Ziekenhuizen met de billen bloot
PZC
Liefde is over tussen het ANC
en de Inkatha Freedom Party
PZC
Nederlands leger
is getraind voor
gij zelingssituaties
Verdieping
Openheid blijkt moeilijk voor van oudsher gesloten organisaties
14 april 1954
woensdag 14 april 2004
In Nederland wordt dit jaar
voorzichtig een begin gemaakt
met het meten en vergelijken
van prestaties van ziekenhui
zen. In Groot-Brittannië wor
den sinds een paar jaar sterren
uitgedeeld aan goede en slechte
ziekenhuizen. Met wisselend re
sultaat.
door Harm Harkema
Op verzoek van minister Hoo-
gervorst van Volksgezond
heid lichten managers van
TPG-post licht de zorg door.
Hun mond valt soms open van
verbazing, blijkt uit een verhaal
in het weekblad Medisch Con
tact.
Zo kwamen de onderzoekers in
een ziekenhuis waar een chi
rurg 6,5 uur nodig heeft voor
een bepaalde operatie, terwijl
een collega dezelfde operatie in
een uur klaart. Werkt de één
overdreven langzaam, of is de
ander misschien onzorgvuldig
snel? Kunnen ze misschien iets
van elkaar leren? Voor de hand
liggende vragen, maar ze wor
den niet aan de orde gesteld en
de huidige toestand blijkt dood
leuk bestaan, merkten de
TPG-managers. Medisch specia
listen zijn doorgaans machtige
eigenheimers. Als ziekenhuisdi
recties de specialisten met hun
wagen zouden confronteren,
zou dat zelfmoord zijn, aldus de
TPG-managers.
Het ministerie is de vele onbe
spreekbare zaken in de zieken
huiswereld beu. De zorg kan
veel doelmatiger, vindt Hooger-
vorst, en een van de middelen
om dat te bereiken, is het meten
van de medische prestaties van
ziekenhuizen. Die dienen vervol
gens openbaar gemaakt te wor
den, zodat ze met elkaar vergele
ken kunnen worden.
Blijken bijvoorbeeld in een be
paald ziekenhuis bovengemid
deld veel patiënten doorligplek-
ken of wondinfecties te ontwik
kelen of sterven er opvallend
veel hartpatiënten, dan kan de
vraag worden gesteld hoe dat
komt. Doet het ziekenhuis iets
fout? Daarover is nu niets be
kend, en ziekenhuizen weten
vaak ook onvoldoende van el
kaar om van collega's te kun
nen leren.
De ziekenhuiswereld heeft
schoorvoetend medewerking
toegezegd, maar staat deson
danks bijzonder huiverig tegen
over de invoering van de zogehe
ten prestatie-indicatoren. Open
heid is moeilijk voor een sector
die van oudsher geslotenheid ge
wend is.
Het ministerie probeert niet in
een keer van de vloer op de zol
der te springen, maar maakt
een voorzichtig begin met de
prestatiemetingen. „Het is een
leerproces", zegt Fransien van
ter Beek van de inspectie voor
de gezondheidszorg. „We begin
nen met een halffabrikaat waar
al doende nog veel aan getim
merd en geschaafd dient te wor
den."
Schandpaal
Er komt vooralsnog dan ook
nog geen 'Michelingids' waarin
goede ziekenhuizen met sterren
worden beloond. Al is het al
leen al om in deze beginfase de
wankelmoedige medewerking
van de ziekenhuizen niet al te
veel op de proef te stellen. Een
belangrijk argument is ook dat
prestatiemetingen mogelijk mis
leidende resultaten te zien zul
len geven, waardoor ziekenhui
zen ten onrechte aan de schand
paal zouden kunnen worden ge
nageld.
Bijvoorbeeld: is een ziekenhuis
met een hoog sterftecijfer per
definitie slechter dan eentje
met een laag sterftecijfer? Dat
hoeft niet. Een ziekenhuis kan
bijvoorbeeld zó goed zijn, dat er
veel patiënten worden opgeno
men die elders zijn uitbehan-
deld. Algemene sterftecijfers
zijn vooralsnog dan ook niet op
genomen in de Nederlandse
prestatielijst, al is het alleen al
om te* voorkomen dat mensen
voorbarige conclusies trekken.
van onze redactie binnenland
De beelden van de gegijzelde
en met de dood bedreigde
Japanners in Irak brengen de
oorlog daar een stuk dichterbij.
De kans dat ook Nederlandse
militairen of burgers het slacht
offer worden van een gijzeling,
lijkt ineens veel reëler. Bij de
fensie liggen de draaiboeken
voor die situaties al klaar en de
militairen hebben op het hart
gedrukt gekregen in situaties
als deze rustig te blijven.
Paniek maakt de gijzelnemers
nerveus en dat lijdt niet zelden
tot geweld tegen de gijzelaars.
De bewijders of onderhande
laars mogen (bij directe onder
handelingen) de gijzelnemers
ook niet in de ogen kijken, want
dat maakt de terroristen ster
ker. De militairen moeten ver
der vooral laten blijken dat ze
de situatie de baas zijn en rus
tig en langzaam handelen en on
derhandelen.
De dialoog met de gijzelnemers
zal in Irak vermoedelijk weinig
helpen. Op zo'n moment ligt het
voor de hand om te proberen de
gegijzelden te bevrijden. Maar
dan moet wel bekend zijn waar
ze zitten en hoe de gijzelnemers
zijn georganiseerd. De bevrij
ders moeten bij een bevrijdings
poging het risico voor lief ne
men dat een of meerdere gijze
laars gewondraken of omko
men.
Nederland heeft verschillende
goed getrainde teams die in een
dergelijke situatie ingezet wor
den. Bij een gijzeling in Irak
ligt het voor de hand dat de ma
riniers van de bijzondere bij
standseenheid (BBE) in actie ko
men. Deze eenheid werd in
1973 opgencht na een gijzelings
drama tijdens de Olympische
Spelen in München. Bij een be
vrijdingsactie van de Duitse po
litie kwamen toen negen door
Palestijnen gegijzelde Israëli
sche atleten en een agent om.
Bij het vertrek naar Irak is in
de trainingen al rekening gehou
den met de mogelijkheid dat de
militairen gevangen genomen
worden, Daarom is ze geleerd
dat ze het beste kunnen vluch
ten tijdens de eerste seconden
en als ze worden verplaatst of
de bewakers worden afgelost.
Verder móet de militair zoveel
Dit jaar wordt een voorzichtig begin gemaakt met het meten en vergelijken van prestaties in ziekenhuizen.
In Groot-Brittannië heeft de re
gering minder scrupules. Daar
worden ziekenhuisprestaties
sinds 2001 op tientallen terrei
nen met elkaar vergeleken en
openbaar gemaakt, compleet
met algemene sterftecijfers en
een eindbeoordeling met maxi
maal drie sterren voor de beste
en geen sterren voor de slecht
ste ziekenhuizen. Met de billen
bloot dus.
Dat het gerenommeerde Royal
Brompton Hospital in Londen
steevast een hoog sterftecijfer
heeft, wordt door eenieder voor
kennisgeving aangenomen. Het
publiek weet immers best dat
het Royal Brompton een gespe
cialiseerd hart- en longzieken
huis is met vrijwel louter zwaar
zieke patiënten.
Moeilijker wordt het voor zie
kenhuizen die geen plausibele
verklaringen voor slechte cij
fers kunnen bieden.
Een ziekenhuis in Kent bijvoor
beeld kreeg in 2001 nul sterren
omdat te veel operaties op het
laatste nippertje moesten wor
den afgezegd en omdat te veel
patiënten er binnen dertig da
gen na een operatie stierven.
Het ziekenhuis bleek slecht ge
organiseerd.
Managers zijn vervangen, de or
ganisatie is aangepast en het zie
kenhuis werd dit jaar beloond
met drie sterren.
Zo bezien is het bikkelharde 'na
me and shame' systeem een
groot succes, en de overheid
maakt er dan ook goede sier
mee. „De kwaliteit is er duide
lijk door verbeterd", aldus Ge
zondheidsminister John Reid.
Nadelen
Maar er blijken ook nadelen.
Elk jaar weer klagen ziekenhui
zen en medici dat de prestatie
metingen grove fouten bevat
ten.
Ook is bekend dat het moreel
mogelijk indrukken opdoen en
onthouden. Welke taal of dia
lect spreken de gijzelnemers,
hebben ze bijnamen, zijn er lit
tekens of tatoeages te zien, hoe
ruikt het er, zijn er bijzondere
geluiden? Voor de 'achterblij
vers' geldt als regel één dat ze
inzicht moeten krijgen in het
waarom van de gijzeling, de lo
catie van de gegijzelden en even
tueel de eisen van de gijzelne
mers. „Hebben we te maken
met echte moordenaars of gaat
het om een wanhoopsdaad van
nog om te praten mensen?", is
de vraag waar snel een ant
woord op moet komen.
Toegeven aan de eisen van de
gijzelaars is zo goed als uitgeslo
ten. Die zijn over het algemeen
te verstrekkend, zoals bij de gij
zeling van de Japanners in Irak.
De gijzelnemers eisten domweg
terugtrekking van de Japanse
militairen uit Irak binnen drie
dagen. Als de Japanners hier
aan toegeven, zijn de volgende
dag Spanjaarden, Polen of Ne
derlanders aan de beurt.
Impact
Dat gijzelaars met hun acties
voor veel impact zorgen, is in
het verleden meer dan eens ge
bleken. Kenmerkend voorbeeld
is dë bezetting van de Ameri
kaanse ambassade in de Iraanse
hoofdstad Teheran eind 1979.
Ruim vierhonderd studenten en
andere militanten hielden daar
52 mensen in gijzeling. Dage
lijks bracht de televisie beelden
van het drama. Een bevrijdings
poging van de Amerikaanse pre
sident Carter mislukte, waarna
hij de verkiezingen uiteindelijk
verloor. De nieuwe president
Reagan lukte het vervolgens
wel om hen vrij te krijgen, zij
het door via slinkse wegen mil
joenen dollars te betalen
De militanten in Irak hebben de
gijzelacties, de publiciteit die ze
krijgen door videobandjes te
sturen naar Arabische zenders
als Al Jazeera, vakkundig afge
keken van andere rebellenbewe
gingen en guerillagroepen. On
der meer de Rode Khmer in
Cambodja, Tsjetsjeense rebel
len en militanten van de Colom
biaanse Farc-beweging hebben
regelmatig beelden van 'hun ge
vangenen' de wereld ingestuurd
om regeringen onder druk te zet
ten. GPD
Zuid-Afrika beleeft vandaag zijn derde de
mocratische verkiezingen sinds het eind van
de apartheid, tien jaar geleden. Het Afri
kaans Nationaal Congres (ANC) is opper
machtig, behalve in de provincie KwaZu-
lu-Natal, thuisbasis van de Zulu-natie. Het
vredespact dat het ANC en de Inkatha
Freedom Party (IFP) in 1994 sloten, nadat
20.000 mensen waren omgekomen door poli
tiek geweld, is nu opgezegd. Verslag uit de
vroegere 'killing fields'.
door Eelco van der Linden
David Banda haalt zijn dochtertje op uit
het povere schooltje en mompelt: „In
tien jaar is hier niets gebeurd. Eén school,
en kijk hoe die er uitziet. Geen winkelcen
trum, geen investeringen, 99 procent werk
loosheid, 100 procent corruptie."
Voor hij dit zegt. heeft hij wel even om zich
heen gekeken. David is ANC-activist in We-
besi. een township in de westelijke Mid
lands dat onder leiding staat van Inkatha
en voor 1994 synoniem was voor blind ge
weld.
David wijst naar een straat, een kerkje, een
plukje huizen aangeplakt tegen de groene
heuvel. „Kijk. dat is IFP, dat is IFP, dat is
ANC en dat is ANC. Daar kon je vroeger on
mogelijk komen, daar zijn tien mensen ver
moord, daar twintig. Elke dag waren er do
den, we leefden in enorme angst." De recen
te geschiedenis dringt zich nog overal op.
De resten van een uitgebrand pompstation,
een ontzielde kerk, huizen zonder daken,
muren met kogelgaten. Het was hier oorlog,
de wapens waren zwaar en automatisch.
David is zich bewust van het wonder dat
zich heeft voltrokken. „Hoe heet dat land
ook al weer, Rwanda? Man, we waren er zo
ontzettend dichtbij.".
Voor David is de geschiedenis duidelijk.
Het ANC vocht voor democratie en de IFP
van Mangosuthu Buthelezi collaboreerde
met het apartheidsregime. „Hij geloofde in
een thuisland voor Zulu's en liet zich omko
pen met een vliegveldje en een parlements
gebouw", zegt David. Hij onderstreept dat
het ANC onderhandelde met het racistische
regime over de overgang naar een democra
tische staat en daarin slaagde. „De IFP was
afwezig, bleef hier moorden, en kwam pas
op het laatste moment aan boord." Dat
Buthelezi toch besloot aan de eerste demo
cratische verkiezingen deel te nemen en
zelf later - 'in naam van de vrede' - rege
ringsverantwoordelijkheid accepteerde,
was een godsgeschenk voor Zuid-Afrika,
maar na tien jaar is die opgelegde liefde
over.
Verraden
Buthelezi voelt zich verraden door het
ANC, vooral omdat het de grondwet veran
derde opdat parlementariërs van partij kon
den wisselen. Het was bedoeld om de
machtsverhoudingen in deze provincie in
het voordeel van het ANC te doen door
slaan.
„We moeten KwaZulu-Natal gewoon heb
ben", zegt Tim Jeebodh, een jonge Indiër
die de Democratische Alliantie (DA), de li
berale (vooral blanke) oppositiepartij, ver
wisselde voor het ANC. „Omdat de DA een
verbond met de IFP is aangegaan", verdui
delijkt hij.
eeland zal zich een volgende verdieping vat
de Westerschelde moeten laten
foto Siep van Lingen/GPD
van het personeel te lijden kan
hebben onder een slechte beoor
deling en er dus averechtse ef
fecten ontstaan. En verder
komt het voor dat ziekenhuizen
zozeer geleid worden door de
prestatiedoelen dat patiënten
met een simpele kwaal voor
rang krijgen boven ingewikkel
de gevallen.
Niet voor niets maakte Reid vo
rige maand bekend dat het ster
rensysteem wordt aangepast en
minder rigide wordt. De direc
teur van de Britse gezondheids
inspectie verwacht zelfs dat het
systeem op termijn helemaal zal
worden afgeschaft. GPD
I len. Tweede-Kamerleden van CDA, PvdA
en WD toonden al eerder begrip voor de Vla
wens om de Antwerpse haven bereikbaar te hou-
den voor grote containerschepen. Ook GroenLinks
in Zeeland is 'om', bleek vorige week.
De vraag is niet meer of de Westerschelde
nieuw verruimd gaat worden, maar onder welke
voorwaarden. GroenLinks en de Vlaamse zuster
partij Groen! stellen als eis dat de negatieve gevol
gen voor de natuur in de Westerschelde 'tijdig
voldoende' moeten worden gecompenseerd.
Dit spel van geven en nemen is eerder vertoond.
Rond de Tweede Maasvlakte/het nieuwe haven
en industriegebied voor Rotterdam, is de2
strategie gevolgd. H. van Zwam die het Rotterdam
se project leidde, is niet toevallig ook directeur
van Proses, de projectorganisatie die de toekomst-
visie voor de Westerschelde voorbereidt.
Of de besluitvorming over de Westerschelde netzo
soepel zal verlopen als rond de Tweede Maasvlak
te, zal vooral afhangen van de ideeënvorming m
Zeeland. Eén gemeenteraad, die van Reimerswaa!
heeft zich al mordicus tegen een nieuwe ingreej
uitgesproken. Niet zozeer vanwege de gevolger
voor de Westerschelde, maar vanwege de verwach
te natuurcompensatie in de vorm van ontpolde-
ring. Ook het provinciebestuur is tot op heden te
gen een verdere verdieping. En in de Tweede Ka
mer ligt ook nog steeds een uitspraak tegen het te
ruggeven van polders aan het water.
In Den Haag zijn de geesten echter al rijp vooreen
volgende verdieping. 'Goed nabuurschap' t
over Vlaanderen wordt met hoofdletters geschre
ven. En niet onwaarschijnlijk is dat er eind
jaar een deal uitrolt. Vlaanderen krijgt zijn verdie
ping en de Antwerpse haven gaat in de toel
voor containervervoer gebruik maken van de Ne
derlandse Betuwelijn, waarvan zo de resultaten
kunnen worden opgekrikt.
Dé vraag is wat Zeeland gaat doen. Graven Zeeuw
se politici zich in en laten zij zich, net als in 1916
over het al dan niet afsluiten van de Oosterschel-
de, overvallen door een 'Haags dictaat'? Of zijn ze
slimmer en proberen ze er het beste uit te halen
voor Zeeland, door bijvoorbeeld investeringen in
natuur en daarmee in recreatie in de wacht te sle
pen, waaraan de Zeeuwse economie ook nog iets
kan hebben?
TOERISME - Het toerisme in
Zëeland heëït~een goede toe
komst. Dat is de overtuiging
van G. Oskamp, de onlangs be
noemde directeur van de Pro
vinciale Zeeuwse Vereniging
voor Vreemdelingenverkeer.
Volgens Oskamp is het aantal
aanvragen voor logies uit
Duitsland al beduidend groter
dan in voorgaande jaren. Toch
heerst er volgens Oskamp nog
te veel 'wanbegrip' over de pro
vincie.
TELEFOONNNET - Het tele
foonnet Sirjansland wordt
morgen opgeheven. In het ka
der van de concentratie van de
telefoonnetten op Schou-
wen-Duiveland worden de aan
sluitingen van dat net overge
bracht naar dat van Nieuwer-
kerk.
SCHORSING - Robert Oppen-
heimer, die de leiding had bij
de vervaardiging van de eerste
atoombom, is volgens de New
York Times door de Amen-
kaanse commissie voor atoom
energie geschorst, hangende
een onderzoek naar zijn be
trouwbaarheid. Hij wordt er
onder meer van beschuldigd in
de jaren veertig veelvuldig con
tact te heben gehad met com
munistische organisaties
Zulu-krijgers luisteren de herverkiezing op van Mangosuthu Buthelezi als lijsttrekker van de IFP in Durban, afgelopen zondag.
foto Jeff Barbee/RTR
Jeebodh vindt de IFP nog steeds 'een tradi
tionele Zulu-partij, ondemocratisch, ge
welddadig en vol met ongeletterde boer
tjes'. Maar bovenal is het de corruptie die
hem stoort. Dat het ANC samen met IFP
heeft geregeerd, en dus ook schuld heeft,
wuift hij weg. „Zij hadden de leiding, wij al
leen onbelangrijke ministeries."
De kaarten liggen op tafel, de taal is rond
uit vijandig, maar het politieke geweld is
tot nu binnen de perken gebleven. Niet
meer dan tien doden in heel KwaZulu-Na-
tal. „We zijn allemaal volwassener gewor
den", zegt Lymon Shelembe, IFP-burge-
meester van Estcourt, waaronder Webesi
valt. Dat is niet helemaal waar, want de
burgemeester is net op borgtocht vrij, na
dat hij iri het weekeinde zijn eigen vrouw
onder vuur had genomen.
Zijn politieke baas, Stanley Dladla uit La-
dysmith, zegt dat het huwelijk met het
ANC definitief over is. „Je kunt niet water
met paraffine mengen." Hij ontvangt in
zijn gloednieuwe Audi en stelt dat de IFP
zal winnen met 60 procent 'omdat wij in de
ze provincie tastbare ontwikkeling hebben
gebracht'.
De alliantie met de blanke liberalen van de
DA vindt hij logisch. „We zijn allebei tegen
centralisme en commumsten, en vóór de
vrije markt." Een paar straten verderop
slikt de erg Britse DA-voorman Alfred Leef
een paar keer, maar vindt ook dat DA en
IFP best samen toekomst hebben.
„Je zult mij niet zien dansen met een Zu-
lu-speer, maar ik geloof in samenwerking.
Zuid-Afrika heeft behoefte aan een alterna
tief voor het ANC. Deze provincie wordt
het visitekaartje." GPD
Hoofdredactie:
A. L Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationpark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax: (0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Middelburg:
Buitenruststraat18
Postbus 8070
4330 EB Middelburg
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-maik redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax: (0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111 )454647
Fax: (0111 (454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag)
per maand: 19.45
per kwartaal: 56,60
per jaar: €217.00
Voor toezending per post geldt een
toeslag.
E-mail: lezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode.
PZC, t.a.v. lezersservice.
Postbus 314460 AA Goes
Losse nummers per stuk:
maandag t/m vrijdag: 1,20
zaterdag: 1,70
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70,65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig de
Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de Regelen
voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 uur
Tel. (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax:(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes):
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax: (0114)372771
Internet: www.pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden i
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener concern De door
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor on
(abonnemontenjadministratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten en pr j
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig geselecW'
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bij ril
zersservice. Postbus 314460 AA Goes.
Behoort tot 'il* WGGGNGR
