Vallen voor een oeroud gebaar
Gefascineerd door verval
PZC
10 jaar vast
Bollende zeilen en surrealistische
kijkkasten in Sint Anna Ter Muideii
Vrijspraak wegens
gebrek aan bewijs
ontucht in zwembad
kunst
donderdag 8 april 2004
door Emile Calon
Op zijn fietstocht langs de rand van
Nederland belandt Paul Vreuls in
Hulst. Dat stadje blijft hem bij, zo
schrijft hij in zijn boek De Ronde van
Nederland. „Om de Dubbele Poort, en
om het oeroude gebaar dat ik er zag:
de manier waarop een oudere man bij
het verlaten van het café zijn arm in
die van een ander stak. Zo vertrouwd,
zoveel vriendschap sprak daaruit", no
teert hij met veel genegenheid.
Paul Vreuls is een goede observeerder.
Dat niet alleen. Hij noteert ook die
kleine dingen die hem zo opvallen, zo
als die man in Hulst die bij het verla
ten van het café dat oeroude gebaar
maakt. Zijn boek is doorspekt met zul
ke kleine waarnemingen. Zo laat hij
duidelijk blijken dat hij verrast is als
hij in Aardenburg geconfronteerd
wordt met 'simpele straten', de oude
moestuinen en de wallen die nog niet
verborgen zijn achter een teveel aan
lijke cultuur uit onze samenleving is
verdwenen, schrijft hij. „Gelukkig
maar, want als dat zo zou zijn zouden
we het zonder de rijke nalatenschap
van de cultuur moeten doen." Hij
doelt dan op bijvoorbeeld de
Sint-Baafskerk in Aardenburg en de
basiliek van de Heilige Willibrordus
in Hulst. Die laatste kerk bekijkt hij
vol bewondering vanaf het triforium,
de zuilengang boven de bogen van het
middenschip. „Daar staande, met uit
zicht op het koor, kun je je pas echt
een idee vormen van de waaghalzerij
waarmee zo'n kerk moet zijn ge
bouwd."
Na Zeeuws-Vlaanderen vervolgt
Vreuls zijn tocht langs de Walcherse
en Schouwse kust richting het noor
den, maar daarover heeft hij maar wei
nig te vertellen. Hij is wel verbaasd
over de enkele rij duinen op Walche
ren. „Weliswaar hoog, maar toch."
Wel ziet hij onderweg wulpen, putter-
tjes, een rotgans en een koppel reeën,
en het valt hem op dat de Oosterschel-
de zo mooi smaragdgroen is.
Veilig
Fietsen
nieuwbouwwijken. Hij mijmert vervol
gens dat het maar goed is dat er ooit
besloten is tot de bouw van compleet
nieuwe steden zoals Almere en Lely
stad. Daar wordt in de regel nogal laat
dunkend over gesproken. Maar die
nieuwe plaatsen hebben volgens hem
er wel voor gezorgd dat niet alle ste
den en dorpen in nieuwbouwwijken
zijn verstikt.
In het Archeologisch Museum in Aar
denburg ontmoet hij ook Jan Goed-
bloed. Hij noemt hem de ideale mu-
seumgids. „Geen scherf of hij kan hem
duiden, geen voorwerp of hij heeft een
verhaal".
Vreuls is vooral onder de indruk van
het verhaal over de paardenkaak met
z'n versleten onderkant. Goedbloed
snapte daar niets van, totdat hij na
lang speuren ontdekte dat het bot ooit
Paul Vreuls hoort, al fietsend door Zeeuws-Vlaanderen, Jacques Brei 'Dan vecht mijn land, mijn vlakke land' zingen.
foto Camile Schelstraete
dienst heeft gedaan als onderstel van
een kinderslee. Als bewijs heeft hij
een foto van een schilderij van Breug
hel waarop zo'n sleetje is te zien.
De Ronde van Nederland is een pret
tig leesbaar verslag van een tocht
langs de gehele Nederlandse grens. In
opdracht van de redactie van Op Pad,
het ANWB-blad voor wandelaars en
fietsers, schreef Vreuls elf artikelen
over zijn fietstocht die nu zijn gebun
deld.
Mensen
Vreuls start in Amsterdam, koerst zon
der omwegen naar de Noordzeekust
en rijdt vervolgens met de wijzer van
de klok mee langs de rand van Neder
land. Vreuls schrijft niet alleen over
wat hij ziet maar vooral ook over de
mensen die hij onderweg ontmoet. Al
lemaal heel gewone mensen maar in
het gewone toch heel bijzonder, met ie
der hun eigen verhaal, schrijft hij.
Een van hen is Ria Brakman in Groe-
de. Ze nodigt hem uit aan haar keuken
tafel als de schrijver tot de ontdek
king komt dat het plaatselijke restau
rant vol zit. Aan die tafel krijgt hij
ook het recept van paptaart, volgens
hem een echte lekkernij uit
(West-)ZeeuwsVlaanderen. Hij is ech
ter vergeten het recept in zijn boek op
te nemen. Wie het niet kent, kan ech
ter terecht op internet waar via ver
schillende zoekmachines het recept
van Groese paptaart eenvoudig is te
vinden.
Ontmoetingen met mensen; het lijkt
zo gewoon, maar dat is het niet, ont
dekt Vreuls. Het is volgens hem een
godswonder als je iemand tegenkomt.
„Want met z'n allen zijn we ontzet
tend druk. En als we even zitten, gaat
de televisie aan." Toch is hij erin ge
slaagd heel wat interessante mensen
te ontmoeten. In Nieuw-Namen bij
voorbeeld, 'een gehucht op de grens
met België, achter schier eindeloos ge
ploegde Zeeuwse klei'. Daar ontmoet
hij Risjaar (eigenlijk Richard, maar al
lee, we zijn 'ier in Vlaanderen) Bleijen-
berg. Van hem hoort Vreuls verhalen
over zijn tijd als gids door het Verdron
ken Land van Saeftinge en over de oor
log, toen de Duitsers geen vat kregen
op dat land van slikken en schorren.
Basiliek
Vreuls heeft wat met kerken. Welis
waar is de ontkerkelijking bij wijze
van spreken inmiddels voltooid, maar
dat wil nog niet zeggen dat de christe
Pas als hij de Zuid-Hollandse eilan
den bereikt heeft hij weer een interes
sante ontmoeting: Bert de Vlaming in
Stellendam. Die vertelt hem over de
nacht van de Ramp. Op de vraag of hij
zich nu veilig voelt achter Stormvloed
kering en Brouwersdam, antwoordt
hij veelzeggend: „Ik voel me veilig in
mijn geloof."
De Ronde van Nederland is geen boek
voor de echte kilometervreters. Het is
veel meer bedoeld voor mensen die rus
tig met de fiets een deel van Neder
land willen verkennen. Vreuls raadt
aan om niet exact zijn route te volgen
omdat aan het eind van elke weg wel
iets valt te zien en te beleven. Dat zul
len de fietsers die in de sporen van
Vreuls treden, zullen dat aan den lijve
ondervinden wanneer ze bij Kruinin-
gen willen oversteken. Daar zullen ze
ontdekken dat de veerpont naar Perk-
polder al ruim een jaar niet meer
vaart. Daarover valt in het nawoord
echter niets te lezen.
Paul Vreuls: De Ronde van Nederland;
2004 fietskilometers in elf etappes. Uit
geverij V&W Media Producties Am
sterdam, €17,95
door Aector Doorns
MIDDELBURG - Het vonnis
van de Middelburgse politierech
ter B. Doorevvaard Boekhout
was maandag in een zedenzaak
tegen een 25-jarige man uit
Gent tweeledig.
De politierechter sprak de Belg
vrij van schennispleging, omdat
de wettige bewijsmiddelen ont
braken. Tegelijkertijd was hij er
van overtuigd dat de verdachte
6 februari dit jaar in het Terneu-
zense zwemparadijs Scheldora-
do een achttienjarig meisje onze
delijk had betast.
De politierechter onderstreepte
zijn visie met de woorden: „U
moet met uw fikken van meisjes
afblijven. Het is een tegen een.
Ik mis het ondersteunend be
wijs, maar zij zuigt het verhaal
niét uit haar duim."
Wat had zich die avond in het
zwemparadijs afgespeeld? Een
groep mannen zocht na het
werk ontspanning in Scheldora-
do. De verdachte raakte in ge
sprek met het meisje toen de
groep met een bal aan het spe-
len was Ze ging omand,
hem de glijbaan af.
Ze had zich bedreigd ge^
toén de mannen in een te
rond haar gingen staan. Ta*
de kring steeds kleiner werd
maakt zou de 25-jange (ÉL
naar haar borsten hebben
en haar hebben gekust
ze een elleboogstoot had ufo
deeld, was ze het bad uitge^
De badmeesters moeten en-
aandacht geven aan gnx
mannen, omdat er in het
den op dit vlak eerder pn£
men zijn geweest. Die avcv
hadden ze niets bijzonden
zien.
De verdachte hield vol nie^
hebben gedaan. Ook zijn vra
den zeiden niets bijzonde.--
hebben gemerkt. „Het zijn»
verklaringen", stelde de polfo
rechter vast.
Raadsman R. Voorst Vaders
geen spoor van bewijs, „Hj
heeft geleid tot verzonnen re
haaltjes. Het meisje h
uit zichzelf bij de groep aan-
sloten." Officier van ju?-.
L. Boogert vond de handel^;
bewezen en eiste 200 euro'
(Advertentie)
47%
Lage hypotheekrente bij
Fortis Bank met zekerheid
voor lange tijd
www.fortisbank.nl of bel gratis 0800-8182
'Effectieve rente 4,9%, rentewijzigingen voorbehouden Vraag naar de voorwaarden.
Nieuw werk van Theo Voorzaat in Zierikzee
door Ali Pankow
ZIERIKZEE - Een prachtig ge
restaureerd monument doet
hem weinig, maar een oud pand
in verval kan hem in vervoering
brengen. De invloed van de tand
des tijds visualiseert hij met be
rusting, maar met afbraak door
menselijk ingrijpen ligt dat an
ders. Theo Voorzaat meandert
met zijn werk tussen angst voor
afbraak en fascinatie door ver
val. In het Sint Jacobshofje aan
de Vismarkt in Zierikzee zijn de
komende vijf dagen ruim twin
tig nieuwe schilderijen van hem
te zien.
Voorzaat heeft het tot traditie
gemaakt dat 'het thuisland' zijn
nieuwe werk eerder te zien
krijgt dan het publiek in Amster
dam. Voordat zijn schilderijen
in zijn vaste galerie Lieve He
mel daar prijken, exposeert hij
ze korte tijd in Zierikzee.
Voorzaat is wars van diepgaan
de verhandelingen over zijn
werk. Geëngageerd vindt hij een
veel te beladen woord voor de
signalen die hij ermee afgeeft.
Veel van zijn taferelen bena
drukken dat aan alles ooit een
einde komt. Het is eerder zijn la
conieke constatering dan een lar
moyante verzuchting.
Een blikvanger in de expositie
is Transport in Domburg. LTiter-
aard spreekt het desolate Badho
tel daar hem zeer tot de verbeel
ding. Voorzaat laat op de voor
grond het 'bankje van Mon
driaan' voorbij varen. Er wor
den drie schilderijen op ver
voerd: van Mondriaan, Rem
brandt en Voorzaat. Het bankje
wordt voortgetrokken door een
oud sleepbootje en is op weg
naar de afgrond. Het is zo, vol
gens Voorzaat. De Nachtwacht
wordt nu wel gekoesterd in het
Rijksmuseum, maar ooit over
duizenden jaren zal ook dat er
niet meer zijn.
Zweempje blues
Met somberheid heeft Voorzaats
werk overigens niks te maken.
Er hangt hooguit een zweempje
blues omheen. Pas als er letter
lijk een witte bol in zijn werk op
duikt, toont de schilder een
brokje venijn. Prachtig voor
beeld biedt Zicht op Zierikzee.
Voorzaat schilderde de rand van
de stad gezien vanaf het Bol
werk bij de Nieuwe Haven, met
op de voorgrond vanuit het land
schappelijk groen die dreigende
bol omhoog komend. „Dat is
waar nu dat betonnen plateau
van het parkeerterrein ligt",
zegt Voorzaat, meer als vaststel
ling dan als verwijt.
Gemeentehuis
Wat feller gekant is hij tegen
het nieuwe gemeentehuis. In
Vlammend protest visualiseert
hij de toenmalige strijd van veel
bewoners tegen deze moderne
nieuwbouw op deze plek. Ook
hierop prijkt een witte bol. Voor
zaat situeerde hem in de directe
omgeving van het kruithuisje.
De schilderijen verdienen het ge
concentreerd te worden beke
ken. Pas dan kunnen alle details
tot hun recht komen. Overigens
vallen er niet altijd een diepere
laag of brokje venijn te ontdek
ken. „Ik schilder ook weieens
iets gewoon omdat ik het mooi
vind", lacht Voorzaat en als
voorbeeld verwijst naar Regen
boog bij Dreischor.
Gevraagd of hij na 66 jaar ver
schillende fasen in zijn werk
kan aangeven, komt hij tot de
conclusie dat die voorkeur voor
zaken in verval hem altijd aan
sprak. ,.Op m'n veertiende teken
de ik al die oude, verrotte daken
die ik vanuit het raam in mijn
kamertje in Rotterdam-Noord
kon zien." Zijn liefde voor teke
nen en schilderen was er altijd
al. „Niet van huis uit meegekre
gen. Ik kom uit een gewoon ar
beidersgezin. Mijn vader werkte
bij Van Gend Loos", vertelt
Theo Voorzaat.
Hij mocht naar de Kunstacade
mie, maar dan wel voor een
praktisch gerichte opleiding: de
publiciteitsafdeling, dus recla
metekenen en grafisch ontwer
pen.
Hij hield het twee jaar vol, ver
vulde daarna allerlei banen en
besloot op zijn 32e lekker in een
klein huisje in Dreischor te
gaan wonen en alleen nog maar
te gaan schilderen. „Ik had kind
noch kraai, dus veel had ik niet
nodig". Het verliep succesvoller
dan hij toen durfde te hopen.
De expositie in het Sint Jacobshof
je is tot en met tweede paasdag ge
opend van 11.00 tot 17.30 uur en
vanavond tot 21.00 uur.
Schilderij De Oligopolisten van Ignace Van Isacker en miniatuur Les Cochons c'est comme les Bourgeois van Gerard Muylle.
foto Camile Schelstrae'i
Theo Voorzaat met zijn schilderij Regenboog bij Dreischor.
foto Marijke Folkertsma
door Anita Tournois
SINT ANNA TER MUIDEN -
De schilderijen met bollende zei
len van Ignace Van Isacker trek
ken ogenblikkelijk de aandacht.
Minder opvallend, maar niet
minder intrigerend zijn de kijk
kasten van Gerard Muylle. Voor
enkele weken is het oude stad
huis van Sint Anna het domein
van deze twee bevriende Bel
gische kunstenaars.
Behoorden staketsels, boeien en
vuurtorens tot eerdere onder
werpen van Van Isacker, nu
wordt al zijn werk bepaald door
de vorm van zeilen. Een vorm
waarmee de kunstenaar zich
vanzelfsprekend verwant voelt,
omdat hij regelmatig catamaran
zeilt. Op verschillende manieren
en in diverse technieken wordt
dit onderwerp uitgediept en uit
gewerkt.
In de aquarellen met inkt zijn
de zeilen nog verbonden met
masten en touwwerk; werken
die vooral refereren aan zeilen
van achttiende- en negentien-
de-eeuwse fregatten.
In zijn huidige werk blijkt enkel
nog het zeil van belang. Bollen
de zeilen, gevangen door de
wind, zich losmakend, op weg
naar vrijheid, verstrengelend en
samenvloeiend in dynamische
composities. Op doek in acryl,
'met stevige contrasten, uni of
met streepjes. De fraaie lichtval
en een divers kleurenpalet van
onder meer grasgroen, azuur,
bruin, wit en zwart completeert
deze composities. Bijzonder is
een werk in vele gradaties
blauw, vervaardigd met talrijke
ballpoints. Een bijzondere mate
riaalkeuze, die aantoont dat
Van Isacker alles uit zijn materi
aalgebruik weet te halen.
Dat geldt ook voor Muylle, die
voor de onderwerpen in zijn
kijkkasten gebruik maakt van
talloze materialen, waaronder
diverse kunststoffen. Intrigeren
de surrealistische bouwsels, die
als visuele gedichten of verha
len in glazen vitrines staan opge
steld. Ontsproten aan een geest
die een mengeling van fantasie,
poëzie, verwondering, schoon
heid, humor en zelfkennis laat
zien. Met een bijzondere fascina
tie voor de koe, één van de die
ren waarmee vele malen een ont
moeting wordt gecreëerd (Muyl
le brengt mens en dier vaak sa
men). Koeien, voorzien van vleu
gels, lopend in een bos, aange
past als een kameleon, of zonne
badend.
Muylle's antwoord op de vraag
naar zijn passie voor de koe
geeft blijk van een opmerkelijke
visie en filosofie. „Waarom zou
een koe niet kunnen denken als
wij mensen?", oppert hij. „Mis
schien droomt ze wel dat ze kan
vliegen. En wil zij net als wij
soms de werkelijkheid ontvluch
ten. Laat ons zogenaamde zeker
heden loslaten. Stap van gebaan
de wegen, neem risico's, wacht
niet af tot je een ons weegt."
Een uitspraak die bijvoorbeeld
wordt uitgebeeld in La salie des
pas per dus; een wachtkan*
waarin de deur op een
staat, met de klok promine:
aanwezig, een geraamte
bank. Dat deze kunstenaar
het dagelijkse leven maquetk
maakt voor bouwprojecten ver
klaart de precisie waarmee al;
is uitgewerkt.
Alle vitrines van Muylle
staan er heel wat - herbergen
dieke verstopte boodschapK-
Gewichtigdoenerij en gr®-'
heidswaanzin van de mens wa
den een kopje kleiner gemaw
De spot wordt gedreven met bur
gerlijkheid en zogenaamd cor
rect gedrag. 'Zijn we wel deec-
te heersers, van de natuur en
zouden de dieren over ons d&
ken?' Vragen die Muylle af
stelt en aan ons, het publiek.
een uitzonderlijke boeiende -
beeldende manier voorlegt-
Tentoonstelling t/m 18 opr
het Oude Raadhuis van SintM
na ter Muiden. Opendap'!
van 15.00- 19.00 uur
