Bos wil meer macht
voor lijsttrekker PvdA
PZC
Droefheid en vreugde over kerkfusie
CIDI doet aangifte
van antisemitische
uitlatingen echtpaar
Ideologische veren terug in nieuw beginselprogram
Aanklacht tegen
Klaas Faber (82)
Geweld dreigt,
kermis dicht
PvdA: enquête over Irak
Grunberg signeert op jubileum
Y
Defensie zwijgt over onderscheppen toestel door F16's
Boris wint
Idols 2004
Mannen komen om bij branden
Vrouw opgepakt na dood man
Chauffeur dronken in de bus
Politie drijft boze jongeren uiteen
KLM werft piloten in Vlaanderen
Premier zou
slecht liggen
bij CDA-top
maandag 3 mei 2004
door Hans van Soest
DEN HAAG - PvdA-leider Wou
ter Bos wil dat de lijsttrekker
van zijn partij bij de volgende
verkiezingen zelf het verkie
zingsprogramma bepaalt. De le
den moeten de lijsttrekker voor
taan kiezen op basis van een per
soonlijk manifest. Dat moet dan
ook min of meer het verkiezings
programma worden van de par
tij, vindt Bos.
De verkiezingsprogramma's van
kandidaten voor het lijsttrek
worden getoetst aan
beginselprogramma van de
partij. Wie de verkiezingen ver
liest, zal samen met zijn mede
standers binnen de PvdA een ei
fractie blijven vormen. Vol
Bos is dit alleen maar toe
te juichen, omdat dat zal leiden
tot meer onderling debat binnen
de partij over de koers.
zaterdag presenteer
Bos samen met partijvoorzit
Ruud Koole het concept voor
3en nieuw beginselprogramma
van de PvdA. Dat moet het hui
dige uit 1977 vervangen. In het
pagina's tellende concept
waar de PvdA in de kern
staat.
Luchtiger
nieuwe program is luchti
van toon dan het oude. Kern
waar het stuk om
HAARLEM - Justitie in Duits
and probeert de nu 82-jarige
Klaas Carel
uit Haarlem te berechten
doodslag. Faber zou in
tamp Westerbork een verzets
strijder hebben gedood. Dat
tegt hoofdofficier van justitie
Helmut Walter in Ingolstadt,
stad waar Faber woont. GPD
- Een kermis in
is zaterdagavond
opgebroken nadat
len grote groep Marokkaanse
ongeren amok maakte.
schatting zestig tot hon-
lerd jongeren kwamen, gewa-
iend met messen en slagwa-
>ens, verhaal halen bij een ex-
)loitant die twee jongens uit
attractie had verwijderd.
zouden vernielingen hebben
)p dat moment waren vier poli-
ieagenten aanwezig op het ker-
met daarop een do-
attracties. De agenten be-
de situatie als zo be-
Ireigend dat ze groot alarm sloe-
len. In korte tijd werden tiental-
en agenten, onder meer uit de
Utrecht, naar Culemborg
om het gebied
choon te vegen.
)e kermis werd stilgelegd en
én kermisexploitant moest mee
het politiebureau voor ver
Later werden door beide
jongeren en kermislie
ven, aangiften van mishande
len vernieling gedaan. GPD
draait, is 'volgens Bos dat 'ieder
een recht heeft op een fatsoen
lijk bestaan'.
Volgens Koole krijgt de PvdA
met dit beginselprogramma
haar 'ideologische veren' weer
terug. Begin jaren negentig
schudde toenmalig partijleider
Wim Kok die juist af. De komen
de maanden kunnen de leden
over het manifest meepraten. In
december wordt het op een con
gres definitief vastgesteld.
Het nieuwe beginselprogramma
is minder gedetailleerd dan het
oude. Veel traditionele waarden
uit het oude, zoals de nationali
sering van banken, zijn ge
schrapt. Daarvoor in de plaats
staat nu bijvoorbeeld te lezen
dat de uitvoering van publieke
voorzieningen, zoals gezond
heidszorg, best aan de markt
mag worden overgelaten, als het
zo beter kan. Ook de paragraaf
over allochtonen maakt duide
lijk dat de PvdA niet meer de
zelfde partij is als in 1977.
„Geen enkel land heeft een onge
limiteerd absoptievermogen",
staat er te lezen. Met uitzonde
ring van echte asielzoekers moe
ten er daarom eisen worden ge
steld voordat iemand Nederland
in mag, vindt de partij.
Betere wereld
„Met dit manifest geven we in
algemene termen aan wat ons
als sociaal-democraten bindt",
zei Bos. „Een betere wereld met
meer gelijkheid en uitsluiting
en meer kansen voor mannen en
vrouwen, van welke komaf dan
ook. Wij kiezen voor evenwicht
tussen rechten en plichten, over
heid en markt, emancipatie en
solidariteit." GPD
van onze redactie binnenland
HILVERSUM - De PvdA wil
dat het kabinet volledige
openheid van zaken geeft
over de redenen van de steun
voor de oorlog in Irak en de
wijze waarop het parlement
over de kwestie is geïnfor
meerd.
PvdA-leider Bos vindt een
parlementair onderzoek of de
zwaardere parlementaire en
quête nodig. Dat zei hij giste
ren in het tv-programma Net
werk.
„We moeten dit tot op de bo
dem gaan uitzoeken", zei Bos.
Hij verwees naar hoorzittin-
gen die in de Verenigde Sta
ten en Groot-Brittannië gaan
de zijn over de aanloop naai
de oorlog in Irak. „Dat mo
ment naderen wij nu ook." In
lichtingendiensten zeiden
vooraf al tegen hun regering
dat er waarschijnlijk geen
massavernietigingswapens in
Irak waren, maar de regerin
gen vertelden dat niet aan het
parlement.
Overigens hebben de PvdA en
andere oppositiepartijen on
langs al tevergeefs gepleit
voor een onafhankelijk onder
zoek naar de rol van de inlich
tingendiensten. Dat haalde
geen meerderheid in de Twee
de Kamer.
Gezien de uitspraken van pre
mier Balkenende en minister
Kamp van Defensie vermoedt
Bos dat het kabinet nu open
lijk aanstuurt op verlenging
van de Nederlandse missie in
Irak. Die zou in juli aflopen,
maar het kabinet neemt bin
nenkort een besluit over het
al dan niet blijven. De PvdA
zegt op voorhand niet te wil
len blijven. ANP
AMSTERDAM - Amon Grunberg (op trapje) is tien jaar schrijver en houdt een prive-signeersessie. Twintig mensen die zich vooraf hebben aangemeld konden hun exemplaar
van Blauwe Maandagen gistermiddag laten signeren in een bus in Amsterdam. foto Juan Vrijdag/ANP
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Kerkgangers in
heel het land hebben gisteren
met vreugde of droefenis stilge
staan bij de officiële totstandko
ming van de Protestantse Kerk
in Nederland (PKN) zaterdag.
In veel kerken dankten de gelo
vigen God voor het slagen van
de kerkfusie van hervormden,
gereformeerden en lutheranen.
In Den Haag was de kerkfusie
reden voor een feest, in Katwijk
aan Zee vroegen behoudende
hervormde tegenstanders om
Gods zegen over hun kerkelijke
toekomst buiten de PKN.
Bezwaarde hervormden hebben
zaterdag in Opheusden een
noodsynode opgericht. Die verte
genwoordigt circa 55 hervorm
de gemeenten die buiten de
PKN willen blijven omdat daar
in naast de klassieke protestant
se leer ook in hun ogen onbijbel
se opvattingen gelden. Vooraf
gaand aan de bijeenkomst in Op
heusden kwamen in 23 plaatsen
noodclasses (regionale kerkver
gaderingen) bijeen. De noodsy
node zal slechts twee weken be
staan, meldt dr. W. van Vlastuin
namens dat orgaan. Zaterdag 15
mei vergaderen de afgevaardig
den opnieuw. Er is ook gespro
ken over een verklaring aan ie
dereen die verbonden is 'met het
geloof dat wordt beleden in de
drie formulieren van enigheid
(Nederlandse Geloofsbelijdenis,
Heidelbergse Catechismus en
Dordtse Leerregels, red.). Ver
ootmoediging over de in de ge
schiedenis ontstane breuken
vormt de grondtoon van dit ge
schrift'. Volgens voorzitter Van
Vlastuin is vergaderd in 'grote
eensgezindheid en verbonden
heid om in gehoorzaamheid aan
Gods Woord in de weg van het
gereformeerde belijden het ker
kelijke leven te dienen'.
In diverse plaatsen hebben be
zwaarden gisteren afzonderlijke
kerkdiensten belegd, meestal on
der de naam Nederlandse Her
vormde Gemeente in Hersteld
verband. Bezwaarden uit de her
vormde gemeente van Arnemui-
den kwamen gisteren in Middel
burg bijeen. In Tholen-stad wer
den twee kerkdiensten belegd
door tegenstanders van de fusie-
kerk uit diverse plaatsen op het
eiland. Onder meer in Poortvliet
en Sint-Annaland en Sint-Maar
tensdijk bestaat grote weer
stand tegen de PKN. ANP /GPD
pagina 13
Vrouwenpolder
vreedzaam samen
van onze redactie binnenland
DEN HAAG - Twee jachtvlieg
tuigen van de Nederlandse lucht
macht zijn zaterdagmiddag uit
gerukt om een Boeing 737 te on
derscheppen. De bemanning
van het passagierstoestel rea
geerde niet op oproepen via de
radio en apparatuur die een sig
naal afgeeft waaruit de identi
teit blijkt, werkte niet of was uit
geschakeld. Het ministerie van
Defensie wil geen mededelingen
doen over het incident of het toe
stel.
De Boeing 737 werd boven de
Veluwe op een hoogte van 7,5 ki
lometer door de F16's onder
schept, geïdentificeerd en ver
der begeleid tot de Belgische
grens. Daar zette het verder
koers naar een eveneens geheim
gehouden bestemming in
Zuid-Europa.
Volgens Defensie is het hoogst
opmerkelijk dat een toestel is on
derschept. De luchtmacht laat
de met zware wapens uitgeruste
Flö's alleen opstijgen bij een ka
ping of als de bemanning meer
dere fouten maakt. Alle vliegtui
gen, militair en burger, hebben
een systeem dat een door radars
op te pikken signaal afgeeft
waaruit de identiteit is op te ma
ken. Dat systeem heeft bij het
onderschepte vliegtuig zaterdag
JIJ W££nr ZEKER, ouk W/VI*
VAueR s* pojr 2fCïEl-VeR.Z«/VAEC/rV<^ GEgltveM IS
door Judith Katstra
HILVERSUM - Na een maanden
lange afvalrace heeft Nederland
een nieuw idool. De 23-jarige Bo
ris Titulaer uit Venlo won zater
dagavond volgens alle verwach
tingen de finale van het televisie
programma Idols. Hij versloeg
de 22-jarige Maud uit Nijmegen.
Boris krijgt een platencontract.
Zijn eerste single When you
think of me ligt vanaf 11 mei in
de winkels.
De Limburger belandde in de af
gelopen acht maanden van voor
rondes geen enkele keer in de ge
varenzone. Al aan het begin van
de live-uitzendingen, negen we
ken geleden, wezen veel mensen
Boris aan als de gedoodverfde
winnaar. Dat de 22-jarige Maud
Mulder de finale zou halen, was
De 23-jarige Boris (r) uit Venlo heeft zaterdagavond volgens alle
verwachtingen de finale van het televisieprogramma Idols gewon
nen. Hij versloeg de 22-jarige Maud uit Nijmegen. De winnaar
krijgt een platencontract.
voor haar een grote verrassing.
Ze was er echter niet verbaasd
over dat Boris won, hoewel de
peilingen van afgelopen week
ook sterk haar kant op wezen.
De tweede editie van Idols bleek
een enorm succes. Voor de audi
ties meldden zich maar liefst
16.731 potentiële idolen aan, te-
foto Juan Vrijdag
gen 7626 vorig jaar. De kijkcij
fers waren volgens Kijk- en
Luisteronderzoek hoog. Naai
de finale keken ruim 3,3 miljoen
mensen en naar de uitslag ruim
3,4 miljoen. Vorig jaar lag dat
nog hoger, met 4,7 naar het eer
ste deel en 5 miljoen naar de uit
slag. ANP
mogelijk niet gewerkt of is dom
weg uitgezet.
Dat het vervolgens ging span
nen bij de luchtverkeersleiding
van Eurocontrol in het Limburg
se Maastricht, kwam doordat
het ook niet lukte om via de ra
dio contact te leggen met de be
manning. Waarschijnlijk vergat
de piloot van het toestel van ra
diofrequentie te wisselen toen
hij het gebied van Eurocontrol
binnenvloog. Elk luchtverkeers
leidingscentrum communiceert
op een andere frequentie.
Als identificatie en communica
tie mislukken wordt direct het
Air Operations Control Station
(AOCS) van de Koninklijke
Luchtmacht ingeschakeld. Van
uit een basis in de bossen bij
Nieuw Milligen stuurt het AOCS
twee van de drie permanent
klaar staande F16's de lucht in.
Daarna moet snel duidelijk zijn
wat er loos is en aan de hand
van de reacties in de cockpit
neemt het AOCS besluiten. Een
achteloze piloot zal bij het aan
schouwen van een F16 schrik
ken en onmiddellijk begrijpen
dat hij een fout heeft gemaakt.
Zo niet, dan proberen de piloten
via de ramen te ontdekken wat
er aan de hand is. Zitten de pas
sagiers rustig op hun stoel of
zijn ze bang en paniekerig? Lo
pen er mensen (nerveus) rond in
de cockpit? Is er sprake van een
kaping of van technische manke
menten? In beide gevallen probe
ren de F16's via manoeuvres de
piloot naar een vliegveld te
dwingen of begeleiden. GPD
AMSTERDAM - Bij een brand in een bovenwoning in Am
sterdam is gistermiddag een oudere man om het leven ge
komen, De brand brak aan het eind van de ochtend op de
bovenste etage van het pand uit. Het dak van de woning
stortte in.
Zaterdagmiddag kwam bij een brand in een woning in
Moerdijk een 42-jarige man om. De politie vermoedt dat
de brand ontstond toen het slachtoffer binnen aan zijn
bromfiets aan het sleutelen was. Hij heeft geprobeerd nog
enkele bezittingen uit het huis te halen, maar werd ver
rast door de snelheid waarmee het vuur om zich heen-
greep. De man heeft getracht de woning via de achter
deur te verlaten, maar die zat op slot. ANP
HAARLEMMERMEER - De politie heeft gisteren een
32-jarige vrouw uit Nieuw-Vennep aangehouden op ver
denking van betrokkenheid bij de dood van een man (31)
uit dezelfde plaats. De twee werden vrijdagavond zwaar
gewond in een motel in Haarlemmermeer aangetroffen.
De man overleed zaterdag aan zijn verwondingen.
De vrouw mocht gisteren het ziekenhuis verlaten, waarna
de politie haar meteen oppakte. Wat er zich precies heeft
voorgedaan in het motel, kon een politiewoordvoerder
niet zeggen. ANP
GRONINGEN - De politie heeft in de nacht van zaterdag
op zondag in Veendam een 56-jarige buschauffeur aange
houden, die onder invloed reed. De bestuurder had een
passagier in zijn lijnbus.
De man uit Nieuwe Pekela werd gepakt, nadat agenten
die hem tegemoet reden meenden dat hij een bocht wel
erg ruim nam. Bij controle bleek dat de buschauffeur 2
promille alcohol in zijn bloed had. ANP
ROUVEEN - De politie heeft in de nacht van zaterdag op
zondag veertig tot vijftig jongeren verdreven bij een huis
in Rouveen (gemeente Staphorst). De groep wilde de wo
ning in brand steken, meldde de politie.
Rond vijf uur 's nachts kreeg de politie een melding over
ongeregeldheden op de Oude Rijksweg. Zeker twintig
agenten wisten met behulp van politiehonden de jongeren
uiteen te drijven. Vier jongeren zijn opgepakt. Aanleiding
voor de rel is een ruzie op Koninginnedag over het rijden
met brommers zonder uitlaat, vermoedt de politie. ANP
AMSTELVEEN - Luchtvaartmaatschappij KLM zal ook
mensen uit Vlaanderen opleiden tot piloot. Eind deze
maand begint ze een wervingscampagne om de instroom
van kandidaat-vliegers op peil te houden. Dit staat geheel
los van de fusie met Air France, aldus een woordvoerder.
Het is voor het eerst dat KLM in het buitenland kandi
daat-piloten werft. De campagne moet ongeveer tweehon
derd kandidaten opleveren. In Nederland zelf melden
zich jaarlijks zeshonderd tot achthonderd mensen. Een be
perkt aantal van hen mag uiteindelijk aan de opleiding be
ginnen. ANP
van onze redactie binnenland
GRONINGEN - Het Centrum In
formatie en Documentatie Is
raël (CIDI) heeft bij justitie aan
gifte gedaan tegen een Groning
se oud-politieagent en zijn
vrouw, omdat zij antisemitische
uitlatingen hebben gedaan in de
documentaire Holland, vaar
wel! van filmmaker Willy Lind-
wer. Dat maakte directeur
R. Naftaniël van het CIDI giste
ren bekend.
De inmiddels 93-jarige Gronin
ger laat zich in de film positief
uit over het meedogenloze ver
volgingsbeleid van de met de na
zi's sympathiserende Groningse
hoofdcommissaris Philip Blank.
Bovendien plaatste de vrouw
van de ex-agent tijdens het ge
sprek een aantal zeer kwetsende
antisemitische opmerkingen. Zij
stelde letterlijk: „Als de oorlog
om twaalf uur is afgelopen,
heeft om vijf over twaalf een
jood je al weer belazerd".
De NCRV verwijderde de ge
wraakte passages uit de docu
mentaire, nadat kinderen van
het echtpaar hadden gedreigd
met een rechtszaak. Volgens de
familie zouden de uitspraken
uit hun verband zijn gerukt. Het
RTL4-programma Barend
Van Dorp zond de beelden vori
ge week wel uit toen filmmaker
Lindwer te gast was in het pro
gramma.
Directe aanleiding voor de aan
gifte is echter een interview met
de zoon van het echtpaar dat za
terdag in NRC Handelsblad
stond. „Nergens wordt berouw
getoond voor de uiterst kwetsen
de uitlatingen", stelt directeur
Naftaniël van het CIDI. „De
zoon bagatelliseert wat zijn
ouders zeggen."
In eerste instantie wilde het
CIDI de zaak laten rusten. „Het
is een oude vrouw, die het mis
schien niet zo serieus bedoelde",
legt Naftaniël uit. „Maar de
zoon stelt in het interview dat
zijn ouders allebei nog volledig
over hun verstandelijke vermo
gens beschikken. Als dat zo is,
zijn de uitlatingen zeer antisemi
tische en laakbaar, en dus straf
baar."
Regisseur Willy Lindwer
schaart zich achter de aan
klacht van het CIDI. „Die mak
kelijke antisemitische mentali
teit kan niet hard genoeg de kop
in worden gedrukt. Daarom za
ten die beelden ook in mijn docu
mentaire."
Lindwer was ook zeer teleurge
steld over het besluit van de
NCRV de beelden uit de film te
verwijderen. „Ik ben in de oor
log de helft van mijn familie
kwijtgeraakt door antisemitis
me. Het is gelukkig in Neder
land een recht om iemand aan te
klagen die dat soort denkbeel
den aanhangt."
De NCRV was gistermiddag niet
bereikbaar voor commentaar.
De documentaire Holland, vaar
wel!, waarin wordt geschetst
hoe Nederlanders tijdens de
Tweede Wereldoorlog meewerk
ten aan de jodendeportaties,
wordt op 3 en lOmei in twee de
len uitgezonden. ANP
ENSCHEDE - Tal van CDA-pro-
minenteq hebben Jan Peter Bal
kenende gewaarschuwd om
geen minister-president te wor
den.
Dat heeft voormalig CDA-co-
ryfee Willem Aantjes gezegd.
Volgens hem vonden mensen als
Wim Deetman, Hans van den
Broek, Bert de Vries en ook hij
zelf dat Balkenende beter tot
zijn recht zou komen als poli
tiek leider in de Tweede Kamer.
Aantjes deed zijn uitspraken af
gelopen weekeinde op een bij
eenkomst van de krant Twent-
sche Courant/Tubantia.
„Balkenende is een man met een
enorm intellect en bagage. Maar
toen hij aangaf per se in het ka
binet te willen als premier,
dacht ik: ben jij ook aangeraakt
door de macht? Denk nou eens
aan de partij!" Aantjes heeft
dan ook geen medelijden met de
onder vuur liggende Jan Peter
Balkende.
Premier Balkenende kampt met
een ernstig imagoprobleem, zo
blijkt uit een enquête die vorige
week in deze krant werd gepu
bliceerd. GPD
pagina 4:
De Jong laakt ontrouw
