Koude rillingen
in Brazilië
Reis in 5 clicks
(nuskracht
Avontuurlijk afdalen in diepe kloven
ïGERARD CHEL
Dl
r
Het toeristische stadje Praia do Forte.
pwinding op het
veerpontje. In het
halfschemer van de
rivier, contouren
;de kade in zicht, doemt een
[pbootje op dat recht op ons
IJoerst. Schroeven in de achter
schuimend water voor de
!g. Een paar seconden later
w.jort de pont zich midscheeps
ie sleper. Het ongeluksbootje
akt zich snel uit de voeten,
in het kielzog een waterval
nofc onvervalste Braziliaanse
sken. 'Ik ga vaak met dit
otveer', zegt iemand, 'soms
jpt het vast op een zandbank,
een aanvaring had ik nog
meegemaakt.' We lachen
Ja spanning uit ons lijf. En de
irm gebrande pinda's, aan
»rd gekocht bij een van die
r), Éere verkopers, kraken nog
dier tussen de tanden,
t pontje tussen Porto Seguro
Arraial d'Ajuda is een ver-
al apart. Bij gebrek aan beters
«ineen ponton een veerboot-
in elkaar gefrutseld. Een sleep-
Mt, met touwen aan de zij-
mtvastgezet, stuwt het karkas
»r de golven. Simpel, maar
«manoeuvreert wat lastig en
stuurman mist het zicht op
andere kant. Het duurt ook
sen voordat de overtocht be
nt Niet dat er geen aanbod is,
Kgendeel, maar gevaren
alleen volgens een tijd-
«ema. Zelfs in Brazilië,
in strak rooster past helemaal
niet in dit land van salsa en lam
bada. In dit land waar de vele ar
men op straat meer lol hebben
dan de weinige rijken achter
hun gesloten gevels. In dit enor
me land, waar tijd niet bestaat
en haast in het lokale woorden
boek niet voorkomt, en waar ie
der stadje nog trots is op de ei
gen cultuur.
We gaan op excursie naar de bin
nenlanden van Bahia. Naar Len-
góis, een voormalige diamant
stad die het hoofd boven water
weet te houden dankzij de toe
rist. Wel een actieve toerist,
want Lengóis is het vertrekpunt
voor uren- of dagenlange hikes
door het natuurpark Chapada
De koffer gaat
mee in de
kruiwagen
Diamantina. Ter plekke kun je
tochten boeken en gidsen rege
len. Voor ons staat Roy Funch
klaar, bioloog en ooit Ameri
kaan - maar dat was in een vorig
leven. Initiatiefnemer en eerste
directeur van het natuurpark.
Hij voert ons door een mini-re
genwoud, langs oude paden, tij
dens de diamantwinning door
slaven aangelegd. We zwem
men en eten een broodje in de
poel bij een duizenden jaren
oude, licht glooiende, rotsforma
tie. Waar je vanaf kunt glijden
om in het zwarte water te plon
sen dat onze lichamen verras
send oranje kleurt. Komt door
het vele natuurlijk afval op de
bodem, legt Funch uit.
Magnifiek uitzicht
Hij troont ons ook mee naar
Morro do Pai Inció, een hoog ge
legen plateaugebergte op een
uur rijden van de stad. Een ca-
nyon-achtige omgeving met een
magnifiek uitzicht, waar we zit
tend in stilte tussen cactussen,
orchideeën en parkieten, de ver
re zonsondergang op ons laten
inwerken. 'Als iemand zich ver
bonden wilt voelen met de aar
de, dan doet hij dat hier', roept
iemand. Funch glimlacht. 'Dit is
zó prachtig.' Van de weerom
stuit kopen we beneden zaad-
kralen van een groepje jongens.
Voor nog geen drie euro.
's Avonds toont Lengóis haar an
dere kant. De allercharmantste
bevolking slentert door steeg
jes, hangt uit ramen, staat in
deuropeningen van de veelkleu
rige huisjes. Die, zo laat een van
hen ons breedlachend zien, so
ber zijn ingericht met alleen het
meest noodzakelijke - waaron
der natuurlijk een tv. En Maria-
beeldje. De jeugd groept bijeen
in vermoedelijk het enige café
met een pooltafel. Te vroege
moeders sjouwen met baby's, te
vroeg gerimpelde mannen luis
teren op een pleintje naar een
orkest en ergens in een bar
speelt een bandje. Zo hadden
we ons Brazilië voorgesteld.
Bahia is een populaire kustpro
vincie, met vele honderden kilo
meters strand, beschermd door
kokospalmen en mangrovestrui
ken. Ons verblijf op zo'n fraai
paleisje van zand wordt inge
luid door tractoren en kruiwa
gens. Het transport naar het ter
rasvormige Morro de Sao Paulo
lukt nog net per vliegtuigje, een
maal geland houdt alle modem
vervoer op. Een tractor met kar
brengt ons tot het dorp.
Over zandweggetjes gaan we te
voet verder en onze koffers wor
den op kruiwagens geladen en
de heuvel op gesjord. Taxi heeft
een grapjurk op de zijkant van
een kruiwagen geschilderd. Ner
gens ter wereld zulke zwetende
'taxidrivers' gezien.
Morro is luilekkerland. Overdag
zwemmen, snorkelen, duiken,
zonnen, 's Avonds lichtjes op
het strand, fruitbarretjes er
naast, en ergens laait een kamp
vuur. En ook hier gaat de zon ge
weldig onder, het fraaist te zien
vanaf het oude Portugese fort
waar toeristen als wij en verlief
de stelletjes uit het dorp vanaf
de kantelen naar het westen tu
ren. Bezuiden de evenaar, staat
onze wereld op z'n kop. Dolfij
nen, vlak voor de kust, begelei
den ons op de terugweg naar on
ze pousada.
En dan het vertrek. Op het vlieg
veld van Porto Seguro gaat spe
ciaal voor ons 's avonds het eni
ge winkeltje nog even open. Er
draait een dvd van zangeres Ma
ria Bethamina. Bahia's trots die
met haar melancholieke stem
overal triomfen viert. Zij geeft
op de valreep iets wat we nét no
dig hadden. Koude rillingen. Zo
hoort een afscheid te zijn.
Zuid-Amerika
Salvador
Qj
Porto Seguro
Rio de Janeiro
Mooi
maar arm
Brazilië is een van de verre bestemmingen die sedert ongeveer
een halfjaar door veel touroperators voor relatief weinig geld wordt aan
geboden. Er zijn al reizen te boeken vanaf 399 euro, maar reken gemid
deld op iets meer voor een negendaagse trip. Omdat Brazilië erg groot is,
qua omvang het vijfde land ter wereld, wordt slechts een bepaalde re
gio bezocht Populair is de provincie Bahia, maar ook de streek rond For-
taleza aan de noordkust
De vliegtijd is zo'n tien uur vanaf Amsterdam, en dankzij het
aangename klimaat kun je er het hele jaar terecht. Vrijwel nie
mand spreekt een vreemde taal, dus neem een Portugees
woordenboek mee. Een'visum is niet nodig, wel een pas
poort dat bij terugkeer nog minimaal zes maanden geldig is. Informeer
bij GG&GD (of www.lcr.nl) naar noodzakelijke inentingen. Het land
hoort bij de toptien van de wereldeconomieën, maar omdat vijf procent
van de bevolking de helft van het kapitaal beheert, leeft driekwart van de
170 miljoen Brazilianen in armoede en moet zien rond te komen van
zo'n zestig tot tachtig euro per maand. Als toerist kun je geconfronteerd
worden met kinderarbeid en (kind)sekstoerisme
Algemene informatie: Tourism Office of the Embassy of Brazil, Mauritska-
de 19, 2514 HD Den Haag, tel. 070-302 39 59,
e-mail: visit.brazil@planet.nl
Het pla-
Morro do
Pai Incio
zaterdag 24 april 2004 W1
Informatiemarkt
Sfeer snuiven in
reisboekenwinkels
In een goede reisboekenwinkel zijn de vakan
tiekriebels niet meer tegen te houden. De
mooiste kaarten hangen aan de muur, overal
staan globes en kasten vol met boeken, en het
personeel houdt niet op met het vertellen van
de meest fantastische vakantieverhalen. Wij se
lecteerden vijf winkels waar reisliefhebbers ze
ker eens binnen moeten stappen. Degenen die
buiten het bereik van de winkels wonen, kun
nen online de sfeer opsnuiven en daar meteen
een bestelling doen.Tilburg: www.reisboekwin
kelatlas.nl; Amsterdam: www.piedaterre.nl/ho-
mepaqina.htm; Arnhem: www.denoorder-
zon.nl: Groningen: www.dezwerver.nl: Den
Haag: www.denhaaq.orq/livinqstone.
Brazilië is een van die verre
vakantiebestemmingen waar een
prijzenslag over is losgebarsten.
Voordatje er erg in hebt, zitje
voor zeshonderd euro, of minder,
negen dagen in Bahia, een
populaire kustprovincie. Waar je
koffer weliswaar op een
kruiwagen belandt, maar dat ligt
niet aan de lage prijs.
over fietsvakanties
Plannen voor een fietsvakantie in eigen land ol
ver daarbuiten? Dan is het wellicht handig de
open dag te bezoeken van fietsvakantietour
operator Cycle Tours. Morgen, van 11.00-17.00
uur, kan men terecht in en om het Tolhuis aan
de Buiksloterweg 7a in Amsterdam-Noord. Er
worden die dag ook nog drie fietstochten ge
houden en er zijn kinderactiviteiten. De dag is
gratis, wel graag aanmelden via tel. 020-521 84
00 of via e-mail sales@cycletours.nl.
Kelten vieren
May Day met muziek
May Day op 1 mei kenmerkt het begin van de
zomer volgens de Keltische kalender. Dat is
ook de datum waarop in Wales veel festivitei
ten in de open lucht en de natuur beginnen. In
mei zijn er diverse muziekevenementen in toe
ristisch aansprekende plaatsen, zoals het Llan
gollen International Jazz Festival (9-11 mei) in
het noorden van Wales. De kleinste stad van
Groot-Brittannië, het vroegere pelgrimsoord
St. Davids, organiseert het klassieke Cathedral
Festival (29 mei-6 juni) in, uiteraard, de grote
kathedraal. Meer informatie: Visit Britain, tel.
020-689 00 02, www.visitbritain.com/nl.
Slapen bij Nederlanders
in Nieuw-Zeeland
In Nieuw-Zeeland wonen om en nabij dertig
duizend Nederlanders. Een aantal van hen
heet bezoekers van harte welkom in hun Bed
8i Breakfast. Zoals Tina en Jan Bakker in Ore-
wa, en Ali en Douwe Visser in Rotorua. Bij de
B&B van Rob en Coby Staleman in Christ-
church krijgen fietsers een aantrekkelijke kor
ting. Camperreizigers kunnen hun camper
plaatsen op de campground van Patrick en Ja-
nette in Awanui. Nasi goreng en zuurkool met
worst staat op het menu van het Dutch 'n' Deli
Cafe van Joyce en Willem Kranenburg in Tau-
ranga. Een lijst met 'Nederlandse' ovemach-
tingsadressen in Nieuw-Zeeland staat op
www.nieuwzeelandplein.nl.
Wandelingen in Nederland
op een grote kaart
Het Wandelplatform heeft onlangs de Over
zichtskaart Nederland Lange-Afstand-Wandel-
paden editie 2004-2006 uitgebracht. De kaart
biedt allerlei informatie over wandelen in Ne
derland; naast de Lange-Afstand-Wandelpaden
is er ook aandacht voor andere bewegwijzerde
routes. Verder geeft de kaart veel informatie
over overnachten onderweg, websites, handige
wetenswaardigheden en
dergelijke. Op de voorzij
de van de kaart staat een
overzicht van alle Lan-
ge-Afstand-Wandelpaden
(LAW's) in Nederland. De
circa veertig LAW's vor
men een landelijk net
werk van zo'n zevendui
zend kilometer. De kaart
is voor 3,30 verkrijg
baar bij onder anderen
ANWB/VW-kantoren en
gespecialiseerde boek
handels.
De baai
van Morro
de Sao
Paulo.
Tt-t -waar is lu
V J als je he
W/ Die vra<
V wijl ik v
iar is het Woonbootmuseum
het nodig hebt?
vraag welde in me op ter
wijl ik van het Amsterdamse
Straal Station naar de Raamstraat
randelde. Via mijn mobiele telefoon
Mik net bericht gekregen dat de me-
&rmet wie ik een afspraak had drie
«artier verlaat was. Het leek me een
kaal tijdoverschot om iets kleins te be-
Mitigen. Maar hoewel ik van een eerde-
grachtenwandeling onthouden had
iiter ergens in Amsterdam een woon
st lag waar je tegen betaling in mocht
rondkijken, wist ik de ligplaats niet
neer.
onpaar stappen verder liep ik er van-
tegenaan. Aan de Prinsengracht te-
ïnover nummer 296 en op de hoek van
kElandsgracht, huist de Hendrika Ma-
toZe is een voormalig zeilend bedrijfs-
■örtuig dat tot zeven jaar geleden ook
*ht bewoond werd. Het schip dateert
M1914 dus het wordt dit jaar 90.
Mat ik over de loopplank op het dek
wam moest ik bukken om langs een
topje in de roef te belanden. 'U zult ver-
Md staan van de ruimte en het comfort
Sa boord!' beloofde het museumfolder-
Door DIRK MULDER
tje. Dat klopt, maar ik was nog meer on
der de indruk van een sfeer waar we in
het Nederlands zo'n prachtig vierletter
woord voor hebben: knus. Op de Gezellie
barometer scoort de Hendrika Maria
minstens knuskracht 12. Dat komt ook
omdat het museum niet moeilijk doet.
Je kunt overal gewoon op de stoelen
gaan zitten en je mag fotograferen watje
maar wilt.
Bij de kaartjesverkoper bestelde ik een
kopje koffie. Zittend aan een tafel waar
op een Perzisch kleedje lag, dronk ik het
op. Ik kreeg er een nostalgisch koekje bij
waarvan ik de naam. Jan Hagel, al bijna
vergeten was. Tevreden keek ik om me
heen. Mij kregen ze voorlopig niet weg.
Sterker nog, ik wilde hier blijven wonen.
Een kort na mij binnengekomen Japanse
bezoekster leek daar anders over te den
ken. Hoe langer ze rondliep, hoe zorgelij
ker ze eruit begon te zien. Totdat ze voor
zichtig een deur opendeed die toegang
gaf tot een brandschoon toilet en een
kleine doucheruimte. Dat was een hele
opluchting, ik zag een grote glimlach op
haar gezicht verschijnen.
Maar we moesten heus niet denken dat
leven op een boot altijd een pretje was,
volgens het documentatiemateriaal dat
op tafel ter inzage lag. Een ijzeren schip
wordt iedere drie jaar naar het dok ge
sleept voor een kostbare onderhouds
beurt. En als het echt koud wordt is het
nog een heel gedoe om te zorgen dat de
waterleiding niet bevriest. Bovendien, er
valt bijna iedere dag wel iets te repare
ren, te schilderen of in te vetten.
Ach, dat ontmoedigingsbeleid begrijp ik
wel. Ze willen natuurlijk niet dat ieder
een op het water gaat wonen.
Toen riep de afspraak en moest ik af
scheid nemen van de Hendrika Maria.
Gelukkig kan ik af en toe virtueel op be
zoek. Dankzij www.woonbootmuseum.nl.
Canyoning is een snel groeiende
buitensport. Er is veel leesvoer
te vinden over deze spectaculai
re outdoorsport, maar nog nooit
was er een boek in de Nederland
se taal. De Apeldoomse buiten
sporters Han Keuning en Kathin-
ka Bosveld hebben daar verande
ring in gebracht. Van hun hand
is 'Canyoning een avontuurlijke
sport' verschenen.
Keuning en Bosveld zijn fervente
outdoorsporters en hebben van
hun hobby hun beroep gemaakt.
Met hun Apeldoomse bedrijf Es
calade verzorgt het stel klimcur-
sussen, canyoninglessen en out-
doorreizen voor jong en oud. De
nieuwste trend is de outdoorva-
kantie voor het hele gezin.
Canyoning is het jongste onder
deel op het gebied van berg
sport. Canyoning is het afdalen
in diepe kloven die uitgesleten
zijn door erosie, meestal veroor
zaakt door wind en water. Soms
ontstaan kloven door vulkanis
me of aardbevingen. Doordat er
verschillende aardlagen vrij ko
men te liggen ontstaat een
schouwspel van kleuren en rots-
vormen.
De ontstaanswijze van een ca
nyon bepaalt voor een groot ge
deelte hoe de mens zich door
een kloof zou moeten voortbewe
gen. Wandelend, met hier en
daar een afstap, door abseils te
maken, of wadend.
Het boek van Keuning en Bos
veld beschrijft verschillende
technieken om een canyoning-
tocht veilig te volbrengen. Al is
het lezen van het boek en het
toepassen van de technieken
geen honderd procent garantie
voor een veilige tocht, zo meldt
het voorwoord.
'Er zijn altijd risico's', aldus Han
Keuning. 'Kortgeleden is er nog
een zeer ervaren canyoninger
door een vallende steen overle
den. Dat is niet te voorkomen. In
formatie geven en gedegen te
werk gaan kan wel ongelukken
voorkomen. Mensen moeten,
naast het toepassen van de aan
geleerde technieken, zoveel mo
gelijk kunnen inschatten wat
hen te wachten staat.' Om die re
den is in het boek ook ruimte ge
reserveerd voor de geologie, de
flora en fauna en meteorologie.
'Het is zinvol als mensen enigs
zins kunnen inschatten of er
zwaar weer in aantocht is',
meent Keuning. 'Kleine signalen
en aanwijzingen in de natuur
kunnen van essentieel belang
zijn.' Zo kan een plotselinge re
genbui in een canyon voor veel
problemen zorgen. In 1999 kwa
men in de Zwitserse Alpen acht
tien toeristen om tijdens een ca-
nyoning-expeditie in een kloof
in de buurt van Interlaken. Ze
werden tijdens een afdaling over
vallen door een watervloed.
Risico's of niet, de mysterieuze
canyons hebben al eeuwenlang
een onweerstaanbare aantrek
kingskracht op de mens, zo valt
te lezen in het hoofdstuk over de
geschiedenis. In 1869 ontdekte
speleoloog Matei bij toeval een
canyon tijdens een ontdekkings
tocht naar een grot. Toen nog ge
huld in Lederhosen en wollen
trui. In 1889 maakte Lucien Biet
in de Spaanse Sierra de Guara
Geliefd gebied voor canyoning i<
de Little Swiss Grand Canyon.
van zo'n ontdekkingtocht een
ware sport. Tegenwoordig heeft
vrijwel elk Europees land met
een canyongebied zijn eigen
sportbond, die zorgt voor de vei
ligheid in de canyons en ook de
bescherming van het milieu.
RIA WILLEMSI
'Canyoning een avontuurlijke
sport' door Han Keuning en Kathin
ka Bosveld, ISBN 9080863610, is ver
krijgbaar bij buitensportzaken.
www.escalade.nl.
