Angstzweet in het ziekenhuis Een beetje van jou, een beetje van meneer Van Delden PZC Leasepaard 25 zaterdag 15 mei 2004 Een overgrote meerderheid van de verpleegkundigen staat onder werktijd meer dan eens angsten uit. foto Ton van Vliet/GPD Boerenbrunches, bonbons en bossen bloemen; verpleeg kundig Nederland werd afgelo pen woensdag massaal in het zon netje gezet. Het gros van de werk gevers in de zorgsector gaf zijn personeel presentjes. Als bedank je, blijk van waardering, maar rhisschien stiekem ook wel als een steuntje in de rug. Want een overgrote meerderheid van de verpleegkundigen staat onder werktijd meer dan eens angsten uit. Het vakblad Verpleegkunde- Nieuws publiceerde op de Dag van de Verpleging de resultaten van een lezersenquête met als thema 'Angst in de beroepsuitoefening'. De CNV-vakbond Publieke Zaak, die meewerkte aan het onderzoek, noem de de uitslag ronduit schokkend. Lo gisch, want de cijfers liegen er niet om. Bijna negentig procent van de ver pleegkundigen is tijdens het werk wel eens bang. Om fatale fouten te maken (37 procent), voor een hoge werkdruk (25 procent) en een te grote verant- wooi'delijkheid (21 procent). Alleen zijn in de nachtdienst (12 procent), sterfgevallen tijdens de dienst (17 pro cent) en het werken met een collega bij wie je geen prettig gevoel hebt (29 procent) leiden ook tot angstgevoe lens. Maar met superstip bovenaan het angstlijstje: scheldkanonnades, bedrei gingen en fysiek geweld door patiën ten. En niet te vergeten: door familie en vrienden van patiënten. Opvallend is ook dat verplegers meer klagen over bedreigende situaties dan hun vrouwe lijke collega's. Eén op de vijf mannen zegt wekelijks of zelfs dagelijks met agressie te maken te hebben, tegen elf procent van de verpleegsters. „Tja, als je dat zo hoort lijkt het risico om in de gezondheidszorg te werken wel heel erg groot. Maar je moet niet vergeten dat een gevoel van veiligheid iets heel persoonlijks is. Daarom verbaast het mij ook dat meer mannen dan vrou wen aangeven dikwijls met dit soort gevoelens te maken te hebben", rea geert Arbo-coördinator Cees Tanis van het Oosterscheldeziekenhuis in Goes. Alcohol of drugs Hoewel hij de genoemde negentig pro cent gevoelsmatig erg hoog vindt, her kent Tanis wel wat in de voorbeelden. „De signalen zijn in dit ziekenhuis der mate sterk dat we volgende week met een werkgroep om de tafel gaan zit ten. In het Westfries Gasthuis in Hoorn hebben ze een paar jaar gele den op eigen initiatief een project Vei lige Zorg opgestart. Daar is een lande lijk pilotproject van gemaakt. Wij be kijken of we daarbij moeten inhaken. Uit een onderzoek van de onderne mingsraad naar de veiligheid in en rond het gebouw bleek vorig jaar al dat werknemers zich wel eens be dreigd voelen door patiënten of bezoe kers. Die gevoelens concentreren zich vooral op de afdeling spoedeisende hulp. En dan met name in de weekein den, als je te maken hebt met mensen die op stap zijn geweest en onder in vloed van alcohol of drugs het zieken huis binnenkomen." Ondernemingsraad-voorzitter Ton van Ombergen van het Ziekenhuis Walcheren in Vlissingen laat soortge lijke geluiden horen. „Het kan gebeu ren dat iemand na een vechtpartij in dronkenschap binnenkomt voor be handeling, terwijl de ruzie nog tot aan de poort van het ziekenhuis wordt voortgezet. Die woede kan vervolgens overslaan op verpleegkundigen of re ceptionistes", vertelt hij. Ook in het ziekenhuis in Vlissingen komt agressie vooral op de afdeling spoedeisende hulp voor. Van Omber gen: ,,Daar hebben ze regelmatig met dreigende situaties te maken. Op de andere afdelingen is dat veel minder het geval. Het agressieprobleem speelt hier al jaren. Eigenlijk is het begon nen toen het aantal politieagenten op Walcheren afnam. Vroeger stond de politie bij calamiteiten binnen tien mi nuten op de stoep, waarna het pro bleem snel was opgelost. Nu is dat an ders. Het kan bijvoorbeeld zijn dat ze helemaal vanuit Veere naar Vlissin gen moeten rijden. Daarom hebben wij een paar jaar geleden interne maatregelen genomen. We verzorgen bijvoorbeeld cursussen hoe om te gaan met agressieve uitingen. En colle ga's kunnen elkaar in bedreigende om standigheden oproepen met behulp van een pieper." Bordjes Een Zeeuwse ambulancemedewerker, die om beleidsredenen niet met naam wil worden genoemd, denkt dat agres sie vooral aan de orde is in de zieken huizen in de Randstad. „Ik kijk soms naar televisieprogramma's als 112 Weekend. Wat je daar dikwijls ziet, is hier volgens mij nauwelijks aan de or de. Althans, ik heb het nooit meege maakt en hoor mijn collega's er ook nooit over. Natuurlijk ben je als ambu lanceman het eerste aanspreekpunt, dus krijg je wel eens wat over je heen. Maar echt dreigende situaties? Nee." Wel is het zo dat het ambulanceperso neel in bepaalde situaties voox-zorgs- maatregelen neemt. „Zo was het tot een paar jaar geleden een landelijke trend dat ambulancemensen naamp laatjes droegen. Als we naar een onrus tige situatie in de binnenstad moes ten, draaiden we die plaatjes uit voor- zox-g om. In bepaalde omstandigheden is het beter dat patiënten of omstan ders je naam niet weten. Denk bijvoor beeld eens aan psychiatrische patiën ten. Nu zijn die box'djes niet meer ver plicht. Die handelwijze was overigens niet gestoeld op ervaringen, maar je leest of ziet natuurlijk wel eêns wat. Je kan nou eenmaal in situaties te- x-echtkomen, waar sprake is van een dreigende sfeer. En daar heb je later in privé-omstandigheden liever niets meer mee te maken." Waar de ambulancemedewerker de enquêtecijfers voor Zeeland nuan- ceexd, denkt Van Ombergen daar an ders over. „Wat betx-eft de gang van zaken op de verpleegafdelingen kan ik mij voorstellen dat de agressie min der is maar op de spoedeisende hulp afdeling doen wij zeker niet onder voor de Randstad. Vergeet niet dat Vlissingen een havenstad is, wat meer dan eens gepaard gaat met drugs", reageert hij. Arbo-coördinator Piet Geelhoed van het Ziekenhuis Zeeuws-Vlaanderen, gelegen in haven stad Temeuzen, is het wat dat betreft roerend met Van Ombergen eens. Net als in Vlissingen wordt in Zeeuws-Vlaanderen momenteel een Risico Inventarisatie en Evaluatie uit gevoerd. „Bij ons is sprake van inci dentele ervaringen, maar dat is vol doende aanleiding voor een onder zoek. Er is wel eens sprake van bedrei ging, dat is een zekerheid. Maar het pi-obleem is dat dit soort gevallen on voldoende is gerappoi'teerd. Dus het blijft gissen hoe vaak het gebeuxd. Wat mij bekend is, kan slechts het top je van de ijsberg zijn. Agressie op de werkvloer is landelijk gezien ook lan ge tijd ontkend, zowel door personeel als leidinggevenden. In de gedachte van 'nou, ik was bang, maar laat maar zitten' werden dit soort gebeurtenis sen niet gemeld. Het probleem is dat er nog geen echte protocollen zijn voor angstaanjagende situaties. Als het uit de hand loopt of dreigt te lo pen, haal je de politie erbij. Maar het kan ook dat de komst van iemand in uniform juist averechts werkt." Ook Geelhoed meent dat agressiviteit in het ziekexxhuis heel erg afdelinggebon den is. „Op de trauma-afdelingen is het vaak prijs. We hebben eens een pa tiënt gehad die uit een isolatiecel brak. Dan heb je het dus over agres sief gedrag. Een patiënt die een dok ter omver schopte, mensen die na een ruzie bij de gewonde in het ziekenhuis verhaal komen halen. Dit soort din gen gebeuren, maar het is zeker niet zo dat het frequent voorkomt." Uiten De respondenten van Verpleegkunde Nieuws geven massaal aan interesse te hebben in een bijeenkomst om met collega's van gedachten te wisselen over het veiligheidsgevoel op het werk. Ook blijkt dat verpleegkundi gen elkaar scherp in de gaten houden. Achtentachtig procent van de onder vraagden praat met collega's van wie zij het vermoeden hebben dat zij zich onveilig voelen op de werkvloer. Het wordt een heel ander vex-haal als het gaat om het uiten van de eigen gevoe lens. Slechts een kleine meerderheid praat daarover met collega's. „Ik kan mij voorstellen dat het als volwassen verpleegkundige, en dan maakt het niet uit of je man of vrouw bent, lastig is om aan te geVen dat je bang bent voor een patiënt. Want voor een ander is diezelfde persoon niet meer dan ie mand die gewoon in bed ligt", pro beert Van Ombergen zich te verplaat sen in de beweegredenen van verple gend personeel om te zwijgen. Cees Tanis van het Oosterscheldezie- kenhixis herkent veel in deze constate- x*ingen. „Er wordt onderling veel over verve lende voorwallen gesproken, maar offi cieel melding maken is weer heel iets anders. Ik vind dat de werkgevers wel verplicht zijn om wat aan de angstge voelens te doen. Vaardigheidstrainin gen, afspraken maken over een goede samenwerking met de politie, dat soort dingen. Overigens richtte deze enquête zich op de gevoelens van ver plegend personeel, maar een veel be langrijker vraag is in hoeverx'e er al daadwerkelijk sprake is van onveilig heid onder werktijd." Raymond de Frel ger wist iedereen wat het bete kende om een paard te hebben. Het is overal zo verstedelijkt. Waar zie je nog een boer met een paardenstal? Ouders heb ben geen idee. Die vinden het een prettiger idee om voor hun dochter een paard te huren dan er eentje te kopen. Het voelt vei liger." Ankiejasje Die ouders gaan dan bij voor beeld bij De Steilsprong langs om voor huxi kleine meid een Ankiejasje te kopen. Henny Kooyman: „Laatst had ik nog een meisje dat van d'r vader eei jasje van 200 euro kx'eeg. Hoe ver ben je, vroeg ik nog. Zat ze in de B. - B van beginner." Alle meisjes willen Ankie van Grunsven, wereldtopper bij de dressuur, zijn. Logisch, vindt Henny Kooyman. „Ankie is eer idool. Zeker voor stadse meis jes." Op de Zuid-Hollandse eilan den, waar Kooyman zelf woonl wordt heel anders met paarder omgegaan. „Daar is ruimte, daar hebben de mensen zelf paarden op het land, achter hu huis, daar kopen ze de goed koopste zwarte rijbroek en ma len ze niet om steekzakken zo als die van Ankie, daar gaat he geld op aan zadels en hoofdstel len. Hier niet." Toen Henny Kooyman nog een manege had, verhuurde ze ook paarden. „Met een leskaart rij den is toch anders. Als je af stapt, staat de volgende alweei te wachten. Een huurpaax-d voor een paar dagen in de weel is een heel redelijk alternatief. Nog mooier is als je met zijn tweeën huurt. Dat scheelt be hoorlijk in de kosten." Waar je op moet letten? „Op ee gezondheidsverklaring", zegt Henny Kooyman met grote ste ligheid. „Een paard is leuk, zo lang als hij loopt. Je moet weti of alles erbij zit of dat je zelf een hoofdstel en zadel moet kc pen. Je moet wel weten waar j< aan begint." Christl Vissi Geen zin in steeds een ander manegepaard? Niet ge noeg tijd en geld voor een eigen paard? Lease er een! Huren is een stuk makkelijker dan in ei gendom hebben. Geen zorgen, geen verantwoordelijkheid, en toch je eigen Lucky Lady. Meisjes willen paarden. Liefst eigenpaarden', zoals ze ze op internet noemen. Als dat niet kan, is een leasepaard ook in or de. Bij wijze van opstapje, den ken ze zelf. Want een 'eigen- paard' blijft het ideaal. Waar laat je je eigen paard in de stad? Inde manege natuurlijk. Wat is dan het verschil tussen een ei gen paard in de manege en een leasepaard van diezelfde mane ge? Niet zo heel veel. Behalve de kosten en de zorgen. Geen wonder dat het lease paard oprukt. Niet alleen voor meisjes. Ook voor vrouwen. Hij een motor, zij een paard. Henny Kooyman van paardenwinkel De Steilsprong in Den Haag: «Veel vrouwen van halverwege de dertig die als meisje niet op paardrijden mochten, halen dat later in." Mannen doen in dit den gaan, doen het goed. Mis schien omdat ze veel moeten ovei'winnen als ze de enige zijn in een klasje. Mede-eigenaar Ed van Delden van manege De Zil verster in Zoetermeer: „Op top niveau is de vex-houding man nen-vrouwen fifty-fifty. Dat zegt wel iets, als je rekent dat je aan de basis 90 procent meisjes en tien procent jongens hebt." Wat ze doen, is echter verschil lend. Meisjes houden van dres suur, jongens van spxingen en westemrijden. Dat vinden ze stoerder. Bij Van Delden heten de lease- paarden halfpensionpaarden. „Het is maar welk naamkaartje je er aan hangt." Hij telt in ma- negepaarden, halfpensionpaar den en pensionpaarden ofwel privé-paax'den - de 'eigenpaar-- den' - die bij hem in de stalling staan. Vakantie De liefde voor het paard begint jong, vertelt Van Delden. „Dan krijgt een meisje in de zomerva kantie een pony voor een maand. Het jaar erna wil ze weer. Zo gaat het verder." verhaal in mindere mate mee. Paardje aaien, paardje verzor- §en. paardje mooi maken: het zijn toch meisjesdingen. Mevrouw Kooyman: „Ze kun nen er de hele dag mee bezig zijn. 't Is romantisch hè? Zo tus sen de tien en de zestien hangen ze heel erg naar iets van hun- zelf. Als ze verkering krijgen, «oudt het op met de paarden. Na hun trouwen begint het op- meuw. Je raakt het nooit kwijt, m ken een onderwijzeres je van zeker 58 die het helemaal niet zo breed heeft. Ze heeft wel In die vrouwenwereld hebben Jongens het soms moeilijk. Maar de knullen die op paardrij - Later wordt het écht lijden. Rui- ters-in-spe willen eerst naar buiten, de natuur in. Als ze een maal buiten rijden, willen ze het beter kunnen. Als ze het be ter kunnen, willen ze een eigen paard om mee te trainen. Ze merken dat ze, als ze telkens op een ander paard rijden, steeds weer moeten wennen, omdat ie der paard anders reageert. Van Delden: „Dan komt het mo ment dat ze tegen me zeggen: 'Ik wil wel rijden, maar niet meer op Pipo.' Dat is niet doen lijk op een manege. Als je één bepaald paard wil, moet je het huren. Of leasen, als je het zo wilt noemen." Verkopen doet Van Delden niet nou niet kopen', heb ik wel eens gezegd. Wilde ze niet. Ze vindt dit prettiger. Goedkoop is het niet, wel te doen. Afhankelijk van de precie ze afspraken kost een halfpension/leasepony bij Zil verstad per maand 187 euro en een paard 210 eux-o per maand. Wie in Zoetermeer langs de stal len loopt, ziet ze in hun glanzen de schoonheid staan. Lucky La dy, Symphony, Nelson, Glenn - een beetje van jou en een beetje van meneer Van Delden. Voelt een halfpensionpaard als een eigen paard? Misschien niet helemaal. Van Delden: „Je kunt hoog opgeven over de eenheid tussen mens en dier. Als mijn hond niet meer eet als ik met va kantie ben, is dat goed? Hoe hecht moet de band zijn? Je moet er niet te idealistisch over doen. Als je een eigen paard hebt, kun je zeggen: afblijven, dat paard is van mij. Maar wie rijdt hem dan als je ziek bent? Of een weekje weg? Daar wrikt het. Een paard is een bewegings- dier. Dat wox-dt wel eens over het hoofd gezien." Eigen roepnaam Bij het Hippisch Centrum West- land is een paard leasen duur der dan bij Zilverster. Dat komt omdat de paax-den geen lessen rijden. Daardoor is het huur paard bijna een eigen paard. Als meisjes gi'aag willen - ook in het Westland zijn het meest meisjes - mogen ze hun paard of pony zelfs een eigen x'oepnaam geven. Voor een pony rekent het Hip pisch Centi-um 350 euro in de maand, voor een paard gemid deld 430 euro, inclusief alles. Ton Smits: „Het betekent na- tuurlijk wel dat de huurder elke dag moet rijden. Dat houden we in de gaten. Anders is sprake van nalatigheid. Dan delen we een waarschuwing uit." Geen verantwoording hoeven dragen voor voedsel, stalling, gezondheid, zadel, tuig en alles wat erbij komt, is de voornaam ste reden om te leasen. „Vroe Geen verantwoording hoeven dragen voor voedsel, stalling, gezondheid, zadel, tuig en alles wat erbij komt, is de voornaamste reden om een paax-d te leaèen. foto Frank Jansen/GPD ene ruiter. De vraag is niet zo groot. Huren is veel makkelij ker. Dan kun je voor éen vaste tijd tegen vaste condities over dt paard beschikken." Geen zor gen, geen verantwoordelij k7 heid, wel je eigen paax'd. Dat wil zeggen: op de afgesproken tijdstippen'. Bij Van Delden wor den cle lialfpensionpaax'den ook ingezet voor de lessen. „Bijna niemand heeft gelegenheid om elke dag te x-ijden. Dat paai'd moet wél elke dag beweging hebben. Dan is onze constructie zo gek nog niet. Ik heb een me vrouw die al negentien.jaar een paard bij me huux-t. 'Zou je die gi'aag. „Een enkele keer. Als een paard heel erg bij iemand hoort. Je hebt wel eens van die manegepaarden die zichzelf zo goed beschermen dat ze bij nie mand passen, behalve bij die

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 25