantie. „Je hebt misschien een 30 procent hogere kans op overleving", al dus luitenant Suits. Intussen zijn er nog geen maatregelen ge nomen om extra alert te zijn op sarin. Toen de oorlog vorig jaar begon, hielden de militairen wel gasmaskers en chemische pak ken paraat. „Die hebben ze nog steeds, maar ik heb nog geen in structies gekregen dat ze die voortaan altijd bij zich moeten hebben", zegt de commandant van het bataljon, luitenant-kolo nel Fowler. „Wij hebben wel sol daten in onze eenheid met NBC (nucleair, biologisch, chemisch) specialisme, maar dat gaat niet veel verder dan hoe je je gasmas ker moet schoonhouden. Als er echt sarin wordt gebruikt, is dat een probleem, vindt hij. „Maar het grootste gevaar schuilt in die explosieven langs de kant van de weg. En autobommen niet te vergeten." Fowler was maandag net een half uur eerder de poort uit gere den, toen bij de ingang ernaast een zware autobom een einde maakt aan het leven van de voor zitter van de Iraakse regerings raad. Hoewel zijn Iraakse tolk verha len vertelt over Saddams gehei me voorraden verboden wapens, maakt stafsergeant Mc Carthy zich niet druk om sarin. Wel houdt mogelijke nucleaire straling hem bezig. De nucleaire installatie van Al Tuwaythah valt binnen het operatiegebied van het 161e. „Wij hebben met stralingsmeters rondgelopen en het is een beetje hoger dan de normale achtergrondstraling." Volgens Fowler is er geen reden tot ongerustheid. „Die straling stelt echt niets voor, hier op de basis meet je dezelfde waar den." Toch weet de commandant niet precies wat er in Al Tuwaythah allemaal ligt. „Wij hebben de lo catie twee maanden geleden overgenomen van de eenheid die terugging naar de Verenigde Sta ten. Veel meer dan het terrein bewaken doen we eigenlijk NEUSHAAI - Schipper C. Lan- da heeft op de Oosterscheid e een vis gevangen van'drie me ter lang en 250 kilo zwaar. Dr. Korringa heeft vastgesteld dat het een neushaai is, een goed aardige planteneter. De schip per had de vis eerder deze week al gezien in bij Verdron ken Land van Reimerswaal, maar slaagde er toen niet in het beest te vangen. PADDESTOEL - Op de hei bij Ermelo worden 6500 militai ren getraind in atoomgevaar. Tweemaal per dag hangt er een paddestoel van rook boven de hei, die wordt voorafgegaan door een hevige explosie ei een felle lichtflits. Operalii Paddestoel is volgens de leger, leiding nodig omdat een vol gende oorlog naar verwac'a ting zal worden uitgevocht met atoomwapens in plaat van conventionele wapens ZONNESTEEK - Een zonae steek is de bekende Brits avonturier Lord Edward Mcc tagu fataal geworden. D 48-jarige Brit overleed in Cbis pas, Mexico waar hij onder zoek deed naai- de oude besda ving van de Maya-indianen li de jaren twintig en dertighaa! de hij regelmatig de kranten. foto Khalid Mohammed/AP niet." Veel militairen hebben geen mening over de politieke kant van de vraag of er verbo den massavernietigingswapens in Irak zijn. Alleen specialist Philip Holt zegt te denken dat de oorlog om de verkeerde rede nen is gevoerd. „Als ze nu gaan roepen: 'zie je wel', dan zeg ik dat we net zo goed Japan had den kunnen aanvallen, want daar was ook ooit iemand met sarin bezig." Holt zal in november op Kerry stemmen. „Bij Bush is na 11 sep tember de macht naar zijn hoofd gestegen. Maar binnen het leger hoor ik bij een minder heid die er zo over denkt, hoor." Hij vindt het niet erg prettig in Irak, waar hij steeds meer ge vaar lijkt te lopen voor aansla gen. „Ik wil niet doodgaan in dit rotiand", zegt hij. Zwolle Zijn ogen beginnen te glimmen bij de gedachte aan de twee we ken verlof die hij binnenkort krijgt. „Dan ga ik naar Neder land! Ik ben ooit als rugzaktoe rist, op weg naar Denemarken, gestrand in Zwolle. Daar heb ik nu vrienden. Ja, Zwolle, ver zucht hij, ik kan nauwelijks wachten." GPD Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationpark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax:(0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraatl 8 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax-(0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454647 Fax:(0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17 00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldleen toeslag) per maand: 19,45 per kwartaal: 56,60 per jaar. €217.00 Voor toezending per postgeldteen toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voo het einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice, Postbus 314460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,20 zaterdag: 1,70 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regeler voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113)315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes! Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord-en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax. (0114)372771 Internet: www.pzc.nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Uitgeven) Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern D*0^' aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voer Ci (abonnementenadministratie en om u te (laten) informeren over vooru relevante diensten ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig de derden. Als u op deze informatie geen prgs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij rat1 :c, Postbus 31,4460 AA Goes. Behoort tot *.£l* WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 4