24, De godfather van Godlinze
25 Angst in het hospitaal
27 Ervaringen van een importbruidje
Biografie
Max Velthuijs, geboren op 22 mei 1923 in Den Haag, twee zoons
uit twee huwelijken.
Hij woont samen met zijn zoon Viktor (18) in Den Haag.
Opleiding: Academie voor Beeldende Kunsten in Arnhem (door de
oorlog niet afgemaakt).
Werk: werkte als grafisch ontwerper voor bedrijven, gaf een aantal
jaren les aan de kunstacademie in Den Haag en maakt sinds 1972
prentenboeken. Klein Mannetje, De beer en het varkentje, De eend
en de vos, waren voorlopers van Kikker, waarmee hij sinds 1989 fu
rore maakt. In totaal zijn twaalf Kikkerboeken verschenen, een der
tiende is in de maak. In miljoenen huizen ligt Kikker, de boeken
zijn in 27 talen vertaald.
som vastgesteld die ik in tien jaar af
betaal. Ik had nog in hoger beroep
kunnen gaan, maar ik was murw. Het
is echt een bevrijding dat het over is.
Ik wil niet met wraakgevoelens verder
leven. Ik probeer het af te sluiten."
Op de boekenbeurs in Bologna vorige
maand kon hij weer blij zijn. Nooit ge
dacht dat hij uit 27 genomineerden
zou worden verkozen tot winnaar van
de Hans Christian Andersenprijs, 'de
Nobelprijs' onder de illustratoren van
jeugdliteratuur. Eén keer eerder heeft
een Nederlander de Andersenprijs
voor schrijvers gewonnen. Dat over
kwam Annie M.G. Schmidt in 1988.
Met zijn linkerhand nam Velthuijs de
felicitaties in ontvangst. Zijn rechter
hand was paars en gezwollen van een
val op de luchthaven en zit nog altijd
in het gips. De jury noemt Velthuijs
'een briljant verhalenverteller' die
Max Velthuijs
moet worden geëerd voor zijn 'levens
lange toewijding aan de kinderlitera
tuur'.
Zijn boeken, waarvan er enkele miljoe
nen zijn verkocht en die in 27 talen
zijn verschenen, worden omschreven
als 'juweeltjes van verbeelding en
tekst'. Ze werden eerder bekroond
met gouden penselen, zilveren en gou
den griffels, Vlag en Wimpel en de E.
du Perronprijs. „Prachtig, maar het
gaat me niet om prijzen. Het gaat er
om dat er iets in m'n hoofd zit dat ik
zo zuiver mogelijk wil overbrengen en
waarvan kinderen en ouderen genie
ten."
Een nieuw Kikkerverhaal ligt al klaar
in schetsen. Het duurt nog wel een
half jaar voordat het in de winkel ligt.
Het gaat over 'iets met de natuur'.
„Als me een idee voor een verhaal in
valt, dan zie ik de beelden en de tekst
tegelijk, van het begin tot het einde.
Ik krijg heel veel invallen, slechts een
enkele deugt, die werk ik echt uit.
Mijn uitgever komt hier regelmatig en
dan snuffelt ze in laden en zo op zoek
naar schetsen. Uiteindelijk bepaal
ik." „Ik voel me meer tekenaar dan
schrijver. De tekst is zo klaar. Teke
nen is het grote gevecht. Een teke
ning, daar moet je helemaal doorheen.
Soms ben ik dagen bezig met één teke
ning. Omdat ik werk met penselen en
een speciale verfsoort, heb ik de moge
lijkheid om er steeds weer overheen te
gaan."
Oorlog
„Het valt niet mee om steeds een
nieuw verhaal te verzinnen. Ik ben
vaak bang dat de bron is opgedroogd.
Kikker is beperkt. Ik heb een soort ge
meenschap gecreëerd, waarin zich
kleine dingen uit het leven afspelen.
Als ik daarbij de maatschappij inscha
kel, dan past het niet. Zo zou ik graag
over oorlog willen schrijven. Oorlog
houdt me heel erg bezig. Dat soldaten
nog steeds zingend in vrachtwagens
naar het front gaan. Ik kan er geen
vorm voor vinden. Ik heb er ook geen
verklaring voor."
De wereld van Kikker is klein en over
zichtelijk. De prenten van landschap
pen en hutjes met theepotten en bloe
men op tafel, ademen een sfeer uit van
vrijheid en geborgenheid. Altijd dra
gen de dierenverhalen een deugd uit,
behulpzaamheid, spaarzaamheid, te
vredenheid, zorgzaamheid, nederig
heid, eerlijkheid.
„Dat moralistische leg ik er niet in,
dat gebeurt vanzelf, maar achteraf
hoop ik wel dat het invloed zal heb
ben op kinderen. Kikker en het vogel
tje is ook nooit bedoeld om kinderen
te leren omgaan met de dood, maar zo
wordt het wel gebruikt. Ik wilde ge
woon een verhaal schrijven over Kik
ker die een dood vogeltje vindt. Nu
wordt het verhaal regelmatig voorgele
zen op begrafenissen. Dat verbaast
me."
Zijn favoriete Kikkerboek is zijn eer
ste, Kikker is verliefd uit 1989. Het
gaat eigenlijk over hemzelf. „Als jon
geman was ik om de haverklap ver
liefd, maar ik wist nooit hoe ik het
factie bijlagen: 0113-315680
•wvv.pzc.nl
Email:redactie@ pzc.nl
totbus 31,4460 AA Goes
Mvertentie-exploitatie:
w en Midden-Zeeland: 0113-315520;
is-Vlaanderen: 0114-372770;
iaal: 020-4562500,
erdag 15 mei 2004
Max Velthuijs, de geestelijke vader van Kikker: ..Tekenen is het grote gevecht."
fond van het atelier is het kleurloos,
sober en saai. „Ik droom dikwijls van
een huis. Nou ja, huis. Het is meestal
een oude schuur temidden van een ver
wilderde omgeving in de stad. Mijn
huizen wens is een onmogelijkheid."
De kleurrijke verhalen zitten in zijn
hoofd. Opnieuw, want ze zijn wegge
weest. Zijn tweede scheiding vier jaar
geleden maakte het leven lange tijd
grijs en grauw. „Het is het ergste wat
mij is overkomen. Bij alle andere te
genslagen kon ik altijd nog doorwer
ken, dat was mijn redding. Toen mijn
vrouw wegging, was ik helemaal ge
blokkeerd. Ik kon niet meer vrij teke
nen of schilderen." Zelfs zijn schaak
bord raakte hij niet meer aan.
Het was dat zijn uitgever en lezers
aandrongen op nieuwe Kikkerverha-
len, anders was er de afgelopen jaren
geen boek verschenen. Kikker zoekt
een vriendje en Kikker is bedroefd,
zijn geen toevallige titels. „Alles wat
je maakt komt uit jezelf. Het eerste
gaf toch een soort troost. Het tweede
was ook om de zaak af te sluiten."
Hij drukt een peuk uit in een volle as
bak. „Ik schreef wel veel in die tijd.
Brieven aan haar en haar nieuwe
vriend. Door de dingen op te schrij
ven, probeerde ik de gebeurtenissen te
ordenen, een verklaring te vinden,
maar ik heb de brieven nooit ver
stuurd." Het is niet de scheiding zelf
die hem zo uit het veld sloeg, maar de
plotselinge vijandelijkheid en heb
zucht die hij zo veracht (lees het ver
haal De olifant en de krokodil). „Mijn
ex-vrouw is 24 jaar jonger. Ik heb al
tijd voorspeld dat ze weg zou gaan als
ik eenmaal oud was. Toen ze heel
graag een kind wilde (daar hebben we
lang over gepraat want ik was natuur
lijk een oude vader), had ik het ge
voel, dit is voor eeuwig."
„Ze ging er vandoor met iemand die
ik nog steeds niet heb gezien. Ik bleef
achter met Viktor, onze zoon van toen
14, die voor mij koos'. Het alleen
staand vaderschap bevalt me goed, ik
deed toch al veel in de huishouding,
koken en zo. In het begin leek de schei
ding een kwestie van delen. Toen zei
ze dat ze ook recht had op de originele
tekeningen van Kikker en recht op
een deel van de contracten. Haar advo
caat eiste dat ik de tekeningen zou la
ten taxeren, maar ik heb ze geschon
ken aan het Kinderboekenmuseum,
na mijn dood."
Teleurstelling
„Na 27 jaar van samenzijn heeft dit
me echt verbijsterd. Het is een'grote
teleurstelling dat het zo is gelopen.
Kikker is van mij, zij heeft zich er
nooit mee bemoeid, ze was niet eens
trots op mijn werk... Misschien ben ik
er zelf ook wel schuld aan. Misschien
heb ik me teveel op m'n werk gestort
en haar aan haar lot overgelaten."
Na drie jaar van procederen was Vel
thuijs vorig jaar moegestreden. „Ik
wilde er van af zijn. Er is een afkoop
foto Harmen de Jong/GPD
Hij zegt: Ik heb altijd het idee ge
had dat ik een zorgeloos leven
had. Alles ging mij voor de wind. Als
ik echter de biografie van Joke Lin-
ders over mezelf lees, is mijn leven he
lemaal niet zo gemakkelijk geweest.
Het boek heeft als een soort therapie
voor mij gewerkt. Ik moet toch beter
opletten. Ik ben te goed van vertrou
wen geweest in mensen. Dat vertrou
wen is beschaamd. Zo ben ik: goedge
lovig. Ook in mijn communistische
tijd geloofde ik een betere wereld.
Daar was ik heel naïef in. Zonder
goedgelovigheid had ik Kikker niet
kunnen maken."
Onopvallende straat in het centrum
van Den Haag. Oude en nieuwe stenen
door elkaar. Velthuijs woont en werkt
er.Als de zon schijnt, doet de tuin
even denken aan de wanne wereld
van Kikker. Onder het systeempla
Tot zijn grote verwondering
won hij onlangs de hoogste
onderscheiding die een illustra
tor van jeugdboeken zich kan
wensen: de Hans Christian An
dersenprijs. Max Velthuijs,
schepper van Kikker: „Prach
tig, maar het gaat me niet om
prijzen. Het gaat erom dat er
iets in m'n hoofd zit dat ik zo
zuiver mogelijk wil overbren
gen en waarvan kinderen en
ouderen genieten."
moest overbrengen."
Geen enkel boek is in zijn ogen per
fect. „Ik wacht nog steeds op hét
boek. Dat is waarschijnlijk ook het
einde, want dan kun je niet verder."
Hij is 81 jaar, maar weet van geen op
houden. „Ik voel me niet vrij om er
mee te stoppen. De invloed van buiten
is groot. Dan klopt m'n uitgever aan.
dan weer krijg ik briefjes van scholen.
Ik zou ook niet weten wat ik anders
zou moeten doen. Tekenen is mijn le
ven. En Kikker is een heel trouwe
huisgenoot."
Hij zou graag zien dat een van zijn
zoons liet werk zou overnemen. „Mijn
oudste zoon uit mijn eerste huwelijk
is artistiek maar geen opvolger. De
jongste kan goed tekenen maar wil
iets met computers."
Om te voorkomen dat na zijn dood de
boel wordt verkwanseld door iedereen
die meent recht te hebben op zijn gees
teskind, heeft hij een stichting opge
richt die alles beheert. „Alles is vastge
legd. Ook de verfilming van Kikker.
Er zijn veel gegadigden en die willen
allemaal geld verdienen aan Kikker.
Ken je de Disneyfilms van Winnie de
Poeh? Dat is nu een voorbeeld van hoe
het niet moet. Ze wijken veel te veel af
van het oorspronkelijke verhaal. Ik
wil dat niet. Het gaat die mensen ook
helemaal niet om de inhoud van de
film. De filmpjes brengen praktisch
geen geld op. Ze willen allemaal 52 af
leveringen zodat ze elke week een film
pje kunnen brengen op de buis. Daar
omheen weven ze een net van mer
chandising. Je wil niet weten wat voor
lelijks ze allemaal willen verkopen.
Nou, zoveel verhaaltjes heb ik niet
eens. Dan wordt Kikker uitgemolken
tot het bot en is het klaar. Ik heb laten
vastleggen dat er alleen filmpjes mo
gen worden gemaakt op basis van wat
ik heb bedacht."
Echt vies van Kikkerhandel is hij niet.
Aan de muur hangt een Kikkerklok,
op tafel staat een Kikkeropbergdoosje
en op de bank zitten Kikker en zijn
vriendjes eend, haas en varkentje („ik
ben ze allemaal een beetje"). Vorig
jaar kon je voor de knuffels sparen bij
Albert Heijn. „Daar kwam m'n agent
mee aan. Zo leuk, ik kon er geen weer
stand aan bieden." Het valt niet mee
om Kikker een vrije, onbaatzuchtige
Kikker te laten zijn. „Kikker is ge
creëerd in onschuld, maar is een eigen
leven gaan leiden. Kikker is geld. Ie
dereen wil er iets mee. Ik moet vaak
'nee' zeggen. De musical zag ik eerst
ook niet zitten, maar ze hebben me
omgepraat in de periode dat het me al
lemaal niet zoveel kon schelen. Ik
vond de musical heel leuk en ontroe
rend. Hij gaat eind dit jaar naar
Broadway! Onvoorstelbaar toch?"
Monique de Knegt
