De ballast van verzetskinderen Na uitbreiding EU volgt nu de rest van Oost-Europa PZC PZC VS ploeteren jaar na einde van oorlog nog steeds voort in Irak Nieuwkomers gaan zitten niksen in rekenkamer EU Psychische problemen door oorlogsverleden van ouder 5 mei 1954 woensdag 5 mei 2004 door Florence Imandt Hennie van der Stokker is een oorlogskind dat jaren lang worstelde met zijn verle den en dat van zijn ouders. In 1990 was hij acht maanden 'in tern' bij de Stichting Centrum '45 in Oegstgeest. Hij sliep nau welijks meer, kon de oorlog niet uit zijn kop krijgen. Hij was toen rond de vijftig, depressief en vastgelopen, ook in zijn werk. Na de opname is hij nog tien jaar ambulant behandeld door de in oorlogstrauma's gespeciali seerde psychologen van Cen trum '45. Helemaal clean is hij niet en zal hij nooit worden. Duitse tv-programma's bekijkt hij bijvoorbeeld niet, uit angst voor wat de Duitse stemverhef fingen bij hem oproepen. Beel den van kinderen in oorlogssi tuaties vermijdt hij, uit angst voor wat het bij hem losmaakt. Hij is nu wel zover dat hij kan zeggen gelukkig te zijn met zijn gezin. „Terugkijkend zou ik heel graag anders begonnen zijn. Mijn leven zou, denk ik, heel anders verlopen zijn, als ik na de oorlog geboren was. Dan had ik een eerlijkere kans gehad mezelf te ontplooien." Hennie van der Stokker kwam in 1942 in Rotterdam ter wereld als vijf de in een gezin van in totaal ne gen kinderen. Hij woont tegen woordig in Sint Maartensdijk. Hij werkte mee aan het boekje 'Eenmaal kindje, zul jij trots zijn' over verzetskinderen en doet met enige reserve ook zijn verhaal aan de krant. „Ik hoop niet dat mensen die mij kennen, me nu anders zullen bekijken. De meesten weten niks van mijn verleden." Vader Hoe klein hij ook was, hij heeft herinneringen aan de oorlog. „Helaas ja. Want die spelen me nu nog steeds parten." Met na me de arrestatie van zijn vader heeft 'm diep, pijnlijk en onuit wisbaar geraakt. „Dat was be gin 1945. Ik herinner me grote Hennie van der Stokker is een oorlogskind: „Ik respecteer de keuze van mijn vader om in het verzet te gaan. Ik had waarschijnlijk hetzelf de gedaan." foto Thom van Amsterdam/GPD lichten en ontzettend veel la waai. Ik zat bij mijn moeder op haar arm. Langs voren en langs achteren kwamen Duitsers ons huis binnen. Ik werd met de kolf van een geweer van mijn moe ders arm afgeslagen en viel met een grote knal op de grond. Hui len. Mijn moeder ook." Zijn va der kwam 's avonds terug, zijn aanhouding bleek een vergis sing. Ze moesten een neef van 'm hebben, die een blok verder woonde. Hij dook toch onder. De soldaten die 'm hadden opge pakt, wisten niet dat hij eind 1944 ontsnapt was uit kamp Vught. Daar had hij anderhalf jaar gezeten vanwege zijn werk voor de zogeheten Waarheids- groep. Hij was verraden door wat Hennie 'de andere partij' noemt, de NSB dus. De desbe treffende NSB'er werd later door de Waarheidsgroep geëlimi neerd. „In de periode dat mijn vader was ondergedoken, werden er ook regelmatig huiszoekingen gedaan. Dat was heel belastend voor mijn moeder. Ze was heel bang. Ik herinner me, dat er een keer lijfelijk aan mij werd ge trokken. Aan de ene kant man nen in leren jassen, waarschijn lijk Gestapo, aan de andere kant mijn moeder. Door te drei gen mij mee te nemen, wilden ze haar dwingen te zeggen waar mijn vader was. Ze wist alleen maar dat hij steeds ergens anders was, nooit waar precies, dus ze kon het niet zeggen." Wat zijn vader precies deed bij het verzet weet hij tot op de dag van vandaag niet. „Hij deed iets met de verspreiding van De Waarheid, dat was communis tisch en verboden, en hij deed iets met voedselbonnen. Mijn vader heeft zijn verhaal nooit verteld. Als ik erover be gon, zei hij: 'Wat hebben jullie nou meegemaakt?' In verhou ding had hij gelijk natuurlijk, maar als je als jong kind verkeer de indrukken opdoet, heb je daar je hele leven last van." Hennies vader is na de oorlog 'niet goed teruggekomen'. „Hij was geestelijk zwaar bescha digd toen hij weer bij ons kwam. Hij kon niet normaal meer functioneren. Hij was ge frustreerd, boos, agressief. De oorlog ging voor hem gewoon door. Voor ons eigenlijk ook." Voor de oorlog was Hennies va der machinebankwerker, na de oorlog is hij tien jaar werkloos geweest om uiteindelijk als melkboer weer aan de slag te gaan. Steun „Langzamerhand kwam de wel vaart in Nederland op gang, maar niet bij ons. Wij leefden van de steun. Dat was het bitte re. Hij had gekozen voor het ver zet en sleurde zijn gezin - na de oorlog werden er nog vier kinde ren geboren - mee de diepte in." Hulp voor getraumatiseerde ver- zetslui was er in die tijd niet. Ze ker niet als je communistische sympathieën had. Erkenning en ondersteuning kwamen pas in 1975 in de vorm van een buiten gewoon pensioen en een ridder orde. „Daar was ik best trots op. Ik heb mijn vader ook nooit iets verweten. Zijn keuze voor het verzet heb ik altijd gerespec teerd. Ik denk dat ik dezelfde keus gemaakt zou hebben. Ge voelsmatig zou ik niet anders ge kund hebben, denk ik." De naoorlogse 'gestoordheid' van zijn vader ontredderde het hele gezin Van der Stokker. Er was veel ruzie en Hennie werd een dwarsliggertje. Hij wilde niet leren en ging op zijn veer tiende werken. Achteraf gezien heeft 'al die oor logsheisa' Hennies maatschappe lijke carrière in belangrijke ma te bepaald. Hij hield het ner gens echt lang vol. „Ik kwam steeds in conflictsitua ties. Ik kon niet omgaan met ge zag, daar komt het op neer. Ik heb veertien beroepen gehad. Ik begon in een banketbakkerij, werd later bijrijder, pijplasser, havenarbeider, vertegenwoordi ger in stofzuigers en uiteindelijk toch bedrijfsleider bij een elek tronicawinkel." Daar ging het in 1990 mis. Nachtmerries „Ik kreeg nachtmerries, herbele vingen en kwam via de huisarts bij de Stichting '45 terecht in de speciale kliniek voor oorlogsge troffenen. Ik voelde me geen slachtoffer, maar ik kwam daar wel thuis. Als je een arm of been mist. is voor iedereen duidelijk wat je hebt, maar het geestelijk aspect ziet niemand. Alleen jij zelf. En anderen die hetzelfde hebben ervaren. Dat is het mooie aan de Vereniging Kinde ren van Verzétsouders. Dat je lotgenoten treft die je begrij pen." GPD 'Éénmaal kindje, zul jij trots zijn' is in de boekhandel le koop voor 12,50 euro. Uitgeverij Van Warven, Kampen. ISBN: 90-806146-2-9 door Ans Bouwmans Een jaar nadat president Ge orge Bush van de VS de ge vechtsmissie in Irak min of meer 'voltooid' verklaarde, sta pelen de tegenslagen zich op voor de Amerikaanse regering. Tegen de achtergrond van aan houdend geweld en afschuw wekkende publiciteit over mis handeling van gevangenen moet VN-gezant Lakhdar Brahi- mi op verzoek van de VS in Irak proberen een interim-regering samen te stellen. De Ameiïkanen ploeteren voort: zowel militair als politiek wordt de ene na de andere tactiek een kans gegeven in de hoop een chaos in Irak te voorkomen. Op 1 mei vox-ig jaar landde Bush in pilotenuitrustmg op een vlieg- dekschip en verklaarde met aplomb dat de militaire operatie in Irak er grotendeels opzat. De klus was geklaard, er kon met de wederopbouw worden begon nen. In plaats daarvan vielen er afgelopen maand alleen al 140 doden onder Amerikaanse mili tairen, één slachtoffer meer dan tijdens de 43 dagen durende oor- log Veel van de problemen zijn ver oorzaakt door de valse start in Irak. Er waren te weinig solda ten om het land te stabiliseren en de gewone Irakezen veilig heid te garanderen en een beter leven te geven. De regering had te optimistische verwachtingen over hun goodwill onder Irake zen, een beeld dat werd gevoed door enthousiaste ballingen en kennisgebrek bij de CIA. Procon sul Paul Bremer voerde een hap snap beleid, doordat er geen goed plan voor de naoorlogse fa se was. De opstand op twee fronten - in Fallujah en Najaf - heeft het di lemma blootgelegd waarmee de Amerikanen de komende tijd zullen blijven kampen, onge acht de machtsoverdracht op 30 juni. Hoe harder het leger op treedt en hoe meer burgers en re ligieuze heiligdommen daaraan ten prooi vallen, hoe meer weer stand en anti-Amerikanisme er wordt gekweekt. Maar de solda ten moeten de orde handhaven en optreden tegen opstandelin gen, anders 'winnen' de terroris ten en militanten. De vervanging van Amerikaan se mariniers in Fallujah door Iraakse veiligheidstroepen is een gok, waarvan niemand weet hoe het af gaat lopen. Nu een bloedbad aanrichten is echter nog onaantrekkelijker voor de Amerikaanse strijdkrachten. Het stigma van de seksueel mis handelde Iraakse gevangenen ligt nog vers in het geheugen en de Amerikaanse ontsporing in de Abu Ghraib gevangenis wordt in de Arabische wereld ge zien als perfect promotiemateri aal voor extremisten. Een centrale rol voor de VN werd afgewezen tot de rege- ring-Bush met haar rug tegen de muur stond. De VS gokken er inmiddels op dat Brahimi voor elkaar krijgt wat henzelf niet lukt: een Iraaks bestuur tot- standbrengen dat geaccepteerd wordt door toonaangevende in fo rmele leiders in het land. In de VS bestaat het idee dat 30 juni een keerpunt wordt, ook al zijn daar vraagtekens bij te zetten. Op échte soevereiniteit mogen de Irakezen vanaf 30 juni niet re kenen. Als je niet je eigen gren zen en leger onder controle hebt, ben je niet soeverein. Grondwet Irak krijgt 'meer soevereiniteit', zegt de Amerikaanse regering daarom. De VS hebben als bezet ter in samenspraak met de Iraak se regeringsraad een tussentijd se grondwet opgesteld, waarin staat dat de interim-regering geen wetten kan maken. Eerst moeten de verkiezingen - in ja nuari 2005 - plaatsvinden. Maar hoe rechtsgeldig is dat? Is het voorstelbaar dat ex-bezetter VS na 30 juni militairen inzet tegen de interim-regering als die zich niet houdt aan de tijdelijke grondwet? VN-baas Kofi Annan verwacht dat de Veiligheids- raad van de Verenigde Naties een resolutie aanneemt waarin de driehoeksverhouding tussen VN, VS en de Iraakse Interim-re gering wordt vastgelegd. Deson danks zijn er talloze conflicten te verwachten tussen de multina tionale macht in Irak en een inte rim-regering die zich niet te veel zal willen identificeren met de VS. GPD pagina 7: Nederlands bedrijf maakt Iraakse vlag door Cees van Zweeden De champagne is op, het vuurwerk voorbij, de hoog dravende taal over historische eenwording weggestorven. Nu acht Midden-Europese landen en twee Middellandse Zee-eilan den zijn toegetreden tot de Eu ropese Unie, rijst de vraag: wie zijn de volgende loten aan de stam? Die vraag werd vorige week al opgeroepen door president Leon id Koetsjma van Oekraïne. Het antwoord kwam nog dezelfde dag uit de mond van Günter Ver heugen, Europees Commissaris voor uitbreidingszaken. „Op dit moment staat toetreding van Rusland, Wit-Rusland, Molda vië en de Oekraïne niet op onze agenda", zei hij. „Het zou onver standig zijn beloften te doen die niet realistisch zijn." Exit Oost-Europa. De pikorde is duidelijk. Roeme nië, Bulgarije en Kroatië heb ben de champagne al koud staan voor 2007. En Turkije hoopt dit jaar een begindatum los te peuteren voor het begin van de toetredingsonderhande lingen, wat in de wondere we reld van Brussel als een mijl paal geldt. Dat betekent dat er straks nog twee witte vlekken over zijn op de kaart van Europa. Het ene is Zwitserland, een welvarend en stabiel mozaïek van volkeren. Het andere is ook een mozaïek, maar ietsje minder florerend en politiek aanzienlijk wankeier, de Westelijke Balkan. Evenals president Koetsjma voe len politici in Servië, Montene gro, Bosnië, Macedonië en Alba nië zich achtergesteld. Maar dat is misschien met terecht. Tussen 2002 en 2006 krijgt de Westelij ke Balkan bijna zes miljard eu ro uit Brussel. Weliswaar is dat een fractie van de 40 miljard die de komende twee jaar voor Mid den-Europa beschikbaar is, maar als percentage van het bru to binnenlands product is het bijna evenveel. Bosnië bijvoor beeld is een bitter arm land, met een inkomen per hoofd dat een kwart is van dat van Hongarije. Geld is bovendien niet het enige dat telt. Anders dan de Oekraï ne of bijvoorbeeld de Kaukasus krijgt de Westelijke Balkan ook liefde. In Macedonië slaagde de EU erin het conflict tussen etni sche Macedoniëi'S en Albanezen te smoren voordat het ontaarde in een burgeroorlog. In Bosnië patrouilleren EU-politieagen- ten, terwijl later dit jaar ook de Navo-vredesmacht (SFOR) er door de EU wordt overgenomen. In Tirana (Albanië) is het EU-circus de enige show in de stad. Kankergezwel Geld en aandacht zijn er genoeg in Brussel, waar de herinnering aan de vier recente burgeroorlo gen nog vers is. De vraag is al leen of er ook voldoende visie is. De worst van het EU-lidmaat- schap mag voldoende zijn om de politieke honden in Albanië op het. rechte pad te houden, voor Servië-Montenegro is een meer visionair beleid vereist. Onder druk van de EU zagen de Montenegrijnen twee jaar gele den af van een referendum over onafhankelijkheid. Het resul taat was een doodgeboren kind, 'Servië-Montenegro' gedoopt. Dat kind heeft twee legers, twee politiekorpsen, twee munten (de dinar en de eui'o) en twee doua neregimes. De grens tussen de republieken Servië en Montene gro behoort tot de best bewaak te in Europa, hoewel het for meel niet eens een staatsgi'ens is. In Servië woekert een kankei- gezwel dat Kosovo heet. een door de Verenigde Naties be stuurde provincie van meren deels etnische Albanezen. Vol door Hans Gertsen Tien functionarissen uit de nieuwe lidstaten van de EU wacht een droombaan. Ze worden binnenkort lid van de Europese Rekenka mer, de instantie die alle beta lingen in de EU moet contro leren. Ze krijgen een salaris van 18.000 euro per maand en hoeven daar niet eens veel voor te doen. Want volgens het Nederlandse lid van de Rekenkamer, Maarten Eng- wirda, is er voor de huidige vijftien leden van deze instan tie al nauwelijks genoeg werk. De tien nieuwe lidstaten heb ben - net als de oude - recht op een vertegenwoordiger in de Europese Commissie, het dagelijks bestuur van de EU, bij het Hof van Justitie en bij de Rekenkamer. Maar die laatste instantie zit, in tegen stelling tot de Commissie en het Hof van Justitie, helemaal niet te wachten op personele versterking. Bij het Europese Hof van Jus titie zijn de tien rechters uit de nieuwe lidstaten meer dan welkom. Van duimendraaien zal voor de nieuwkomers, die evenveel gaan verdienen als de functionarissen van de Re kenkamer, geen sprake zijn. „We krijgen jaarlijks meer dan vijfhonderd nieuwe za ken te verwerken en kunnen dat nauwelijks aan. De uit breiding gaat ons nog meer werk bezorgen, doordat ook de inwoners van de nieuwe lidstaten nu naar het Europe se Hof kunnen stappen", al dus een woordvoerster. Engwirda heeft geen proble men met de uitbreiding van het Europese Hof omdat 'die rechters ook daadwerkelijk zelf aan het werk gaan'. De uitbreiding van de Europese Commissie met tien nieuwe commissarissen, ook goed voor een maandsalaris van 18.000 euro elk, is volgens Engwirda evenmin onrede lijk. „De Commissie is de in stantie die het beleid maaki en uitvoert in Europa. Dar. ligt het voor de hand dat el! land daarin vertegenwoor digd wil zijn." De uitbreiding van de Europe- se Rekenkamer van 15 naar 25 leden is echter volgens Engwirda 'totaal overbodig'. Dat heeft te maken met de aard van het werk van de Re kenkamer. „Het is een tech nisch orgaan. Het echte werk wordt gedaan door de onge veer driehonderd medewer kers. De verhouding tussen 25 bestuurders en driehon derd medewerkers is totaal zoek." Volgens Engwirda de Nederlandse Rekenkamer - qua personele omvang verge lijkbaar - toe met een bestuur lijke top van drie mensen. ECB Nederland heeft er bij de dis cussies over een nieuwe Euro pese grondwet voor gepleit de Europese Rekenkamer soortgelijke structuur te ge ven als bijvoorbeeld de Euro pese Centrale Bank (ECB). „Daar heb je een presidente zeven vice-presidenten en ee: Raad van Toezicht, waarin al le landen vertegenwoordigd zijn. Daarmee zou ook de Re kenkamer toe kunnen." Maar Nederland slechts van een stuk of vijf an dere landen steun voor het idee. Engwirda vreest om dat de structuur van de Rekenkamer pas op zijl vroegst in 2010, als de zitting stermijn van de nieuwe leder afloopt, herzien kan worden Dus tot die tijd zit iedereen goed betaald duimen te draaien? Engwirda: „Zo zou ik het niet willen omschrij ven. Iedereen leest eikaars rapporten heel goed, maar de toegevoegde waarde is klei ner dan wanneer je slagvaar diger zou zijn." GPD MONUMENT - Tijdens een korte, indrukwekkende plech tigheid heeft commissaris van de koningin De - Casembroot een monument onthuld op de Noorderbegraafplaats in Vlis- singen. Dit monument is opge richt ter nagedachtenis van Vlissingse oorlogsslachtoffers en met name van hen die op 12 mei 1940 omkwamen op kanon neerboot Bulgia en de Luctor et Emergo van de Provinciale Stoombootdiensten. FUIK - Gisteravond is de Moerdijkpont, die de dienst tussen Kruiningen en Perkpol- der onderhoudt, door een ver keerde manoeuvre met-voi kracht in de nieuwe fuik ren. Hoewel de fuik ernstig be schadigd is, kan de diens voortgaan. De auto's aa: boord liepen ook de nodig; schade op toen ze door de klap tegen elkaar gedrukt werden.'- JOURNALIST - Een Vietnam se journalist, die verklaa heeft noch voor de Vietnam» overheid, noch voor dc Vifi minh te zijn, heeft zijn kal opgeslagen in de tuin van VN-ambassade in Geneve Daarmee hoopt hij de Gi se besprekingen te bespoedi gen. De Europese leiders poseerden afgelopen weekend in Dublin voor het staatsieportret ter ere van de uitbreiding van de Europese Unie met tien meest Oost-Europese lidstaten. De vraag is nu wie de club in de toekomst nog aanvult. foto Yves Herman/ RTR gend jaar moet de VN-Veilig- heidsraad zich over de status van Kosovo buigen, maar in Brussel is nog niemand opge staan om onafhankelijkheid of deling te bepleiten. Verandering van de grenzen in Europa blijft een taboe. Het gevolg is een opleving van extreem nationalisme in zowel Kosovo als Servië en Montene gro. In Kosovo nam onlangs tien procent van de mannelijke be volking deel aan een Kristal- lnacht, waarbij tientallen Ser viërs werden vermoord, duizen den verdreven, hun huizen en kerken platgebrand. In Servië bestijgt volgende maand vrijwel zeker een fascist van de Radica le Partij de troon als president. Servië, dat alle oorlogen verloor en nu met 600.000 vluchtelingen kamt, begint steeds meer te lij ken op Duitsland tussen de bei de wereldoorlogen. Slechts eis om herstelbetalingen ontbreekt nog. maar ook daar wordt aan gewerkt. Maar terwijl het schip zinkt, blijft de EU het oude lied je zingen Vorige maand schreef Javier Solana, builenlandman van de EU, een artikel over de regio waarin woorden als 'sta tus' en 'grens' niet eens voorkwa men. Het devies blijft pappen en nat houden. GPD Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationpark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax:(0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax: (0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454647 Fax: (0111 >454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur Abonnementen: 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag) per maand: 19,45 per kwartaal: 56,60 per jaar: €217.00 Voor toezending per post geldt een toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand votf het einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice. Postbus 314460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,20 zaterdag: 1,70 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regels1 voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113)315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintje») Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord-en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax: (0114)372771 Internet: www.pzc.nl/adverteren vbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern De door aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voorf' (abonnementenadministratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante dienstenen?1 ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig gose'^ de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bi| PI1-' zersservice, Postbus 31. 4460 AA Goes. Behoort tot WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 4