PZC
Scharrelaars zijn hoogvliegers
De Happy Harrier draait lang door
Schatten uit Zee
belicht grootste
natuurgebied
21
^fl»l
dinsdag 18 mei 2004
Door de plateaus steeds een
stukje hoger vast te zetten wor
den de hennen gestimuleerd om
te vliegen.
De vliegkunst moeten de dieren
meester zijn om straks in een
scharrelvolièrelegstal mee te
kunnen draaien. Het komt wel
eens voor dat Sinke scharrelhen-
nen opfokt die nauwelijks hoe
ven te kunnen vliegen. „Dan
laat ik de plateaus bijna hele
maal zakken en blijven de kip
pen zoveel mogelijk op de
grond." Of een scharrelkip nou
een hoogvlieger is of niet, maakt
trouwens voor haar eieren niet
uit. Die krijgen gewoon het
stempel scharrelei.
Pas nadat bezoekers van het
pluimveeopfokbedrijf zich in
een witte wegwerpoverall en
plastic overlaarzen hebben gehe
sen, laat Sinke ze toe in zijn stal
len. Het dragen van beschermen
de kleding is verplicht volgens
de Integrale Keten Bewaking.
Daarmee wordt onder meer ge
probeerd om de verspreiding
van besmettelijke dierziektes te
voorkomen.
Elke zeventien weken krijgt Sin
ke nieuwe eendagskuikens bin
nen van een kuikenbroedbedrijf
in Lunteren. Via een centrale
verkooporganisatie zijn die kui
kens dan al verkocht en weet
Sinke aan welke voorwaarden
de dieren moeten voldoen. „El
ke klant stelt weer andere eisen
qua entingen of bijvoorbeeld
vlieghoogtes", zegt Sinke.
„Daar houden we tijdens het op
fokken rekening mee."
Na zeventien weken zijn de kip
Naam: Pluimveeopfokbedrijf Sinke v.o.f.
Eigenaars: Kees en Liesbeth Sinke
Waar: Kruiningen
Wat: 190.000 hennen,
waarvan 120.000 in drie batterijstallen
en 70.000 in drie scharrel-volièrestallen
In de familie sinds: 1970
pen klaar om te gaan leggen en
gaan ze op transport naar pluim-
veebedrijven door heel Neder
land. De hennen verblijven ver
volgens gemiddeld een jaar in
een legbatterij of legscharrels-
tal. Daarna eindigen de meeste
dieren als soepkip. Heel behoed
zaam doet Sinke de deur van de
nieuwste scharrelvolièrestal op
zijn terrein open. Meteen barst
er een oorverdovend lawaai los.
Twintigduizend witte hennen
gaan tegelijkertijd aan de wan
del en proberen allemaal zo snel
mogelijk en zo ver mogelijk bij
de deur vandaan te komen. Zo
dra de dieren stemmen horen,
wordt het gefladder en het pa
niekerige geren nog een tandje
erger. „De witte hennen zijn erg
schuw", vertelt Sinke. „Maar ze
kruipen gelukkig niet op el
kaar."
Geluidsbarrière
Dat doen hun bruine soortgeno
ten helaas wel. Sinke: „Vorig
jaar ging er pal boven de boerde
rij een vliegtuig door de geluids
barrière: er was echt dikke pa
niek in de stal. Alle kippen za
ten op een kwart van de ruimte,
wel een halve meter op elkaar.
Toen zijn de onderste dieren al
lemaal gestikt."
Sinke was niet thuis toen het ge
beurde, maar kreeg een waar
schuwing van de computer op
zijn semafoon. „Ik ben meteen
omgekeerd", zegt hij. „Maar er
was geen redden meer aan."
De stallen worden volledig be
waakt door computers die Sinke
ter plekke, maar ook vanuit zijn
woonhuis kan bedienen. Met
één druk op de knop kan hij on
der meer de temperatuur, de
lichtintensiteit, de hoeveelheid
voer, de watertoevoer en de ven
tilatie regelen.
Sinke heeft voor schaalvergro
ting gekozen om ervoor te zor
gen dat hij zijn boterham kan
blijven verdienen. Ter vergelij
king: zijn vader begon begin ja
ren zeventig met dertienduizend
opfokhennen. Sinke: „Ik heb er
nu 190.000 rondlopen. Doordat
de kosten enorm zijn gestegen,
verdien ik per saldo ongeveer
evenveel als hij."
Ingrid Huibers
Alles heeft twee kanten.
Pluimveeopfokker
Kees Sinke (35) zegt het
vaak, tijdens de rondleiding
door zijn stallen. Omdat hij
zich stoort aan de eenzijdi
ge benadering van het feno
meen scharrelkip. Niet dat
Sinke iets tegen scharrelkip-
pen heeft, maar hij begrijpt
niet waarom het batterij sys
teem, waarin elke kip haar
eigen hokje heeft, het veld
moet ruimen. ,,Dat systeem
heeft zich de afgelopen der
tig jaar bewezen voor mens
en dier. Je ziet het aan de
prestaties. Een hen die het
niet naar haar zin heeft,
legt echt geen eieren, maar
daarvan is in de batterij
geen sprake."
Sinke vindt het overigens een
prachtig gezicht: een volle
scharrel-volièrestal waar kip
pen rondscharrelen en vliegen.
„Je loopt hier echt tussen de kip
pen", zegt hij. „En de dieren
krijgen de ruimte om hun na
tuurlijke gedrag te uiten. Ze
kunnen bijvoorbeeld een stof-
bad nemen. Daar krijgen ze een
heel mooi verenpak van."
Maar de medaille heeft ook een
andere kant: „Scharrelkippen
zijn veel vaker ziek", zegt Sin
ke. „Ze hebben vooral veel last
van coccidiose, een soort
darminfectie. Dat krijgen ze van
het pikken op eikaars mest. En
scharrelkippen hebben tevens
extra entingen nodig waar ze
flink ziek van worden. Dan kom
je 's ochtends de stal binnen en
dan zitten er twintigduizend kip
pen suf voor zich uit te staren.
Dat is geen leuk gezicht hoor."
Overigens heeft de Europese
Unie een paar jaar terug al be
sloten dat het batterijsysteem
na 2012 verboden wordt.
Een scharrelvolièrestal bestaat
uit een grote ruimte waarin de
kippen vrij rond kunnen lopen.
Om de paar meter is er een pla
teau dat op verschillende hoog
tes kan worden getakeld. De ene
helft van de plateaus bevat
voer, de andere helft water.
foto's Willem Mieras
Schatten uit Zee. Dat is het
thema van de derde nationa
le Week van de Zee, die vanaf
donderdag tot en met zondag 30
mei langs de kust wordt gehou
den. Begonnen als bescheiden
Zeeuws initiatief, neemt het eve
nement steeds grotere vormen
aan. In de provincie zelf zijn er
ook flink wat activiteiten, waar
onder een 'nationaal zeediner'
in de Middelburgse Abdij.
Ondanks alle spektakel, blijft
de opzet van de Week van de
Zee toch eerst en vooral: het be
richt brengen dat de Noordzee
als grootste natuurgebied, sa
men met de kuststrook, een be
langrijke plaats in de Nederland
se samenleving hoort in te ne
men. „Aandacht vragen voor de
natuur is hoofddoel", verzekert
mede-organisator Joos Versfeit
van de stichting Duinbehoud.
Haar stichting heeft dan ook
voor het basis- en voortgezet on
derwijs lespakketten gemaakt
(avontuur aan zee en ruimte
rover). Voor recreatiebedrijven
is het spel 'een zee van ruimte'
ontwikkeld (wat ook in natuur-
en milieucentra gespeeld kan
worden).
Het thema Schatten uit Zee is
op een brede manier in te vul
len. De rijkdom die de zee biedt
aan vis (al staat de visstand
door overbevissing steeds meer
onder druk). Maar ook archeolo
gische vondsten en.de beleving
van de zee (uitzicht, zilte geur.
geluid golven) en kuststrook. De
waarden aan planten en dieren
zijn groot. Er leven zo'n 250 vis
soorten, honderden soorten bo-
demdieren en tientallen vogel
soorten.
Ook zijn er 'verborgen schat
ten', waarvoor met name de ver
eniging Kust en Zee zich sterk
maakt. Bijvoorbeeld de Zeeuw
se Voordelta, waar wind, zee en
zand voor dynamiek zorgen. Het
aantal zeehonden neemt laatste
jaren gestaag toe. Een ongehin
derde natuurontwikkeling staat
onder druk door visserij en re
creatie. Met zo'n gebied, waar
van de 'rijkdom' niet meteen af
straalt, moet zuinig worden om
gesprongen.
Dit jaar is er extra aandacht
voor het onderwerp 'goede vis'.
Daarmee wordt duurzame vis
bedoeld, die ook op een milieu-
en natuurvriendelijke manier
door de vissers geoogst wordt.
Stichting de Noordzee presen
teert een Goede Visgids, die een
overzicht geeft van herkomst,
vangst en kweekwijze van 50 vis
sen die op de nationale markt te
koop zijn.
Met het nationale zeediner, op
donderdag 27 mei, wil Zeeland
zich in de kijker spelen. Het
staat in het teken van duurzame
visserij en viskweek. De produc
ten die aan tafel geserveerd wor
den hebben daar ook betrekking
op. Met het diner wordt vooral
gemikt op politici, bestuurders
en vertegenwoordigers van het
bedrijfsleven. Een deel van de
opbrengst van het diner is be
stemd voor projecten die duurza
me visserij bevorderen. Gast
heer is commissaris van de ko
ningin W. van Gelder.
Meer voor het grote publiek is
een opname van het televisiepro
gramma Te Land, Ter Zee en in
de Lucht op Neeltje Jans, vrij
dag en zaterdag Niet bepaald
een evenement waarbij de na
tuur voorop staat. Het is desal
niettemin onderdeel van de
Week van de Zee, omdat de be
zoekers tijdens de opnamen be
naderd worden over de schatten
uit de zee, legt Versfeit uit. Daar
toe is onder meer de Zoutbus
aanwezig op het voormalige wer-
keiland in de Oosterscheldeke-
ring.
Met flinke financiële steun van
de provincie (9600 euro), organi
seert het Schelde Informatiecen
trum een aantal boottochten op
de Westerschelde, met het schip
Stad Terneuzen. De vaartochten
hebben een educatieve insteek;
een gids vertelt over veiligheid,
toegankelijkheid en natuur in
de zeearm. De tochten zijn dage
lijks van donderdag tot en met
30 mei, vanuit verschillende
plaatsen (Vlissingen, Hoedekens-
kerke, Breskens, Terneuzen,
Walsoorden, Hansweert).
Het Visserijmuseum in Breskens
houdt zaterdag een minisail: een
show van scheepsmodellen,
waarbij in de vismijn varende
modellen te bezichtigen zijn. An
dere activiteiten in Zeeland zijn
onder meer: schatgraven op het
strand, vliegerfestival Nieuw-
vliet, strandjutten, verschillen
de excursies en fietstochten, ex
posities in galerie Haamstede en
atelier Daniëlle Orello.
Rinus Antonisse
Voor meer informatie zie:
www.weekvandezee.nl. Voorde
vaartochten www.scheldenet.nl.
De Week van de Zee begint donderdag en duurt tot en met zondag
30 mei. foto Lex de Meester
Kees Sinke: „Een hen die het niet naar haar zin heeft, legt echt geen eieren."
mm&ë-
Er komt wat voorbij varen
op de Westerschelde. Vijf
tigduizend zeeschepen per
jaar, op weg naar Antwer
pen, Gent, Terneuzen. De
Westerschelde is één van
de grootste loodsgebieden
ter wereld. Nederlandse en
Vlaamse loodsen zorgen
voor een veilige afwikke
ling van al die scheepvaart.
In deze rubriek wordt weke
lijks bericht over het reilen
en zeilen van de loods-
dienst.
K JP
Het warme middagmaal zit
erop. De loodsen trekken
zich terug in een verblijf bene-
dendeks, waar wat tijdschriften
liggen en een televisie staat. Die
blijft uit. Het is donderdag. De
dag waarop de loodsboten el
kaar om half één 's middags af
lossen op de loodspost Schou-
wenbank voor de Walcherse
kust. De week voor de Mirfak en
haar bemanning zit erop. Het
bijna even oude zusterschip
Menkar is in aantocht.
De loodsen stappen met de
loodsjol van de Mirfak over op
de Menkar. Een Vlaamse loods
is als eerste aan de beurt om
naar een zeeschip te gaan, de
lpg-tanker Sigas Centurion.
Vanaf de brug wordt via de in
tercom doorgegeven dat hij zich
klaar moet maken.
De Vlissingse Scheldeloods Eu
gene Heugen weet dat de Sigas
Centurion gemiddeld tien kno
pen loopt. Het schip waarvoor
hij op de rol staat, de Britse tan
ker Happy Harrier, haalt gemid
deld veertien knopen. „Die Si
gas Centurion halen we dus
voor Antwerpen zeker in", voor
spelt Heugen.
Om één uur 's middags is het zo
ver. Heugen wordt opgeroepen
en gaat naar het dek. Hij stapt
in de gele loodsjol die hem naar
'zijn klant' moet brengen. Het
water is nog steeds een spiegel
tje en de met ethyleen geladen
Happy Harrier ligt vrij diep. De
overstap van de jol via de touw
ladder verloopt gesmeerd. De
tweede stuurman staat te wach
ten. Hij is, zoals de hele beman
ning, van Filippijnse komaf.
„Alles is hier prima geregeld",
ziet Heugen. Dat is wel eens an
ders. Hij herinnert zich een voor
val met een Russisch schip. „Ik
vertrouwde de touwladder niet
helemaal, trok eraan en vroeg of
die goed vastzat. 'Alles goed',
verzekerden ze mij. Eenmaal bo
ven bleek hoe die touwladder
vastzat. Twee mannen stonden
op het uiteinde." Het blijft al
tijd oppassen bij het aan boord
gaan.
Op de brug van de Happy Har
rier is de ontvangst door de kapi
tein hartelijk. Hij blijft vrijwel
constant aanwezig, wat niet ge
bruikelijk is. Vaak heeft de ge
zagvoerder er al veel uren opzit
ten, bijvoorbeeld tijdens de pas
sage van Het Kanaal, en gaat hij
slapen als de loods er is. Het is
druk op de brug. Een stuurman
houdt op een zeekaart van de
Westerschelde precies bij hoe
laat het schip verschillende be
langrijke punten passeert. En
dan is er nog een roerganger aan
wie Heugen zijn vaarinstructies
geeft.
Elk schip heeft zijn eigenaardig
heden, zo ook de Happy Har
rier. De kapitein licht Heugen
vantevoren in. De Happy Har
rier heeft de neiging langer door
te draaien, als de koers wordt
verlegd naar stuur- of bak
boord, naar rechts of naar links.
Varend langs de betonning die
de vaarweg over de banken naar
Walcheren markeert, is dat goed
te merken. Als de koers al is ver
legd naar stuurboord, blijft de
tanker doordraaien naar stuur
boord. Heugen: „Dat moet je
snel aanvoelen." De vuurtoren
van Westkapelle komt in beeld.
Hoeveel navigatieapparatuur er
aan boord van moderne schepen
ook is, de vuurtoren blijft een
belangrijk baken. Met de kleine
vuurtoren op de dijk van West
kapelle vormt de grote vuurto
ren een lichtlijn, waarop ko
mend vanaf zee de koers precies
kan worden bepaald. Op deze
reis hoeft dat niet. Het is over
dag. Het zicht is prima. Het wa
ter is kalm. De stroom zit mee.
De Happy Harrier kan tegen
half zes in Antwerpen zijn.
„Wie weet", verheugt Heugen
zich alvast 'op het toetje van de
ze loodsreis', „zien we onderweg
nog zeehondjes op de platen."
Harmen van der Werf
