VS moeten van Najaf afblijven
Smrwöw!xmawme <n wvouwis mm
PZC
IMF eert Nederlander Polak
als medewerker van eerste uur
PZC
Gsm-revolutie
gaat aan
Eritrea voorbij
Molukken: van
specerijen tot
bloedvergieten
Hezbollah-voorman voorspelt ellende bij aanval op heilige sjiitische plekken
Wfa T666N HflAöHAAT IN...
27 april 1954
dinsdag Tl april 2004
door Daisy Mohr
Het zal voor eeuwen van el
lende zorgen, voorspelt Na-
waf al Moussaoui, hoofd inter
nationale zaken van Hezbollah,
als het Amerikaanse leger de
Iraakse steden Najaf of Karbala
aanvalt. „De repercussies zul
len voortduren tot de dag des
oordeels. Wij zullen iedereen ha
ten die onze heilige plaatsen
ook maar met een vinger aan
raakt. Iemand die een beetje bij
z'n verstand is, haalt zoiets niet
in z'n hoofd."
De door Syrië en Iran gesteun
de Hezbollah wordt door de Ver
enigde Staten en Israël gezien
als het 'A-team' van terroristen,
dat in alle delen van de wereld -
ook Irak - goed georganiseerde
cellen zou hebben. Najaf en Kar
bala zijn belangrijke heilige
plaatsen voor sjiitische mos
lims. Imam Hoessein, kleinzoon
van de profeet, is in Karbala be
graven en het graf van de
schoonzoon van de profeet,
imam Ali - wiens dood de split
sing tussen de soennieten en
sjiieten tot gevolg had - ligt in
Najaf.
Bovendien zijn deze steden be
langrijke kenniscentra voor isla
mitische theologie, waar geeste
lijken worden opgeleid. Voor
sjiieten zijn dit steden om ten
minste eens in hun leven te be
zoeken.
„Als Najaf zou worden aange
vallen, zal dat een enorme reac
tie van de sjiieten oproepen",
denkt ook Nizar Hamzeh, Hez
bollah-specialist en professor
in de politicologie aan de Ameri
kaanse Universiteit in Beiroet.
„Wat er na een aanval precies
gaat gebeuren, weten we pas als
het zover is, maar het is duide
lijk dat het hier om een rode
lijn gaat die niet overschreden
kan worden; de sjiieten in Liba
non en dus ook Hezbollah zul
len massaal gemobiliseerd wor
den."
Hezbollah maakt deel uit van
de Libanese samenleving, heeft
zetels in het Libanese parle
ment en concentreert zich de
laatste jaren op sociale en eco
nomische integratie. Vooral in
het grotendeels door de Libane
se regering genegeerde Zuid-Li-
banon heeft de groepering veel
aanhangers, en Hezbollah
speelt daar een belangrijke
maatschappelijke rol.
Ideologisch is de groepering fel
anti-Amerikaans en na Israël
worden de Verenigde Staten als
grootste vijand beschouwd. De
organisatie zou honderden, mis
schien wel duizenden. Katoes-
ja-raketten hebben die tot ver
in Noord-Israël reiken. Sinds
de aanslagen van 11 september
voeren de Verenigde Staten de
druk op landen in de regio, en
met name Syrië, op om af te
zien van steun aan Hezbollah.
De groepering bereikte een poli
tiek hoogtepunt in mei 2000 -
toen Israël zich terugtrok uit
Zuid-Libanon - en wordt sinds
dien door velen geprezen als de
verzetsgroep die Libanon uitein
delijk van de Israëlische bezet
ting heeft bevrijd. Ze is daarom
een voorbeeld voor veel andere
islamitische groeperingen. Zo
steekt de jonge geestelijke Mo-
qtada al Sadr zijn steun en be
wondering voor organisaties als
Hamas en Hezbollah niet onder
stoelen of banken. Voor de Ame
rikaanse president Bush reden
te suggereren dat er banden be
staan tussen Hezbollah en Al
Sadr en Hezbollah zelfs aanwe
zig is in Irak.
Effect
Nawaf al Moussaoui ontkent dit
laatste. „Het is niet waar wat de
Amerikanen zeggen, wij vervul
len geen rol in Irak. Wij houden
ons niet bezig met de details van
de Iraakse politiek. We zijn
slechts geïnteresseerd in het ef
fect en de consequenties van het
geweld in Irak voor de regio",
zegt hij stellig. „Het Amerikaan
se ministerie van Defensie pro
beert de situatie in Irak te ver
klaren en te verdedigen door an
dere, buitenlandse groeperingen
als schuldigen van de huidige
chaos aan te wijzen. Maar daar
mee doeri de Amerikanen de
waarheid geweld aan. Want ik
kan je verzekeren dat de huidi
ge gewelddadige confrontatie
tussen hen en Irakezen het resul
taat is van hun eigen optreden",
zegt hij. Wat verwarrend is, is
dat er in Irak ook twee Iraakse
groeperingen opereren onder de
naam Hezbollah - wat partij
van god betekent.
Maar deze Hezbollah Movement
of Iraq en Iraqi Hezbollah heb-:
ben beide duidelijk te kennen ge
geven dat de naamsovereen-
komst niet meer dan toeval is.
Ook Hamzeh kan zich nauwe
lijks voorstellen dat Hezbollah
actief is in Irak. „Natuurlijk
kan een individueel Hezbol-
lah-lid Irak gewoon bezoeken,
maar als groepering blijft men
afzijdig. Bovendien heeft Al Sa-
dr's groep Hezbollah echt niet
nodig, wat betreft mankracht en
expertise.
Sjiitische groeperingen sympa
thiseren vanouds met elkaar en
hebben waarschijnlijk ook wel
onderling contact, maar dat be
tekent nog niet dat ze ook echt
samenwerken."
Moussaoui zou het liefst zien
dat de bezetting van Irak snel
voorbij is. „Irak moet zo snel mo
gelijk weer soeverein zijn. De
Amerikaanse plannen voor Irak
en de regio beloven geen stabili
teit en de houding van Washing
ton ten opzichte van deze regio
is niet constructief. De inwoners
zijn op zoek naar een ander ge
zag dat de Amerikaanse rol kan
overnemen", zegt hij, om in poë
tisch Arabisch te besluiten met:
„Europa is de hoop voor een
nieuwe weg. Momenteel is vrede
in deze regio een fata morgana,
door stormen aan het oog ont
trokken." GPD
pagina 5
doden in Fallujah
door Eelco van der Linden
De enige echte revolutie
die zich in Afrika vol
trekt, is technologisch van
aard en heet mobiele tele
foon. Het enige land dat hard
nekkig 'nee' blijft zeggen te
gen het apparaat heet
Eritrea. Omdat het de veilig
heid en zuiverheid van de
marxistische staat zou onder
mijnen.
Geen ander nieuw fenomeen,
materieel of immaterieel,
heeft in korte tijd het leven
in Afrika zo ingrijpend veran
derd als de mobiele telefoon.
Sociale contacten, zaken, vei
ligheid, maar ook democratie
en mensenrechten zijn de win
naars. Al in meer dan dertig
landen is de mobiele telefoon
de traditionele en krakende
landlijn voorbijgestreefd.
Het gaat echter niet goed in
de zwaar bevochten strook
land aan de Rode Zee. Het re
gime van president Isaias Afe-
werki is in de greep van zwa
re paranoia, ziet overal vijan
den en lijkt zich voor te berei
den op weer een oorlog met
aartsvijand Ethiopië. De ge
ringe speelruimte die de vier
miljoen inwoners al hadden,
is tot dichtbij nul gebracht.
De media liggen aan de ket
ting, kritische journalisten
verdwijnen, net als andere po
litieke tegenstanders. Jonge
ren moeten voor onbepaalde
tijd hun militaire of civiele
dienstplicht vervullen en krij
gen geen uitreisvisa.
Het verbod op mobiele telefo
nie past in dit steeds benauw
der wordende beeld. Niet dat
de autoriteiten er helemaal
niet aan willen. Een paar we
ken geleden werd bekendge
maakt dat ook Eritrea zijn
eerste aanbieder zou krijgen.
Maar die biedt zijn diensten
alleen aan de regering aan,
het diplomatieke corps en en
kele hulporganisaties,
massa moet uitkijken naj
een ander spel. En dat is zui
voor een volk dat bij de om:
hankelijkheid in 1993 desys
pathie van de hele wercj
had. Het land had er toen de
tig jaar oorlog opzitten ti
het veel sterkere, en doori
wisselend de Sovjet-Unie 9
de Verenigde Staten gesteu
de, Ethiopië.
De eerste jaren waren veelt*
lovend. Het Volksbevrijdin$
front voor Eritrea bevestigd
haar faam door onderwijs)
emancipatie - de 30.000 vrw
welijke soldaten waren dep;
1 asters van het leger - ei
warm hart toe te dragen,!
stapte met een moden
grondwet de nieuwe tijd ii
Guerrillaleider Isaias Afewe
ki werd hoog aangeslagen ai
nieuwe president.
Geschiedenis
Maar dat is allemaal geschx
denis. De spanningen met ba
nu van zee afgesneden Ethw
pië bleven en ontaardden!
1998 in een voor allen eva
bloedige als zinloze grenst»
log. Het conflict eindigde ft?
meel in 2000 - er werd tot
een door VN-soldaten gec®
troleerde bufferzone ina
steld - maar de onrust bles
Ethiopië's recente weigert
om de door internationale 0
perts vastgestelde grens tee
kennen, bracht Eritrea we
in oorlogsstemming.
En passant veranderde hl
land in een authentieke,!
zichzelf gekeerde, eenpartii
staat. Het moderne, geëmat
cipeerde karakter is verdij
nen. De wereldwijd gepreza
vrouwen van het land zijl
hun voor Afrika zo bijzonde
re positie - recht op eigei
dom, scheiding, voogdij vo«
kinderen - kwijt. Een mobiel
tje is voor hen even ver we
als hun oude glorieuze statui
GPD
door Patrick Selbach
Na een periode van relatieve
rust is de slepende vete tus
sen islamitische en christelijke
Molukkers dezer dagen weer
bloedig aan de oppervlakte ge
komen. De bijna 75.000 vierkan
te kilometer grote Indonesische
eilandengroep is daarmee op
nieuw het toneel van religieus
geweld.
De Molukken-archipel omvat
ten twee provincies: Molukken
(hoofdstad Ambon-Stad) en
Noord-Molukken (hoofdstad
Temate), en tellen ruim twee
miljoen inwoners. De bevolking
is zeer gevarieerd van samen
stelling door de aanwezigheid
van oorspronkelijke Maleiers in
het westen en Papoea's in het
oosten en voorts door een men
geling van nieuwkomers uit Por
tugal, Nederland en vooral uit
Java. De godsdiensten islam
(15e eeuw) en christendom (17e
eeuw) kregen vooral aanhang
langs de kusten van de circa dui
zend eilanden
Monopolie
De Molukken zijn lange tijd
hoofdzakelijk in verband ge
bracht met specerijen; met na
me nootmuskaat uit de centrale
eilanden en kruidnagel uit de
noordelijke. Die werden al door
heel Azië verhandeld door India
se, Chinese en Arabische handel
aren, toen de Europeanen ze
zelf kwamen halen. Dat waren
Portugezen in 1511. Er kwamen
voorts Spanjaarden, Britten en
Nederlanders (1599). De laat-
sten kregen uiteindelijk de over
hand en monopoliseerden de
handel.
De onderwerping van de eilan
den verliep zeer bloedig. In de
negentiende eeuw verloren de
specerijen hun economische
kracht en de Molukken werden
een economische 'achterbuurt'
van Nederlands-Indië. Kolonia
le heersers 'investeerden' in de
christelijke bevolking van de
Molukken, omdat die betrouw
baarder en nuttiger zou zijn
dan met-christelijke bevolkings
groepen in de 'gordel van sma
ragd'.
Na de Tweede Wereldoorlog ont
wierp Nederland voor de Moluk
ken een autonome staat,
Oost-Indonesië. Kort na de onaf
hankelijkheid in 1949 werden
de Molukken echter onderdeel
van een sterk gecentraliseerd In
donesië.
Christenen op de zuidelijke ei
landen kwamen daarom in 1950
in opstand met hun kortstondi
ge Republiek van de Zuidelijke
Molukken (RMS). Zij vormden
een 'regering in ballingschap'
van de RMS. Die bestaat nog
steeds in Nederland, hoewel de
aanhang op de Molukken ge
ring is.
Verschuiving
De christenen vormden tot de
georganiseerde immigratie van
de Javanen vanaf de jaren ze
ventig een ruime meerderheid
op de Molukken en domineer
den de samenleving. Naar schat
ting 69 procent van de bevol
king was christelijk in de jaren
zeventig. Eind jaren negentig
was dat ergens tussen eenderde
en de helft. Deze dramatische
demografische verschuiving
heeft tot veel spanningen ge
leid. Die kwamen in januari
1999 bij een onnozel incident
tot uitbarsting. Een islamiti
sche buschauffeur kreeg ruzie
met een christelijke passagier.
Daarop volgden bloedige ge
welddadigheden die eigenlijk
nog steeds voortduren.
Vredesakkoord
In februari 2002 tekenden de
strijdende partijen een vredes
overeenkomst. Dat leidde even
wel niet tot een daadwerkelijke
vermindering van de spannin
gen tussen de twee bevolkings
groepen.
De centrale overheid in Jakarta
bleef de noodtoestand tot sep
tember vorig jaar handhaven.
Vooral door het optreden van
de radicale, later ontbonden,
moslimgroep Laskar Jihad
bleef het geweld oplaaien. Naar
verluidt stonden de strijdkrach
ten Laskar Jihad oogluikend
toe.
Slachtoffers
De strijd op de Molukken heeft
de afgelopen jaren naar schat
ting aan zeker negenduizend
mensen het leven gekost. Con
servatiever schattingen gaan
uit van zeker vijfduizend do
den, ANP
door Sal Stam
Ooit deelde hij een kamer met Jan Tin
bergen, de bekendste econoom die Ne
derland voortbracht. Nu, zo'n zestig jaar la
ter, houdt hij kantoor in het gebouw van
het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in
Washington. Koos Polak: niet zo beroemd
als Tinbergen, maar binnen het IMF een be
grip. Vandaag wordt hij op een speciale bij
eenkomst van hel IMF in het zonnetje gezet
in verband met zijn negentigste verjaardag.
De econoom Polak heeft het IMF van begin
af aan meegemaakt. Toen het gros van de
huidige medewerkers nog geboren moest
worden, schoof hij namens Nederland aan
bij de conferentie in het Amerikaanse
plaatsje Bretton Woods in 1944. Deze bij
eenkomst was de aanzet tot de oprichting
van het fonds en de Wereldbank, die zich
bezighouden met macro-economische stabi
liteit en ontwikkeling van arme landen.
Kort na de oorlog kwam Polak bij het IMF
in dienst, waar hij de onderzoeksafdeling
ging leiden. Later maakte hij deel uit van
het dagelijks bestuur. En nu, op hoge leef
tijd, is hij er nog steeds, zij het onbezol
digd, zonder secretaresse, maar met een ei
gen kamer. Hij komt wanneer hij wil, zet
uit eigen beweging advies op papier en dat
is het dan. „Ik ben hier gewoon. Deze ka
mer is een erkenning voor wat ik voor het
fonds heb gedaan. Het is voor het fonds aar
dig dat ik hier nog rondhang."
Polaks belangrijkste bijdrage was zijn on
derzoek naar de vraag hoe het kwam dat
landen in financiële moeilijkheden zaten en
om die reden bij het IMF aanklopten voor
een lening. Het probleem werd destijds
vooral veroorzaakt doordat die landen te
veel geld schepten. Er klopten regeringen
aan bij banken voor allerlei zaken waar
voor eigenlijk geen middelen waren. Polak
ontwierp een methode waarbij dit pro
bleem in kaart werd gebracht. Tot op de
dag van vandaag heet dit het Polak-model.
Daarin zit ook een controlemechanisme
waarmee het fonds kan zien of landen hun
beleid verbeterden.
Terugkijkend kan de Nederlander tevreden
vaststellen dat het model heeft gewerkt, al
is het de laatste twintig jaar minder toepas
baar. „Je kunt er niet meer klakkeloos op
af gaan. Het model was in hoofdzaak geba
seerd op de veronderstelling dat landen
moeilijk in het buitenland geld konden le
nen. Dat is veranderd omdat de kapitaal
markt wijd open is komen te liggen." Op
het IMF is in de loop der tijd nogal wat kri
tiek gekomen. Het fonds zou er een te neoli
berale koers op nahouden. Polak vindt dat
die kritiek zeker tegenwoordig minder op
zijn plaats is. „De hele aanpak is nu veel
minder rigoreus dan tien jaar geleden."
Ook ten aanzien van de bestrijding van ar
moede heeft het fonds zijn leven gebeterd.
„Zo'n vijftien jaar geleden zei het fonds: ar
moedebestrijding is een zaak van het land
zelf. Een regering kreeg als opdracht zijn
begrotingstekort op orde te brengen om zo
in aanmerking te komen voor een lening.
Hoe ze dat deed moest ze zelf uitzoeken. Ze
kon ziekenhuizen sluiten, met alle gevolgen
vandien. Zo is het fonds zich veel meer be
wust geworden van het armoedeprobleem
en de vraag hoe de debiteurenlanden dit
proberen op te lossen."
Wennen
Polak weet zich nog te herinneren dat de on
langs afgetreden directeur van het IMF,
Horst Kohier, nog even aan dit idee moest
wennen toen hij in Washington aankwam.
„Kohier had het idee dat armoedebestrij
ding het fonds niet aanging en dat die arme
landen het zelf maar moesten zien te
rooien. In een paar weken tijd hebben de
HELIKOPTERDIENST - Zee
land is bij uitstek geschikt
voor een experimentele heli-
kopterdienst vanuit het wes
ten des lands. Dat zegt voorzit
ter C. Kolff van-de Koninklij
ke Nederlandse Vereniging
voor Luchtvaart. Op die ma
nier kan de provincie volgens
Kolff uit haar 'luchtvaartisole-
ment' worden gehaald. De be
langstelling blijkt groot, veel
gemeenten hebben zich na de
ramp aangemeld om in een he-
likoptemet te worden opgeno-
BOERENLEENBANK - Met
het openen van een twee ton
Ooit deelde hij een kamer met Nederland bekendste econoom Jan Tinbergen, en nog steeds
werkt de vandaag negentig jaar geworden Koos Polak bij het IMF in Washington, foto ANP
mensen hier dat uit zijn hoofd gepraat."
Het IMF heeft zijn 'clientèle' in de loop der
tijd flink zien veranderen. Waren het kort
na de Tweede Wereldoorlog juist de indus
trielanden die hulp kregen van het fonds,
nu zijn dat in hoofdzaak arme landen en de
zogeheten opkomende markten. Daardoor
is ook het IMF zelf veranderd. „Je hebt nu
de geldschieters en de geldkrijgers", zegt
Polak. Het is hem een doom in het oog dat
de macht binnen het IMF bij het Westen is
komen te liggen. De dominantie van de G7
(de zeven rijkste industrielanden, de Vere
nigde Staten voorop) noemt hij een 'onde
mocratische ontwikkeling'.
Vandaag kan Polak in goed gezelschap te
rugkijken op zestig jaar IMF. Interim-direc
teur Anne Krueger en de Britse topbankier
Andrew Crockett zullen bij die feestelijke
gelegenheid het woord voeren. ANP
zware kluisdeur is gisteren
Souburg het nieuwe gebo
van de Coöperatieve Boen
leenbank in gebruik genora
Het is voor het eerst in i
40-jarig bestaan dat de ba
een eigen gebouw krijgt.
GEZONDHEID - De gezon
heid van de Zeeuwse scha
gaande jeugd gaat achten
Dat blijkt uit het jaarvers!
over 1953 van de schoolarts*
dienst Oost-Zuid-Bevelai
De oorzaak is nog onbekeni
maar het staat vast dat hetm|
steeds slecht is gesteld meti
persoonlijke verzorging en bj
onderhoud aan de scholen.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationpark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Middelburg:
Buïtenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax: (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454647
Fax: (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden:
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag)
per maand: 19,45
per kwartaal: 56,60
per jaar: €217.00
Voor toezending per post geldtel
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand vw
het einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 31,4460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,20
zaterdag: 1,70
Alle bedragen zijn inclusief 6% BW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig de
Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de Regelen
voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax: (0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes'
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord-en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax:(0114)372771
Internet: www.pzc.nl/adverteren
n voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van I
aan ons verstrekte gegevens hebben wl| opgenomen in een besta
(abonnementen)admmistratie en om u te (laten) informeren over v
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of c
et Wegener-concern DeiW"
id dat wordt gebruikt vooio*
joru relevante dienstenen*
>or ons zorgvuldig geseled*
schriftelijk melden bij: PZt
Behoort tot WGGGNGR
