1 Zelfzorgmiddelen zelf betalen PZC De ambulance Reumapatiënten worden steeds harder gepakt" DOKTER THUIS Advies aan de minister Medische vindingen woensdag 17 maart 2004 Borstkanker Een uitstrijkje voor borstkanker kun je het noemen de nieuw ontwikkelde test die borstkanker in een zeer vroeg stadium kan opsporen. Bij de test worde op acht plaatsen in de borst via een dunne naald wg cellen weggezogen. Die worden onderzocht op afe kingen, met name een afwijking in het gen RARb^ Vrouwen bij wie dit gen afwijkingen vertoont, lope grote kans binnen enkele jaren borstkanker te krij gen. De nieuwe test zou een behandeling in eenz& vroeg stadium mogelijk maken. De test wordt nuoj bruikbaarheid bekeken in drie ziekenhuizen inde Verenigde Staten. Bacteriën Foto Mare Bolsius Sinds 1 januari van dit jaar worden zelfzorgmiddelen op recept niet meer vergoed. Minister Hoogervorst van Volksgezondheid hoopt met deze maatregel jaarlijks 115 miljoen euro te bezuinigen. Het zijn de chronische gebruikers van deze medicijnen die de dupe worden. Door SASKIA VAN DER MAAT Voor veel dwarslae- siepatiënten zijn laxeermiddelen een noodzakelijk kwaad. De kosten ervan kunnen oplopen tot 2000 euro per jaar. Die moet een dwarslaesiepatiënt voortaan zelf ophoesten. Reumatologen schrijven fo liumzuur voor aan mensen met ernstige gewrichtsreuma. Dit voedingssupplement, dat niet langer wordt vergoed, voor komt de bijwerkingen van hun zware medicijngebruik. Zo krijgt een eenvoudig zelfzorg middel ineens een andere be tekenis: dat van noodzake lijke. chronische medi catie. Al sinds septem ber 1999 ten medicijnen zonder recept uit eigen zak worden betaald. Het vangnet waardoor chroni sche gebruikers ze op voor schrift van de arts nog wél ver goed kregen, is sinds januari ook weggevallen. Deze maatre gel is onderdeel van het uitge breide bezuinigingspakket van het ministerie van Volksge zondheid om de zorg in de toe komst betaalbaar te houden. Er is gesneden in de vergoedingen voor fysiotherapie, psychothera pie, tandheelkunde, vruchtbaar heidsbehandelingen, ziekenver- voer en AWBZ. Ook de anticon ceptiepil komt sinds januari voor rekening van gebruiksters boven de 21 jaar. Deze bezuini gingen moeten in 2004 in totaal 2,3 miljard euro opleveren. Het criterium dat bij het schrappen van de vergoedingen voor zelfzorgmiddelen is ge handhaafd, is dat het 'geen di rect medisch noodzakelijke zorg' betreft. „Het zijn geen me dicijnen tegen levensbedreigen de ziekten", aldus een woord voerster van het ministerie van Volksgezondheid. De Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering van Pharmacie (KNMP), de be roepsorganisatie van apothe kers, betwijfelt of de voorgeno men bezuiniging haalbaar is. „We merken dat artsen vervan gende medicijnen voorschrij ven die vaak duurder zijn, maar wél worden vergoed", zegt een woordvoerster van KNMP. „Het nadeel is dat die medicijnen stoffen kunnen bevatten die de patiënt helemaal niet nodig heeft. Paracetamol wordt bij voorbeeld niet meer vergoed, Paracetamol met codeïne wel." Ook zitten er hiaten in de lijst van zelfzorgmiddelen. Zo moe ten de diarreeremmers Diacure en Imodium zelf betaald wor den, terwijl het zelfzorgmiddel Arestal dat dezelfde werking heeft, wél wordt gedekt door de ziektekostenverzekering. Wat nog meer verwarring schept voor de consument, is dat apothekers de regels in praktijk verschillend blijken uit te voeren. Er zijn apothekers die weigeren vervangende me dicijnen op recept te leveren als die duurder zijn en de berei ding ervan teveel tijd vergt. An dere apothekers geven zelfzorg middelen die niet meer worden vergoed, gratis mee. De KNMP laat weten dit een 'verwarrende en onwenselijke situatie' te vin den. „Toch is het wel begrijpe lijk dat een apotheker handelt uit medeleven, want door de ja ren heen bouwt hij een band op met bezoekers", aldus een woordvoerder van KNMP. Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de overkoepelende organi satie van ziektekostenverzeke raars, laat weten dat zij zich schaart achter het politieke be sluit om zelfzorgmiddelen voor chronische gebruikers niet meer te vergoeden. „Ziektekos tenverzekeraars maken de af weging welke medicijnen en behandelingen noodzakelijker wijs verzekerd moeten worden. De kosten voor zelfzorgmidde len zijn te laag om ze in een aanvullende verzekering op te nemen", reageert een woord voerder van ZN. Als nieuw vangnet voor de be zuinigingen op de zorg is er sinds 1 januari 2004 de Tege moetkomingsregeling buitenge wone uitgaven. Via deze fiscale regeling kunnen chronisch zie ken, gehandicapten en ouderen met een laag inkomen en hoge zorgkosten in bepaalde gevallen hun zorguitgaven terugkrijgen. „Er is al bezuinigd op de taxivergoeding, op fysiotherapie en op de thuiszorg waarvan veel,reumapatiënten a afhankelijk zijn. Nu worden de zelfzorgmid delen paracetamol en foliumzuur ook niet meer vergoed", zucht Jacqueline Reijs. Als voorzitster van de Reuma Patiëntenvereni ging Eindhoven vindt ze het onbegrijpelijk dat reumapatiënten deze middelen zelf moe ten betalen. „Nota bene Nederlands onderzoek heeft aangetoond dat foliumzuur de bijwerkingen voorkomt van methotrexaat, dat wordt voorgeschreven bij ernsti ge gewrichtsreuma. Foliumzuur is voor reumapatiënten geen voedingssupplement, maar een noodzakelijk medi cijn." Reumatologen schrijven inmiddels als vervanging folinezuur voor. Dit heeft dezelfde werking als foliumzuur en valt binnen de ziektekostenverzekering. Maar volgens Reijs duiken er pro blemen op bij de apotheek. „Ik hoor van meerdere reumapa tiënten dat er apothekers zijn die geen folinezuur willen leve ren, omdat het bewerkelijker en duurder is dan foliumzuur. Apothekers gaan zeer verschillend met de medicijnverstrekking om. Reumapatiënten weten niet meer waar ze aan toe zijn." Ook op de zorgverzekeraars heeft Reijs kritiek. „Zij verschuilen zich achter het overheidsbeleid en nemen geen eigen verant woordelijkheid. Zorgverzekeraars zijn er toch voor de patiënt? Ze moeten inzien dat foliumzuur onontbeerlijk is voor mensen met ernstige gewrichtsreuma." De kosten voor foliumzuur bedragen ongeveer zestig euro op jaarbasis, voor paracetamol zo'n tachtig euro per jaar. „Dit zijn geen schokkende bedragen", beaamt Reijs. „Maar voor veel mensen met reuma, die vanwege hun ziekte moeten rondko men van een uitkering, is het geld waar ze anders iets extra's mee zouden kunnen doen. Het gaat om het principe. Waar blijft de kwaliteit van ons zorgstelsel?" HIV Mensen die besmet zijn met HIV, het virus dat aids veroorzaakt, hebben een driemaal grotere kans in It ven te blijven als zij tevens besmet zijn met GBV-C. Dit is een onschuldig virus dat, voor zover bekend, geen ziekte veroorzaakt. Voorwaarde is wel dat de Ik smetting met GBV-C minstens vijfjaar duurt. Ditcot cludeert C. Williams (National Institute of Allergy and Infectious Diseases, Bethesda) in het medisch tijdschrift New England Journal of Medicine op grond van een onderzoek onder 271 HIV-besmette mannen] GBV-C blokkeert de vermenigvuldiging van HIV in witte bloedcellen. Door PAUL VAN DIJK Niet naar de dokter, geld terug. Wie weinig gebruik maakt van de huisarts, pillen en specialist, hoeft straks min der te betalen. De minister wil door een no-claimsysteem onnodige dok tersbezoeken indammen. Het terugdringen van onnodige bezoe ken aan de dokter heeft twee effecten. Vanwege de centen maken patiënten mogelijk te laat gebruik van de ge zondheidszorg. Dat zal een bepaalde hoeveelheid gezondheidsschade ople veren. Hoe groot die schade is weet niemand. Het tweede effect van het terugdringen van onnodige medische consumptie is ongetwijfeld gezondheidswinst. Want hebt u zich wel eens gerealiseerd hoe riskant het is om in de gezondheids zorg te belanden. Alleen al door de bij werkingen van medicijnen worden per dag 200 Nederlanders opgenomen (Pharmaceutisch Weekblad 2002). In Nederland krijgen per jaar 208 mensen kanker als gevolg van röntgenonder zoek (Lancet 2004) Er overlijden per jaar 6000 mensen aan infecties in zie kenhuizen die zij thuis nooit zouden hebben opgelopen (Medisch Contact 1999). En dan hebben we het nog niet over verkeerde diagnoses, achteraf on nodige operaties en ongevallen in het ziekenhuis. Door niet naar de huisarts te gaan loopt u al deze risico's niet. Dat is dus gezondheidswinst. En die winst zou wel eens vele malen groter kunnen zijn dan de eerder genoemde schade. Is het onnodig gebruik van de gezond heidszorg wel zo groot als de minister verondersteld? Ik denk van wel. Als ik naar mijn eigen spreekuur kijk dan denk ik regelmatig: was dat nou me disch nodig? Er zijn consulten waarbij ik me stilletjes afvraag: had je het niet een dagje langer kunnen aankijken, dan was het over geweest. Of: was dit nou zo ernstig dat je ermee op het spreekuur moest komen? Maar meteen realiseer ik me dan, dat het mijn beoordeling is. Ik heb ervoor geleerd wat pluis is en niet pluis. Maar hoe moet de patiënt dat weten? Juist omdat hij/zij onzeker is of bij een be paalde klacht medische bemoeienis no dig is, komt de patiënt immers naar het spreekuur. Onnodige medische consumptie los je niet op met een eigen risico of no- claimsysteem. Van dit soort maatrege len zullen alleen gezonden en welge- stelden profiteren. De minister zou veel beter zijn energie kunnen steken in een groot offensief om de consument te leren bij welke klachten hij wel en bij welke hij niet naar de dokter moet gaan. Ergens in Nederland zijn er twintig huisartsen die samen met hun patiën ten een 'spoorboekje' hebben ontwik keld met de meest voorkomende kwa len. De patiënt kan in één oogopslag zien of hij/zij met de klacht naar de dokter moet of dat behandeling kan worden afgewacht. Maatregelen die men zelf kan nemen worden vervol gens besproken. Onderzoek aan de universiteit van Am sterdam heeft uitgewezen dat onnodig doktersbezoek afneemt bij mensen met een 'spoorboekje'. Meneer Hogervorst, mocht u belang stelling hebben voor deze manier van omgaan met onnodige medische con sumptie, ik weet waar die huisartsen wonen. Eeuwenlang moest de gezondheidszorg het stellen zonder een aantal medische vindingen die vandaag de dag als vanzelfsprekend worden gezien. Wie waren de bedenkers en hoe verging het hun vinding? Door MARTEN DOOPER Net als het al eerder in deze se rie besproken gipsverband, vindt de ambulance zijn oor sprong in het leger. Eeuwen lang is oorlog voeren een kwes tie van massale veldslagen, met al even massale aantallen (zwaar)gewonden. De medische hulp is beperkt, Slachtoffers worden geacht zelf of met hulp van hun kameraden het slag veld te ontvluchten. Artsen zijn, als het meezit, op veilige afstand van het strijdgewoel te vinden. Pas als de slag gestre den is, wagen zij zich op het slagveld. Voor veel gewonden is het dan te laat. Het Spaanse koningspaar Ferdi- nant van Aragon en Isabella van Castilië ziet in dat de medi sche hulp dichter naar de ge wonden moet komen. Dit leidt eind 15e eeuw tot de opkomst van de 'ambulancias', letterlijk 'lopende hulpposten', veldhos pitalen vlak bij het slagveld waar gewonde soldaten medi sche hulp krijgen. Een stapje in de goede richting, maar het blijft een probleem om de ge wonden al tijdens de gevechten op te pikken en in de ambulan- cia te krijgen. Dat laatste frus treert ook de Fransman Baron Dominique-Jean Larrey (1766- 1842), arts in het leger van Na poleon. Met lede ogen moet hij aanzien hoe zijn kundige hulp in veel gevallen te laat komt. Dan krijgt hij een ingeving. Hij ziet hoe het lukt op het slag veld de verrijdbare artillerie snel door het strijdgewoel te manoeuvreren. Geïnspireerd hierdoor ont werpt Larrey zijn ambulance vol ante, letterlijk: vliegende ambu lance. Een licht voertuig op twee wielen, voortgetrokken door twee paarden, waarmee artsen zich gemakkelijk over het slagveld kunnen verplaat sen. Dankzij deze ambulance vol ante lukt het artsen de gewon de soldaten snel te bereiken en zodanig te behandelen dat zij met diezelfde ambulance naar het veldhospitaal gebracht kunnen worden alwaar de ver dere behandeling plaatsvindt. Napoleon ziet meteen het nut van de vinding in. Dankzij de ambulance vallen er minder doden onder zijn manschap pen en kan hij eerder dan een andere veldheer een nieuwe veldslag aan. Bovendien maakt het vooruitzicht op een snelle behandeling de soldaten meer bereidwillig zich fanatiek in het gevecht te storten. In het kielzog van Napoleons succes sen verovert ook het concept van de ambulance volante Euro pa. Overigens vindt Larrey dat niet alleen de eigen troepen mogen profiteren van de snelle medi sche verzorging; ook de tegen stander heeft er recht op. Een opvatting waarmee hij vooruit loopt op de Eerste Geneefse Conventie (1864) waar dit recht, evenals de neutrale posi tie van het medisch personeel, officieel wordt vastgelegd. Als van het einde van de 19e eeuw de medische hulp aan burgers zich meer gaat concen treren in ziekenhuizen wordt de ambulance ook voor burgers van belang. Een belangrijke ontwikkeling hierbij staal of naam van de Nederlandse k gerarts Cornelis de Mof (1834 - 1926). Hij ontwerpt t 1909 het zogeheten 'Raam^ Mooy', een praktische, metalea brancard om zieken en ge# den comfortabel via steile trap pen en dergelijke te vervoeren In de tweede helft van de eeuw ontstaat tenslotte de let terlijke ambulance volante. V°°<- bordurend op, alweer, oorlof- situaties (Korea, Vietnam) hlr gen medische hulpdiensten» beschikking over helikopters die hen snel bij de patiënt kun nen brengen. Omdat, zoals lat rey al wist, elke seconde telt iaüilbil Het gebruik van zeep en schoonmaakmiddelen me? een bacteriedodende werking in het huishouden heeft geen zin. In huishoudens die deze producten gebruiken, fe men even vaai (en even eriR. ge) infecties voor als in huishoudens die geen bacie riedodende producten ge bruiken. Dat constateert E Larson (Coli® bia University, New York) in het vakblad Annals of Internal Medicie op grond van vergelijkend onderzoek in 238 huishou dens. Logisch, meent Larson, want de meest voorko mende infecties (verkoudheid, keelpijn) worden vet oorzaakt door virussen. Antibacteriële producten zij: hiertegen niet werkzaam. Computers Mensen die tijdens hun werk veel met beeldscher men werken doen er goed aan regelmatig hun ogen te la ten controleren. Zelfs kleine oog afwijkingen, die in het dagelijks leven geen pro blemen opleve ren, kunnen de productiviteit van het werk flink (tot ruim 20 procent) doen dalen. Dit schrijft K. Daum (University of Alabama, Bir mingham) in het vakblad Optometry op grond van onderzoek bij 39 personen.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 22