Antennes uit voor terrorisme Waarom Bin Laden niet op tijd werd geliquideerd PZC Organisaties zien overeenkomsten Rwanda en Sudan Nieuwe besparingen volgens Financiën tamelijk pijnloos Professor Rosenthal noemt Nederlandse aanpak naïef jjiiiiiiiiitiii tnpimnu 8 april 1954 jS donderdag 8 april 2004 In Nederland denkt men ten on rechte dat terroristen hier niet zullen toeslaan. Een naïeve ge dachte, die snel moet worden uitgebannen, stelt de hoogleraar en WD-senator Uri Rosenthal. Niet alleen de overheid, maar ook de burgers moeten waak zaam zijn op 'verdacht gedrag', in de trein of in het warenhuis. Hij is niet bang voor oplopende spanningen in de multiculturele samenleving. „Als er een grote aanslag is gepleegd, kom dan nog maar eens terug met dat ar gument. door Antti Liukku In de trein van Amsterdam naar Rotterdam. Een man met een Arabisch uiterlijk gaat naar de wc en laat zijn grote koffer in het gangpad staan. Hij blijft langer dan tien minuten weg. Een verdachte situatie? Uri Rosenthal, hoogleraar poli tiek en bestuurlijk manage ment, voorzitter van het Insti tuut voor Veiligheids- en Crisis management en ook Eerste Ka merlid voor de WD, zegt geen ja of nee. Volgens hem voelen de medepassagiers dondersgoed aan of het verdacht is of niet. „We hebben allemaal een beeld van wat gewoon en ongewoon is. Daar moeten we op vertrou wen. Als het niet past binnen het gebruikelijke patroon is het verdacht. Concreet: bij een treinrit van twintig minuten is het vreemd dat iemand langer dan tien minuten wegblijft. Op een internationale trein is dat minder vreemd. Tevens weten we dat we altijd moeten uitkij ken voor dieven. Het is dus wel ongebruikelijk om je tas lang onbeheerd achter te laten." Goed, in de wagon wordt gecon stateerd dat de situatie ver dacht is. Wat dan? „Dan ga je naar een conducteur. Als het goed is weet hij welke maatrege len moeten worden genomen. Maar je kunt ook op zoek gaan naar de betreffende persoon", zegt Rosenthal. Het is de vraag wat er gebeurt als de koffer niet wordt achtergelaten door een Arabische man, maar door een blonde vrouw met een huilend kind. Dat maakt de situatie waarschijnlijk een stuk minder verdacht. „Dat zou inderdaad best kunnen", aldus Rosenthal in zijn statige kantoor in Den Haag. „Maar zodra er aansla gen worden gepleegd door blon de vrouwen met huilende kinde ren, zal ook daar extra op wor den gelet." Rosenthal is niet bang dat 'waakzaamheid' zal leiden tot tal van onterechte ver dachtmakingen tegen moslims. Misschien was de Arabische man in de trein wel een sigaret aan het roken. „Na de treinka pingen in Drente in de jaren ze ventig werd er ook soms aan de noodrem getrokken als er Mo- lukkers in de trein stapten. Het is tevens de psychologische kracht van een terroristische aanslag. De kans dat een burger omkomt is klein, maar de bevol king wordt enorme angst aange- De vorige week door de rege ring gepresenteerde 'terreur- brief' is een stap in de goede richting. De mate van terreurge- vaar wordt in de nabije toe komst aangegeven in kleurco des, van groen, oplopend tot rood. Maar volgens Rosenthal leeft in Nederland nog steeds het idee dat terroristen hier niet zullen toeslaan. „Nog steeds zie je, in vergelijking met andere landen, nauwelijks bewakings personeel en politie op straat. Nog steeds rijden ministers op de fiets naar hun werk. Al be grijp ik best dat dat juist de prettige aspecten van Neder land zijn." Calimero-gedrag Hij noemt de Nederlandse hou ding 'Calimero-gedrag'. „Velen denken: we zijn zo klein en on belangrijk dat we niet worden bezocht door terroristen." Aan de andere kant gaan Nederlan ders ook uit van de goede wil. door Donna Bryson Mensenrechtenorganisaties luiden de noodklok over de situatie in het westen van Su dan. Sinds begin 2003 is daar een opstand gaande. Het Suda nese leger heeft in de strijd al duizenden mensen verkracht en gedood en net als tien jaar gele den in Rwanda wacht de buiten wereld veel te lang met ingrij pen, zeggen de organisaties. In de West-Sudanese regio Dar- fur voltrekt zich 'weer een nieu we zeer ernstige humanitaire crisis waarop de wereld te traag reageert', zegt David Mozersky van de Internationale Crisis Groep. Leslie Lefkow van Human Rights Watch (HRW) zegt dat de regering in Khartoem hulpor ganisaties en journalisten uit de regio weghoudt, waardoor het conflict voor de buitenwereld nauwelijks zichtbaar is. „Er zijn geen foto's van dode kinde ren en vrouwen die het slachtof fer zijn van groepsverkrach ting", zegt Lefkow. „Die zou den de aandacht pas trekken." Zuivering Volgens de ondersecretaris-ge neraal voor humanitaire zaken van de Verenigde Naties, Jan Egeland, maken Arabische mili ties zich vermoedelijk met steun van het regeringsleger schuldig aan een etnische zuive ring onder de Afrikaanse bewo ners. Van genocide wil hij niet spre ken. Wel noemt hij de situatie in het gebied 'een van de meest vergeten en verwaarloosde hu manitaire crises'. Sudan stelt de rebellen verant woordelijk voor het bloedvergie ten. De regering beschuldigde de vertrekkende VN-gezant in Sudan vorige maand van leu gens toen hij de situatie in Dar- fur omschreef als mogelijk 's we relds grootste humanitaire cata strofe van dit moment. HRW adviseert de Verenigde Staten de sancties tegen-Sudan niet op te heffen zolang het ge weld in Darfur voortduurt. Wa shington neigt er echter naar de regering te belonen voor de beëindiging van de eenentwin tig jaar oude burgeroorlog in het zuiden en overweegt Ameri Drukte op het perron van station Utrecht Centraal. Burgers moeten waakzaam zijn op verdacht gedrag, vindt hoogleraar en WD-senator Uri Rosenthal. foto Phil Nijhuis/GPD We zien ons land nog steeds als gidsland dat het beste voor heeft met de wereld. Maar we moeten goed beseffen dat er ook mensen van kwade wil zijn." En die mensen van kwade wil le ven ook in ons midden, waar schuwt Rosenthal. „Als een groep vrienden zonder interesse in de duiksport zich toch aan meldt bij een duikschool, moet de instructeur alert zijn. Het zelfde geldt voor personeel dat wordt aangenomen bij energie bedrijven, transportbedrijven of wetenschappelijke laborato ria. Die mensen moeten ge screend worden. Steek de anten nes uit, wil ik maar zeggen." Het terrorisme is veranderd, stelt hij vast. „Vroeger was terreur een mid del om een specifiek onderhan delingsresultaat te bereiken. De schok was groot als er slachtof fers vielen, maar het aantal was beperkt. Denk aan de Palestijn se acties tijdens de Olympische Spelen van 1972 in München of de treinkapingen van Zuid-Mo- lukkers in Nederland. Dat is nu anders. Het catastrofaal terro risme kenmerkt zich door het maken van zo veel mogelijk slachtoffers en het bereiken van een maximaal effect in de me dia," „Een specifiek doel ontbreekt. Wat zijn nu precies de doelstel lingen van Al Qaeda? Het is een diffuse organisatie met een af keer van de waarden die we in het Westen koesteren. Daar kun je niet mee aan de onderhande lingstafel zitten. De strijd daar tegen vergt vastbeslotenheid en krachtdadigheid." Rosenthal wil dan ook niet ho ren van de oorzaken van het ter rorisme. Een 'zich voortslepend debat' daarover is in zijn ogen zelfs gevaarlijk. „Hoogdravende analyses over de voedingsbodem van terroris me leiden al gauw tot begrip voor de gewelddadige acties. Dan ben je bezig het kwaad weg te rationaliseren. Een aan slag waarbij onschuldige bur gers om het leven komen, moe ten we koste wat kost veroorde len en bestrijden. Met alle ple zier wil ik later nadenken over mogelijke drijfveren, maar het gaat er nu om dat terroristen met alle mogelijke middelen worden bestreden.GPD kaanse bedrijven toestemming te geven voor hervatting van de contacten. Sudan is wel degelijk gevoelig voor internationale druk, zegt Elizabeth Hodgkin van Amnes ty International. De regering stond eind vorig jaar toe dat en kele internationale hulpverle ners naar Darfur reisden. Ook begonnen de autoriteiten vorige maand indirecte vredesbespre kingen met de rebellen. Hodgkin zegt te hopen dat ook de aandacht gisteren voor de tienjarige herdenking van de massamoord in Rwanda posi tief zal werken voor de crisis in Darfur. De regio Darfur omvat ongeveer eenvijfde van Sudan, een gebied ter grootte van Irak. Er woont ongeveer eenvijfde van de dertig miljoen Sudane- zen, voornamelijk nomaden van Arabische afkomst en landbou wers van Afrikaanse origine. Door droogte en erosie zijn de weidegronden geslonken, waar door de traditionele rivaliteit tussen beide gemeenschappen zijn aangescherpt. In februari 2003 namen twee Afrikaanse rebellenbewegin gen, de Sudanese Bevrijdingsbe weging en de Beweging voor Rechtvaardigheid en Gelijk heid, de wapens op. Zij zeggen dat de regering in Khartoem, die volgens hen wordt over heerst door de Arabische elite, de regio structureel marginali seert. Bombardementen Human Rights Watch stelt in een vorige week gepubliceerd rapport dat het regeringsleger zich schuldig maakt aan lukra ke bombardementen op et- nisch-Afrikaanse dorpen. Daar naast voeren Arabische milities met overheidssteun overvallen uit op dorpelingen. Het optre den van de regering leidt tot 'een strategie van moord, ver krachting en deportatie van bur gers op etnische gronden'. Lefkow schat het aantal doden in de duizenden. Volgens gege vens van de Verenigde Naties zijn er 750.000 personen binnen Sudan op de vlucht geslagen. Tienduizenden zijn over de grens naar Tsjaad gevlucht. AP pagina 7 actieplan tegen genocide door Ken Guggenheim Ergens in Afghanistan vóór 11 september 2001 had de CIA een ontmoeting met Ahmed Shah Massoed. De Tadzjiekse krijgsheer had de Amerikanen al eens geholpen met zijn verzet tegen de sovjetbezetting in de ja ren tachtig en nu hadden ze hem opnieuw nodig: voor een aanval op Osama bin Laden. Toen de CLA-offieieren Massoed bezochten, waarschijnlijk in zijn thuishaven in de Pan- sjir-vallei in Noordoost-Afgha- nistan, vocht de keiharde krijgs heer met zijn Noordelijke Allian tie een oorlog uit tegen het Tali- ban-bewind in het land. Osama bin Laden had zich met zijn ter reurnetwerk Al Qaeda verbon den aan dit bewind en genoot zijn bescherming. Hij was daar mee, net als de Sovjet-Unie eer der, een gezamenlijke vijand van Massoed en de Amerikanen en dus was de krijgsheer best be reid de terroristenleider aan te pakken. Voor de deal zou worden geslo ten kreeg Massoed de basisre gels te horen. Een CIA-agent las hem een document voor met daarin de exacte wettelijke voor waarden waarbinnen soldaten van Massoeds leger moesten ope reren bij een aanslag op Bin La den. Massoed lachte. „Jullie, Amerikanen, zijn gek. Jullie ver anderen nooit", zei hij. De ongedateerde ontmoeting in de Pansjir-vallei werd vorige maand naar voren gebracht door de onafhankelijke commis sie die de aanslagen van 11 sep tember 2001 in de VS onder zoekt. De bevindingen van die commissie scheppen een zeld zaam en opvallend gedetailleerd beeld van de geheimste opera ties van de VS. Dat beeld lijkt vooral te bestaan uit de grote frustraties van de CIA over de obstakels, of eigenlijk de wette lijke beperkingen, waarmee zij bij haar achtervolging van Bin Laden tussen 1998 en 2001 kampte. Niet duidelijk Het is nog" steeds niet helemaal duidelijk welke beperkingen er tot 11 september 2001 bij een aanval op Bin Laden en Al Qae da golden. Medewerkers van ex-president Bill Clinton heb AiV V «-• - Osama bin Laden in een tv-opanme die door de Ariabische zender Al Jazeera werd uitgezonden in okto ber vorig jaar. De Afghaanse Noordelijke Alliantie van de vermoorde krijgsheer Massoed zou hem zes keer op de korrel hebben gehad. foto Ali Haider/EPA ben voor de commissie getuigd dat er presidentiële besluiten zijn uitgevaardigd die de CIA ruime bevoegdheden gaven om Bin Laden te liquideren. CIA-officieren houden vol dat zij de terroristenleider alleen mochten doden bij een legitieme poging om hem gevangen te ne men. Omdat de presidentiële be sluiten vertrouwelijk zijn, moet de commissie het alleen doen met de getuigenissen van rege- rings- en CIA-functionarissen, en die spreken elkaar dus nogal eens tegen. Alle presidentiële be sluiten over de aanhouding of li quidatie van Bin Laden dateren van na de aanslagen op Ameri kaanse ambassades in Kenia en Tanzania in augustus 1998. Vol gens de commissie kreeg de CIA in de besluiten de instructie 'om haar bondgenoten te gebruiken om Bin Laden en zijn luitenan ten gevangen te nemen of aan te vallen in operaties waar zij wel licht bij zouden sneuvelen. De instructies waren, behalve in één gedefinieerd geval, om Bin Laden gevangen te nemen'. Naarmate de tijd verstreek en Bin Laden niet gevangengeno men werd, werd het mandaat van de CIA ruimer, maar de dienst kreeg volgens één agent nooit volledige toestemming voor 'pure liquidatie'. „Je kon hem proberen gevangen te ne men en als hij daarbij omkwam, prima. Maar je mocht je niet ach ter een boom verstoppen en hem doodschieten", zei de agent. Richard Clarke, de voormalig terrorisme-expert van het Witte Huis, spreekt dit echter tegen. Volgens hem had het mandaat dat Clinton de CIA gaf om Bin Laden te pakken, de dienst er niet van moeten weerhouden om de terroristenleider te doden. De CIA moest inderdaad probe ren Bin Laden gevangen te ne men, 'maar als ze door omstan digheden niet in staat zou zijn om hem gevangen te nemen, had ze hem mogen doden', aldus Clarke. De Afghaanse bondgenoten van de CIA, zoals Massoed, hadden niet alle vrijheid van handelen, aldus voormalige Witte-Huisme- dewerkers. Zij waren gebonden aan richtlijnen omdat een aan tal van hen bekendstond om de wreedheden die zij begaan had den in de verschillende conflic ten in het land en betrokken wa ren bij drugshandel. Mede hier om kreeg de CIA geen toestem ming 'om met een zak geld naar Afghanistan te gaan' en de Af ghaanse strijders in te zetten als huurmoordenaars tegen Bin La den en andere terroristen, aldus een medewerker van Clinton. De Afghaanse strijders hadden volgens het onderzoeksrapport zes kansen om Bin Laden aan te vallen. Iedere keer nam hij ech ter een andere route dan voor zien, was de beveiliging rondom hem te streng, of vreesden de aanvallers dat er onschuldigen zouden omkomen. Geholpen Volgens de voormalige medewer kers van Clinton mag de CIA niet klagen over het mandaat dat zij had voor aanvallen op Bin Laden, omdat zij zelf heeft geholpen bij het opstellen er van. Geen enkele CIA-agent heeft voor 2001 zijn beklag ge daan over beperkingen die hij zou hebben bij de jacht op de man die in Amerikaanse ogen de moord op drieduizend landge noten op zijn geweten heeft. CIA-directeur George Tenet zei tijdens zijn verhoor dat zijn dienst destijds ook helemaal geen problemen had met het mandaat, maar dat ze gewoon nooit echt de kans heeft gehad om Bin Laden gevangen te ne men of te doden. AP door Ap van den Berg en Peet Vogels De moeizame onderhande lingen in het kabinet over een extra bezuinigings pakket van 2,7 a 2,8 miljard euro zijn omgeven met ge heimzinnigheid. Alleen het ministerie van Volksgezond heid kent haar opdracht: 800 miljoen euro bezuinigen. Naar verwachting hakt het kabinet volgende week vrij dag de knoop door. Volgens bronnen op het departement van Financiën gaat het om 'een mooi, handzaam pakke tje', dat voor de bevolking 'vrij pijnloos' zal blijken te zijn. Maar dat laatste valt nog te bezien. Want in een van de scenario's van minister van Financiën Zalm staat een ver hoging van de WW-premie met een procent. Het CDA is daar mordicus tegen. Verder bestaat de kans dat de Speci fieke Arbeidskorting (Spak) eerder wordt afgeschaft. Dat levert de fiscus 220 miljoen euro op. De Spak is een belastingkor ting voor werkgevers die oudere en langdurig werklo zen in dienst nemen. Het ministerie van Volksge zondheid, Welzijn en Sport moet zelf een overschrijding van 800 miljoen euro 'wegbe- zuinigen'. Dat is al bij de start van het kabinet bepaald. Minister van Volksgezondheid Hooger- vorst krijgt 250 miljoen voor zijn kiezen, staatssecretaris Ross (Welzijn) de overige 550 miljoen. De invoering van de no-claim- korting in de zorg per 2005 le vert ruim 500 miljoen euro extra op. Een deel ervan kan via een boekhoudkundige truc naar voren worden ge haald. Dat voelt de bw» dit jaar nog niet in zijn pori monnee. Maar minimaal 300 miljoa euro moet nog worden vuld en dat kan wel pijn gaaD doen. Gedacht wordt aane® verhoging van de AWBZ-prt. mie met circa 0,2 procent Volgens bronnen rond hetfe. binet wordt niet gehakt sociale zekerheid. De fag miljard euro die nog niet zijÈ verdeeld over de departemet ten wordt volgens die bron nen 'via betrekkelijk kies bezuinigingsbedragen i tenverzwaringen 0p». bracht'. Zalm heeft alle ministenes voor 150 miljoen euro aange slagen. Daarbij speelt eenrol dat de bezuinigingen gee sta-in-de-weg mogen voor de economische groei cê het vertrouwen van mensa: in de economie. Dat betekent dat de lasten voor bedrijven en burgers niet mogen w den verzwaard. Maar he zeer de vraag of het kabi dat kan volhouden. „De nisters weten van elkaar niet eens wat ze moeten bijdraj aan de extra bezuiniginge stelt een bron. Onaangenaam Met de extra bezuiniging voor 2004 is het kabinet overi gens nog niet uit de 2 Ook in 2005 moet er gesneden worden in de uitgaven begroting op orde te krijgen. De operatie voor 2005 spitst zich in eerste instantie toe op de uitgaven van ministeries. De gesprekken over belastin gen en premies worden late gevoerd. „Als het even kan na de Euro pese verkiezingen. Want daar kunnen natuurlijk onaangena me maatregelen bij zitten", al dus een ambtenaar van Finan ciën. GPD VEERHAVEN - De toegang tot de Kruiningse Veerhaven is weer vrij. De 7500 ton zware betonnen klapdeur die de Krui ningse polder sinds juli van het vorige jaar afsloot van de zee is door zes sleepboten open getrokken en aan wal gezet. Er moet nog wat werk worden verricht, maar de Veerhaven is op 1 mei klaar om het veer Kruiningen-Perkpolder weer te kunnen laten varen. VLIEGVERBOD - In Bruinisse is het vliegverbod voor postdui ven in de algemene politie-ver- ordening opgenomen. Het ver bod geldt van 1 april tot 1 juni. SCHOOLTOEZICHT - He-u droevig gesteld met de toe stand van de Zeeuws-Vla» schoolgebouwen. Dat staat is het jaarverslag over 1953 van het geneeskundig schooltoe zicht. De kleuterscholen verkeren a deplorabele staat als het gaa: om meubilair, vloeren en do- sets. Wat hygiëne betreft, is de situatie ronduit slecht. Positie ve uitzondering is de kleuter school van Schoondijke, door een particulier initiacs tot stand gekomen is. Ook ie de gemeenten Clinge. Sas van Gent, Zandstraat, Philippine en Hontenisse gaat het goed Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationpark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax:(0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454647 Fax:(0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag) per maand: 19,45 per kwartaal: 56,60 per jaar: €217.00 Voor toezending per postgeldteen toeslag. E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice, Postbus 31,4460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,20 zaterdag: 1,70 Alle bedragen zijn inclusief 6% BT\> Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35,93,00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16,00 tot 18.00 uur Tel. (0113)315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes! Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties: Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax: (0114)372771 Internet: www.pzc.nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden a Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. Deci aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig S^'!? de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bi). <LK- e, Postbus 314460 AA Goes Behoort tot *j1* WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 4