Slechte gewoonten zijn zeer taai
Moebarak gaat zijn eigen weg
PZC
Olievraag drijft
benzineprijzen op
Premier Vajpayee
van India wordt
bijna zeker herkozen
riAj
Gezondheid lagere sociale klassen slechter dan die in hogere milieus
17 april 1954
zaterdag 17 april 2004
Volgens een onderzoek van het
instituut Nivel gaat de gezond
heid van mensen uit lagere socia
le milieus veel harder achteruit
dan bij de rest van de bevolking.
Ext ra overheidsgeld voor onder
wijs en volksgezondheid om de
achterstand in te lopen blijken
niet te helpen. Jongeren nemen
de slechte gewoonten van hun
ouders over.
door Dick Hofland
Ze zijn over het algemeen dik
ker, hebben een hoger cho
lesterolgehalte en roken meer.
Mensen uit de lagere sociale mi
lieus hebben daardoor veel
meer klachten en kwalen en
gaan gemiddeld ook veel eerder
dood dan de rest van de bevol-
king.
„Veel mensen met een lage oplei
ding zijn zich er veel minder
van bewust hoe belangrijk ]e le
vensstijl is en wat de gevolgen
daarvan zijn'', zegt Wilco Berg
hoek. Hij is twintig jaar huis
arts in Amsterdam en zijn pa
tiënten zijn niet allemaal arm,
maai' ook niet rijk.
Berghoek heeft in het recente
verleden gezien hoe veel mensen
uit de scheepsbouw op zijn
spreekuur kwamen nadat ze
werkloos waren geworden. „Ver
lies van werk, zeker als het te
gen je zin is, leidt tot veql klach
ten. Mensen voelen zich nutte
loos. Als je dan ook nog eens een
minimuminkomen hebt en geen
uitzicht op verbetering is de el
lende nauwelijks te overzien."
Uit een onderzoek van het Nivel
bleek deze week dat de gezond
heid van mensen met een lage
opleiding, laag inkomen en geen
werk veel harder achteruit gaat
dan bij andere groepen van de
bevolking. Vooral het aantal
klachten over hoofdpijn, rug
pijn, lamme benen en lusteloos
heid is veel groter dan bij hoger
opgeleiden. Nieuw is dat overi
gens niet. De uitkomsten bevesti
gen eerdere onderzoeken op dat
gebied. Berghoek: „Als je een re
delijk of goed inkomen hebt,
f 2004
Tijdens de opening van de Nationale Sportweek, gesponsord door McDonald's, eet een meisje een hotdog. P<
verbod voor alle vetmakers, die door mensen in lagere sociale mileus volgens onderzoek meer worden gei
re milieus.
ben je bijvoorbeeld veel eerder
geneigd drie keer per week naar
de sportschool te gaan dan wan
neer je een minimuminkomen
hebt waarvan je een gezin met
twee of drie kinderen moet on
derhouden. En omdat er geen
geld is voor ander vermaak,
blijf je voor de tv hangen en eet
je ongezond. Bovendien blijven
die mensen roken, niet zelden
uit gewoonte of verveling."
Frans van Eek, plaatsvervan
gend directeur Amsterdamse
Huisartsenvereniging (AHV)
concludeert ook dat gezondheid
zowel te maken heeft met oplei
dingsniveau als met inkomen.
„Over het algemeen wordt in de
lagere sociale milieus minder be
wust omgegaan met eten en be
wegen, twee zaken die zéér bepa
lend zijn voor de gezondheid.
Hoger opgeleiden eten lang niet
altijd even gezond, maar als ze
voor fastfood kiezen, nemen-ze
toch veel vaker een relatief ge
zonde magnetronmaaltijd dan
een hamburger, waarvoor de la
ger opgeleiden vrijwel altijd kie
zen. Daarnaast eet die laa'tste
groep thuis op zich wel gezond,
maar veel minder afwisselend
dus eenzijdig en daardoor per
saldo toch een stuk ongezonder
dan hoger opgeleiden." In de la-
tici zinnen op een reclame-
mtigd dan door mensen uit hoge-
foto Harmen de Jong/GPD
gere sociale milieus wordt ook
minder bewogen. De kinderen
doen wel aan sport, meestal
meer dan hun ouders, maar toch
minder dan in hoger opgeleide
gezinnen. „Kinderen in hogere
sociale milieus zitten in veel
meer sportclubjes", zegt Van
Eek.
„Gezond eten en regelmatig be
wegen leiden in de regel nu een
maal tot een betere gezondheid.
Daarom is het extra zorgwek
kend dat veel kinderen te zwaar
zijn en die vind je vaak ook
weer het meest in de lagere mi
lieus." Er zijn sterke vermoe
dens dat de toename van het
overgewicht bij kinderen te ma
ken heeft met het ontwikkelings
niveau van de ouders, maar ech
te wetenschappelijke bewijzen
zijn daar nog niet voor. Van
Eek: „Het ligt voor de hand dat
het in lagere milieus ten eerste
om de primaire levensbehoeften
gaat. Als je keihard moet wer
ken om net genoeg geld te heb
ben om je kinderen te eten te ge
ven, zit je toch in een heel ande
re situatie dan ouders die iets la
ten bezorgen."
Collega's van huisarts Berghoek
die in zogenoemde achterstands
wijken werken, voelen zich on
der druk staan door de vele vra
gen van hun patiënten. „Een
blaasontsteking is prima te be
handelen, maar als mensen kla
gen over hoofdpijn, rugpijn, lam
me benen en je vindt niets, dan
geeft dat een machteloos gevoel.
Omdat je er niets aan kunt
doen. Zo hebben mensen gere
geld klachten omdat ze een
slechte woning hebben. Maar ze
kunnen niet verhuizen, omdat
ze geen geld hebben."
Extra geld
In 1997 al voorspelde het Rijk
sinstituut voor Volksgezondheid
en Milieu dat de achterstand
van mensen met een lagere oplei
ding, allochtonen, dak- en thuis
lozen en alleenstaanden zou toe
nemen. Mede op basis daarvan
heeft de rijksoverheid daarna
extra geld uitgetrokken voor on
derwijs en gezondheidszorg om
die achterstand te verkleinen.
Nu blijkt dat het zelfs niet is ge
lukt de achterstand op hetzelfde
niveau te houden. Berghoek:
„Geld voor onderwijs is uitgege
ven aan achterstallig onderhoud
van gebouwen. Dat leidt niet di
rect tot een betere opleiding,
waardoor kinderen de slechte ge
woonten van hun ouders blijven
overnemen." GPD
door Maurice Wilbrink
De benzineprijs staat op
het hoogste niveau in
drie jaar en blijft maar door
stijgen. Marktleider Shell ver
hoogde de prijs van de meest
verkochte benzinesoort, euro
loodvrij, deze week naar
1,245 euro per liter. Ook in
andere West-Europese lan
den en in de VS lopen de ben
zineprijzen op.
De wereldwijd sterk toene
mende vraag naar ruwe olie
(de grondstof voor benzine en
diesel) is een van de verklarin
gen voor de prijsverhogingen.
Handelaren speculeren daar
naast op een groeiende vraag
naar benzine en diesel vanwe
ge het naderende vakantiesei
zoen, een periode van het jaar
waarin velen er met de auto
op uit trekken.
Stijgende benzineprijzen sug
gereren schaarste, maar daar
van is -nog- geen sprake. In
Noordwest Europa - waar de
grootste raffinaderijen staan
in de regio Antwerpen-Rotter-
dam - is sprake van overcapa
citeit. „De petrochemische in
dustrie zou hier zonder pro
blemen in staat moeten zijn
om tegemoet te komen aan
extra vi'aag naar autobrand
stoffen", zegt directeur Boot
van de Vereniging Nederland
se Petroleum Industrie.
Bijgesteld
Schaarste doet zich wel voor
op de markt voor ruwe olie.
De groeiende wereldhandel
lokt meer vraag uit dan eer
der werd verwacht. Het Inter
nationaal Energie Agent
schap (IEA). adviesorgaan
van 26 geïndustrialiseerde
landen, heeft zijn schattingen
aangaande de wereldcon
sumptie van olie voor dit jaar
al een paar keer naar boven
bijgesteld.
De extra vraag komt vooral
uit de VS, de grootste oliecon
sument ter wereld, en uit Chi
na. China importeerde vu
jaar 35 procent meer olie dj
het jaar ervoor. Het feg
koopt nu vooral in de Golf#,
gio.
De economieën van China e
de VS groeien hard en da-
weet energie. Daarnaast ie-!
ten oliehandelaren aiüü
scherp op de voorraad^,
ming in de belangrijkste e®.
nomieën.
Volgens deskundige Cyb'
Widdershoven (Meditên©
nean Energy Political R^
Consultancy) hebben de pefc
chemie en staalbedrijven u
Westerse landen het afgelo
pen jaar op hun olievoorra
den ingeteerd. Zij gokten»
op dat ze die later tegen lage,
re handelsprijzen zouden k©.
nen aanvullen. Widdersho
ven: „Nu de prijzen niet da-
len, moeten ze wel de mark!
op om te kopen. Dat zore,
vöor extra vraag."
Ook de Amerikaanse o'
heid heeft zich als een g
inkoper gemeld op de wereld!
markt. Dat vloeit voon
een besluit van de rege-
ring-Bush om de Amerika©,
se strategische oliereserves te
verhogen. Widdershote
schat dat dit tot een exte
vraag leidt van 1,5 miljoen va
ten per dag op een totale we
reldvraag van ruim
joen.-
Grote olieproducenten en ex
porteurs zetten intussen de
kraan nog wat wijder open
om aan de vraag tegemoet te
komen. Dat kan blijkbaarzon-
der dat de prijs instort, Ze
gaan Saoedi-Arabië en Koe
weit ruim over de onlangs bin
nen het Opec-kartel afgespro
ken productiequota heer
Irak heeft de productie
ruwe olie inmiddels opge
schroefd tot het niveau v©
voor de Amerikaanse inval
Ook landen die geen deel m:-
maken van Opec, zoals R
land, hebben hun product;
de laatste maanden verhoogd
GPD
door Aad Luymes
De sterrenwichelaars in In
dia doen goede zaken in de
aanloop naar de verkiezingen,
die 20 april beginnen. Menig po
liticus gelooft, tegen beter we
ten in, toch liever een astroloog
dan de opiniepeilingen. Volgens
de prognoses is het vrijwel ze
ker dat de huidige premier,
Atal Behari Vajpayee van de
hindoeïstische Bharatiya Jana
ta Partij (BJP), aan de macht
blijft.
De 79-jarige, maar nog vitaal
ogende Vajpayee weet zich popu
lair en probeert daaruit in ver
vroegde verkiezingen munt te
slaan. Aanvankelijk stonden die
voor oktober gepland, maar de
BJP hoopt met de bejaarde Vaj
payee als leider goed te scoren.
De partij hoopt te profiteren
van de groeiende economie,
waardoor het enorme land (met
ruim een miljard inwoners) zich
in rap tempo ontwikkelt.
De hindoepartij van Vajpayee
heeft gezworen het land, dat in
sommige delen nog bijna middel
eeuws aandoet, in de vaart der
volkeren op te stoten. Als het
aan de BJP ligt, is India in 2020
een economische en militaire su
permacht. „India staat op het
punt een grote sprong voor
waarts te maken", aldus Vaj
payee, die de bevolking op het
verarmde platteland wegen en
voorzieningen voor drinkwater
belooft. De afgelopen jaren
groeide de economie met circa 8
procent en het einde is nog niet
in zicht.
De BJP denkt bovendien te kun
nen profiteren van de snel verbe
terende relatie met aartsrivaal
Pakistan, waarmee India al drie
keer in oorlog is geweest. Een
ontwikkeling die twee jaar gele
den nog niet voor mogelijk werd
gehouden. Toen dreigde een vier
de oorlog tussen beide kern
machten. Ook werkt de BJP-re-
gering aan een oplossing voor
de kwestie-Kashmir. Sinds de
separatisten in deze deelstaat in
1989 in opstand kwamen, zijn al
meer dan 40.000 mensen gedood
en vele tienduizenden ontheemd
geraakt. Vajpayee beschouwt
het als zijn persoonlijke op
dracht om het uit 1948 dateren
de conflict met Pakistan en de
kwestie-Kashmir op te lossen.
Volgens peilingen kan de rege
ringscoalitie rekenen op 50 tot
70 procent van de stemmen. De
politici willen echter niet het ge
vaar van een slecht regensei
zoen lopen. In het verleden
werd de regerende partij vaak
de dupe van extreme droogtes,
als de moessonregens uitbleven,
of van overstromingen en aard
verschuivingen door extreem
zware neerslag.
Vandaar dat niets aan het toe
val wordt overgelaten en de par-
lemensverkiezingen buiten het
regenseizoen, in de lente wor
den gehouden op 20, 22 en 26
april en op 5 en 10 mei. Op 13
mei worden de stemmen geteld.
Met 670 miljoen kiesgerechtig
den is India de grootste demo
cratie ter wereld. De verkiezin
gen zijn over vijf dagen uitge
smeerd om de functionarissen in
staat te stellen per trein naar de
in totaal 700.000 stemlokalen in
de 28 deelstaten te reizen. Ruim
130.000 militairen reizen mee
om de orde te handhaven.
Seculier
Voorheen stemden de meesten
van de 120 miljoen moslims in
India traditiegetrouw op de se
culiere Congrespartij, maar
daar lijkt nu verandering in te
komen. De gematigde Vajpayee
'doet het op economisch gebied
zo goed dat zelfs moslims nu ver
klaren op de hindoeïstische BJP
te gaan stemmen.
Dit ondanks de vele bloedige
botsingen tussen hindoes en
moslims. Nog maar twee jaar ge
leden werden in de staat Guja
rat 2000 moslims door fanatieke
hindoes gedood om de moord op
ruim veertig geloofsgenoten te
wreken.
Waarnemers menen d^t de ver
wachte verkiezingsoverwinning
voor de BJP vooral een persoon
lijke triomf wordt voor Vaj
payee.
„De mensen weten dat hij de eni
ge is die de regering een gematig
de koers kan laten varen", aldus
een commentator. Velen vrezen
een radicalisering, als Vajpayee
opstapt.
Van de oppositiepartijen is de
Congrespartij onder leiding van
Sonia Gandhi de belangrijkste.
De partij was sinds de onafhan
kelijkheid jarenlang aan de
macht, maar verloor de verkie
zingen in 1996.AJVP
De deal die de Israëlische pre
mier Sharon en de Amerikaanse
president Bush deze week slo
ten over de terugtrekking van Is
rael uit de Gazastrook, kreeg we
reldwijd aandacht. Veel meer
dan het bezoek dat de Egypti
sche president Moebarak drie
dagen eerder aan Bush bracht.
Toch was dat bezoek mogelijk
beslissender dan Sharons visite.
doorCarel Goselinq
In Duitsland staat hij bekend
als een pragmaticus die steeds
naar mogelijkheden zoekt om
vrede in het Midden-Oosten te
brengen. Moehammed Hosni
Moebarak (75), president van
Egypte sinds 1981. Voordien
hielp hij als rechterhand van
zijn voorganger Anwar al Sadat
bij het tot stand komen van het
vredesverdrag tussen Egypte en
Israël van 1979, beter bekend
als het akkoord van Camp Da
vid.
Sadat bekocht het sluiten van
vrede met 'de vijand" met zijn le
ven. Sindsdien heeft Moebarak,
met succes, gebalanceerd op het
smalle koord tussen vrede bewa
ren met Israël en solidair zijn
met de Palestijnen. dan wel de
Arabische wereld die hen on
voorwaardelijk steunt.
Moebarak haat de belangstel
ling. Van interviews en grote
shows moet hij niets hebben.
Hij werkt liever onopvallend
achter de schermen. In eigen
land heeft hij afgerekend met ra
dicale moslims en de Egyptische
economie weer op de been gekre
gen.
Potje breken
Bovendien kan hij door de vrede
met Israël in dat land, en in
Amerika, een potje breken.
Egypte is groot (25 keer Neder
land) en telt 70 miljoen inwo
ners. Daarmee is het een groot
macht in de regio. Aangezien
het ook sponsor is van de Pales
tijnse zaak, is het van groot be
lang voor Israël en Amerika de
relatie met Egypte goed te hou
den.
Het was dan ook niet voor niets
dat twee hoge Israëlische ambte
naren recentelijk in Den Haag
wel iets wilden zeggen over de
Israëlische plannen om de Ga
zastrook te verlaten, maar op
merkingen over de rol van Egyp
te toch echt 'off the record'
moesten blijven.
Zonder hen te citeren was de
boodschap echter duidelijk:
President Hosni Moebarak tijdens de persconferentie die hij afgelopen week in de VS gaf samen met
zijn Amerikaanse ambtsgenoot George W. Bush. foto Jason Reed/RTR
Egypte gaat uit eigenbelang ak
koord met het Israëlische plan.
Moebarak deed precies dat, de
ze week in Washington. Natuur
lijk moet het Israëlische voorne
men passen in de context van
het internationale vredesplan
voor het Israëlisch-Palestijnse
conflict, de zogeheten 'route
kaart'.
En natuurlijk moet elke Israëli
sche stap vooraf besproken wor
den met de Palestijnen.
Maar verder? Moeberak zei dat
Egypte bereid is Palestijnse poli
tiemensen te trainen, zodat die
straks in Gaza rust en orde kun
nen handhaven. Verder wil hij
de grenzen met Egypte dicht
gooien om wapensmokkel naar
Gaza te voorkomen. Hij zal zelfs
extra Egyptische troepen langs
de grens met Gaza stationeren.
Moebarak zei diverse keren dat
Egypte niet van plan is rust en
orde in Gaza met eigen mensen
af te dwingert. De Palestijnen
moeten dat zelf doen, stelde de
.president, ook al om zijn vrien
den niet voor het hoofd te sto
ten.
De president erkende onlangs in
de Franse krant Le Figaro dat
de Palestijnse Autoriteit (het Pa
lestijns bestuur) verlamd is.
Toch vindt hij dat de Pales
tijnen over de middelen moeten
beschikken om Gaza effectief te
besturen 'anders is het een
vruchtbare bodem voor terroris
me'.
En dat is nou juist wat hij niet
wil. Want met meer terrorisme
zou hij harder moeten optreden,
met mogelijk gevolg dat radica
len in zijn land zich tegen hem
zullen keren. Moebarak wil het
Israëlisch-Palestijnse conflict
juist oplossen om de economi
sche groei in eigen land gaande
te houden en omliggende landen
mee te trekken. Geen wonder
dus dat hij president Bush voor
stelde om tot een soort vrijhan
delszone te komen van Egypte
en de VS, en voorstel waarop
Bush niet meteen in ging.
Met de Gaza-deal wint Moeba
rak aan alle kanten en houdt ie
dereen te vriend. Ook de Pales
tijnen, omdat Israël bezet ge
bied opgeeft en zij daar de kans
krijgen te bewijzen dat ze zich
zelf kunnen besturen. Lippen
dienst aan de routekaart hoort
daarbij, net als het pleidooi om
de Palestijnen overal direct bij
te betrekken.
Ingewikkeld
„Het is een erg ingewikkeld pro
bleem", zei Moebarak in Was
hington. Maar hij heeft een op
lossing gevonden die vooral de
belangen van zijn eigen land
dient. Als de routekaart dan ook
nog tot een Palestijnse staat
leidt, is dat helemaal mooi. Is
het dan vreemd dat hij in Israël
als groot leider wordt bestem
peld? GPD
SCHELDE - N.V. Koninklijke
Maatschappij De Schelde
trekt zich terug uit de vlieg
tuigbouw. Per 1 mei neemt
Fokker de fabriek in Dor
drecht over. De vervaardiging
van licht metaal en ketelonder
delen wordt voortgezet in Vlis-
singen. Ook werknemers uit de
zware plaatmakerij worden
overgeplaatst naar Vlissingen.
SNEEUWSTORM - Zweden,
Oostenrijk en Italië werden gis
teren, op Goede Vrijdag, geteis
terd door sneeuwstormen. In
Zweden raakten een pont en
een Frans .vliegtuig in de pro
blemen. In Italië richtte de
sneeuw veel schade aan in ta
nen en boomgaarden.
OUDSTE - Mevrouw J. vas
Oosten-de Feuchier, de oud;:;
inwoonster van Middelburg. 3
gisteren 101 jaar geworde
De burgemeester en de a
missaris van de Koningin fe-
men haar feliciteren.
VAKANTIE - Een aantal le
deren uit het rampgebied Is
deze zomer drie weken op va
kantie in Friesland. Het gse
vooral om kinderen uit Scho>
wen-Duiveland, Kruininge
en Tholen. Vorig jaar wase
een zelfde actie.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationpark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax: (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454647
Fax: (01111454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldleen
toeslag)
per maand: 19,45
per kwartaal: 56,60
per jaar: €217.00
Voor toezending per post geldt eer.
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice,
Postbus 314460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1.20
zaterdag: 1,70
Alle bedragen zijn inclusief 6%BTU
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig de
Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de Regel©
voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax:(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes)
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord-en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax: (0114)372771
Internet: www.pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden muioors
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener concern uew^_
aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt gebruiktv0?
(abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u rolevante <!'eni,e"
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan ku
zersserv.ee, Postbus 314460 AA Goes.
ons zorgvuiais a"-pyr t
iriftehik melden bi rS-
BehOOrt tOt wgggngr
t
