Een verantwoorde vette hap
Kanoframes inspireren
Mels Dees tot installatie
Ik kies een nieuwe jas dus ik besta
ELICHT
Gemeenten maken
veel te weinig werk
van rampenplannen
Week lang geen
treinen naar
Breda door hsl
0800 - 0231 231 (GRATIS)
kunst
woensdag 7 april 2004
door Ben Jansen
GOES - Treinreizigers in de
richting Breda en verder oost
waarts moeten vanaf vanavond
een week lang rekening houden
met een langere reistijd. De
spoorverbindingen van station
Breda gaan op de schop in ver
band met de aanleg van de hoge
snelheidslijn. De Nederlandse
Spoorwegen zetten bussen in.
Het treinverkeer van en naar
Breda ligt van morgenavond 22
uur tot vrijdagmorgen 6 uur he
lemaal plat.
Daarna komen de verbindingen
geleidelijk weer op gang.
Eerst wordt Tilburg weer bereik
baar, dan Lage Zwaluwe en Rot
terdam en op het laatst pas is
Breda weer vanuit de richting
Roosendaal bereikbaar.
Donderdag 15 april is het trein
verkeer naar verwachting weer
normaal.
Dat betekent eerst helemaal
geen treinen en daarna ernstig
ontregelde en aangepaste dien
sten.
De operatie is nodig om het sta
tion aan te sluiten op het spoor
net van de hsl-zuid. Breda
krijgt met snelle shuttletreinen
een verbinding naar de Rand-
stad en België.
Spoorbeheerder ProRail zal van
het lamleggen van het treinver
keer gebruikmaken door her en
der klussen uit te voeren, onder
andere in Prinsenbeek, Et-
ten-Leur en Roosendaal.
Er wordt in totaal op zeventien
plekken aan het spoor gewerkt.
In de piektijd zullen op één dag
driehonderd spoorwerkers bezig
zijn in heel West-Brabant. Het
is een van de grootste buiten-
dienstellingen uit de geschiede
nis van de Nederlandse Spoor
wegen.
Duizenden treinreizigers in een
groot deel van Zuidwest-Neder
land zullen getroffen worden.
De NS hebben vijftigduizend fol
ders met reisinformatie ver
spreid op alle treinstations die
verbinding hebben met Breda,
tot in Vlissingen, Amsterdam,
Den Haag, Eindhoven en Venlo
toe.
door Raymond de Frel
Soms bekruipt je de behoefte, bij de één
wat vaker dan de ander, even alle groen
ten en fruit te laten voor wat ze zijn. Tij
dens de gang naar de snackbar heb je
nog even een schuldgevoel, de andijvie
ligt nu immers in de groentelade te ver
pieteren. Maar eenmaal happend in een
frikadel speciaal zijn alle zonden al snel
vergeten. Om achteraf schoorvoetend
toe te geven dat je héél slecht bezig bent
geweest.
Een puntzak frites met een klodder
mayonaise of een krokant gefrituurde
snack moet op zijn tijd natuurlijk kun
nen, maar iedereen weet: niet te vaak,
slecht voor de gezondheid. Dat weten
de bond Koninklijk Horeca Nederland
en het Voorlichtingsbureau Margarine,
Vetten en Oliën ook. Daarom startten
zij deze week de twee jaar durende cam
pagne 'Verantwoord Frituren', waar
mee ondernemers van cafetaria's en
Frituur
fastfoodformules worden gestimuleerd
verantwoordelijkheid te nemen voor de
gezondheid van hun klanten.
Daarom voeren zij een pleidooi voor het
gebruik van vloeibaar frituurvet. Dat
bevat in vergelijking met vast frituur
vet veel goede, onverzadigde vetten. De
ze verlagen het cholesterolgehalte in
het bloed. Vaste vetten bereiken juist
het tegenovergestelde, omdat zij veel
meer transvetzuren en verzadigde vetzu
ren bevatten.
Waar het thuisgebruik van vloeibaar
vet zo'n zestig procent is, gebruikt
slechts één op de tien horeca-ondeme-
mers het gietbare goedje. De campagne
heeft als doelstelling om over twee jaar
dat aantal te vervijfvoudigen.
Waarom het gros voor het vaste vet
gaat? Uit gewoonte of economische mo
tieven, zo weten de campagnevoerders.
Waar zestig procent van de huishoudens vloeibaar frituurvet gebruikt, bakt negentig procent van de horeca-ondernemers
nog altijd in vast vet. foto Camile Schelstraete
Versmanager Peter Eekhout van de Ter-
neuzense groothandel Sligro, dat veelal
horeca-ondernemers in het klantenbe
stand heeft, voert nog een derde reden
aan. „Blokken vet zijn makkelijker te
stapelen. Tien doosjes a tien kilo zie je
niet staan, maar tien emmers met het
zelfde gewicht zijn niet makkelijk op te
bergen. Bovendien gaat vast vet langer
mee dan de vloeibare variant."
Als gevolg daarvan merkt Eekhout dat
met name de grotere zaken vast frituur
vet afnemen. „En er zijn ook veel onder
nemers die vast en vloeibaar mengen.
Gieten ze eerst vloeibaar vet in de pan,
om er vervolgens wat blokken aan toe
te voegen. Dan stolt het vet niet direct.
Dan heb je nog ondernemers die ver
schillende soorten vet gebruiken, om zo
een unieke smaak te krijgen. Wat de ver
houdingen dan zijn, weet ik niet. Die on
dernemers geven uiteraard hun geheim
niet prijs."
De aan het ziekenhuis Zeeuws-Vlaande
ren verbonden diëtiste Marianne van de
Voorde is vanwege het zurenverhaal lo
gischerwijs een voorstander van vloei
baar frituurvet.
Dierlijk
„Maar het is wel zo dat vloeibaar vet
veel kwetsbaarder is. Je mag het hoog
stens verhitten tot 170 graden, terwijl
vast vet makkelijk een temperatuur van
180 of 190 graden kan hebben. Boven
dien moet je vloeibaar vet sneller ver
vangen. Dat kan natuurlijk ook een re
den zijn om vast vet te gebruiken. Er
zijn ook mensen die dierlijk vet -zoals
paardenvet- gebruiken. Dat is nog onge
zonder, omdat dit nog meer verzadigde
vetten bevat", aldus Van de Voorde.
Deelnemende zaken zijn te herkennen
aan posters met de tekst 'Ja, wij fritu
ren verantwoord!' en dienen zich te hou
den aan bepaalde spelregels. Belangrijk
ste aspect is dat er wordt gefrituurd in
vloeibaar vet met maximaal vijf pro
cent transvetzuren en minimaal 55 pro
cent onverzadigde vetzuren.
Bij snackbar Sirabel in Axel wordt con
sequent in vast vet gebakken. „Wij heb
ben het allebei, maar onze klanten vin
den frites uit vloeibaar vet niet zo lek
ker. Het smaakt raar en de geur is ver
schrikkelijk. Een soort visachtige lucht.
Ik heb het een paar jaar geleden gepro
beerd, maar nu bak ik in plantaardig
vast vet. Ik moet het campagnemateri
aal overigens nog bekijken", aldus uit
bater A. Lachmi.
Bij Nel Patat in Temeuzen wordt uit
economische overwegingen vast vet ge^
bruikt. „Dat neemt niet weg dat wij wel
verantwoordelijkheid nemen voor de ge
zondheid van onze klanten. Maar als je
naar de snackbar gaat, kies je natuur
lijk nog wel altijd zelf voor een lekkere
traktatie."
door Emile Calon
MIDDELBURG - De Zeeuwse
gemeenten geven onvoldoende
prioriteit aan veiligheid, zo
blijkt uit het jaarverslag van
commissaris van de koningin
W. van Gelder. Tot op dit mo
ment heeft de provincie slechts
twee rampenbestrijdingsplan
nen ontvangen over hoe te han
delen als er bij een van de risi
covolle bedrijven iets misgaat,
terwijl dat er veel meer hadden
moeten zijn.
Van Gelder constateert in zijn
verslag dat gemeenten de wette
lijk vastgestelde termijnen over
schrijden. Provinciaal beleids
ambtenaar P. Mersie zucht als
de rampenbestrijdingsplannen
ter sprake komen Hij consta
teert dat veiligheid bij de
Zeeuwse gemeenten nog steeds
niet die prioriteit heeft die nood
zakelijk is.
Alle grote risicovolle bedrijven
hebben de afgelopen tijd met
veel moeite en inspanningen vei
ligheidsplannen opgesteld en
naar de gemeenten gestuurd,
Die moeten aan de hand van die
plannen binnen een jaar rampen
bestrijdingsplannen opstellen.
Daarin staat wat er allemaal
moet gebeuren als er iets mis
gaat bij het bedrijf.
Tot nu toe zijn slechts twee plan
nen voor Total en Chemgas door
de gemeente Borssele ingele
verd. Aan plannen vooraf
bedrijven wordt nog gewers^
wijl het merendeel al inMajj
burg had moeten liggen
Volgens de provmcieambtog
is het niet te verkopen ds;a
drijven hun werk tijdig irja
ren en gemeenten de boel vei
gens laten versloffen. Enj
heeft hij het nog niet eensM
de kwaliteit van de planned
wel ingeleverd zijn, zo®
hem van het hart.
Mersie merkt op dat niet ala
de rampenbestrijdingsplan
onvoldoende prioriteit kr>i
van de gemeenten. Hij tj
naar de controles van caiai
andere gelegenheden waar
pubhek bijeenkomt. Ook fee;
stellen van de gemeente
rampenplannen verloop; t
gens hem niet zoals het hoe:
Van Gelder merkt verder
jaarverslag op dat er bij deb
verleningsdiensten onvoldca
mensen beschikbaar zijn 03,
regeld goed te oefenen Ma
onderschrijft die stelling vui
dig. Volgens hem wordt er
het bemannen van de vei
heidsdiensten nog steeds all'
maar gekeken naar het aantal
woners en niet naar de pot
tiële risico's. Mersie is well
dat 'eindelijk' is besloten on
het Middelburgse Abdijcotnp
een echt provinciaal coördini;
centrum in te richten. Tot no
is het zeer behelpen, drukt
zich vriendelijk uit.
(Advertentie)
Lezersservice - bezorgklachten - informatie over abonnementa
dat we een uniek moment voor
de bezoeker creëeren. Wat hij
ziet, gebeurt alleen op dat ogen
blik."
De videoprojectie contrasteert
met een grote kast links van het
scherm, waarin daadwerkelijk
vierenzestig vazen staan uitge
stald, sommige anoniem, de
meeste van prominente vormge
vers. De verzameling is van Jos
Holtkamp. Bij de videofilm is
muziek te horen van Frederic
Rzweski: zesendertig variaties
op een Chileens volksliedje.
Zo wordt duidelijk waar het in
Alternate om draait. Wie zich
van het videoscherm afkeert en
terugloopt naar de ingang van
de Vleeshal, ziet uitstallingen
die aanvankelijk door grote
zwarte wanden aan het oog wa
ren onttrokken. Het duo Coma
(Cornelia Blatter en Marcel Her
mans) heeft alle automodellen
van één jaar teruggebracht tot
silhouetten met uitsluitend een
vermelding van het merk en de
prijs. In één oogopslag is zicht
baar dat het verschil tussen de
diverse modellen bijzonder
klein is.
Van ontwerper Frank Bragi-
gand is - in de vorm van een
reeks foto's - een kleurensche
ma te zien voor de gevels van
identieke woningen in de Am
sterdamse Tuinwijk. De bewo
ners hebben zelf hun kleur mo
gen kiezen.
Verder zijn er drie series te zien
van boekontwerpen die Jur-
riaan Schrofer in de jaren zeven
tig en tachtig heeft gemaakt. Op
een prachtige manier heeft hij
letters geabstraheerd tot vorm.
Kuilman: „Schrofer is een van
de belangrijkste Nederlandse
ontwerpers van de vorige eeuw.
Deze boeken zijn nog nooit bij
elkaar geëxposeerd. Dat alleen
maakt Alternate al tot een bij
zondere tentoonstelling."
Een aantal vlinderkasten toont
dat ook in de natuur variaties
op een thema voorkomen. Gi-
lian Schrofer (zoon van Jur-
riaan) is verantwoordelijk voor
de vormgeving van de tentoon
stelling. Zijn ontwerp van pane
len en uitstalkasten is gebaseerd
op de maat van de vloertegels in
de Vleeshal.
Discussie
„Met deze tentoonstelling wil
len we de drang tot diversiteit
in de vormgeving ter discussie
stellen", verklaart Kuilman. „Ik
heb zelf twee mogelijke verkla
ringen. Ten eerste heeft het te
maken met individualiteit. Als
je een keuze kunt maken voor
een stoel of voor een jas wordt
het je eigen stoel of je eigen jas.
Je hebt een eigen smaak. De
tweede factor van belang is actu
aliteit. Een jas van vorig seizoen
is net als een krant van gisteren
niets meer waard. Individuali
teit en actualiteit zijn de drijfve
ren voor de waanzinnige varië
teit waarin wij leven."
De commercie heeft daarop wel
invloed, aldus Kuilman, maar is
niet de oorzaak.
„Het Mao-pak in het China van
dertig jaar geleden of de Lada
in de voormalige Sovjet-Unie,
dat zijn dingen die we gewoon
niet willen. Die associëren we
met een totalitair regime en met
armoede. Een basisvoorwaarde
van de consument is kennelijk
dat er voldoende variëteit is om
een keuze te kunnen maken. We
willen variatie en die variatie
moet actueel zijn anders be
staan we niet. Dat is een opval
lend fenomeen in onze cultuur."
De expositie Alternate kan
vormgevers en kunstvorsers aan
zetten tot de meest diepzinnige
beschouwingen, maar Dinge-
man Kuilman is al tevreden als
passanten de Vleeshal binnen
wandelen en zich even verwon
deren over iets wat ze door
gaans voor vanzelfsprekend aan
nemen. „Dat je je even afvraagt
wat nu de bedoeling is van die
enorme variatie op allerelei ge
bied."
Expositie: Alternate, t/m 31 mei
in de Vleeshal in Middelburg,
open di t/m zo van 13-17 uur.
Meer informatie (downloads)
via: www.vleeshal.nl en
www.premsela.org.
De vazenverzameline van Jos Holtkairm.
foto Ruben Oreel
Mels Dees werkt aan zijn installatie in De Bewaerschole in Burgh-Haamstede.
foto Marijke Folker
door Ali Pankow
BURGH-HAAMSTEDE - Mels
Dees is de laatste in het rijtje
van beeldend kunstenaars die in
de themareeks 'Gewerveld - On
gewerveld' installaties creëren
in De Bewaerschole in
Burgh-Haamstede. Dees liet
zich voor zijn bijdrage 'Demon
tage' inspireren door kanofra-
Het resultaat is een opmerkelijk
bouwwerk van houten bootge
raamten in combinatie met nos
talgische filmprojectoren. De in
stallatie hangt aan dunne draad
jes en vangt door de bijzondere
verschijningsvorm direct de aan
dacht van de toeschouwer. De
spanten en scheepsgeraamten in
'Demontage' roepen associaties
op met de evaluatie van het men
selijk gewervelde lichaam.
Ten behoeve van de miniscule
projectiebeelden zijn de ven
sters van de expositieruimte ver
duisterd met papier. De mystie
ke schemering geeft de ruimte
een extra dimensie. De projec
ties bieden beelden van oude
8-millimeterfilms die de vader
van Mels Dees destijds als bevlo
gen amateurfilmer maakte. Ze
worden gecombineerd met de
filmopnamen die de kunstenaar
zelf maakte in 1970 tijdens een
reis door Afghanistan. Dees per
soonlijke betrokkenheid zowel
bij de projecties als bij de
scheepsgeraamten is groot. „Die
bewegende beelden van mijn
reis doen beseffen dat je eigen
herinneringen iets anders ma
ken van de werkelijkheid", zegt
de kunstenaar.
De filmische erfenis van zijn va
der voert hem terug naar zijn
kindertijd. Zo herinnert hij zich
als ventje van een jaar of tien
vaak te hebben geholpen bij het
vasthouden van de camera voor
het vastleggen van fraaie zons
ondergangen.
De fascinatie voor vouwkano's
voert terug naar de tijd dat hij
van een vriend uit het voormali
ge Oostblok zo'n vaartuig ca
deau kreeg.
„Veel mensen daar hadden een
vouwkano. De constructie is ver
gelijkbaar met een tent. In dit
geval dus een houten frame met
zeildoek."
Dees heeft zelf jarenlang met
veel plezier gebruik gemaakt
van het scheepje. Pas toen het
zeildoek tot op de draad versle
ten, viel hem de fraaie construc
tie van het frame op. Vouwka
no's werden destijds op grote
schaal gefabriceerd. Dees heeft
via enkele producenten diverse
frames opgekocht en ze ver
werkt in verschillende installa
ties. Zo wiegen er in de platanen
op de monumentale markt in
Brussel deze weken ook scheep-
geraamten van Dees.
Boten in bomen?
„Ja. Die zacht bewegende fra
mes vormen een mooi contrast
met al die statisch geparkeerd
staande auto's rondom dat
in Brussel. Ik visualiseer
verschillende manieren va
wegen van dieren in het'
mee. De sprong van een d
bijvoorbeeld en het kron
van een worm", vertelt Da
Overigens geeft hij eig
niet zo graag toelichting 0
installaties. Voor hem g
heel persoonlijke uitgang
ten en emoties, maar die v
de bezoekers geenszins
gen. Hij hoopt met zijn oprr
lijke constructies juist te
ken dat elke toeschouwer f
eigen associaties en geda
bij krijgt.
De installatie 'Demontage
en met zaterdag 1 mei tez
De Bewaerschole van di
tot en met zaterdag tussen
en 16.30 uur.
Op 1 mei wordt tijdens dt
ciële afsluiting van de tl
reeks 'Gewerveld-ongewe
een speciaal hieraan gewij1
talogus gepresenteerd.
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBLTtG - Aan de exposi
tie Alternatedie deze week is
begonnen in de Vleeshal in Mid
delburg, ligt een simpele vraag
ten grondslag. 'Waarom vinden
we het vanzelfsprekend dat elke
dag honderden vormgevers op
staan met het idee dal ze een
stoel of een jas gaan ontwer
pen?' Samensteller Dingeman
Kuilman: „De ideale stoel be
staat al lang. Toch vinden we
het normaal dat vormgevers el
ke dag opnieuw het wiel uitvin
den."
Kuilman is directeur van de
stichting voor Nederlandse
vormgeving Premsela. Samen
met directeur Rutger Wolfson
van de Vleeshal heeft hij het
idee opgevat in Middelburg te la
ten zien hoe zowel in de vormge
ving. de muziek als de natuur
talloze variaties bestaan van
één basismodel. De vraag die
daarbij wordt gesteld is: Waar
om hebben wij zo'n behoefte
aan variatie?
Wie de Vleeshal binnenkomt
ziet in de verte een video
scherm. Daarop blijkt een com
puterprogramma van Jos de
Bruin en Remko Scha onophou-
.delijk nieuwe ontwerpen voor
vazen te projecteren. „De kans
dat dezelfde vaas voorbijkomt is
ongeveer net zo groot als de
kans dat er twee keer een meteo
riet in je achtertuin inslaat",
zegt Kuilman. „Dat betekent
(Advertentie)
Lokkerdreef 14 Tel(076) 508 80 00
4879 ND Etten-Leur www vermeulen-trappen.nl
ook geopend op vrijdagavond en zaterdag
