Bush pakt martelen
in Irak aan na ophef
PZC
Georgië op rand van oorlog
Geen vrouwen in
Zwitserse Garde
Meisjes hadden eerder
uit kelder Dutroux
gered kunnen worden
Europarlement blijft
tegen verstrekken
gegevens passagiers
Robot Opportunity kiekt grote krater op Mars
zeggen gevangenen beter te behandelen
Frankrijk zoekt gestolen
grondstof voor bommen
Bosbranden teisteren Californië
Groep wilde moordaanslag
op president Bush plegen
Levende kikker in vliegtuig-salade
Jetlag door dubbele interne klok
Nederlander in Cambodja gepakt
Christus van Michelangelo te zien
Drie nieuwe sars-gevallen in China
Steunbetuiging
voor God in
EU-grondwet
woensdag 5 mei 2004
MARS - De onbemande verkenningsrobot Opportunity heeft voor het eerst een kijkje genomen in de Endurance-krater op de planeet Mars. Met een beeldhoek van 180 graden laat de foto de 130 meter
brede Endurance zien. Het Amerikaanse robotvoertuig staat op de rand van de krater. foto Nasa, JPL/AP
[vanonze redactie buitenland
WASHINGTON- In reactie op
de ophef over de mishandeling
van Iraakse gevangenen heeft
de regering-Bush gisteren een
aantal maatregelen aangekon
digd. Minister Rumsfeld van De
fensie onderstreepte dat zijn
departement zal optreden te
gen militairen die zich in Irak
schuldig hebben gemaakt aan
mishandeling van gevangenen.
Eumsfeld maakte tijdens een
persconferentie duidelijk dat
dergelijk 'on-Amerikaans' ge
drag niet wordt getolereerd. Eer
der maakten Amerikaanse func
tionarissen bekend dat het aan
tal gevangenen in de beruchte
Abu Ghraib-gevangenis nabij
rid wordt gehalveerd. In
liet complex zitten duizenden
Irakezen vast.
Ooggetuigen en familieleden He
ien weten dat de Amerikaanse
strijdkrachten gisteren al 240 ge
detineerden uit Abu Ghraib heb
ben vrijgelaten.
Verder is het bewakers en onder
vragers niet langer toegestaan
gevangenen uit hun slaap te hou
den en worden de omstandighe
den waaronder mensen vastzit
ten verbeterd, aldus de Ameri
kaanse nieuwszender CNN.
Een Amerikaanse functionaris
zei dat ook het plaatsen van kap
pen over de hoofden van gevan
genen voortaan taboe is. De
Amerikaanse omroep CBS toon
de vorige week beelden van
Amerikanen die gedetineerden
met een kap over het hoofd mis
handelden.
Naar aanleiding van de misdra
gingen zijn zeven Amerikaanse
militairen berispt en is tegen zes
anderen een strafrechtelijk on
derzoek ingesteld.
Verkrachting
CNN bracht gisteren nieuwe de
tails uit het rapport van gene-
raal-majoor A. Taguba over de
BoorTon van Lierop
AARLEN - De ontvoerde meis-
j jes Sabine en Laetitia hadden
118 uur eerder gered kunnen wor
den uit de kooi van Mare Du
troux in het Waalse Marcinelle.
Dat zei officier van justitie Bour
let gisteren tijdens het pro-
ices-Dutroux in Aarlen.
Bourlet verweet de al zwaar be
kritiseerde voormalige rijks
wachter Michaux forse nalatig-
neid. De officier zegt dat de poH-
isnan zich te weinig heeft aan
getrokken van onderzoek met
een.speurhond. Hij vindt dat Mi
chaux. die eerder ook niet rea
geerde op geroep van Julie en
Melissa tijdens een ander onder
zoek in een woning van Dut
roux, moet worden aangeklaagd
wegens 'schuldig verzuim'.
Bourlet vindt het ook vreemd
dat Michaux en zijn collega's bij
een huiszoeking in de woning in
Marcinelle, direct na de aanhou
ding van Dutroux, geen brieven
I van Sabine Dardënne hebben ge
vonden, Een speciale ploeg re-
Nonze redactie buitenland
Vaticaanstad - dc Zwitser-
i.se Garde, het corps dat de paus
beschermt, zal niet binnen af
zienbare tijd vrouwen in zijn ge-
Meren opnemen. Dat heeft com-
Nndant E. Mader gisteren ge-
?c»d tijdens een persconferentie
P Vaticaanstad. De Zwitserse
|Garde viert volgend jaar zijn
Elfhonderdjarig bestaan.
Iichien zal dat ooit verande-
ffiaar niet van de ene op de
ore dag en zeker niet onder
bevel", zei Mader op de
vraag
of de Zwitserse Garde
Nuwen gaat rekruteren. Opna-
F van vrouwen in het corps
rj disciplinaire problemen'
i^: 2!ch mee kunnen brengen,
pvendien is de kazerne te klein
r°r het gescheiden huisvesten
[an bannen en vrouwen en
de 'kerkelijke context'
een gemengd corps moeilijk, al
dus de commandant.
De dreiging van het terrorisme
heeft het werk van de Zwitserse
Garde volgens kolonel Mader
niet wezenlijk veranderd.
De Zwitserse Garde voert zijn
ontstaan terug op een document
uit 1505 waarin paus Julius II
tweehonderd Zwitserse helle
baardiers vraagt om de pauselij
ke staat te dienen. Het corps
werd in 1506 officieel opgericht
en verdedigde paus Clemens VII
tijdens de plundering van Rome
in 1527.
De gardisten in hun kleurige
uniformen moeten ongehuwde
rooms-katholieke Zwitsers van
goede komaf en een hoog moreel
gehalte zijn. Ze mogen niet
ouder zijn dan dertig en niet
kleiner dan 1,75 meter. Ze die
nen twee jaar in het corps. Mor
gen worden in het Vaticaan 33
gardisten beëdigd- ANP/AFP
mishandelingen in het Abu
Ghraib-complex. De zender rep
te onder meer van koud water
gooien over gevangenen en het
dreigen met verkrachting van
mannelijke gedetineerden. Eer
der publiceerde onder meer het
weekblad de New Yorker passa
ges uit het rapport.
De kwestie van de mishandeling
van gevangenen komt op een mo
ment dat de internationale coali
tie al genoeg te stellen heeft met
opstandige Irakezen. In het soen
nitische bolwerk Faliujah in het
westen van Irak zijn de Ameri
kanen er vooralsnog niet in ge
slaagd de orde te herstellen.
In het zuiden bezorgt de radica
le sjiitische geestelijke Muqtada
al Sadr de Amerikanen veel
hoofdbrekens. Een woordvoer
der van Al Sadr waarschuwde
dat zijn militie (Mahdi Leger) el
ke. militaire controlepost zal
aanvallen die het Amerikaanse
leger opzet tussen Najaf en Ku-
fa. ANP/AFP/RTR/DPA
van onze redactie buitenland
HONFLEUR - De Franse justi
tie onderzoekt de diefstal van
500 kilogram ammoniumnitraat
uit de haven van het Franse stad
je Honfleur, aan de monding
van de Seine. Ammoniumnit
raat is een soort kunstmest dat
kan worden gebruikt als grond
stof voor bommen.
De partij kunstmest is tijdens
de paasdagen ontvreemd, maar
de diefstal is pas maandag ont
dekt, deelde de politie gisteren
mee. Bronnen rond het onder
zoek zeiden dat dit soort dief
stallen vaak gebeurt in de ha
vens. In Honfleur liggen grote
partijen ammoniumnitraat opge
slagen zonder dat daarvoor bij
zondere veiligheidsmaatregelen
zijn getroffen. Een combinatie
van ammoniumnitraat en brand
stof vormt een zeer explosief
mengsel. Dat bleek vorige
maand in Noord-Korea, toen
treinen met deze stoffen op el
kaar botsten en ontploften.
Terroristen maken vaak gebruik
van de combinatie ammonium
nitraat en brandstof, omdat die
stoffen overal voorhanden zijn
en dit soort bommen vrij eenvou
dig te maken is.
De Britse veiligheidsdiensten ar
resteerden vorige maand acht
Britten van Pakistaanse komaf
voor het beramen van een bom
aanslag. Bij huiszoekingen werd
500 kilo ammoniumnitraat ge
vonden. Bij de aanslagen op Ba-
li in 2002 gebruikten de daders
tussen 50 en 150 kilo ammo
niumnitraat. De aanslag kostte
ruim tweehonderd mensen het
leven. ANP/AFP
chercheurs uit Brussel vond
twee dagen later wel meteen een
stapeltje nooit verzonden brie
ven van het meisje aan haar
ouders.
De moeder van Dutroux-slacht-
offer Melissa Russo liet gisteren
weten definitief niet te komen
getuigen op het proces in Aar
len. Zij was opgeroepen als ge
tuige over de ontvoering van
haar dochter, maar zij liet eer
der verstek gaan wegens het
overlijden van haar eigen moe
der. Gisteren deelde zij mee hele
maal niet meer te zullen komen.
De ouders Russo hebben zware
kritiek op het onderzoek en vin
den het proces een 'groot cir
cus'.
Voorzitter Goux van het hof in
Aarlen heeft zich gistermiddag
overigens flink kwaad gemaakt
op Mare Dutroux. „Ik stel vast
dat wanneer het over belangrij
ke dingen gaat, u altijd beweert
moe te zijn of zich niet goed te
voelen. Als het over relatief on
belangrijke zaken gaat, dan her
innert u zich nog elk detail", al
dus Goux. ANP/Belga
LOS ANGELES - De brandweer in de Amerikaanse staat Cali
fornië is met groot materieel uitgerukt om zes grote bosbranden
te bestrijden in de omgeving van Los Angeles, San Diego en Ri-
verdale. De branden hebben sinds zondag al zeker 5000 hectare
in dc as gelegd.
Ten zuiden van Los Angeles hebben bewoners van vierduizend
woningen uit voorzorg hun koffers moeten pakken. De politie
heeft een man gearresteerd die door onvoorzichtigheid een van
de branden zou hebben gesticht. Het risico van bosbranden is
extra groot door de aanhoudende droogte en de ongebruikelijk
hoge temperaturen voor de tijd van het jaar. In 2003 kampte Ca
lifornië met ongekende bosbranden, waardoor zeker twintig
mensen het leven verloren. Toen ging 300.000 hectare in vlam
men op. foto Ric Francis/AP
door Frank Hendrickx
MOSKOU - Het al maanden sud
derende conflict tussen de Geor
gische president Michail Saakas-
jvili en de opstandige regionale
leider Asian Abasjidze stevent
af op een gewelddadige apotheo
se. Abasjidze heeft alle banden
met het 'moederland' verbro
ken; Saakasjvili omringt zich
met generaals. Een compromis
lijkt ver weg.
De voorbereidingen voor de oor
log zijn al in volle gang in de Ge
orgische provincie Adzjarië. In
het weekeinde bliezen paramili
taire eenheden drie bruggen op
die de regio verbinden met de
rest van Georgië. Ook de spoor
weg naar Georgië is afgesloten
en kleinere wegen zijn versperd
met grote betonblokken. Het ge
bied aan de Zwarte Zee is nu al
leen via Turkije bereikbaar.
„Oorlog is de enige uitweg", zei
Abasjidze gisteren. De bevol
king had dat al begrepen en
hamstert voedsel. Een demon
stratie van studenten die eisten
dat de bruggen worden hersteld,
werd gisteren uiteengeslagen.
President Saakasjvili maakt
zich eveneens op voor een nieu
we strijd. Hij vertoont zich
steeds vaker in het gezelschap
van generaals en lijkt niet van
plan concessies te doen. De
36-jarige president wist zijn
voorganger Eduard Sjevardnad-
ze te verjagen door halsstaiTig
ieder voorstel tot een compro
mis te weigeren. In het huidige
conflict volgt hij dezelfde tac
tiek. Met 'dictator Abasjidze'
wisselt hij geen woord.
Het is al een klein wonder dat
geweld tot dusver is uitgeble
ven. Toen Saakasjvüi voor de
parlementsverkiezingen de toe
gang werd geweigerd tot
Adzjarië, dreigde hij het vlieg
tuig van de op dat moment in
Moskou verblijvende Abasjidze
uit de lucht te schieten. Pas na
moeizame bemiddeling door en
kele Russische poHtici kalmeer
de Saakasjvili. Het is de vraag
of internationale bemiddehng
nog een keer effect kan hebben.
Abasjidze heeft van Saakasjvili
tien dagen gekregen zijn parami
litaire eenheden te ontwapenen,
ANKARA - De negen verdach
ten van terrorisme die maandag
in Turkije zijn aangeklaagd, wa
ren van plan tijdens de Na-
vo-top eind juni in Istanboel
een zelfmoordaanslag op de
Amerikaanse president Bush te
plegen. Volgens de Turkse kran
ten Hurriyet en Vatan waren de
mannen daartoe getraind in Pa
kistan.
De negen verdachten zouden
banden onderhouden met het
terreurnetwerk Al Qaeda, con
stateerde de poHtie uit de
vondst van vierduizend cd-roms
met trainingsinstructies van
Osama bin Laden. Een van de
verdachten zou bovendien een
training hebben gevolgd om een
zweefvliegtuig te besturen. De
negen zijn aangeklaagd wegens
lidmaatschap van een terroris
tische organisatie. De politie ver
moedt dat ze lid zijn van Ansar
al Islam, een verboden militante
moslimgroepering. Ze zijn 29
april aangehouden in de Turkse
stad Bursa. ANP/AFP/RTR
maar de regionale leider liet gis
teren weten zich niets aan te
trekken van dat ultimatum. Een
invasie zal 'op gepaste wijze' be
antwoord worden, zei hij.
Een compromis is twijfelachtig.
Ontwapenen is voor Abasjidze
geen optie, want hij is bang dan
vogelvrij te zijn.
Saakasjvili is al even vastbera
den. Hij wil de totale controle
over de provincie Adzjarië, die
door de oHeterminal in de haven
van Batoemi èruciaal is voor de
economie van het land. Samen
werken met Abasjidze is geen
optie. Daarvoor is het wantrou
wen te groot.
Geen asiel
Geweld lijkt alleen vermijdbaar
als Abasjidze vertrekt, maar de
ze zei gisteren geen politiek
asiel te zullen aanvragen in Rus
land.
Zo blijven de twee leiders op
ramkoers. Abasjidze i-ekent er
op dat zijn paar duizend parami
litairen hem kunnen verdedigen
tegen het zwakke Georgische le
ger. Saakasjvili is er juist van
overtuigd dat hij Abasjidze zon
der veel moeite op de knieën zal
krijgen. Het straatarme Georgië
moet vrezen voor weer een bur
geroorlog. GPD
WELLINGTON - Een vrouwelijke passagier deed tijdens
een recente vlucht met de Australische luchtvaartmaat
schappij Qantas een bizarre ontdekking. Tijdens het vero
beren van een salade trof ze boven een stukje komkom
mer een nog levende Australische boomkikker aan.
De vrouw reageerde volgens The New Zealand Herald
van gisteren alert en sloot het deksel weer, voordat het
diertje op de vlucht kon slaan. De kikker overleefde het
incident niet. Hij werd in verband met quarantaine-re-
gels in een vrieskist gestopt en zodoende gedood. ANP
LONDEN - Wie na een tropische vakantie of een nacht
dienst het gevoel heeft dat hij in twee werelden leeft,
slaat volgens wetenschappers de spijker op zijn kop. Het
menselijk brein blijkt niet één, maar twee interne klok
ken te bevatten. De een richt zich op externe aanwijzin
gen, zoals daglicht, de andere is werkelijk een klok, die
vasthoudt aan een bepaalde tijd.
Dagelijks zorgt een miniscule knoop in de hersenen er
waarschijnlijk voor dat slaapritme, temperatuur en hor
monale ritmes worden afgesteld op de tijd, waarbij het
lichaam zich richt op de buitenwereld en het daglicht. Uit
andere lichaamsfuncties blijkt echter dat er ook een inter
ne klok is die een 24-uursschema aanhoudt. ANP
PHNOM PENH - Een Nederlander die de afgelopen drie
jaar regelmatig naar Cambodja is geweest is gisteren in
dat land aangeklaagd wegens ontucht met minderjarigen.
Op de aanklacht losbandigheid, die in Cambodja voor dit
soort gevallen wordt gebruikt, staat maximaal twintig
jaar gevangenisstraf.
De 48-jarige man werd al geruime tijd in de gaten gehou
den toen de politie een inval deed in zijn hotelkamer in
Phnom Penh en hem arresteerde, zei Keo Thea van de
jeugdpolitie van Phnom Penh. AP
ROME - Een beeld dat wordt toegeschreven aan de ItaH-
aanse kunstenaar Michelangelo, wordt vanaf deze week
voor de eerste keer tentoongesteld. Het beeld is gemaakt
van lindehout en toont het gekruisigde lichaam van Chris
tus. Het kruis zelf is verloren gegaan.
Michelangelo heeft het beeldje, dat ruim 40 centimeter
hoog is, waarschijnlijk gemaakt rond 1495. Het werk van
de Italiaanse meester is in bezit van een particulier verza
melaar. Die heeft het beeld afgestaan voor de expositie,
die tot 4 september te zien is in Florence. ANP/AFP
PEKING - Drie Chinezen van wie vermoed werd dat ze
besmet waren met sars, blijken de longziekte ook daad
werkelijk te hebben. Dat heeft het Chinese ministerie van
Volksgezondheid gisteren bekendgemaakt.
Hiermee komt het aantal bevestigde gevallen van sars op
negen, sinds de ziekte vorige maand bij een laboratorium
medewerkster in Peking werd geconstateerd. Zeven pa
tiënten worden verpleegd in de hoofdstad Peking, de an
dere twee zijn in de provincie Anhui. ANP/AFP
door Hetty van Rooij
BRUSSEL - Enkele dagen na de
uitbreiding van de Europese
Unie hebben de Europarlemen
tariërs uit de nieuwe lidstaten
al laten zien dat met hen niet te
sollen valt. Het 'uitgebreide' Eu
ropees Parlement bleef gisteren,
zeer tegen de zin van de Europe
se Commissie, bij zijn opvatting
dat verstrekken van passagiers-
gegevens aan de Verenigde Sta
ten een zaak is die aan de Euro
pese rechter moet worden voor
gelegd.
Daarmee is het slepende con
flict tussen het parlement en het
dageHjks bestuur van de Unie
op scherp gezet.
„Ik ben trots op ze", zei D66-Eu-
roparlementariër J. Boogerd
over de opsteUing van de parle
mentsleden uit de nieuwe lidsta
ten. Twee weken geleden be
sloot het parlement al om de om
streden overeenkomst tussen de
Commissie en de VS over de uit
wisseling van passagiersgege-
vens voor te leggen aan het Euro
pese Hof van Justitie en voorlo
pig niet in te stemmen met de af
spraken.
Urgent
De ambassadeurs van de
EU-landen dwongen het parle
ment echter om de kwestie op
nieuw in stemming te brengen
door haar 'urgent' te verklaren.
„Het enige wat in de tussentijd
veranderd is, is de samenstel
ling van het parlement", consta
teerde GroenLinks-parlementa-
riër K. Buitenweg. „Een smerige
truc", reageerde een boze Boo
gerd, die rapporteur is in de
kwestie. „De lidstaten proberen
gebruik te maken van de 162
nieuwe parlementsleden, die
nauwelijks tijd hebben gekre-
(Advertentie)
gen om zich in deze zaak te ver
diepen en ontvankelijk zijn voor
de enorme druk uit de VS." Met
343 tegen 301 stemmen en met
negentien onthoudingen weiger
de het parlement om van de eer
der ingeslagen koers af te wij
ken. Pas na een uitspraak van
het Hof over de vraag of de over
eenkomst met de VS indruist te
gen de Europese privacywetge
ving, zal het Europees Parle
ment beslissen of het instemt
met de gemaakte afspraken.
„Dat hebben we twee weken ge
leden precies zo besloten. Het
lijkt wel alsof de Hdstaten het
oordeel van het parlement niet
willen respecteren", reageerde
Buitenweg. GPD
STRAATSBURG - Een mil-
joen Europeanen wil een
verwijzing naar de christe
lijke traditie in het voor
woord van de Europese
grondwet. Dat is gisteren
gebleken uit een actie van
een groep christen-demo
cratische Europarlementa-
De politici hebben een mil
joen handtekeningen verza
meld. Ze overhandigden
die gisteren in Straatsburg
aan een vertegenwoordiger
van de Europese regerings
leiders. Eventuele veiwij-
zing naar het christendom
is nog een openstaand punt
voor de nieuwe grondwet.
Voorstanders vinden het
een geschiedkundig juiste
verwijzing. Tegenstanders
vrezen dat ze moslims bele-
digt.
De handtekeningen komen
vooral uit Slovenië
(100.000) en Duitsland
(90.000). Nederlanders
droegen 319 handtekenin
gen bij. De inzamelaars re
kenen op steun van de Ne
derlandse premier Balken
ende, die voorstander is
van de verwijzing naar
christelijke tradities. ANP