PZC
Shell op zoek naar gasbronnen
Gescheiden
vaarroutes op
Westerschelde
Onderzoek naar werk in havens
29
Zeeland interessant om gas te winnen uit steenkoollagen door injectie C02
Busbedrijf
MTI staat voor
faillissement
Er komen veel vaker leuke mensen
langs dan botteriken
Tang
Meer vrachtwagens door WCT
Gezamenlijke website industrie
CDA bepleit één lijn minicamping
Kenniscentrum voor toerisme
Shell schrapt
in Nederland
it-banen
Redactie: 0113-315649
avvw.pzc.nl
'ostbus 31, 4460 AA Goes
advertentie-exploitatie:
Noord-en Midden-Zeeland: 0113-315520;
7eeuws-VIaanderen: 0114-372770;
Nationaal: 020-4562500.
donderdag 29 april 2004
Apparaten
herkennen
alleen nepgeld
Unor Jeffrey
Kutterink
GOES - Shell onderzoekt de mo-
jelijkheid om gas te winnen uit
ileenkoollagen door kooldioxi
de (co:) in de bodem te injecte
ren. Zeeland behoort samen met
Limburg, de Peel en de Achter
hoek tot de interessantste gebie
den om die nieuwe techniek toe
te passen, al duurt het nog een
jaar of tien voordat de methode
óp grote schaal te gebruiken is.
Onder de Nederlandse bodem
ileeft net zoveel gas aan steen
koollagen vast als de oorspron
kelijke omvang van de gasbel in
Groningen, denkt Shell. Een ma
aier om dat gas los te weken, is
bet methaan (aardgas) te vervan
gen door kooldioxide.
Een ruilhandel waarmee onder
zoeker Arnold de Vries twee vlie-
p in een klap wil slaan: het
aanboren van nieuwe energie
bronnen en het 'opruimen' van
kooldioxide, een stof die een gro
te rol speelt bij het ontstaan van
hel broeikaseffect.
De Vries werkt op het Rijswijk-
se onderzoeks- en technologie
centrum van Shell en houdt zich
met het ontwikkelen van
nieuwe productietechnieken
van olie en gas.
onderzoek richt zich op
steenkoollagen tot 1200 meter
diepte, In Zeeland gaat het om
Schouwen-Duiveland, Sint Phi-
nd en Tholen. Ook Goe-
ree-Overflakkee valt in het ge
bied.
Steenkool is ontstaan door de sa-
menpersing van plantenmateri-
aal (in het Carboon, tussen de
en 290 miljoen jaar gele
den). Bij dat proces is methaan
ontstaan. Hoeveel is afhankelijk
van temperatuur en de druk
IIEPPEL - MTI, dat het open
baar vervoer in Zuidwest-Dren-
the en in Oss verzorgt, vraagt
vandaag het faillissement aan.
Dal maakte bestuurder E. van
Eijbergen van FNV Bondgeno
ten gisteren bekend. De directie
van het in Meppel gevestigde be-
irijf is niet bereikbaar voor com
mentaar.
3i) de hoofdvestiging van MTI
n Meppel werken zo'n 45 men-
ten. in Oss twintig. MTI staakte
n Oss dinsdagavond al het ver-
■oer. Volgens een woordvoerder
van het bedrijf weigerde de pro
vincie Noord-Brabant nog lan-
•ervoor het vervoer te betalen.
De Brabantse gedeputeerde Jan-
de Jonge reageerde gisteren
•oedend. Volgens hem is de
geldkraan dichtgedraaid, omdat
le provincie nog geld te goed
:eeft van MTI. Het contract met
iet bedrijf loopt op 5 juni af. De
?rovincie onderhandelt met an-
iere ondernemingen om de vier
Kislijnen over te nemen.
De chauffeurs in Drenthe heb-
*n aangegeven voorlopig door
blijven rijden, zolang er nog
nissen en brandstof zijn. Vak
bondsbestuurder E. Pieper
CNV') verwijt de provincie
Drenthe dat ze 'ziende blind' is
jeweest door het openbaar ver
voer uit te besteden aan MTI.
is hem is het bedrijf nooit
inancieel gezond geweest en
toam het de CAO-afspraken
set na. ANP
waaraan de steenkool is blootge
steld. Maar de winbare hoeveel
heid gas in Zeeland, Limburg,
de Peel en de Achterhoek is vol
gens Shell 60 miljard (bewezen),
of 194 miljard (waarschijnlijk)
of 518 kubieke meter (mogelijk).
Daarvoor is respectievelijk 304
miljoen, 1,01 miljard en 2,73 mil
jard ton co, nodig. De totale uit
stoot van het broeikasgas is nu
180 miljoen'ton per jaar. De
techniek om gas uit steenkoolla
gen te winnen is niet geheel
nieuw. In de Verenigde Staten
levert een vergelijkbare metho
de zo'n negen procent van het ge
produceerde aardgas.
Honderden putten
De Amerikanen winnen het gas
echter door water uit de steen
koolformaties te pompen. Het
idee om kooldioxide in te zet
ten, is daar ook nog in studie.
Voor het exploiteren van gas uit
steenkoollagen, zijn niet veel in
stallaties nodig. „Ik denk dat je
enkele honderden putten nodig
hebt om Zeeland uit te nutten.
Een put is niet meer dan een
pijpje dat hooguit een meter bo
ven de grond uitsteekt. Als je er
een paar bomen omheen zet, zie
je er niets van." De enige nood
zakelijke volumineuze installa
tie is een apparaat om de kooldi
oxide onder hoge druk te injecte
ren. „Die kun je ook bij de bron
aan de andere kant van de pijp
leiding zetten. Die hoeft niet in
Zeeland te staan." De techniek
is volgens de Vries nu al econo
misch rendabel. „Dan moet je
de kooldioxide gratis krijgen.
Dat kan bijvoorbeeld door die
af te vangen bij elektriciteitscen
trales of fabrieken."
De aanvoer van de grote hoeveel
heden co, kan alleen via pijplei
dingen, aldus De Vries. Shell be
gint volgende week een proef in
Polen. Niet in Nederland, want
de belangstelling van de over
heid en energiemaatschappijen
is gering. „Zo'n proef kost enke
le miljoenen euro's. En 'er is
toch energie genoeg?' is de ge
dachte." Eind dit jaar moeten
de resultaten bekend zijn. „Val
len die goed uit, volgt een proef
in Limburg. Voor Zeeland staat
geen proef op het programma."
Over een jaar of tien is de tech
niek volop beschikbaar. „Het is
aan de politiek de keuze er geld
in te stoppen. Hiermee kun je je
milieudoelstellingen halen en
ook in de toekomst beschikken
over voldoende energie."
Sandra van Straten achter haar balie in Terneuzen.
door René van Stee
TERNEUZEN - Sandra van Straten
werkt bijna zestien jaar bij het benzine
station aan de Kennedylaan in Terneu
zen. Gemiddeld drie dagen per week
doet ze alle kassahandelingen en zorgt
ze ervoor dat de shop, het terrein en de
pompen er pico bello uitzien.
De aard van de werkzaamheden is gedu
rende die jaren nauwelijks veranderd.
Bij storingen kan Sandra steevast terug
vallen op haar baas of collega's die tech
nischer zijn aangelegd.
„Afrekenen blijft afrekenen, al is de
benzineprijs zowat verdubbeld. Het aan
tal pinbetalingen is enorm toegenomen.
Een stuk veiliger, want hierdoor heb je
veel minder contant geld in kas. Ook
het assortiment van artikelen in de
shop is in al die jaren nagenoeg hetzelf
de gebleven", vertelt Sandra.
De kassa met betaalterminal staat stra
tegisch opgesteld in de shop en ten op
zichte van het opstel terrein. De ver
keerssituatie in de nabije omgeving no
digt niet uit tot hard wegrijden. Daar
door vermoedt Sandra dat ze nauwe
lijks doorrijders heeft. Diefstal in de
shop valt - mede dankzij permanent ca
meratoezicht- volgens haar mee. Ook
twee overvallen met vuurwapens heb
ben haar achteraf weinig gedaan.
„Op het moment zelf was het heel ang
stig, maar toch geen reden om er mee te
stoppen. Ik ben hooguit wat scherper ge
worden op vex-dachte situaties."
De pomp heeft veel vaste klanten. Met
foto Camile Schelstraete
enkele van die mensen heeft Sandra in
de loop der jaren een band opgebouwd.
„Sommigen komen weieens buurten.
Heel gezellig. In feite ben je een sociaal
ontmoetingspunt.
Onbeschofte mensen of botteriken ver
schijnen ook regelmatig aan de balie
van Sandra. Wakker liggen doet ze daar
niet van. „Leuk is dat natuurlijk nooit,
maar ik negeer zulk gedrag. Ze ontne
men me mijn plezier in mijn werk abso
luut niet. Bovendien komen er tien keer
vaker leuke mensen langs."
door Jeffrey Kutterink
GOES - De krapte op de arbeids
markt in de Zeeuwse havens is
voorbij. Bedrijven kunnen veel
makkelijker aan personeel ko
men dan een jaar geleden. Om
een goed beeld te krijgen van de
arbeidsmarkt in de havens,
komt er een nieuw onderzoek.
Een jaar geleden stelde Etin Ad
viseurs uit Tilburg nog vast dat
een tekort aan personeel de
groei van de Zeeuwse havens be-
dreigt. Onderzoekers verwacht
ten dat de krapte op de arbeids
markt snel zou toenemen. Tot
2010 zouden er minimaal 1500
(zonder WCT) en maximaal
ruim 2700 (met WCT) mensen
moeten worden geworven voor
met name lagere logistieke func
ties. Ook, zo luidde de voorspel
ling, zou er meer behoefte zijn
aan administratief en hoger per
soneel. Maar die conclusies zijn
een momentopname, stelt het be
drijfsleven nu vast in gesprek
ken over het rapport. Ze zijn ge
baseerd op gegevens van mei
2002. Zo was Kloosterboer re
cent op zoek naar 20 logistieke
medewerkers en kreeg daarop
een zeer groot aantal reacties.
Ook Cobelfret heeft geen moeite
om personeel te vinden. Binnen
een jaar tijd heeft dat bedrijf
ruim 100 mensen aangesteld.
Die ontwikkelingen, zeggen be
drijven, geven aan dat de ar
beidsmarkt moeilijk te voorspel
len is. Die hangt nauw samen
met economische ontwikkelin
gen. Bovendien blijkt steeds
weer dat de arbeidsmarkt flexi
bel weet in te spelen op over-
schotten en tekorten. Het CWI
(het voormalige arbeidsbureau)
heeft bovendien aangegeven bij
te springen als er problemen
zijn. Het rapport van Etin Advi
seurs dient daarom te worden
geactualiseerd om een beter
beeld te krijgen, vinden bedrij
ven en provincie. Een dergelijk
onderzoek wordt gedaan in het
kader van het opstellen van een
nieuw sociaal economisch be
leidsplan. De nieuwe gegevens
zijn in juni beschikbaar. Daarna
praten de provincie en het be
drijfsleven weer verder.
Ver voordat wouwen wisten dat ze konden
timmeren, bedachten Engelse gereedschap
makers al mooie spullen voor ze. Nu heeft Bahco
iets nieuws vrouwvriendelijks gemaakt. Een gro
te tang voor kleine handjes. Nee nee, de gereed
schapfabrikant heeft liever niet dat we spreken
van vrouwentangen. Vrouwen zijn de doelgroep
niet. De nieuwe kleine watérpomptang met gro
te bek is voor vakmannen en zelfklussers. Pers
bericht van Bahco: 'Voor loodgieters, installa
teurs en veeleisende doe het-het-zelvers die be
hoefte hebben aan compact gereedschap met
extra grote grijpwijdte.' Vrouwengereedschap
bestaat niet. Net zo min als wouwenspijkers en
vrouwenplanken. Toch is er 'vrouwengereed
schap' op de markt en ik heb zelf mede het mis
verstand de wereld in geholpen. Dat was met
een zaag. Timmerlui hebben doorgaans lellen
van handzagen bij zich. Onhandig en zo'n zaag
schrikt af. Het korte zaagje lag in mijn werk
plaats. Een buurwouw zag het liggen en zei
spontaan, ja met zo'n zaag kan ik het ook. Toen
schreef ik over de 'vrouwenzaag'. De fabrikant
smeekte me om de zaag zo niet te noemen omdat
Wouter Klootwijk
hij voor de professionele timmerman ontwik
keld was. En een echte man gaat niet met vrou
wenspullen over straat.
Maar het is geen vrouwenspul. Het misverstand
zit het hem puur in de maat. In Nederland en in
de Verenigde Staten zijn gereedschapssetjes te
koop voor wouwen. Vrijwel gelijktijdig, een
paar jaar geleden, vulden twee wouwen in Ne
derland en in Amerika een koffertje met schatti
ge tangen en een hamertje en brachten het op de
markt. Het Nederlandse kofïertje heet My Tools,
het Amerikaanse heet Barbara K, naar de be
denkster en timmervrouw B. Kavovit. Beide kof
fertjes zien er uit als een beautycaseHet ver
schil met ander gereedschap zijn de afmetingen.
De bedenkers van het vrouwengereedschap zei
den dat de meeste handvatten te groot zijn, dat
wouwen kleinere handen hebben en dat ze een
mannennijptang niet goed kunnen vasthouden.
Dat een kleine nijptang meer ménskracht waagt
dan een grote telde niet.
Magda Berman zelf, de vrouw achter My Tools,
bewees dat vrouwengereedschap niet echt be
staat. Ze liet geen nieuw gereedschap ontwikke
len. Ze hoefde alleen maar aan Nederlandse in
kopers te vragen om in China kleine maatjes ge
reedschap te zoeken. Die waren er gewoon en
zijn er altijd geweest. Kleine waterpomptange
tjes bijvoorbeeld, zo mooi dat je niet begrijpt dat
niet elk kind er een op zijn vijfde vex-jaardag
krijgt.
Nou heeft een klein watex-pomptangetje een klei
ne bek. Andersom bekeken heeft een tang met
een gx-ote bek altijd lange handvatten. Hoe lan
ger handvat, hoe minder ki-acht een mens nodig
heeft om een vastgex-oeste moer los te draaien.
Voor tangen en sleutels met lange handvatten is
niet altijd ruimte. Niet onder de motoi'kap van
een auto, niet in het aanrechtkastje en niet in
het machinekamei'tje van een boot.
Bahco zag het nut van een tang met grote bek en
korte handvatten en maakte een nieuwe kleine
watei'pomptang die ook gx-ote happen nemen
kan. Ook een verstelbare moex-sleutel kreeg een
grote bek aan een kox-t handvat. De handvatten
aan de waterpomptang en de verstelbare moer-
sleutel zijn zo gevox-md dat gebruikex-s zich er
niet snel pijn aan zullen doen en met hun hand
minder makkelijk van de tang glijden. Veiliger
dus. En nu kunnen wouwen met kleine handen
zelf de motor in hun sleepboot vex-vangen.
Heeft Bahco aldus een stap voorxxit gezet in de
beschaving? Prxma nieuwe waterpomptang, ze
ker wel. Maar ik heb een oude tang van het merk
Footpx-int uit Engeland, leeftijd onbekend.
Klein, maar verstelbaar, hij kan eën enorme bek
opzetten. Kox-te handvatten, makkelijk te vex'len-
gen. Ik zet er een stuk stalen pijp op en draai
met de tang alles los wat moervast en alles vast
wat los zit. De tang is onvex-woestbaar. En van
een buitenaards knap design. Hij is te leen voor
gex-eedschapontwerpers (M/V) die even niet
meer weten waar ze het zoeken moeten. Ter in
spiratie.
GOES - Het aantal wachtwagens dat na aanleg van de
Westerschelde Container Terminal (WCT) door Zeeland
rijdt, zal groter zijn dan gedacht. Dat zegt de Statenfrac
tie van Gx-oenLinks. Die liet de berekeningen van de con-
tainex-terminal bij Alphen aan de Rijn los op Zeeland.
Volgens Gx-oenLinks zal het vrachtverkeer met 13 px-ocent
toenemen. De milieueffecti*appoi*tage (MER) meldt dat de
invloed van de WCT niet aantoonbaar is. Het dagelijks
provinciebestuur vindt de wagen van Gx-oenLinks niet in
teressant. Het heeft de opdx-acht gekregen aanvullende on
derzoeken te doen en wacht die x-esultaten af.
VLISSINGEN - Alle gx-ote bedrijven uit het Sloegebied
px-esentex-en zich voortaan op een gezamenlijke website
(www.industx-iegroep.nl). Behalve infox-matie over de be
drijven, staat er ook van alles op over de woon- en leefom
geving, recreatie- en opleidingsmogelijkheden.
Het doel van de industriegx-oep Midden-Zeeland (waax--
van bedrijven zoals Atofina, Delta, Eastman, Heerema,
KSG, Pechiney en Philips lid zijn) is om meer mensen te
interesseren voor het wei-ken in het gebied.
GOES - Alle Zeeuwse gemeenten moeten één lijn trekken
voor houdex-s van minicampings. Dat betekent dat die het
hele jaar door vijftien kampeereenheden mogen hebben.
Dat vindt de CDA-Statenfractie en die roept alle
CDA-fracties in de Zeeuwse gemeenten op om daarvoor
te pleiten.
Minister Veerman (LNV) is van plan het hele jaar door
vijftien eenheden toe te staan (dat is nu nog maximaal 85
dagen per jaar, de rest van de tijd mogen er tien kampeer
eenheden staan). Maar de procedure duurt lang en de
door de minister toegezegde ovex-gangsregeling is er nog
niet. Wel kondigde hij aan dat de regeling er eind dit jaar
zal zijn en dat die met tenxgwerkende kracht vex-x-uiming
van het aantal plaatsen toestaat. Daax*om besloten de ge
meenten Veere en Noord-Beveland inmiddels vijftien een
heden toe te staan.
GOES - In Zeeland is er brede steun voor de opzet van
een kenniscentrum voor toerisme. Dat moet gegevens ver
zamelen over ontwikkelingen van de Zeeuwse economie,
opleidingen geven op gebied van recx-eatie en toex-isme,
fundamenteel (wetenschappelijk) onderzoek doen en een
spil vox-men tussen tal van ox-g'anisaties en instellingen.
Het Bureau Toerisme Zeeland vervult nu een deel van de
taken. De provincie denkt erover die te vex-breden.
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Op de Wester
schelde zullen 'waar mogelijk'
de vaarroutes voor de binnen-
en zeescheepvaart worden ge
scheiden. Minister Peijs van Ver
keer en Waterstaat heeft dit gis
teren laten weten aan de Twee
de Kamer.
Peijs reageert daarmee op een
klacht van de Algemene Schip
pers Vereeniging (AVS) die eer
der dit jaar in Den Haag aan de
bel trok over snelvarende zee
schepen die binnenvaartschip
pers in problemen zouden breng
en. Het Zeeuwse WD-Kamerlid
J. Geluk nam dit op in de Ka
mercommissie Verkeer en Water
staat.
Om goed beslagen ten ijs te ko
men, heeft Peijs eerst de
Vlaams-Nedex-landse toezicht
houder op de Westerschelde, de
Permanente Commissie voor
Toezicht op de Scheldevaart, ge
raadpleegd. In het kader van
het px'ogramma nautische veilig
heid Westerschelde wordt ge-
wex-kt aan maatregelen, deelt de
minister mee. Om kritiek op
Vlaanderen in de kiem te smo
ren (de Vlamingen zouden de
vrije doorvaart op Antwerpen
boven alles stellen), tekent zij
aan, dat ook Vlaanderen daar
volop aan meewerkt.
De oplossing moet echter, aldus
Peijs, niet woi'den gezocht in
snelheidsbepex-kende maatx-ege-
len voor de zeescheepvaart. Die
zijn niet uitvoerbaar, omdat zo
veel vex-schillende zeeschepen
op de Westerschelde varen en de
weersomstandigheden nooit ge
lijk zijn.
Scheiden
Een projectgroep die zich buigt
over de veiligheid op de Wester
schelde, zoekt het volgens Peijs
vooral in het scheiden van ver-
keersstromen.
Op kox-te termijn worden aanbe
velingen van de pi-ojectgx'oep
verwacht. Peijs geeft alvast aan
dat één van de belangTijkste ad
viezen zal zijn 'het waar moge
lijk scheiden van de routes voor
de binnenvaart en zeevaart'. Vol
ledig scheiden kan niet, want
schepen moet elkaar op een ge
geven moment wel kruisen, bij-
voorbeeld bij het invaren van
het Kanaal door Zuid-Beve
land.
Peijs doet ook nog een beroep
op de schippersorganisatie ASV
'om haar leden te overtuigen
van de risico's op de Wester
schelde' en dat de binnenvaax*t
zelf 'alle mogelijke voorzorgs
maatregelen' moet nemen om de
veiligheid te verhogen.
LEIDSCHENDAM - Shell gaat
schrappen in het aantal it-ba
nen. Ook in Nederland zullen
daarbij banen verdwijnen.
In Nederland heeft de mxxltina-
tional momenteel 1100 mensen
in de infonnatietechnologig.
voor een belangrijk deel in Leid-
schendam. Hoeveel arbeidsplaat
sen daax-van worden weggesne
den is nog niet bekend.
Wex-eldwijd komen zo'n 1900 tot
2800 van de 9300 functies te vei-
vallen. In veel gevallen gaat het
om uitplaatsing naar lage-lonen
landen als India.
De operatie is echter ook be
doeld om met minder computer
systemen en standaai'disatie het
aantal wex-knemex-s te verminde-
x-en, aldus een woox-dvoei'der.
Doel is te komen tot kostenbe
sparing.
De centrale ondernemingsraad
van Shell is al enige tijd op de
hoogte van de plannen. Die plan
nen tx-effen vier vestigingen:
naast Leidschendam zijn dat
Houston, Manchester en Kuala
Lumpux-. Eind 2006 moet het he
le proces zijn afgex-ond.
Volgens de Shell-wooi-dvoex-der
zal in Nedex-land hoe dan ook
een gx-ote it-afdeling gevestigd
blijven.
„Het is niet de bedoeling dat
hier a px-iox-i een heleboel banen
verdwijnen, Hoeveel het er zul
len zijn is op dit moment nog
volstx-ekt onduidelijk", aldus de
wooox-dvoex'der. GPD
