Oorlog is lastig, vrede soms ook PZC Oezbekistan dreigt weer in geweldsspiraal te geraken PZC Haagse lobby voor Europese banen blijft onvoldoende Dochter Soeharto doet na zes jaar mond weer open Sri Lanka naar de stembus terwijl Singalezen en Tamils onderling twisten 31 maart 1954 woensdag 31 maart 2004 Gisteren werd Rajan Sathya- moorthy, een kandidaat van de Tamils voor de parlementsver kiezingen van aanstaande vrij dag in Sri Lanka, doodgescho ten. Sathyamoorthy was bekend om zijn steun aan een groep die zich vorige maand afsplitste van de Tamil Tijgers (LTTE), die strijden voor zelfbestuur in het noordoosten van Sri Lanka. Sa thyamoorthy is de tweede Ta- mil-kandidaat die aan de voora vond van de verkiezingen is ver moord. De veiligheidsmaatrege len zijn in verband hiermee ver scherpt. door Harald Doornbos Een beetje merkwaardig is het wel. Twintig jaar voer den ze oorlog tegen elkaar. De Singalese meerderheid aan de ene, de Tamil-minderheid aan de andere kant. Aanslagen, bloedbaden en offensieven re sulteerden in de dood van zo'n zestigduizend mensen. Het was een klassieke patstel ling waarbij geen van de par tijen sterk genoeg was om de oorlog te winnen en niemand te zwak om het gevecht te verlie zen. De Singalezen, die overwe gend Boeddhistisch zijn, haat ten de Tamils, die ze bestempel den als terroristen. Tamils, die overwegend hindoe zijn, haat ten op hun beurt de Singalezen en beschouwden hen als wrede onderdrukkers. Toch werd twee jaar geleden vre de gesloten. Bijna niemand die kon geloven dat een van 's we relds langst lopende conflicten plots voorbij was. En vervolgens deed zich het merkwaardige feit voor dat zowel Singalezen als Tamils binnen de kortste keren in eigen kring slaags raakten. De Singalese president heeft een vreselijke hekel aan de Sin galese premier. En in Tamil ge bied is een belangrijke comman dant in opstand gekomen tegen de grote leider die de Tamil Tij gers decennia lang met ijzeren hand heeft geleid. De parle mentsverkiezingen die komende vrijdag op Sri Lanka worden ge houden, zijn het directe gevolg van die onderlinge ruzies. De gang naar de stembus werd onvermijdelijk toen een vete tus sen twee Singalese partijen eind vorig jaar het kookpunt bereik te. De regering van premier Wickramasinghe, een Singalees, won in december 2001, na jaren van oppositie, de verkiezingen. Drie maanden later deed de pre mier iets waar de rivaliserende partij van president Kumaratun- ga, ook een Singalees, geduren de al die tijd niet in was ge slaagd: het afsluiten van een per manent staakt-het-vuren tussen de regeringstroepen en de be langrijkste verzetsgroep, de Ta mil Tijgers. Premier en president mogen dan van dezelfde etnische afkomst zijn, ze kunnen eikaars bloed wel drinken. President Kumara- tunga, een zeer uitgesproken da me die een oog verloor tijdens een aanslag van de Tijgers, vindt de premier veel te toeschie telijk ten aanzien van de onaf- hankelijkheidseisen van de Ta mils. Premier Wickramasinghe meent juist dat de 'niet-onder- handelen-met-terroristen-strate- gie' van de president ertoe leidt dat er nooit een einde aan de oorlog komt. Eind vorig jaar, na bijna twee jaar van vrede, zag president Kumaratunga haar macht dermate slinken dat ze een constitutionele staatsgreep pleegde. Ze ontsloeg Wickrama- singhes regering en stuurde het parlement naar huis. Verrader Aan Tamil-zijde is het ondertus sen ook gedaan met de eenheid. De onbetwiste leider van de Ta mil Tijgers, Prabhakaran (ook wel de Stalin van de Tamils ge noemd), vond dat zijn positie werd ondermijnd door Tij ger-commandant Muralitharan, bijgenaamd Karuna, en ver klaarde hem een verrader die vermoord diende te worden. De Traditionele Singalese dansers leiden een processie tijdens een verkiezingsbijeenkomst van Boeddhistische monniken in de hoofdstad Co lombo. foto David Gray/RTR opstandige commandant weiger de echter in te binden en splitste zich een maand geleden met zes duizend van de vijftienduizend Tamil-strijders af. De nu te houden verkiezingen gaan tussen de gematigde partij van ex-premier Wickramasing he en de radicalere partij van president Kumaratunga. De pre sident meent dat de Tamils veel harder aangepakt moeten wor den. De premier hoopt juist dat hij opnieuw de verkiezingen wint en de dialoog met de Ta mils kan voortzetten. Naar ver wachting haalt geen van beide partijen een grote meerderheid, waardoor er mogelijk een be langrijke rol is weggelegd voor het Nationaal Tamilverbond. Deze partij is verwant aan de op standige Tamil-leider Karuna en doet in tegenstelling tot de Tamil Tijgers, wel mee aan de verkiezingen. Veel mensen zijn bang dat, ook al verlopen de verkiezingen vreedzaam, de president vervol gens opnieuw haar macht zal misbruiken door ook een nieu we regering te ontslaan op het moment dat het vredesproces met de Tamils wordt hervat. Een uiterst gevaarlijk situatie, menen analisten. Want presi dent Kumaratunga en rebellen leider Prabhakaran zouden dan weieens in de verleiding kunnen komen om opnieuw de wapens op te pakken en de oorlog te her vatten. In tijden van oorlog is het voor beiden makkelijker macht uit te oefenen, omdat de achterban het dan te druk heeft met het ha ten en uitschakelen van de vij and. Sinds vrede een feit is in Sri Lanka, zijn Kumaratunga en Prabhakaran een groot deel van hun invloed kwijtgeraakt en is hun positie minder stabiel dan daarvoor. De oorlog mag dan erg zijn ge weest, vrede is soms veel lasti ger. GPD door Erwin Tuil Het lijkt alsof Nederland de kunst van het lobbyen beter onder de knie heeft. Sinds anderhalf jaar is een hoge ambtenaar op het minis terie van Binnenlandse Za ken bezig met het diploma tiek inschieten van Nederlan ders op internationale func ties. De benoeming van oud-pre mier Wim Kok en oud-staats secretaris Gijs de Vries voor Europese banen, werd dan ook door premier Balkenende gepresenteerd als een presta tie. Topfuncties, zo werd ge zegd. En eind vorig jaar was Jaap de Hoop Scheffer al aan getreden als secretaris-gene raal van de Navo. Het lob byen gaat goed, zo lijkt de conclusie. Nederland doet het in elk ge val serieuzer dan in het verle den, vindt de Rotterdamse hoogleraar Rinus van Schen- delen. Hij schreef een boek over het lobbyen in Brussel en hij is er van overtuigd dat de speciale ambtenaar voor in ternationale functies zijn vruchten afwerpt. „Maar wat zeker scheelt is de komst van Ben Bot als minister van Bui tenlandse Zaken. Hij heeft een eminent netwerk. De pre mier mag zich gelukkig prij zen." Door zijn vele jaren in Brussel kent Bot de spelletjes om de knikkers als geen an der. En precies daaraan schortte het in het verleden. Neder land was te druk bezig met de baantjes en te weinig met het 'spel'. Het resulteerde in een lange lijst van politici die net niet benoemd werden: oud-premier Lubbers en oud-minister Ruding bij de Europese Unie, oud-minister Pronk bij de Verenigde Na ties, oud-minister Braks bii de Wereldvoedselorganisatie Maar de benoemingen van Kok en De Vries waren niette danken aan het lobbyen, meent de hoogleraar. Hij vindt daarvoor bevestiging bij PvdA-kamerlid Frans Tim mermans, oud-diplomaat pn goed ingevoerd in Brussel. „Het zijn geen hoofdprijzen die Kok en De Vries hebben gekregen. Balkenende heeft geluk gehad en dat hoort ook bij het vak. Maar Kok zit er tijdelijk en De Vries is eigei lijk tweede keus. Laten v wel wezen, De Vries zat in fei te werkeloos thuis. Zijn par tij, de WD en het kabinet wis ten niet wat ze met hem aan moesten." Timmermans ziet de toe komst somberder in dan Van Schendelen. „Nederland geldt langzamerhand als een Eurosceptisch land en dat krijgt zelden topfuncties. Na tuurlijk is een hoge functie achter de schermen goed, maar een topfunctie telt poli tiek zwaarder." Timmermans en zijn WD-collega Hans van Baaien willen Balkenen- I de daarover vandaag onder houden. „Hij moet het benoe mingsbeleid maar eens toe lichten", meent de WD'er. „Balkenende wacht, wachten wacht. Maar ondertussen heeft Nederland voor de Euro pese Grondwet nog niets bin nengehaald." De echte proeve van effectief lobbyen moet nog komen, vinden Van Schendelen en de kamerle den, namelijk de portefeuille van de nieuwe Nederlandse Europees commissaris. Boven dien moeten er meer talentvol le ambtenaren in het Europe- se midden- en hoger kader ko men. Dat is de kweekvijver voor topfuncties en het levert - invloed op achter de scher men. GPD door Step Vaessen Zes jaar lang geeft ze gezwe gen, de 55-jarige dochter van oud-president Soeharto, Si- ti Hardiyanti Rukmana, oftewel Tutut. De gekwetste vader had na zijn val in 1998 de kinderen een spreekverbod opgelegd. Maar nu Indonesiërs openlijk zeggen dat ze heimwee hebben naar het tijdperk Soeharto, durft Tutut haar mond weer open te doen. Ze doet zelfs mee aan de verkie zingen die volgende maand plaatsvinden. Tijdens een inter view in haar woning, in de chi que buurt Menteng, verdedigt ze haar 82-jarige vader vol vuur. „Vraag het maar aan de mensen zelf, of het een autori tair regime was. Ze zullen zeg gen dat ze het toen beter had den. Nu voelen ze zich niet vei lig", zegt Tutut met een glim lach. Dat mensen onder Soehar to bang waren, onderdrukt en vermoord werden, is volgens haar niet waar. „Als mensen de staatsveiligheid in gevaar breng en, dan kunnen we dat niet tole reren. Soms is het nodig om hard op te treden, maar niet moorden natuurlijk." Tutut is voorstandster van de democra tie 'pancasila', zoals zij het sys teem onder Soeharto beschrijft. Via overleg, de zogenoemde musyawarah, komt het tot een besluit waar iedereen zich aan moet houden. „Het kan natuur lijk niet zo zijn dat als mensen het met een besluit niet eens zijn, ze maar gaan demonstre ren. Democratie is goed, maar kent in ons land beperkingen. Een liberale democratie past niet bij onze cultuur." Tutut groeide tijdens de laatste jaren van het 32-jarige Soehar- to-regime uit tot een van de rijk ste vrouwen van het land. Via haar vader kreeg ze aantrekkelij ke projecten toegespeeld. Het be kendst is ze vanwege haar tolwe gen. Nog steeds zeggen mensen als ze geld moeten betalen bij het tolhuisje gekscherend: „Als jeblieft Tutut.'' Maar ze zat ook in televisiestations, de bankwe reld en nog vele andere projec ten. Net als Soeharto werd ze van grootschalige fraude be ticht, maar ook bij haar kwam het nooit tot een rechtszaak. Tutut wijst alle aantijgingen over corruptie fel van de hand. „We hebben nooit een cent ge stolen van de staat. Als mijn va der wordt beticht van corruptie met liefdadigheidsinstellingen, dan klopt daar niets van. Dat geld is allemaal naar de ai-men gegaan." Ook het jaren geleden in het Amerikaanse tijdschrift Time gepubliceerde artikel waarin de familie Soeharto er van beschuldigd wordt 15 mil jard dollar te hebben vergaard, verwijst ze naar het land der fa belen. „Waar is dat geld dan? Toen we te horen kregen dat er geld op rekeningen in Oosten rijk zou staan, zei papa dat ze vooral moesten gaan kijken. Maar de autoriteiten in Oosten rijk zeiden al dat er niets was." De rechtszaak tegen Soeharto werd een aantal jaren geleden gestaakt omdat de voormalige alleenheerser te ziek zou zijn. Vlak na zijn gedwongen aftre den kreeg hij een beroerte. Maar elke keer als de oud-generaal in het openbaar verschijnt, bijvoor beeld als hij zijn zoon Tommy bezoekt in de gevangenis, klinkt de roep om zijn berechting. Niet praten Volgens Tutut is een proces on mogelijk, omdat haar vader nau welijks kan praten. „Hij kan nog geen vier woorden achter el kaar zeggen. Hij probeert het toch en dan loopt zijn bloed druk gevaarlijk hoog op. Dus de doktoren zeggen dat hij zoveel mogelijk moet zwijgen." Wel mag hij sinds kort weer televisie kijken. De spanningen die dit aanvankelijk veroorzaakten kan hij volgens zijn oudste dochter nu weer aan. Met pijn in het hart heeft Tutut alle beschuldigingen de afgelo pen zes jaar over zich heen laten komen. Iets terugzeggen mocht niet van pa. „We kregen de op dracht om onze mond te houden en geduld te hebben. Vader zei dat God uiteindelijk de waar heid wel zou openbaren. En zie, hij heeft naar ons geluisterd Ons zwijgen heeft succes gehad als je kijkt naar hoe mensen nu op ons reageren." Op de vraag of Indonesië nu al bereid is om een lid van de familie Soeharto als leider te accepteren, zegt ze met een glimlach: „Vraag dat maar aan het volk zelf." GPD door Joost Bosman Terug van weggeweest: mos limterreur in Oezbekistan. Al bijna drie jaar was het rustig in het Centraal-Aziatische land. President Islam Karimov leek met zijn schrikbewind de moslimextremisten die zich sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie steeds sterker ma nifesteerden, er aardig onder te hebben. Tot zich zondagavond in de his torische stad Boechara de eer ste dreun voordeed. Maandag en gisteren ontploften er op nieuw bommen in de hoofdstad Tasjkent. Tot nu toe lieten ne gentien mensen het leven en vie len er bijna 30 gewonden. Begin 1999 zorgden zware explo sies in het centrum van Tasjkent eveneens voor tientallen doden. Toen gaf de regering direct aan dat het om moslimfundamenta listen ging, die erop uit waren het goddeloze regime omver te werpen en een kalifaat te stich ten. De aanslagen werden overi gens nooit opgeëist en cririci van het bewind beweerden dat de regering ze zelf had georgani seerd. Zodoende kon president Karimov zijn autoritaire beleid rechtvaardigen onder het mom van terreurbestrijding. Inmid dels kent Oezbekistan zo'n 6000 politieke gevangen van wie ve len worden gemarteld en zelfs vermoord. In de jaren na de gebeurtenis in Tasjkent leek er inderdaad iets te ontstaan van een door de is lam geïnspireerde rebellenbewe ging. Onder de naam Islamiti sche Beweging van Oezbekistan (IBOe) kreeg zij met name in de straatarme Fergana-vallei, die Oezbekistan deelt met de buur landen Kirgizstan en Tadzji kistan, redelijk veel aanhang. Eind jaren negentig voerden de rebellen enkele felle aanvallen uit op dorpen in de vallei en gij zelden daarbij de inwoners. En kele tientallen regeringsmilitai ren kwamen erbij om. 11 september De jihad-kraaiende opstandelin gen leken er werkelijk op uit een oorlog te ontketenen in het gebied. Maar de aanslagen van 11 september 2001 verhinder den een grootschalig conflict. Want toen de Amerikanen Af- Oezbekistan vrij veel aanhan gers heeft. De beweging ijvert voor de oprichting van een kali faat en wil de sjaria, de islamiti sche wetgeving, aan de hele mos limwereld wil opleggen. HuT claimt echter geweldloos zijn doelen na te streven, dus ook deze optie lijkt moeilijk voorstelbaar. Het meest waar schijnlijke scenario is volgens de veiligheidsdenktank Stratfor dat overgebleven leden van de voormalige IBOe zich hebben verenigd in de Islamitische Be weging van Toerkestan (IBT), en nu samen optrekken met Al Qae- da-strijders. Het feit dat het in Tasjkent en Boechara om zelf moordaanslagen (de eerste in Oe zbekistan) gaat, duidt ook op be trokkenheid van het terreurnet werk van Osama bin Laden. Uit eindelijk heeft Oezbekistan als islamitisch land de zijde van de Verenigde Staten gekozen in de strijd tegen de terreur en heeft het zelfs zijn vliegvelden openge steld voor Amerikaanse jacht vliegtuigen. Reden genoeg dus voor vergeldingsacties van Al WATERSTOFBOM - De Britse premier Winston Churchill voelt er niets voor de Ameri kaanse overheid te vragen te stoppen met het nemen van proeven met waterstofbom men in de Stille Oceaan. Ook de Russen nemen dergelijke proeven, zei Churchill. Wel be treurt hij het dat bij proeven van de VS onlangs Japanse vis sers gewond zijn geraakt. KERK - De plannen voor res tauratie van het kerkje in Sint Anna ter Muiden zijn klaar. Naar verwachting wordt in 1956 met de opknapbeurt be gonnen. Het is hard nodig: de kerk is er inmiddels zo slecht aan toe dat er paddestoelen uit de muren groeien. LOONSTIJGING - Het CBS meldt dat werknemers in de! nijverheid, landbouw en trans-; portbedrijven er in de loonron-i de van 1 januari gemiddeld 7,3- procent op vooruit zijn ge-' gaan. VOORZITTER - Nederland^ stelt de voormalige minister van Buitenlandse Zaken E.N. van Kleffens kandidaat voor het voorzitterschap van de al gemene vergadering van de Verenigde Naties. Speciale Oezbeekse politietroepen wierpen gisteren overal in de hoofdstad Tasjkent wegversperringen op. foto Burt Herman/AP ghanistan binnenvielen, en de extrimistische Taliban en Al Qaeda-strijders verdreven, na men ze en passant ook de trai ningskampen van de IBOe mee. En belangrijker: de financiële banden (als die er waren) met Al Qaeda werden doorgesneden. Toen bleek ook hoe willekeurig het geïslamiseer in Oezbekistan eigenlijk was geweest. De IBOe zakte als een plumpudding in el kaar, puur vanwege het feit dat de de Centraal-Aziatische sta ten traditioneel niet vatbaar zijn voor islamitisch fundamen talisme. De islam is voor een Oe- zbek of Kirgiez meer een way of live dan een zaak waarvoor hij zichzelf opoffert. Voor een paar honderd dollar wilden verpau perde jongeren zich nog wel aan sluiten bij de rebellen, want ze hadden niets te verliezen. Maar met hun geloof had de strijd niets te maken. Daarom lijkt een wederopstanding van de IBOe ook niet waarschijnlijk. De Oezbeekse regering schoof de aanslagen van deze week in de schoenen van de fundamena- listisch islamitische groepering Hizb-ut-Tahrir (HuT), die over al ter wereld actief is en ook in Bovendien blijkt de grondlegger van de IBOe, de Oezbeek Tahrir Joeldasjev, mee te vechten aan de kant van Al Qaeda-troepen in het westen van Pakistan. De nummer tien van Al Qaeda-lei- ders raakte in Waziristan, het ongerepte landsdeel waarin de Pakistaanse regering vrijwel geen zeggenschap heeft, vorige week zwaar gewond. Mogelijk wil hij met spraakmakende aan slagen tegen de Oezbeekse over heid (het grootste deel van de slachtoffers waren politieagen ten) wraak nemen. Niet ongevaarlijk Dat president Karimov wijst op de HuT als waarschijnlijke da der van de aanslagen, is volgens Stratfor niet ongevaarlijk. De (nog hardere) onderdrukking van de tot dusverre vreedzame beweging kan leiden tot radicali sering van de aanhangers. Daar door kan Oezbekistan mogelijk in dezelfde geweldsspiraal te rechtkomen als in de jaren ne gentig. De gevechten die zich gisteren in de buitenwijken van Tasjkent voordeden (en waarbij zeker 23 doden vielen), lijken een slecht voorteken. Karimov zal op den duur moeten gaan praten met de oppositie. Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Stationpark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel: (0113)315500 Fax: (0113)315669 E-mail: redactie@pzc.nl Middelburg: Buitenruststraat18 Postbus 8070 4330 EB Middelburg Tel: (0118)493000 Fax: (0118)493009 E-mail: redwalch@pzc.nl Goes: Stationspark 28 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113)315670 Fax. (0113)315669 E-mail: redgoes@pzc.nl Terneuzen: Willem Alexanderlaan 45 Postbus 145 4530 AC Terneuzen Tel. (0115)645769 Fax. (0115)645742 E-mail: redtern@pzc.nl Hulst: Baudeloo 16 Postbus 62 4560 AB Hulst Tel: (0114)372776 Fax: (0114)372771 E-mail: redhulst@pzc.nl Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel: (0111)454647 Fax: (0111)454657 E-mail: redzzee@pzc.nl Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30 tot 17.00 uur Internet: www.pzc.nl Internetredactie: Postbus 31 4460 AA Goes E-mail: web@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 op maandag t/m vrijdag gedurende de openingstijden; zaterdags tot 12.00 uur. Abonnementen: 0800-0231231 (bij acceptgirobetaling geldt een toeslag) per maand: 19,45 per kwartaal: 56,60 per jaar: €217.00 Voor toezending per post geldt een E-mail: lezersservice@pzc.nl Beëindiging van abonnementen uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor het einde van de betaalperiode. PZC, t.a.v. lezersservice, Postbus 314460 AA Goes Losse nummers per stuk: maandag t/m vrijdag: 1,20 zaterdag: 1,70 Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW Bankrelaties: ABN AMRO 47.70.65.597 Postbank 35.93.00 Advertenties: Alle advertentie-orders worden uitgevoerd overeenkomstig de Algemene Voorwaarden van Wegener NV en volgens de Regelen voor het Advertentiewezen. Overlijdensadvertenties: maandag t/m vrijdag: tijdens kantooruren zondag: van 16.00 tot 18.00 uur Tel. (0113) 315555 Fax. (0113)315549 Personeelsadvertenties: Tel: (0113)315540 Fax:(0113)315549 Rubrieksadvertenties (kleintjes). Tel. (0113)315550 Fax. (0113)315549 Voor gewone advertenties. Noord- en Midden-Zeeland Tel. (0113)315520 Fax. (0113)315529 Zeeuws-Vlaanderen Tel: (0114)372770 Fax:(0114)372771 Internet: www.pzc.nl/adverteren Auteursrechten voorbehouden n»dooro Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van hel Wegener-c°n«rn aan ons verstrekte gegevens hebben wi| opgenomen in een bestand dat wordt 9eJjrul" en (abonnementen)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante dieinwe^ dueten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons rorgvuldig g p;(. de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit Postbus 314460 AA Goes lrifteli|k melden bij: KC, Ie Behoort tot WGGGNGR

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 4