funnel stemt bedrijven positiever
Hoogbegaafd in gebarentaal
IZC
Delta bouwt centrale
Sloegebied desnoods
op eigen kracht
15
ral ondernemingen in Zeeuws-Vlaanderen verwachten voordeel
Vragen over Midden-Zeelandroute
Treinreis duurt zondag langer
Werkstraf voor niet inleveren auto
Rechter bestraft geweldplegers
Stichting Hulp
aan Georgië
in de maak
liaten in procedure voor
ozen burgemeester
krk- en leerstraf
oor discriminatie
Muziekprijs voor Svjatoslav Presnyakov en Marlon Dek
zaterdag 27 maart 2004
OOi
MIDDELBURG - 'Zeer vex'baasd en weinig geamuseerd'
waren de Statenleden M. de Koster en J. Luijt-Verheij
(PvdA) toen ze hoorden dat de provincie bij het Rijk een
breder doorlaatmiddel in de Zandkreekdam had ge
vraagd. Dit met het oog op een toekomstige verdubbeling
van de Midden-Zeelandroute. Volgens het tweetal is zo'n
verdubbeling in strijd met uitspraken van Provinciale Sta
ten. In vragen aan liet dagelijks provinciebestuur vragen
de Statenleden naar het hoe en waarom van een breder
doorlaatmiddel. Ze willen weten waarom over de toe
komst van de Midden-Zeelandroute vooraf geen overleg
of discussie met Provinciale Staten is gevoerd. De
PvdA-ers zijn benieuwd op welke termijn verdubbeling
van de weg volgens het dagelijks provinciebestuur nodig
is en betwijfelen of dit een goede ontwikkeling is.
GOES - Treinreizigers die morgen (zondag) in de richting
Rotterdam gaan of daar vandaan komen, moeten reke
ning houden met een reistijd die een half uur tot een uur
langer kan zijn. In verband met werkzaamheden op het
traject van de Hogesnelheidslijn rijden die dag tussen
Roosendaal en Rottei'dam geen treinen.
De intercitytreinen Amsterdam-Vlissingen rijden niet tus
sen Dordrecht en Roosendaal en dat geldt ook voor de
stoptreinen Den Haag-Roosendaal. De internationale trei
nen Amsterdam-Brussel rijden via een andere route en
stoppen niet in Schiphol, Den Haag, Rottex'dam en Dox'd-
recht. Reizigers kunnen reizen met de omgeleide interna
tionale treinen, omreizen via Breda of een speciaal inge
stelde snelbusdienst tussen Roosendaal en Rotterdam
Lombardije kiezen.
MIDDELBURG - De Middelbui'gse politierechter heeft
gisteren een 34-jarige vrouw uit Kloosterzande voor het
onttrekken van een auto aan de beslaglegging door de Be
lastingdienst conform de eis twintig uur taakstraf opge
legd. De verdachte had in 2002 de BMW aan haar ex-man
meegegeven, vlak voor de Belastingdienst de auto wilde
ophalen. „Ik verwachtte dat mijn ex de auto zou terugge
ven." Die had de vrouw laten zitten met een schuldenlast
van een ton euro. Met de rol van haar ex-partner werd in
de uitspraak rekening gehouden.
MIDDELBURG - Dx'ie mannen uit Roozenburg zijn giste
ren in Middelburg voor openlijke geweldpleging in Renes-
se veroordeeld tot taakstraffen van 180 uur. Officier van
justitie A. Flikweert eiste tegen de verdachten (twee van
20 en een van 23 jaar) zes weken cel. Het trio was al eer
der veroordeeld voor geweldsdelicten. Ook het geweld
waaraan zij zich 29 juni in de Schouwse badplaats te bui
ten gingen was volgens de officier buitenproportioneel.
„De een hield het slachtoffer vast, terwijl zijn vrienden te
gen zijn hoofd schopten." Plet liep al bij al nog redelijk
goed af. „Het slachtoffer had dood of levenslang gehandi
capt kunnen zijn", zei Flikweert. De rechter gaf de ver
dachten een laatste kans en legde een werkstraf op.
door Maurits Sep
MIDDELBURG - Energiebe
drijf Delta zet de bouw vari een
nieuwe energiecentrale in het
Sloegebied hoe dan ook door.
De vraag is niet of de zogenoem
de Sloecentrale er komt, maar
wie die gaat bouwen en betalen.
Delta geeft de voorkeur aan sa
menwerking met een partner,
maar desnoods doet het bedrijf
het op eigen kracht.
Directeur D. Luteijn van Delta
zei eerder deze week bij de pre
sentatie van de jaarcijfers over
2003 dat het besluit over de Sloe
centrale later dit jaar valt. In
het huisorgaan Delta Signalen
wordt nu echter stellig geschre
ven dat de bouw van de centrale
in 2005 begint en naar verwach
ting in 2007 klaar is.
„Die centrale komt er hoe dan
ook", bevestigt woordvoerder
J. Nelemans. „We kunnen de in
vestering van 400 miljoen euro
zelf aan. Maar we doen het lie
ver met een partner die zowel in
de kosten wil bijdragen als kan
meehelpen bij de levering van
gas, de brandstof voor de centra
le, en die stroom uit de centrale
wil afnemen."
Besprekingen
Delta voert momenteel bespre
kingen met een bedrijf dat even
tueel bereid is mee te doen aan
het project. Welk bedrijf dat is,
wil Nelemans niet zeggen. Hij
benadrukt wel dat het meer is
dan een investeerder die er al
leen geld in wil stoppen. Delta
hield die optie vorig jaar na
drukkelijk open toen de onder
handelingen met een eerdere ge
gadigde stukliepen. Omdat de
huidige onderhandelingen nog
niet zijn afgerond, heeft Luteijn
nog een slag om de arm gehou
den, verduidelijkt Nelemans.
De Sloecentrale gaat stroom op
wekken uit het verbranden van
gas. De centrale bestaat uit
twee eenheden die elk 400 mega
watt elektriciteit maken. De pro
ductiecapaciteit van 800 mega
watt staat gelijk aan zes procent
van de totale productiecapaci
teit in Nederland.
Restwarmte
Als locatie voor de centrale is ge
kozen voor een terrein tussen
Thermphos en Atofina. Fosfor-
concern Thermphos is, met alu-
miniumsmelterij Pechiney en
Delta, de belangrijkste klant.
De locatie is bovendien gekozen
omdat Deltius daarnaast zit.
Deltius, een 'dochter van Delta,
levert stoom, gassen en koelwa
ter aan bedrijven in het Sloege
bied.
Bij de stroomproductie in de
Sloecentrale komt restwarmte
vrij. Olieraffinaderij Total is
daaxwoor één van de mogelijke
afnemers.
Ook Eneco, een concun'erend
energiebedrijf, is een potentiële
klant.
Eneco voert al sinds medio vo
rig jaar gesprekken met Delta
over de afname van stroom uit
de nieuwe centrale.
TERNEUZEN - De ge
meente Terneuzen neemt
het voortouw om partijen
bijeen te brengen voor de
nog op te richten Stichting
voor hulp aan Georgië.
Nu de Terneuzense Sandra
Roelofs presidentsvrouw in
Georgië is geworden, zijn
er diverse initiatieven ont
staan om op de een of ande
re manier hulp te bieden
aan dat land.
In samenspraak met de
ouders van Roelofs en men
sen uit het plaatselijke be
drijfsleven en serviceclubs
wordt momenteel de struc
tuur van de stichting voor
bereid.
Ook wordt niet uitgesloten
dat op termijn vanuit de
stichting een stedenband
tussen Terneuzen en een
zusterstad in Georgië zal
worden gesmeed.
De gemeente roept inwo
ners, instellingen en vereni
gingen op hun irxitiatieven
te melden, zodat het moge
lijk is de krachten te bunde
len. De afdeling communi
catie van de gemeente fun
geert voorlopig als aan
spreekpunt.
Rolf Bosboom
De procedure om tot
ikozen burgemeester te ko-
i is niet zorgvuldig genoeg,
wrdt onvoldoende rekening
wden met de andere positie
ie burgemeester binnen het
Eentebestuur krijgt.
Raadsleden die hun mening on
der de aandacht willen brengen,
kunnen dat het beste doen via
de kanalen binnen hun eigen
partij.
Celliste Marlon Dek en pianist
Svjatoslav Presnyakov hadden
het lef De Zwaan van Camille
Saint-Saëns op te voeren en
oogstten daarmee niet alleen de
waardering van de jury, maar
ook de Muziekprijs van de
Zeeuwse jeugd 2004.
foto Lex de Meester
Zeeuwse meisjes verdiepen zich in wereld van doven
■fWniit Bareman
piEl'ZEN - Het Zeeuwse be
amen oordeelt positief
^het effect van de ingebruik-
gevan de Westerscheldetun-
lerwachtte vóór de opening
jjegen procent een negatieve
jg] op de bedrijfsvoering,
-Hein jaar later blijkt dat
(tnfage teruggelopen naar
jprocent. Ruim twintig pro-
jran de ondernemers is rond-
irrvreden over het 'tunnelef-
jkt uit onderzoek van de
van Koophandel. Eind
[gaven peilingen aan dat on
cers rekening hielden met
aantal negatieve gevolgen,
het omrijden, een hoger
ïrief en meer concurrentie,
stemming was eind 2003 dui-
positiever. Maar de Ka-
i vindt het nog te vroeg daar
één jaar na de opening - al
lilieve conclusies aan te ver-
iet onderzoek komt naar vo
ren dat vooral in de regio's die
dichtbij de tunnel liggen, posi
tief over de effecten wordt
geoordeeld: op de Bevelanden
gaat het om 24,8 procent van de
ondervraagde ondernemers en
in het Stadsgewest Middelburg-
Vlissingen om 22,9 procent.
Het oordeel van het bedrijfsle
ven in de gemeente Terneuzen
valt een jaar na de opening veel
positiever uit. Dertig procent
van de bedrijven beoordeelt het
tunneleffect positief, terwijl nog
geen zeven procent het effect ne
gatief insclxat. Op de Bevelan
den en in het stadsgewest 'leeft'
de tunnel wat minder. De posi
tieve verwachtingen dar zijn
enigszins naar beneden bijge
steld. In de flanken van
Zeeuws-Vlaanderen wordt voor
al in Hulst nog steeds negatief
geoordeeld over de ingebruikna
me van de tunnel en de gevolgen
die dat heeft. In Sluis is dat in
mindere mate het geval, terwijl
daar de tegenstand destijds onte
genzeggelijk het grootst was.
Wel is het beeld van de onderne-
Aector Dooms
JELBURG - Een achttien
inwoner van Zonnemaire
st zich gisteren in Middel-
verantwoorden voor joden-
adachte heeft vorig jaar au
ras in Zierikzee samen met
e jongere kompanen joden
bimineerd door pamflet-
set een foto van nazi Rudolf
met kwetsende teksten en
laikruizen te verspreiden. Of-
van justitie A. Flikweex't
dertig uur werkstraf en
gif uur leerstraf 'slachtoffer
ga*.
Politierechter G. van Unnik
nam de eis over. De straf sloot
aan bij de jongere mededaders,
die door de kinderrechter tot
iets lagere werk- en leerstraffen
zijn veroordeeld.
De verdachte was een overtuigd
nationaal-socialistische jonge
re, die wilde meedoen met de na
zi's. Beelden op televisie over de
holocaust geloofde hij niet.
De verdachte heeft inmiddels in
gezien dat hij verkeerd bezig
was.
Hij heeft schriftelijk zijn
schaamte en spijt betuigd aan
zijn familie en kennissen. Voor
die actie kon de politierechter
meer waardering opbrengen.
1 aaseieren
i - Kinderboerde-
Klepperhoeve in Middel-
j boudt zaterdag 10 april
'J 'Paasactiviteit.
j ^ere!1 van vier tot twaalf
'binnen van 10 tot 12 uur ei-
f j;zoeken, die verstopt zijn op
•toerderijteiTein.
mers uit Oost- en West-Zeeuws-
Vlaanderen een stuk minder ne
gatief dan één jaar geleden. De
effecten van de tunnel zijn het
meest voelbaar in de groothan
del, detailhandel non-food en in
dienstverlenende branches zoals
de makelaardij, het vervoer en
de commxinicatie, zakelijke
dienstverlening en horeca.
De Zeeuws-Vlaamse onderne-
mex's verwachten de komende
tijd voox'al een toename van con
currentie in de bouw en de groot
handel.
Daling
Ook hier is echter sprake van
een daling ten opzichte van
2002, een maand of wat vóór de
ingebruikname van de tunnel.
Rekende toen nog veertig pro
cent van de Zeeuwse bedrijven
(die effect verwachtten) op een
toename van de concuxTentie,
bij de peiling van eind vorig
jaar, was dit pei'centage gedaald
naar 28 procent.
Ook de verwachte sterke wijzi
gingen in regionale afzetstro-
men blijken na de eerste ervarin
gen wat getemperd. Vooral de
hooggespannen verwachtingen
in de gx'oot- en detailhandel zijn
inmiddels naar beneden bijge
steld.
Aan het onderzoek van de Ka
mer van Koophandel werkten
3900 bedrijven mee, ongeveer de
helft van het totaal aantal.
izegt de Goese burgemeester
jan der Zaag, die deze week
tdscommissie zijn onge-
uitte over het verloop
|elandelijke discussie rond
'lozen burgemeester. Het
Iwil dat in maart 2006,
i ie eerstkomende gemeente-
rkiezingen, ook de bux"-
iter wordt gekozen,
ider Zaag wijst erop dat in
re situatie de verhoudin-
in vooral de burgemees-
de wethouders ingrijpend
'at „Er wordt gesleuteld
ian van de pijlers van ons
Ji Dat moet je heel zorgvul-
jdoen en ik mis iets van die
igheid. Er is te weinig
gedacht."
de Goese burgemeester
inet kabinet er te gemakke-
uit dat de situatie zich
(Fraktijk en in goed overleg
-Men heeft te veel ver-
in ons poldermodel."
'der Zaag verwijt het kabi-
(degoneenten als proeftuin
':en. „Men denkt: 'Bij
iten kunnen we wel ex-
iteren. Dat kan toch
kwaad.' Waarom geen ge-
minister-president?" Hij
Izelfhet meest in een tussen-
ft waarbij de burgemeester
"degemeenteraad wordt ge
ien
1 [G°ese gemeenteraad komt in
f|dl niet met een gezamen-
1 standpunt richting Den
over de invoering van de
l^n burgemeester. Daar-
jopen de meningen van de
tyen te veel uiteen. Een ver-
opvatting zou weinig in
staken.
"tdien zijn de meeste frac-
j>® de Goese raad van oor-
j bet vooral een zaak is
'de Tweede Kamer.
door Cees Maas
TERNEUZEN - Twee jonge
Zeeuwse meiden zijn bezig met
een studie gebarentaal voor do
ven. Dat op zich is al uitzonder
lijk. De twee meiden, dertien
zijn ze nog maar, mankeren
niets aan hun oren en hebben
ook geen doven in de familie of
vriendenkring. Dat maakt hun
keus voor deze studie nog wat
opvallender. En: de twee mei
den zijn hoogbegaafd. Het zijn
superslimme meiden. En dat al
les samen, maakt hun studie
zeer uitzonderlijk.
„Ik heb nog nooit zoiets meege
maakt. Ik kon het ook eigenlijk
xxiet geloven toen ik het hoorde.
Dat een kind bewust voor zoiets
kiest. Dat is xxniek", zegt Toto
Verhaagen, een zeer ervaren do
ventolk uit Terneuzen. Zij geeft
de meiden les en begeleidt ze tot
aan 18 mei, wanneer ze voor
hun klassen in de Scholengemen-
schap De Rede een verhaal moe
ten vertellen, helemaal in geba
rentaal.
„Ik aax'zelde tussen Chinees en
gebarentaal", zegt Lieke de
Cock. Ze komt uit Biervliet en
waarom haar keus nu op de ge
barentaal viel en niet op Chi
nees, is voor haarzelf ook nog
een beetje mysterieus. Het was
allebei wel leuk. Ze had ooit
eens een stukje in de krant gele
zen over die heel speciale taal
zonder gelxxiden. En dat intri
geerde haar wel. „Nu ben ik wel
blij dat ik gebai'entaal heb geko
zen: er gaat een wereld voor je
open."
Haar vriendin, Tamara Koek uit
Temexxzen, knikt enthousiast.
„In vind het een heel aparte stu
die behoorlijk wat inzet vraagt.
Ik dacht er eerst niet aan. maar
hoorde het toen van Lieke. Daar
na heb ik mezelf ook opgege
ven."
Er was een heel pakket waar de
meiden uit konden kiezen. Ze de
den namelijk mee aan een spe-
Het echtpaar De Wael (links) praat via gebarentaal met doventolk
Tamara Koek (rechts) kijken toe en maken zich zo de taal eigen.
ciaal onderwij spx'oj eet dat ne
venstudies aanbiedt aan hoogbe
gaafde studenten om hun her
sens voedsel te geven.
Een regulier studiepakket is
niet voldoende voor iemand met
een bovenmatig hoog IQ. „Vaak
zijn het allemaal herhalingen
voor ons. We vei*velen ons ook",
zeggen ze.
Het bij-pakket was wel interes
sant. Lieke: „We konden kiezen
uit websites bouwen, dat leek
me ook wel leuk, een studie
Spaans of computerspelletjes
bouwen. Het was een goed pak
ket."
Een goed pakket. Voor meiden
van 13 die ixiet zeggen dat ze la
ter model willen wox'den of ste
wardess, maar forensisch patho
loog. Misschien. Want helemaal
zeker weten doen ze het nog
niet. Het leven is nog zo lang en
zo lexxk. Ze zien wel. Wat ze
doen is bijzonder sociaal, vindt
Verhaagen. Zelf is ze doventolk
geworden uit ovex*tuiging. „Ik
had een dove kennis en ik zei ge
woon: ik wil met je kunnen pra
ten. Dus ging ik op les. Ik ont
dekte al snel dat veel doven in
een isolement zitten. Als je geba
rentaal kent, ben je in zekere
zin him brug naar de maatschap
pij van horende mensen. Dat is
ook het leuke van dit werk, dat
je er zo veel liefde voor terug
krijgt."
Alfabet
De meiden knikken. Ze kunnen
het zich levendig voorstellen.
Straks - dat is een lesopdracht -
moeten ze een doof echtpaar in
terviewen. Tamara kent het alfa
bet al en ze laat zien hoe je abc
met je handen doet. Een A is een
Toto Verhagen; Lieke de Cock en
foto Peter Nicolai
vuist met een uitgestoken duim,
een B is een gestrekte hand met
de palm naar voren en de duim
naar beneden gekruld, en zo
gaat het door.
Als je wilt vertellen dat iets dom
is tik je even tegen je voorhoofd.
Gebarentaal, ovei'igens een door
de overheid erkende taal, is
voor een groot deel internatio
naal. Een soort Esperanto voor
doven.
Maar, en dat beklemtonen de
meiden, je moet niet denken dat
het gemakkelijk is. Gebarentaal
is een volwaai'dige taal met een
eigen grammatica.
Het is geen Nederlands dat met
een paar handen en gelaats
uitdrukkingen gevisualiseerd
wordt. Het is natuurlijk wel een
visuele taal, het wordt zichtbaar
gemaakt door handen, mimxek
en lichaamshouding, maar de
volgorde van de gebaren in een
zin is niet hetzelfde als de volg
orde van de woorden in een Ne
derlandse geschreven of gespro
ken zin.
Dat, onder meer, maakt een stu
die van gebarentaal tot een vol
waardige studie waar superslim
me meiden zoals Lieke en Ta
mara zich op kunnen uitleven.
Maar er is nog iets. „Tegelijker
tijd krijgen ze inzicht in de we
reld van de doven, en dat vind
ik ook heel belangrijk", zegt Ver
haagen.
Als zij px'aat, kun je goed zien
dat ze gewend is om haar woor
den met gebaren te onderstre
pen. De zorgvuldige bewegin
gen van haar lippen maken voor
doven het liplezen makkelijk.
Ze heeft zo veel gewerkt met do
ven dat alles haast automatisch
gaat.
En ze vertelt van situaties uit de
praktijk van dove mensen. Dat
ze in de regel uitstekende auto
mobilisten zijn. Omdat mensen
die niet kunnen horen, hun ge-
zichtsvex'mogen uitermate heb
ben gescherpt. Ze zien alles, hoe
klein het ook is. Maar dat ze ook
makkelijk te foppen zijn. Of te
beroven.
Een dove die geld pint hoort na
melijk niet dat iemand achter
hem staat en over zijn schouder
de pincode afkijkt of snel geld
weggrist uit de geldlade. Zulke
dingen. De meiden vinden het al
lemaal interessant om te hox-en.
Ze zuigen alle feiten op. „Je
weet nooit hoe zoiets later in je
leven van pas komt", zegt Lie
ke. „En iedereen in de klas
vindt het interessant, want nie
mand doet het", vult Tamara
aan.
Mevrouw Verhaagen lacht. Ze
heft haar rechterhand en vormt
een nulletje met haar wijsvinger
en duim, het internationale te
ken dat alles okee is.
En de meiden hebben straks
met z'n tweetjes een mooie ge
heimtaal. En dat is ook nooit
weg als je dertien bent.
door Edith Ramakers
MIDDELBURG - De Muziek
prijs van de Zeeuwse jeugd 2004
voor duo's in de leeftijdscatego
rie 16 tot en met 20 jaar is gister
avond gewonnen door celliste
Marlon Dek uit Goes en pianist
Svjatoslav Presnyakov uit
Oost-Souburg.
De wedstrijd werd gehouden in
een sfeervolle Kloveniersdoelen
in Middelburg.
De jury vond dat het winnende
duo lef had om onder meer de
Zwaan van Camille Saint-Saëns
te laten horen.
Mathieu Meijs, algemeen direc
teur van de Zeeuwse muziek
school en voorzitter van de jury,
vatte samen dat je van goede
huizen moet komen om een ge
slaagde uitvoering van de
Zwaan te geven, omdat iedereen
de melodie zo goed kent.
Op de tweede plaats eindigden
Diana Denissen op hobo en Ser
ge Meeusen op piano. De Middel
burgers werden geprezen om
hun goed samenspel.
Het is de zevende keer dat de
muziekprijs, die door de Vrien
den van het Zeeuwse Ox'kest
wordt georganiseerd, wordt uit
gereikt. De bedoeling van de
wedstrijd is dat Zeeuwse jonge
ren worden gestimuleerd om sa
men te musiceren.
De prijswinnaax's kregen een be
drag van 800 euro, de nummers
twee ontvingen 400 euro.
Ook Zoë Braai en Evelien Ver
kamman, beiden uit Tholen, en
Rick en Elco ïïansen uit Oost-
dijk kregen een eexvolle vermel
ding van de jury.
