Leger VS kent duidelijke regels departures PZC Boer heeft belang bij behoud open gebied in het landschap PZC .VOl-K^S^NWOORWG-eRS "WH KAAR VGOR HUM S.CHTG£H0T££ «uww WÉ Twents initiatief ontwikkelingshulp draait om spiegels Horeca baalt van wisselende regels sigarettenautomaten 11 mei 1954 Misdragingen militairen in Irak strijdig met instructies te gast dinsdag 11 mei 2004 door Katharine Ffleqer Shrader De eenheden van het Ameri kaanse leger die verant woordelijk waren voor de deten tie en het verhoor van verdach te Irakezen beschikten niet over een lijst met regels van wat wel en niet was toegestaan, maar werden geacht zich te houden aan de richtlijnen van de Con ventie van Genève. Dat zegt een functionaris van het Amerikaan se ministerie van Defensie die op voorwaarde dat zijn naam niet zou worden genoemd be reid was met Associated Press te praten over de misdragingen van Amerikaanse bewakers in Iraakse gevangenissen. De Geneefse Conventie en ande re verdragen over de behande ling van gevangenen zijn ondui delijk over wat een ondervrager in een oorlogssituatie is toege staan. Daardoor hangt het vol gens deskundigen vaak van de commandant ter plaatse af hoe veel ruimte de ondervragers krij gen. Het Amerikaanse leger laat desgevraagd echter weten dat de misdragingen waarvan de af gelopen weken foto's zijn gepu bliceerd absoluut niet door de beugel kunnen en dat het leger zijn ondervragers in spe richtlij nen meegeeft die elke vorm van fysieke of psychologische marte ling verbieden. Het leger leert geweldloze technieken aan. zo als het inspelen op vrees of wan hoop van de ondervraagde. Zo mogen ondervragers een ketting roker proberen te paaien met si garetten, of juist onder druk te zetten door onthouding. Agres sie tijdens verhoor mag. maar moet beperkt blijven tot schreeu wen of hard op tafel slaan. In Guantanamo, waar Al Qae- da-verdachten vastzitten, kre gen ondervragers meer ruimte, zo blijkt uit instructies van het Pentagon uit april 2003. Daar door is het gebruik toegestaan van felle lampen, hitte, kou, lui de muziek en slaaponthouding. Volgens de zegsman was dat be leid. dat door de Washington Post is onthuld, echter niet van toepassing in Irak. De gevangenissen in Irak wor den gerund door de militaire po litie. De zeven leden van deze af deling die tot nu toe zijn aange klaagd voor mishandeling van gevangenen zeggen weinig tot geen instructies te hebben gekre gen over wat wel en niet is toege staan. Ze zeggen door de militai re inlichtingendienst te zijn aan gemoedigd het moreel van de ge vangenen te ondermijnen voor dat dezen zouden worden onder vraagd. Of de agressieve aanpak van bovenaf is opgelegd is nog altijd niet geheel duidelijk. President Bush heeft gezegd dat de militairen die zich aan Iraak se gevangenen hebben vergre pen. voor het gerecht worden ge bracht. Zij die gevangenen heb ben geslagen, verkracht, tot ho moseksuele daden aangezet of andere onmiskenbare misdaden begingen, kunnen een veroorde ling tegemoet zien. Minder gro ve vergrijpen worden wellicht door de vingers gezien met een beroep op de noodzaak snel aan informatie te komen die Ameri kaanse levens kan redden. Het Amerikaanse ministerie van Defensie onderzoekt momenteel meer dan veertig gevallen van vermoedelijk wangedrag jegens burgers in Irak en Afghanistan, waaronder twaalf met dodelijke afloop. De inspecteur-generaal van de CIA buigt zich over nog eens drie gevallen waarbij ge vangenen tijdens of kort na on dervraging door CIA-personeel stierven. CIA De CIA, die over eigen richtlij nen beschikt, was niet bereid AP informatie te verschaffen over de opleiding van zijn onder vragers of de technieken die worden aangeleerd. Het Inlichtingencentrum van het Amerikaanse leger in Fort Huachuca in Arizona stuurde op aanvraag de richtlijnen die het leger zijn rekruten bijbrengt tijdens een zestien weken duren de opleiding tot ondervrager. Bijgevoegd was een aanteke ning van commandant James Marks, waarin deze zegt dat de misdragingen waarover de afge lopen weken zoveel naar buiten kwam 'door ons niet geleerd, vergoelijkt of geaccepteerd' wor den. De richtlijnen voor de Ameri kaanse millitairen luiden als volgt: - Bij het ondervragen zijn solda ten gebonden aan wetten, ver dragen en conventies, waaron der de Geneefse conventies (over de behandeling van gewon den en zieken op het slagveld en van krijgsgevangenen), De Haag se conventie (over het oorlogs recht), de conventie tegen het martelen, het Amerikaanse straf recht en het Amerikaanse alge meen wetboek van militair recht. - Het is militairen die bij onder vraging of inlichtingenwerk be trokken zijn bij wet verboden bij verhoren geweld te gebrui ken, Elke vorm van lichamelijke marteling, zoals het onthouden van voedsel, slaan of pijn veroor zaken door middel van chemica liën, vastbinden of elektro shocks, is verboden. Dat geldt ook voor geestelijke marteling zoals schijnexecuties, abnorma le onthouding van slaap of che misch teweeggebrachte psycho se. - De wet verbiedt soldaten ook te zinspelen op of dreigen met li chamelijke of geestelijke marte ling, medische zorg te onthou den om informatie of medewer king af te dwingen, of te dreigen dat een gevangene zijn rechten op grond van de Conventie van Genève verliest als hij niet mee werkt. - Als een ondervragingstechniek de grens nadert van het toelaat bare dient de soldaat zich de vol gende twee vragen te stellen: Zou een redelijk iemand die wordt ondervraagd het gevoel hebben dat zijn rechten worden geschonden als hij weigert mee te werken? en: Als de behande ling die wordt overwogen zou worden toegepast tegen Ameri kaanse krijgsgevangenen,zou ik dan het idee hebben dat die te gen het internationale of Ameri kaanse recht indruist? Luidt het antwoord op een van beide vra gen bevestigend, dan mag de techniek niet worden gebruikt. Bij twijfel moet advies worden ingewonnen bij de juridische af deling van het leger. - In de enkele gevallen waar de Conventie van Genève niet van toepassing is - bij terreurorgani saties of in landen die de Con ventie niet hebben ondertekend - moeten ondervragers zich voor zover mogelijk toch aan de oor logswetgeving houden. - Verzuim om aan de genoemde wetten te voldoen kan leiden tot arrestatie en berechting voor een krijgsraad op grond van het algemeen wetboek van militair strafrecht. AP Ontwikkelingshulp kan een zaak zijn van spiegels. Dankzij een Twents initia tief kunnen weeskinderen in Burkina Faso voortaan koken op zonnestraling. door Jan Ruesink Hakuna Matata is niet alleen de titelsong van The Lion King, het is ook de naam van een Enschedese stichting die dit zonnige motto (Swahili voor 'geen probleem') werkelijkheid maakt in de binnenlanden van Afrika. Onder de bezielende lei ding van stichtingsvoorzitter Jan Vervoort uit Enschede wor den enkele dorpsgemeenschap pen er vooruit geholpen met kleinschalige, praktisch gerich te projecten. De eerste contac ten verlopen doorgaans via stu denten van het ITC in Ensche de, die de problemen in hun ge boorteland goed kennen. Sinds kort profiteert zo een weeshuis in Latou in Burkina Faso van die ontwikkelingshulp op Twentse schaal. Een grote spiegelparabool op het terrein van het tehuis vangt zonnestra len zodanig op, dat erop ge kookt kan worden. Daardoor hoeft er geen hout gestookt te worden en dat is ecologisch Be langrijke winst. Afrika wordt namelijk in snel tempo ontbost, onder andere omdat praktisch iedereen er hout stookt en daar voor soms lukraak bomen kapt. Dat beïnvloedt het klimaat en versterkt de ontbossing nog meer. Jammer Jan Vervoort, oud-natuurkunde- leraar en -conrector van het Ste delijk Lyceum in Enschede, is met 'zijn' Hakuna Matata al ja ren actief in Afrikaanse landen als Mali, Burkina Faso, Senegal en Kameroen. Met financiële steun van onder andere het ly ceum en diverse donateurs, wor den allerlei gemeenschapsprojec ten opgezet, waaronder het ge bruik van zonne-energie. in een land als Burkina Fa» schijnt tachtig procent vanfc dagen de zon en het is toch jam. mer dat daar zo weinig meegt- daan wordt." In eerste instantie werd - san»:, met het lokale bedrijf; AD-Tech - een weeshuis in U. tou voorzien van zonnepanels voor de stroomvoorziening Toen Vervoort ter plekke 5: hoeveel hout er verstookt wei met het koken en hoe druk ft kinderen dagelijks bezig waren met het sprokkelen daarvan, out. stond het idee om op zonne- warmte te koken. Na enige aanloopprobleme gaat dat nu als volgt. Met eenpc rabolisch gevormde schaal we den de zonnestralen opgeval gen. In het brandpunt staat de pol® een ring en daarin wordt de rijs of kip bereid. In twee uur ka: een grote pan rijst voor veertig personen worden gekookt g dat is sneller dan met het traé- tionele houtvuur. Roeren of t? 'pitje' even laag zetten is gee probleem: daartoe wordt de spie gel verticaal gedraaid, zodat dt zonnestralen er niet meer inval len. Zo werd ook een oven ge bouwd met spiegels en daari wordt nu brood gebakken Grootschalig Hoewel het allemaal bestaand techniek is, heeft Vervoort de- energie- en arbeidsbesparend kooktechniek nog nergens an ders zo grootschalig aangetrof fen. En dat is wel een voorwaar de, want op het Afrikaanse plat teland wordt vaak voor hele ft milies tegelijk gekookt. „We voe gen iets nieuws toe aan de ge meenschap. We willen de tec- niek via AD-Tech aan meer ge meenschappen aanbieden. Vok ouderen, die gewend zijn omo; hout te koken, is het heel moe- lijk om over te schakelen. 1 om beginnen we op scholei want ook daar wordt dagelijj voor de jeugd gekookt en die jon geren zijn er straks wel voorl pon-en om op zonne-energie I koken." GPD door Bas Timmers De agekey was leuk bedacht: alleen sigaretten uit de au tomaat kunnen trekken met een chipknip, mits je zestien jaar of ouder was. Maar na anderhalf jaar uitstel, soebatten en miljoe neninvesteringen is het systeem nog voor de invoering van de baan. Per 1 juni 2004 moeten ro kers zich met de agecoin of de afstandsbediening toegang ver schaffen. Toevallig al naar het postkan toor geweest met een legitimatie bewijs? Zodat je voortaan met de ontgrendelde chipknip siga retten uit de automaat kunt ha len? Vergeefse moeite, want de agekey, zoals het systeem heet, is definitief van de baan. Klanten moeten zich vanaf 1 juni bij de bar melden en vragen om een speciaal muntje. Als ze ouder dan zestien zijn krijgen ze dat en kunnen ze sigaretten uit de automaat halen. Maar weinig horecamensen realiseren zich dat het hen straks extra werk zal opleveren. Tot nu toe had den ze naar de automaten nau welijks omkijken: ze worden door derden geplaatst, die vul len ze ook bij en keren aan de kroeguitbater een bonus uit op basis van het aantal verkochte pakjes. Maar vanaf 1 juni moet het personeel de leeftijd van de klanten controleren. „Net als bij de drank", verzucht Bas Hoede- makers van de West-Brabantse afdeling van Koninklijke Hore ca Nederland (KHN). Opvoeders „Wij worden langzamerhand de opvoeders van de samenleving, we zijn een kinderopvanghuis aan het worden. Erg vervelend. Omdat wij strafbaar zijn als ie mand die daar nog te jong voor is sigaretten uit de automaat haalt Of stiekem peuken krijgt van iemand die die leeftijd al wél bereikt heeft. Als ik een au to koop en daarmee 140 kilome ter per uur rijd, bekeur ik toch ook niet de garagehouder?" Omdat sigarettenverkoop niet de kernactiviteit van de horeca is. zal de maatregel volgens Hoe- demakers echter geen drama zijn voor de horeca. Zeker om dat de horeca binnen enkele ja ren wellicht volledig rookvrij moet zijn. De tabaksfabrikan ten en de producenten van auto maten zijn echter ziedend. Be langrijkste reden: het afblazen van de agekey, nadat meer dan tachtig procent van de ongeveer 22.000 automaten in den lande al omgebouwd was. En 50.000 mensen op het postkantoor al een ontgrendelingscode hadden gehaald voor hun chipknip. Bri tish American Tobacco (BAT), in Nederland leverancier van on der andere Lucky Strike en Ca- ballero, deponeerde daarom een schadeclaim van dertig miljoen euro bij de overheid. „Omdat de overheid verwachtin gen heeft gewekt en haar toezeg ging niet is nagekomen", meent jurist en BAT-directielid Joost Keulen. Ombouw In 1996 kwam minister Borst van Volksgezondheid met een minimumleeftijd om sigaretten te kopen. Na langdurig overleg werd besloten om het age- key-systeem per 1 januari 2003 in te voeren en alle automaten om te bouwen. Maar net voor die datum wilde de Tweede Ka mer weten waarom dat systeem het monopolie kreeg. In juni vo rig jaar oordeelde Raad van Sta te zelfs dat agekey in strijd met het mededingingsrecht was. Ge volg: ondanks een grote publici teitscampagne ging agekey ten onder, nog voordat het officieel ingevoerd was. Per 1 juni zullen twee automa ten in omloop zijn. In het ene ge val (ongeveer vijfduizend exem plaren) moet een klant naar het horecapersoneel, dat op afstand het apparaat kan ontgrendelen. Vrijwel alle machines van BAT moeten echter ontgrendeld wor den via de agecoin, een muntje dat aan de bar verkrijgbaar is. Automatenexploitant Maas Ser vices uit Son is volop bezig met deze tweede ombouw in een jaar tijd. „Geloof me, dat kost bloed, zweet en tranen", bezweert di recteur Paul van Gerwen. Over één ding zijn alle partijen het eens: geen enkel systeem zal wa terdicht zijn. „Nu kun je ook al op een pompstation vijf pakjes sigaretten kopen en ze buiten ge ven aan iemand die nog geen zes tien is", weet Van Gerwen. En daar kan geen wetgeving of con trole echt iets aan doen.GPD Critici oordelen negatief over de Nota Ruimte van minister Dek ker van Vrom. Het stuk zou te veel ruimte bieden aan provin cies en gemeenten, waarmee het volbouwen van het platteland zou dreigen. Dal zou slecht zijn voor het aanzien en kwaliteit van ons landelijk gebied. LTO Nederland is echter positief over het uitgangspunt van het kabi- door Jan Heijkoop Versterking van de economi sche concurrentiekracht staat voorop en daarom moet er meer ruimte komen voor bedrij ven om zich te ontwikkelen. Pro vincies en gemeenten moeten meer zelfstandige afwegingen kunnen maken over waar zij wat willen toestaan. Dit vergroot de betrokkenheid van de lokale bevolking bij ruim telijke inrichting. LTO vraagt zich echter af of de fysieke en ontwikkelingsruimte die het ka binet wenst te geven, er ook wel echt komt. Dus verandert het be leid wel echt ten goede? De land- en tuinbouw hebben be hoefte aan ontwikkelingsruim te. De Europese Unie en ook ons eigen kabinet zet sterk in op de afbouw van het EU-landbouw- beleid. De (agrarische) bedrij ven zullen zich daarom oriënte ren op de wereldmarkt. Dat leidt ertoe dat een aantal onder nemers kiest voor schaalvergro ting. Andere bedrijven zullen op een andere manier hun inkomen op peil proberen te houden. Zij starten bijvoorbeeld een zorg boerderij of richten zich op (boerderij )toerisme of agrarisch natuurbeheer. Welke keus ze ook maken, deze ondernemers willen ruimte om te kunnen bou wen en/of verbouwen om per spectief te houden voor hun be drijf. Er zullen overigens ook veel bedrijven stoppen. Dat bete kent niet dat het landelijke ge bied daarmee massaal in han den valt van rijke stedelingen. Grond die vrijkomt van stoppen de boeren, is nodig voor blijvers die opschalen om de concurren tie op de wereldmarkt aan te kunnen. Het kabinet stelt dat onderne mers die in of in de buurt van na tuurgebieden zitten, aan moeten Het oprukken van de bebouwing betekent vaak dat de ontwikkeling van het boerenbedrijf wordt gehin derd. foto Marijke Folkertsma tonen dat uitbreiding van de ac tiviteiten geen invloed heeft op de natuurkwaliteit. Dit heet in het jargon het 'nee, tenzij-regi- me'. Omdat de landbouw per de finitie in het landelijke gebied zit en Nederland veel (kleine) stukjes natuur kent, krijgen veel bedrijven met dit nieuwe regime te maken. Overigens geldt dit ook voor niet agrarische bedrij ven. LTO vindt dat het beleid ruimte moet bieden aan het ont wikkelen van bedrijven in de buurt van natuurgebieden. Wil het kabinet dat niet, dan moet de portemonnee op tafel en moet de betrokken bedrijven een andere locatie worden aan geboden Echter, zoals bekend, zijn de beschikbare financiën hiervoor beperkt. LTO Nederland weet uit erva ring dat gemeenten en provin cies niet altijd bereid zijn mee te denken met ondernemers die willen ontwikkelen. De reactie is vaak: 'waarom moet dat nu?'. Conserverend Vooral op het platteland heerst bij lagere overheden een conser verende houding. Wellicht als gevolg van het hectische leven in de stad. De praktijk is dat veel gemeenten in eerste instan tie altijd wel een reden hebben om tegen ontwikkeling te zijn, Daarom moet de grondhouding bij gemeenten en provincies ook veranderen. Van lokale bestuur ders wordt meer visie verwacht, nu het kabinet inzet op minder regels in de ruimtelijke orde ning. Deze bestuurders zullen zich meer als partners van on dernemers moeten opstellen. De vraag is niet: 'kan ontwikkeling wel?', maar: 'waarom zou die ontwikkeling niet kunnen?'. LTO constateert dat deze ont wikkelingsgerichte planologie bij gemeente- en provinciebestu ren nog voet aan de grond moet krijgen. De natuur- en milieuorganisa ties hebben een punt als zij vre zen dat met het nieuwe beleid op het platteland de teugels voor bouwen van woningen wel eens te los worden gelaten. LTO Nederland deelt die opvatting. Enerzijds willen we uit land schappelijk oogpunt open ruim te houden. Anderzijds betekent een toename van stedelijke be woners op het plattêland vaak dat er problemen ontstaan tus- DROOGTE - De droogte van de afgelopen maanden plaatst Zeeuwse veehouders voor een probleem. Het gras dat al zwaar te lijden had .van de strenge vorst, groeit veel te langzaam. Maar omdat de win tervoorraden veevoer zijn opge geten, moeten koeien wel de wei in. Nu alle gras wordt afge graasd, kunnen boeren geen nieuwe voorraad inkuilen. ENGELTJES - De rooms-ka- tholieke kerken in Ottoviano, Italië, moesten zondag op last van de bisschop dichtblijven. De bisschop nam de strafmaat regel na een uit de hand gelo pen processie ter ere van aarts engel Michaël. Tijdens die pro cessie laten stadsbewoners tra ditiegetrouw kinderen in enge lengewaad aan touwen uit dt ramen 'vliegen'. De bisschop wilde hieraan een eind maken en stopte de processie toen er vorige week toch kinderen bo ven de straten bungelden De politie moest daarop de woe dende kerkgangers bedaren. GASFABRIEK - De ovens van de Vlissingse gasfabriek brand den gistermiddag voor hel laatst. Voortaan krijgen Goes, Middelburg en Vlissingen lan- ge-afstandsgas uit Sluiskil, sen deze burgers en de land bouwactiviteiten). Deze bur gers kunnen, zo leert de erva ring helaas ook, met de wet in de hand bedrijfsontwikkeling bij agrariërs hinderen. Daarom vindt LTO dat er een duidelijke markering moet blijven tussen echte open gebieden en bebouw de omgeving. Laat steden, dor pen en open ruimte hun eigen karakter houden. Voor de kwali teit van het landelijk gebied, in clusief de agrarische bedrijven, is het goed dat er sprake blijft van de 'toelatingsplanologie', die wordt gekenmerkt door schaarste. LTO constateert dat er nog aan een aantal voorwaarden moet worden voldaan, wil dit kabinet ondernemers op het platteland echt de ruimte geven om hun vleugels uit te slaan. Naast de in geslagen weg met de Nota Ruim te is daarvoor ook aanpassing van het natuurbeleid, van de houding van lokale bestuurders en van de bouwfilosofie op het platteland nodig. GPD Jan Heijkoop is bestuurder grondgebruik van LTO Neder land Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationpark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax: (0113)315669 E mail: redactie@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax: (0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111 >454647 Fax: (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag) per maand: 19,45 per kwartaal: 56,60 per jaar: €217.00 Voor toezending per post geldt een E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice. Postbus 31, 4460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,20 zaterdag: 1,70 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113)315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes) Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax: (0114)372771 Internet: www.pzc.nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden Uitgeveri| Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern De door; aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt vooro™ 9 (abonnementenadministratie en om u te (latenl informeren over voor u relevante diensten en ptfr L ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig gesel«t»f de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bi| F?1- P zersservice, Postbus 314460 AA Goes. Behoort tot WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 4