Preventie is enorm belangrijk
Hoge nood in de grote stad
PZC
23
Rudolf Dekker,
coördinator
Halt-bureau
zaterdag 20 maart 2004
foto Mechteld Jansen
Naam: Rudolf Dekker
Woonplaats: Terneuzen
Geboren: 1953, Kleef
Opleiding: lagere school in Kleef, Willibrordusschool, Zeldenrust-Steelantcollege in Terneuzen,
Lerarenopleiding Utrecht
Werk: enkele jaren docent in Schoondijke en Terneuzen. daarna (vanaf '84) coördinator Haltbureau
Terneuzen, nu Halt-Zeeuws-Vlaanderen.
Hij beweegt zich wat
schuchter voort. Wat in
een gedoken, het hoofd vaak
een beetje scheef. Maar zijn
ogen staan steevast op scherp.
Mister Halt wordt hij ge
noemd, in kleine kring. Onder
schat hem niet. Want in de
strijd tegen het vandalisme is
hij onverzettelijk. Rudolf Dek
ker is de schrik van de jeugdige
vandaal. Hij spreekt hen vaak
toe op sarcastische toon, deelt
straffen uit met een glimlach.
Maar diep van binnen knaagt
het. „De maatschappij ver
hardt", verzucht hij. ,,En het
vandalisme houdt daarmee ge
lijke tred."
Hij bindt sinds twintig jaar de
strijd aan met vandalen en ver
vulde lang een voortrekkersrol, ook
landelijk. ,,Ik moet eerlijk zeggen dat
de gemeente Terneuzen mij alle ruim
te heeft geboden om een goed an-
ti-vandalismebeleid op poten te zet
ten. Ze laten me vrij omdat ze zelf ook
zien dat het resultaat oplevert."
Neem nu de actie Hou heel die bus!
Dekker zette samen met Ad Petiet van
vervoersmaatschappij Connexxion
een omvangrijk project op dat het van
dalisme in de bussen op lijndiensten
drastisch moest verminderen. Samen
reisden ze met een speciaal daartoe in
gerichte bus stad en land af. Resul
taat: de jaarlijkse schade is gehal
veerd. Werd de vervoerder in het verle
den in Zeeland jaarlijks geconfron
teerd met een kostenpost van om en
nabij de 50.000 euro, inmiddels is dat
gehalveerd. En in Zeeuws-Vlaanderen
- het officiële werkgebied van Dekker
- is het vandalisme op de bus zelfs nog
verder teruggedrongen.
„Vooral op die lange buslijnen slaat
op een bepaald moment de verveling
toe. En dan is het natuurlijk erg stoer
om de zitting in zo'n bus te slopen.
Hoe je dat aanpakt... het is allemaal
psychologie. De achtergronden van de
reclamewereld fascineren me. En die
passen we zoveel mogelijk toe in de
strijd tegen het vandalisme. Waarom
is bijvoorbeeld de ene spijkerbroek
vet cool en de andere absoluut niet?
Dat soort dingen. Je kunt zo'n jongen
of meisje honderd keer uitleggen dat
ze die vernielingen niet moeten ple
gen, maar met een pakkende tekst of
een goeie cd-rom bereik je veel meer.
Repressie9 De ervaring leert dat dat
alleen maar leidt tot meer ergernis en
dus tot verdere onverschilligheid én
nieuwe vormen van vandalisme. Pre
ventie werkt nog altijd veel beter.
Maar daarbij moet je wel de maat
schappelijke ontwikkelingen heel
goed in het oog houden; je moet weten
wat in is en wat uit. Neem nu de mu
ziek op onze cd-rom. Die bleek al heel
snel weer achterhaald. De beat was
fout. En dus hebben we er snel een
nieuw muziekje onder gezet, van een
stroming die mij vreemd is, maar die
het helemaal is, kennelijk. Tja, anders
pakken ze de boodschap niet op. We
werken ook nog wel met flyers, maar
in dit computertijdperk scoor je toch
vooral met zo'n cd. En ook het strip
verhaal pakken ze nog wel op."
Schouderklop
De aanpak in Zeeuws-Vlaanderen
spreekt ook landelijk aan. Een week
of wat geleden beleefden Dekker een
finest hour (niet zijn eerste overigens)
toen Connexxion hem meedeelde dat
zijn project landelijk wordt overgeno
men. Met dank aan reclameman en
vriend Ronald Bos en huisdrukker
Koos Hordijk van de gemeente. „De
vroegere wethouder Coby Doppegie-
ter hield me altijd voor: 'Rudolf, waar
om zouden we een duur bureau inhu
ren; dat kunnen we zelf toch ook?!En
ze had gelijk. Het levert me geen cent
extra op, alleen waardering en voldoe
ning. Ik zeg het wel eens tegen colle
ga's: 'Was ik een reclamebureau ge
weest dan had ik straks stil kunnen
gaan leven.' Maar ik ben dus een een
voudige ambtenaar, die al blij is met
zo'n schouderklop en dat beschouw
als een welkome erkenning van het
schone werk dat ik verricht." En weer
is daar dat ietwat spottende, relative
rende lachje.
Hij ziet ze bijna dagelijks voorbij ko
men aan zijn bureau op het stadhuis
in Terneuzen. Timide jongens en meis
jes, die ten stadhuize ontboden zijn
om te praten over hun Halt-straf. In
de meeste gevallen vergezeld van hun
ouders. Dekker behandelt gemiddeld
zo'n 150, 160 zaken per jaar. Een tien
tal daarvan mag worden beschouwd
als recidivist; dat komt overeen met
het landelijk gemiddelde.
„Ik heb goed over de aanpak nage
dacht", verzekert hij, een grinnikje
moeizaam onderdrukkend. ,,Ik spreek
dan af om vier uur en vraag nadrukke
lijk of de ouders willen meekomen. Pa
en ma vinden dat meestal niet zo leuk.
Vier uur.dan moet pa eerder terug
komen van z'n werk en zit ma met
haar gedachten eigenlijk al bij het
avondmaal. Ongemakkelijk dus. En
dan ook nog eens naar dat imposante
stadhuis. Ik leg zo'n jongen of meisje
dan uit wat de gevolgen zijn van het
gepleegde 'delict', dat de schade moet
worden terugbetaald én dat het de be
doeling is dat hun vakantie wordt be
steed aan de taakstraf bij TPG-post,
bij Albert Heijp of noem maar op. En
ik waarschuw heel duidelijk en na
drukkelijk: als ze dat nog eens doen,
zijn de rapen gaar. Ik heb wel meege
maakt dat zo'n jongen een tweede
keer voor m'n bureau staat en dan
met grote, verbaasde ogen zegt: 'Ja
maar meneer, u had gezegd dat ik niet
meer mocht stelen en ik héb niet meer
gestolen.' Dan had-ie iets vernield of
zo. Tja en ik had hem natuurlijk
niet verteld dat dat óók niet mocht..."
Het moet de opstandige jeugd overi
gens een troost zijn te weten dat Mis
ter Halt in zijn vrije tijd met.autoo
tjes speelt. Nou ja. hij is gek van
vrachtwagens, draglines, bulldozers
en andere machines in de wegenbouw.
„Dat fascineerde me al van jongs af
aan. Die parkeergarage onder de Oost-
kolk, hier voor de deur van het stad
huis... magnifiek. Alis je de voorberei
dingen ziet, vraag je je af hoe ze zoiets
in godsnaam voor elkaar krijgen,
maar uiteindelijk ligt er dan toch zo'n
garage onder dat water. Het bouwter
rein van de Westerscheldetunnel lag,
toen ik nog thuis in Hoek woonde, bij
wijze van spreken in mijn achtertuin.
Indrukwekkend. Kranen, beton
mixers, asfaltmachines, diepladers,
strooiwagens, knikdumpers en zelfs
schaftketen... hij heeft ze allemaal.
Op schaal natuurlijk en liefst bemod-
derd en besmeurd, om de werkelijk
heid zoveel mogelijk te benaderen. De
Vereniging van Weg- en Waterbou
wers maakt er, voor tentoonstellin
gen, graag gebruik van.
De baan bij de gemeente kwam toeval
lig op zijn pad. Door familieomstan
digheden uit Zeeuwse ouders opge
groeid in Kleef, keerde hij halverwege
de jaren zestig terug naar de geboorte
grond van zijn vader. Jo Dekker van
'den Oek'Hoek dus. Na de Willibror
dusschool en het Zeldenrust-Steelant
college volgde hij de lerarenopleiding
in Utrecht en stond vervolgens voor
de klas in Schoondijke en op de
LOM-school in Terneuzen. Het was
allemaal tijdelijk, dus stapte hij voor
een goed gesprek naar het Arbeidsbu
reau in Terneuzen, waar 'meneer Ver-
brugge' hem wees op vacature bij de
gemeente Terneuzen. In '84 stapte hij
er binnen en kwam terecht bij ambte
naar Piet van Driel. Samen zetten ze
het projectbureau Bestrijding Vanda
lisme op. Met een grijns: „Ik dacht dat
het feest niet langer dan een half jaar
tje zou duren, maar ik kreeg helemaal
de vrije teugel, mocht het allemaal
zelf doen én - niet onbelangrijk -
boekte succes. Aanvankelijk zat ik
achter een gewoon tafeltje; toen ik
een echt stalen bureau kreeg toebe
deeld, was ik definitief geïnstalleerd."
Zijn opdracht vanaf dat moment: de
jeugd overtuigen van wat het goede
en het kwaad. Rudolfs aanpak bleek
baanbrekend; heel Nederland keek
over zijn schouder mee.
„We hebben laatst zo'n onderwijsdag
gehouden Toonden we zo'n groep jon
geren het hele traject waarin je te
recht komt als je over de schreef bent
gegaan. Eerst de politie, dan de rechts
zaak, vervolgens een bezoekje aan de
gevangenis in Middelburg en ter afron
ding een goed groepsgesprek. De reac
ties waren enorm. Ze wisten niet wat
ze hoorden en zagen. Dat schrikef-
fect! Tegen alle regels in beweer ik
daarom nog steeds dat preventie
enorm belangrijk is, mits je het goed
aanpakt. Daarom ben ik ook zo blij
met de korte lijnen in Eeeland. Justi
tie, politie, reclassering, Halt, de Kin
derbescherming. we zitten op gezet
te tijden met elkaar om de tafel en be
spreken strategieën. Het positieve den
ken overheerst dan. Natuurlijk kun je
zaken afdoen met een simpel 'berg ze
maar op'. Maar zoiets doe je, vind ik,
pas als je wanhopig bent."
Zijn intensieve contact met jeugdige
schuinsmarcheerders heeft hem ook
maatschappelijk geduid „Als je zo
veel ellende aan je voorbij ziet trek
ken, de achtergronden van die jon
gens en meisjes kent, dan ga je op
zoek naar rechtvaardigheid."
Die vond hij in de rooms-katholieke
kerk, vooral bij bisschop Muskens en
ook bij Jan Marijnissen van de Socia
listische Partij. In Zeeuws-Vlaande
ren is sinds kort een afdeling van de
SP actief. Met Dekker - want ambte
naar - discreet op de achtergrond.
Wout Bareman
Het overkomt iedereen wel eens. Ben je
net lekker aan het shoppen en dan in-
5t5: h°ge nood. Het enige wat je wilt is een
i"n Sne^' Maar waar vind je die?
-«gids Kleine Kamers in Grote Steden
^ngt de Stichting Bekkenbodem Patiën-
openbare toiletgelegenheden in tien
steden in kaart. Speciaal voor de
-^eén miljoen Nederlanders, die vanwe-
r® overactieve blaas vaak noodgedwon-
p-moeten afzien van een dagje-uit
^"hoor. winkelen in Amsterdam Maar
fcdat je plotseling nodig moet. Waar vind
rijt een wc. waar je zonder te vragen te-
*ntkunt? Het antwoord is kort: bij V&D.
bijenkorf, de twee openbare Sanisettes
-«zeven McDonaldsvestigingen.
^toiletgelegenheden in totaal, meer heeft
•^hoofdstad de bezoeker met hoge nood
te bieden. Maar als je denkt dat dat al
^overhoudt, dan zou je voor de aardig-
^oens in Groningen of Arnhem moeten
^Kijken. Daar zijn het er welgeteld
En Den Haag, toch ook bepaald geen
dorp, heeft er slechts vijf in de aanbieding.
Natuurlijk, Amsterdam, Rotterdam, Den
Haag, Utrecht., elke stad in ons land telt
veel meer toiletgelegenheden dan het hand
jevol dat in de gids Kleine Kamers in Grote
Steden van de Stichting Bekkenbodem Pa
tiënten vermeld staat Maar dat zijn geen
toiletten waar je zonder te vragen of zonder
een consumptie te gebruiken naar toe kunt
gaan. En dat is nu juist waar veel Nederlan
ders zo dringend om verlegen zitten
Ons land telt naar schatting namelijk meer
dan een miljoen mensen die last hebben
van een overactieve blaas. Dat betekent, zo
laat vice-voorzitter Caroline de Jongh van
de Stichting Bekkenbodem Patiënten we
ten. dat zij vaker dan het gemiddelde aan
tal van acht keer per dag naar het toilet
moeten. Bovendien worden zij nogal eens
overvallen door een plotselinge, sterke aan
drang en is lang ophouden voor hen niet mo-
gelijk.
Voeg bij dit aantal van een miljoen nog
eens de vele duizenden mensen die kampen
met urine-incontinentie, een kwaal die ove
rigens nogal eens wordt veroorzaakt door
een overactieve blaas, en je hebt al gauw
een flink percentage van de Nederlandse be
volking voor wie een vrij toegankelijk toilet
in de omgeving van groot belang is. Zo
groot zelfs, dat het ontbreken ervan hen ern
stig in hun bewegingsvrijheid belemmert.
Om met name deze categorie van dienst te
zijn, besloot de Stichting Bekkenbodem Pa
tiënten onlangs om een gids samen te stel
len van adressen in de tien grote steden,
waar men niet hoeft te vragen of men even
naar het toilet mag. „Wij vinden namelijk
dat er voor zo'n grote groep voldoende voor
zieningen moeten zijn in de stad", meent
Caroline de Jongh. Maar daar bleken veel
ondernemers toch anders over te denken.
„Slechts enkele landelijke ketens gaven ons
toestemming om hun adressen als toeganke
lijk toilet op te nemen." Alleen Vroom en
Dreesmann. de Bijenkorf en McDonalds
toonden zich bereid om mensen met hoge
nood van dienst te zijn.
Hoewel het aantal adressen dan ook niet
overhoudt, is Kleine Kamers in grote Ste-
De Stichting Bekkenbodem Patiënten wil meer openbare toiletten.
den voor mensen met een overactieve blaas
of incontinentieproblemen toch een handi
ge gids wanneer zij een dagje naar een ande
re stad willen.
Op overzichtelijke kaartjes zijn namelijk
duidelijk de plaatsen aangegeven waar de
openbare toiletten zijn te vinden. Boven
dien is het gidsje ook nog eens leuk om te
lezen. Naast functionele informatie vindt
men er namelijk tal van wetenswaardighe
den in over de geschiedenis van en de we
reldwijde gebruiken rond de sanitaire stop
Tevens bevat het gidsje tips en verwijzin
gen voor mensen met een overactieve blaas
en incontinentieproblemen.
Overigens beschouwt de Stichting Bekken
bodem Patiënten de gids slechts als een eer
ste begin. De komende tijd zullen er meer
foto Ton Schutz/ANP
acties volgen, die ertoe moeten leiden dat er
de komende jaren meer openbare toiletgele
genheden in de steden komen.
Kitty van Gerven
De gids is gratis op te vragen bij Pfizer bv.
Kleine Kamers in Grote Steden, Antwoord
nummer 808, 2900 WB Capelle a/d EJsmL
