meer zomer
In Perkpolder
wordt het nooit
29 juni 1996 - akkoord tussen rijk
en provincie Zeeland over aanleg en
financiering tunnel onder
Westerschelde tussen Ellewoutsdijk
en Temeuzen; kosten €673 miljoen,
lengte 6.6 kilometer
14 maart 2003 - Koningin Beatrix
opent tunnel
- na 175 jaar geregelde veerdienst
op de Westerschelde wordt de lijn
Perkpolder-Kruiningen opgeheven
en wordt Breskens-Vlissingen een
fiets-voetveer
2 juni 2003 - miljoenste auto door
de tunnel
25 juni 2003 - vertrek drie oudste
veerboten naar Italië, twee jongere
veerboten blijven voorlopig als
fietsvoetveren varen tussen
Vlissingen-Breskens
20 september 2003 - eerste
dodelijke ongeval in de tunnel
21 januari 2004 - eerste proef
vaart fiets-voetveer Prinses Méxima
tussen Breskens en Vlissingen
14 maart 2003 - 13 maart 2004
gemiddeld 12.200 voertuigen per dag
door tunnel, de veerboten vervoerden
dagelijks 8000 voertuigen
Tunneltarief standaard:
personenauto €4,10
met aanhanger €6,15
tot 12 meter €15,40
meer dan 12 meter €20,50
Vaste klanten: 25 procent korting
bij Perkpolder heeft sinds de veerboot ver
dwenen is geen stap meer op Zuid-Beveland
of Walcheren gezet. Een vaartochtje had voor
hem nog wel iets uitnodigends, een snelweg
onder water niet. Dus voor hem en - ongetwij
feld vele - gelijkgestemden is de Westerschel
de nog steeds een barrière. Misschien nog wel
meer dan vóór de tunnel.
Frietje oorlog
Het wordt dikwijls tussen neus en lippen ge
zegd. Vroeger, ja vroeger, dat was best gezel
lig, koffie op de boot, een frietje oorlog als je
lang moest wachten op het veerplein, de
vaart-ie-welvaart-ie-niet-discussie als het
mistig was, zout op je voorruit bij wester
storm.
Vroeger, ja vroeger was natuurlijk niet alles
beter, mooier en scheen lang niet altijd de
zon. Toch heb ik goede herinneringen aan de
veerpleinen en de bootjes. Vooral aan de tijd
vóór de dubbeldekkers tussen Vlissingen en
Breskens gingen varen. Want toen die niet uit
foto Mechteld Jansen
hun evenwicht te brengen schepen vanaf half
jaren tachtig de dienst gingen uitmaken,1 ging
er veel avontuur verloren. De robuuste enkel
dekkers uit de jaren zestig waren veel meer
speelbal op de golven in de monding van de
Westerschelde. Soms hing je zo schuin dat je
koffie van tafel schoot. Wie bij kammetjes op
de golven aan de kopkant in de wind ging
staan, kwam vrijwel zeker drijfnat terug in
de - toen nog - rooksalon.
Ook op het veerplein, waar 's zomers bij va-
kantiedrukte uren gewacht moest worden
voor er een plekje aan boord kon worden ge
vonden, werd je gedwongen je zinnen te ver
zetten. Ik herinner me de samenscholingen
van vrachtwagenchauffeurs. Grote auto's,
grote mannen, grote verhalen.
„Hadden we net een nieuwe Scania. 300 pk.
Op de terugweg van Parijs zit mijn bijrijder
een beetje te suffen, zijn voeten op het dash
board. Voegt er opeens zo'n volkswagentje in.
Ik moest vol in de remmen. Mijn maat zet
zich ook schrap En duwt zo onze voorruit
naar buiten. Dat was niet het ergste. Ik ben
er nog overheen gereden ook."
Dat verhaaltje dook wekenlang in vele varian
ten met steeds andere helden in de hoofdrol
op. Het was, schat ik, 1980, in die tijd pendel
de ik veel tussen Breskens en Vlissingen. Pas
veel later ben ik me gaan realiseren dat je dat
soort anekdotiek alleen tegenkomt op plaat
sen, waar je met zijn allen even uit het ritme
van de doordeweekse dag moet stappen. Dan
zet je nog eens een boom op, dan stap je nog
eens binnen in een wereld die niet meteen de
jouwe is.
Dat is nu precies wat me na dat ene jaar tun
nel meer dan duidelijk is geworden.
Je kunt zeggen dat het contact met het water
ernstig aan erosie onderhevig is. In een tun
nel voel je geen deining en heb je ook geen
idee of er kammetjes op de golven staan.
Door dat gevoelig verlies gaat Zeeland weer
een beetje meer lijken op elke willekeurige
plattelandsprovincie.
De overreden voorruit telt wat mij betreft
nog zwaarder. Met de veerdiensten had Zee
land vier veerpleinen en vijf veerboten, waar
je even het ritme van de dag kwijtraakte. De
tunnel past helemaal in het naar winst en
efficiency strevende bedrijfsleven. Stilstand -
zelfs al staan de auto's op een veerplein -
wordt nog altijd als achteruitgang ervaren
In het tankstation bij Goes doen tegenwoor
dig veel vrachtwagenchauffeurs een snel bak
kie. De koffie is gratis. Een routier uit Delf
zijl slaat een paar in plastic verpakte huza-
renslaatjes in. En kruipt weer snel achter het
stuur. Waarom ook niet. Er is toch geen boot
waar je op moet wachten.
Jan van Damme
fc-Ktie 0113-315680
*P*nl i
ail redactie?pzc.nl
&uS 314460 /yV G°e5
'SSenSeland: 0113-315520;
^Vlaanderen: 0114-372770;
iaal: 020-4562500.
zaterdag
13 maart 2004
Niet alleen kinderen vragen het zich wel
eens af. Hoe zou het einde van de we
reld eruit zien? Sinds een jaar kan op die
vraag een verhelderend antwoord worden ge
geven. Doe alsof de veerboten nog in de vaart
zijn en rij naar Perkpolder
Kuitaart dient zich aan als laatste teken van
samenleven voor de weg naar het einde zich
uitstrekt. Ooit een veelgeplaagd dorp, waar
elk half uur een scheepslading licht en zwaar
verkeer doorheen denderde. Wie het verzon
nen heeft weet ik niet, maar nog steeds staan
de huizen zo dicht op de weg dat je met goed
fatsoen je voordeur niet kunt gebruiken. Nu
is het stil in Kuitaart, op wat bouwvakkers
na. Nieuwe meisjes aanwezig, meldt een licht
bak op Club Domino.
Vrij snel na het dorp begint de vierbaansweg
naar Perkpolder. Egaal grijs brengt de einder
nabij. Al te grote Sombermannen moeten
zich niet aan deze rit wagen. Wie nog wil ont
snappen moet naar Kloosterzande of Walsoor
den uitwijken. Misschien is het suggestie,
maar de staat van het asfalt doet vermoeden
dat onderhoud van de vierbaansweg niet
meer de eerste prioriteit van de wegbeheer-
der heeft.
In het tankstation aan het begin van de auto
weg dat het nu vooral van lokale klandizie
moet hebben, wordt die verwaarlozing ook
gesignaleerd. De toekomst van Perkpolder is
uiterst ongewis. Tankstationbeheerder Henk
Overkleeft helpt de enkele automobilist die
doorzijn niet helemaal bijdetijdse navigatie
systeem naar de verdwenen veerboot is gediri
geerd, graag uit de droom. Gestrande Rotter
dammers verwijst hij naar de Liefkenshoek-
tunnel bij Antwerpen. „Nee, niet naar de tun
nel onder de Westerschelde, voor mijn gevoel
is dat hartstikke ver om."
De weg versmalt, lang voordat de kust in
zicht komt. Eerst één strook, dan is alleen de
zijstrook nog beschikbaar. Pure noodzaak,
vertelt de mevrouw van de slagerij in Terho
le, illegale straatracers hadden er hun eldora
do gevonden.
De toegang tot wat het veerplein was is gebar
ricadeerd. Alsof je zo een ansichtkaart uit de
DDR binnenrijdt. Suizende wieken van wind
molens onderstrepen de stilte. De indeling
van de rijstroken op het plein is er nog. Een
bord kondigt verse frites en snacks aan, maar
de bijbehorende barak oogt niet echt solide
meer. Met de auto kun je rond het plein rij
den. Op de kruising met de oude op- en afrit
ten zijn aan de noordkant de aanlegsteiger en
fuik te zien. De brug wordt afgesloten door
een hek. De twee roodwitte spoorbomen ma
ken duidelijk dat hun dichte stand voor altijd
is.
Is dat het beeld van een jaar tunnel onder de
Westerschelde? En van een jaar zonder veer
diensten, in elk geval voor het autoverkeer?
Wat het antwoord ook is, in Perkpolder zal
het voorlopig geen zomer meer worden.
Trots
Er valt natuurlijk veel positiefs over Zee-
lands nieuwste trots te melden. De tunnel
lekt niet, althans niet zichtbaar. En alle com
motie over veiligheid en communicatie in de
ruim zes kilometer lange buizen... Tot nu toe
hebben rampbestrijders hun kennis en erva
ring nauwelijks in praktijk moeten brengen.
Cijfers met vele nullen wijzen het uit: het me
rendeel van de weggebruikers - recreatief én
commercieel - heeft geen last van tunnel
vrees.
De t-taq voor automatische betaling achter
de voorruit, met een piep zwaait de slagboom
in verticale stand en kun je zomaar afdalen
ver onder de zeespiegel.
Het is een wondertje. Voor het eerst sinds ve
le eeuwen kun je overal in Zeeland komen,
zonder dat je scheep moet gaan. Dat proces
begon een halve eeuw geleden. Dammen, ke
ringen en bruggen hebben het deltagebied na
de Ramp van 1953 veiliger en bereikbaarder
gemaakt. Alleen de Westerschelde bleef een
open zeearm. Antwerpen zag - en ziet - de ri
vier als een water, waarin 'Ollanders', dus
ook Zeeuwen, alleen maar pootje mogen ba
den. Wie er oeververbindingen wil bouwen
wordt door historisch geschoolde Vlamingen
met vergeelde tractaten om de oren geslagen.
De vrije, onbelemmerde vaart op Antwerpen
gaat voor alles.
Dus was de aanleg van de langste geboorde
tunnel van Nederland een oplossing waar ie
dereen mee uit de voeten kon. Het einde van
overkanten, dachten vele plannen- en beleids
makers. Eindelijk zou het voormalige
Staats-Vlaanderen zich volwaardig deel van
het Koninkrijk der Nederlanden mogen voe
len.
Qua tijd is de overkant inderdaad aanmerke
lijk dichterbij gekomen. Zonder voor snel
heidsduivel te spelen zie je na pakweg vijf mi
nuten alweer daglicht aan het eind van de
tunnel. Maar levert die tijdwinst - een over
steek met een veerboot kostte al gauw een
klein half uur - gevoelsmatig ook een toenade
ring op?
De afgelopen weken hebben veel tunnelge
bruikers met het oog op het eenjarig bestaan
hun zegje mogen doen. De indruk is dat het
overgrote merendeel de duik onder de Schel
de als positief ervaart. Zoals de vrachtwa
genchauffeurs, die voor een snelle koffie
pauze bij het tankstation vlak voor de afslag
Goes stoppen Joop Vroegop van firma De
Groen rijdt regelmatig met zijn Mercedes-
dieplader van Poortvliet naar Biervliet.
„Sneller, makkelijker", is zijn ervaring. Rudy
van Keulen van het gelijknamige transportbe
drijf uit Middelburg is dat met hem eens. „Ik
heb een zus in Temeuzen wonen. Ja. de over
kant is wel een stuk dichterbij nu."
Maar dat zijn wel geluiden van vaste tunnel
klanten. Henk Overkleeft van het tankstation
Sinds een jaar duiken we onder de
Westerschelde. Nog steeds op weg
naar een overkant. De langste geboorde
tunnel van Nederland heeft het leven
in Zeeland veranderd. Al was het maar
omdat we geen boom meer op het veer
plein kunnen opzetten.
Èr.veerplein bij Perkpolder, een jaar nadat de laatste veerboot is vertrokken.
