'Bel nooit naar de huisarts'
PZC
51 4 ensnsa im i a ra m
De tandarts
zoek hier uw bestemming
ff
Nowy Sacz
zaterdag 1 mei 2004 W19
De Nederlandse gezondheidszorg is soms slechter, soms beter
dan de zorg in de nieuwe Europese landen. De 'nieuwe'
buitenlanders in Nederland prijzen het technische en praktische
werk van de Nederlandse artsen, maar zijn minder te spreken
over hun sociale vaardigheden en bedmanieren. Een Hongaarse
en Poolse familie over hun ervaringen in Nederland.
Door ELLEN VAN DER HART
Tl ip: in Nederland is
het slim om je
klachten te overdrij
ven zodat je arts je
serieus neemt. An
ders wil hij de natuur op zijn
beloop laten, zodat het vanzelf
over gaat. Met aangedikte
klachten wordt er eerder ver
wezen naar de juiste specia
list/arts. Het Nederlandse mot
to 'genezen op natuurlijke wij
ze' wordt door buitenlanders
verafschuwd. Medicijnen zijn
in hun thuislanden vaak de op
lossing voor problemen.
Nog een tip: bel nooit een dok
ter.- Ga rechtstreeks naar het
ziekenhuis zodat je van behan
deling verzekerd bent. Een te
lefoontje naar de centrale huis
artsenpost vanwege angst voor
meningitis leverde de Hongaar
se familie Ferenczi, na vijf mi
nuten gegevens uitwisselen,
niets meer op dan het ant
woord van de medische ency
clopedie. Wel viel er een dok
tersrekening op de mat.
Het fenomeen huisarts is voor
veel buitenlanders onbegrijpe
lijk. Deze verricht een onmoge
lijke taak, is de algemene in
druk: hij moet van alle ziekten,
nieuwe ontwikkelingen en be
handelingen op de hoogte blij
ven. Bovendien moet je per se
bij hem een doorverwijzing ha
len voor een specialist.
In Polen en Hongarije ga je
rechtstreeks naar de juiste spe
cialist met je probleem. Geen
afspraken, geen lange wacht
lijsten. In de private sector
loop je bij wijze van spreken zo
de praktijk binnen van de arts.
Natuurlijk moet je daarvoor
wel betalen. Het is onvoorstel
baar voor de Poolse Eva Bania
en de Hongaren Erzsebet en
Szabolcs Ferenczi dat je met
klachten over je grote teen en
met klachten over de gezond
heid van je kind naar dezelfde
dokter gaat.
Ewa Bania (33) woont met haar
gezin sinds november 2002 in
Nederland. Haar eerste ont
moeting met een huisarts vond
plaats toen haar zeven maan
den oude dochter Carolina al
twee weken aan het hoesten
was. „In Polen komt de kinder
arts thuis. Hier moest ik eerst
naar de huisarts. Hij hoorde
niets en ik moest de natuur
haar gang laten gaan. In Polen
Een tandartspraktijk in Hongarije.
Foto Jénos Mészaros
Nederlandsers besteden over het algemeen meer aandacht aan hun gebit
dan de gemiddelde buitenlander. De Hongaarse familie Ferenczi was bij
voorbeeld verbaasd over het feit dat zoveel kinderen en zelfs volwassenen
hier met beugels lopen. Het niveau van gebitsverzorging ligt in Nederland
hoger dan in hun thuisland.
Toch maken de Hongaren en ook de Poolse familie Bania geen gebruik van
de Nederlandse tandarts. Te duur. Bovendien moet je eerst maar eens een
praktijk zien te vinden die je aanneemt als nieuwe patiënt. Ze zitten alle
maal overvol. Erzsebet Ferenczi is onlangs zelfs even op en neer gevlogen
naar Hongarije voor een tandartsbehandeling. „De ene dag heen, diezelfde
dag behandeling en de volgende dag terug. Het is goedkoper dan een
tandartsverzekering met alle bijkomende kosten hier. Bovendien ken ik
mijn tandarts daar."
Ewa Bania heeft een vriendin die eveneens een retourticket Polen kocht om
van haar tandpijn af te komen. Ook voor hen speelt het probleem een
tandartspraktijk te vinden in Nederland. Beide vrouwen hebben het ver
moeden dat hierbij hun taal ook nog wel eens een probleem kan opleve
ren. De behandeling wordt wel als goed ervaren maar in eigen land kunnen
beiden terecht zonder afspraken. Er wordt meteen afgerekend. In Polen is
bijvoorbeeld het vullen van een tand vier tot zes keer goedkoper dan in Ne
derland. In de private-sector.
wordt meteen antibiotica voor
geschreven. Misschien iets te
makkelijk maar hier lossen ze
alles op door naar de natuur te
verwijzen."
Toen haar dochter toch in het
ziekenhuis terechtkwam,
stond op die koude dag het
raam van de dokterskamer op
een kier. „Het vroor vijf graden
buiten en hij verwachtte dat ik
de kleren van mijn dochter uit
deed. Hij vond het raar dat het
raam dicht moest van mij."
Ewa gaat bij voorkeur niet naar
een dokter in Nederland. Zo'n
drie keer per jaar gaat ze naar
Polen, waar ze naast het bezoe
ken van artsen ook medicijnen
en vitaminen aanschaft. „Ik wil
niet zeggen dat de Nederlandse
gezondheidszorg slechter is
dan die in Polen. Het is anders.
Misschien is deze verzorgings
staat wel beter. Ik weet het
niet. Voor mij is het Poolse sys
teem bekend."
Het Nederlandse systeem is on
duidelijk voor de buitenlander.
Hoe zit het met verzekeringen,
hoe laat ik me doorverwijzen,
waar kan ik terecht met mijn
vragen? De arts zegt bovendien
vaak 'het geneest waarschijn
lijk vanzelf. Misschien is dat
juist heel goed, vragen deze
buitenlanders zich af. Maar ze
zijn het anders gewend.
Polen kent een publieke (gra
tis) en private (meteen afreke
nen) zorg. Je gaat er recht
streeks naar de specialist, zon
der tussenkomst van een huis
arts. „Je weet toch zelf wel
waar het mis is in je lijf." Je
hoeft er geen maanden op een
wachtlijst. Wel moet je meest
al, ook met recept, de medicij
nen zelf betalen. Maar er is
veel in de losse verkoop te ver
krijgen.
„De Poolse zorg is afhankelijk
van inkomen. Volwassenen
met een lager inkomen kiezen
voor zichzelf de publieke sec
tor, terwijl ze met hun kinde
ren naar de private-sector gaan.
Een ander nadeel is dat oude
mensen vaak geen medicijnen
meer kunnen betalen. In de Ne
derlandse verzorgingsstaat ben
je tenminste, ook als je oud
bent, verzekerd van medische
hulp."
De Hongaren Erzsebet (46) en
Szabolcs Ferenczi (44) wonen
sinds vier jaar in Nederland.
Als zij spreken over de Neder
landse gezondheidszorg komt
meteen het autoriteitsgevoel
I w u QMtl pt»l*PlaB,iC f*00"'
dls u 9«n ponwixy., K
wteAnrxAe chnjqe
WtMJ LOOI ÖJZOfderp
ICB.T)
-
fllortililê» (I.V.F.)
Jjg laboratorium
|f|j pacemaker coriWc fl
ffi lyjJolherople
47
p| laboratorium voor pathologische H
PAM.M,
anatomie (P A M M.) 3
patiëntenbelangen
fcjj gynaecologie
logopaedio
pdtiëntonwcrfchtng y
ff! gewtelijko verzorging
longfunctie
pljnbcstnjefcrg
I j Geheugen poli
18
ng| longziekten
plastische cNarjio y
podolherap» IJ
O hoetfunctic
f^| mamma stomazorg
pre operatie»® «rw'eg C
>:£j hacmodiafysc
yX mondhygiënisten
psychiatrie pc*
i' heelkunde
-8
mondziokten tg
psycho'co* rcwHdi
M huidziekten
tjjj
URI
psytftotoglerTwdschp
j i huid- en oedeem therapeute
T maao - darm - lever ziekten
J|
tadtatNttP»
If
Intome geneeskunde
36
jfflj nachtuitgang
intensive care (1CJ
61
H neurofysiologie
<1* B
LVF.
98
m neurologic_Jjj
nfotgwi
R nucleaire geneeskunde^Uj
kaakchlrurgle
70
H I
keel, neus, oorheelkunde
77
fijt oogfunctie
m
(K.N.O)
77
R opemtHïkamemP^"1^I
kindergeneeskunde
35
kortveittn
96
orthopedie
|Üj
g 11-R
R ZHH—- - 1
-
R UI—--R
R -
■I—-
Specialisten kun je in Nederland alleen na een verwijzing bezoeken.
Foto Kees Martens
Erzsebet en Szabolcs Ferenczi.
Foto Jurriaan Balke
ter sprake. „Wij zien dokters
als een autoriteit, hier heeft
men een veel democratischer
houding ten opzichte van me
dici. Voor ons voelt het soms
alsof je bij een Nederlandse
huisarts zelf een diagnose en
behandeling moet bedenken.
Er worden zoveel vragen ge
steld door de arts. Een Hon
gaarse dokter vraagt alleen
naar de symptomen, vertelt je
nauwelijks wat er mis is met
je, maar schrijft altijd medicij
nen voor en eventueel een ver
wij sbrief voor de specialist. Te
genwoordig willen veel Hon
gaarse patiënten meer informa
tie, maar de artsen zijn nog
niet zover."
De medicijnen en onderzoeken
geven de patiënt meer ge
moedsrust, je hebt het idee dat
er alles aan gedaan wordt om
je te genezen, is de ervaring
van de Ferenczis. In Nederland
moeten ze om alles vragen, in
Hongarije wordt de arts boos
als je zelf een behandeling
voorstelt. Tegenover de zwijg
zame Hongaarse dokter staat
de Nederlandse gewoonte om
teveel uitleg te geven.
Deze Hongaarse familie heeft
soms moeite met de Neder
landse doktoren. „Wij zijn op
gegroeid in de veronderstelling
dat de arts weet wat goed voor
je is. Hij is deskundig en be
paalt wat er met je moet ge
beuren." De Ferenczis gaan bij
voorkeur in Hongarije naar de
dokter.
De Hongaarse gezondheidszorg
kent drie 'niveaus': de huisarts,
specialist en het ziekenhuis.
Een patiënt kan altijd recht
streeks afspraken maken. „Het
is wel gebruikelijk om een arts
wat extra te betalen, zeg maar
een fooi. Je kunt niet zeggen
dat het Hongaarse gezond
heidssysteem corrupt is, maar
de extra betaling kan wel hel
pen. Artsen willen eigenlijk
van dit systeem af, maar de pa
tiënten niet."
Echt slechte ervaringen heb
ben ze niet, wel vreemde. „Het
lijkt hier soms wel alsof een
Ewa Bania.
arts bang is om je aan te raken.
Toen ik met mijn zieke zoon
bij de huisarts zat, vroeg hij
aan mij of mijn zoon verho
ging had. Hij stelde voortdu
rend vragen aan me. En omdat
het een arts in opleiding was,
had ik wel moeite met mijn ge
voel voor autoriteit."
Zowel Ewa Bania als Erzsebet
Ferenzci wijzen op het taalpro-
Foto Freekje Groenemans
bleem. „Artsen hebben moeite
met het uitleggen in een ande
re taal, ook wij vinden het
moeilijk om onze klachten dui
delijk te maken in een vreem
de taal."
Szabolcs Ferenczi stelt: „Het
draait natuurlijk om vertrou
wen. In Hongarije kennen we
het systeem, we kennen de lo
kale gewoontes."
Vijfjaar geleden kwam ze naar Nederland.
De liefde bracht haar hier.
Ze verloor haar hart aan een goede vriend
van ons, trouwde met hem en samen zijn ze
inmiddels de gelukkige ouders van een doch
tertje.
In het begin communiceerden we in het
Frans. Later meer en meer in het Nederlands,
ook al heeft ze daar nog steeds moeite mee.
Dat verschrikkelijke Nederlandse alfabet ook
met z'n 26 letters. Het Poolse heeft er maar
liefst 33. En die verschrikkelijke letter H. Ze
maakt er nog steeds een G van.
We praten over van alles en nog wat. Over
Nowy Sacz, het kleine stadje in zuidoost Po
len waar ze opgroeide en waar ze vooral op
regenachtige dagen zo intens naar terug kan
verlangen. Vorige week nog heeft ze me fo
to's laten zien. Het is er onmiskenbaar mooi.
Het landschap is bergachtig. De zilverdistel
bloeit er en in de ochtend hangen er lange
nevelslierten in de dalen.
We praten over 'ons', wij nuchtere Nederlan
ders, die nooit eens spontaan op bezoek ko
men. Die altijd eerst moeten afspreken en die
het feestvieren niet van nature hebben mee
gekregen. In Polen is er op verjaardagen al
tijd muziek en wordt er gezongen en gedanst.
En wij zitten maar een beetje met elkaar te
kletsen met een borrel en een bitterbal.
Ze heeft me verteld over 'vroeger', toen in Po
len alles wat westers was, werd afgeschilderd
als rot, bedorven en slecht. Wie zich niet
plooide naar het communistische stelsel kon
een carrière vergeten. Intellectuelen namen
de vlucht naar Amerika.
We hebben het over mijn werk en over haar
Door Susanne Groeneveld
redacteur en moeder van drtc dochters
studie tot logistiek ingenieur, waarmee ze
hier - door de taalachterstand - zo weinig
kan. Daarom is ze thuisblijfmoeder. Dat vindt
ze een ongekende luxe, maar voor de sociale
contacten zou ze best iets buiten de deur wil
len doen.
In Polen werken alle moeders. Fulltime. Niet
omdat ze dat zo graag willen, maar omdat er
anders niet genoeg geld binnenkomt om van
te leven. Opa's en oma's zorgen voor de op
vang van het kroost. Vanaf hun derde kun
nen kinderen voltijds naar de peuterspeel
zaal.
De laatste tijd hebben we het ook over de
nieuwe EU. Polen is in een euforiestemming.
In de steden staan grote klokken die de da
gen, de uren en de minuten naar 1 mei aftel
len. Alle kinderen kennen het Europalied op
de melodie van de Eurovisietune. Eindelijk
gaat er in Polen geïnvesteerd worden, einde
lijk gaan er nieuwe banen komen en hoeven
de Polen niet meer naar het westen om hier
het werk te doen dat niemand meer wil doen.
Ze verwacht dat veel emigranten zullen te
rugkeren als de economie eenmaal op gang is
getrokken.
'Of ze zelf ook terugwil?*, heb ik haar ge
vraagd.
.Nee, haar thuis is inmiddels hier. Maar
minstens één keer per jaar moet ze terug om
de accu op te laden, naar dat kleine stadje in
zuidoost Polen, Nowy Sacz.
Ons panel test de Tsjechische kruidenlikeur Becherovka,
€13,95 per fles bij wijnhandel Wilri in Eindhoven.
Vera Hoogbergen
49 jaar, moeder van drie
kinderen, peuterleidster,
woont in Eindhoven
Een sterk alcoholische drank. Het lijkt wat op de Nederlandse
kruidenbitter. Het heeft een bittere nasmaak. Voor mij heeft
het een te hoog alcoholpercentage (goed om warm te wor
den in de strenge winterkou). Heel sterke smaak. De drank is
ook te gebruiken als 'mix' in vruchtensap, bijvoorbeeld si
naasappelsap.
Francie Oosterveld
56 jaar, getrouwd, admi
nistratief medewerkster,
woont in Bladel
Bij het zien van de imposante fles met de goudgele kruiden
drank heb je meteen al in de gaten dat het niet om een fris
drankje gaat of om een licht alcoholische drank. Met zijn ka-
neelachtige smaak is Becherovka met 38 procent alcohol, ijs
koud en puur gedronken, vooral voor de liefhebbers van li
keuren een heerlijke drank. De meesten onder ons zullen de
ze drank vooral als een mixdrank prefereren.
Pieter Jongstra
44 jaar, vader van drie
kinderen, it-manager,
woont in Vught
Ik ben niet zo'n liefhebber van allerlei kruidenbitters. Ik kom
uit Friesland, dus heb zo mijn eigen voorkeuren. Maar deze
kruidendrank is in tegenstelling tot andere kruidendrankjes
zacht van smaak. Het neigt naar whisky.
Bart Meeuwis
31 jaar, getrouwd,
marketingadviseur,
woont in Den Bosch
Hier heb ik maar een woord voor: troep. Het ruikt als zoet
gemaakte spiritus en zo smaakt het ook. Het lijkt misschien
nog het meest op slechte Obstler uit Oostenrijk. Het is jam
mer, maar ik zie geen toekomst voor dit drankje op de Ne
derlandse markt, of het moet dan als alternatief voor spiritus
aangeboden worden.
