PZC
Muziek voor de volksziel
Rockhelden leven voort in tributebands
De Sterren van
het Noorden
-hlin.r
25
Carel
Kraayenhof
v'
donderdag 11 maart 2004
Carel Kraayenhof
p een tafeltje in zijn
huiskamer ligt een
bedankkaartje.
„Een mooi lied!staat er op.
En nog wat vriendelijkheden.
Eendrachtig geschreven en
ondertekend door kroonprins
Willem-Alexander en prinses
Maxima. Carel Kraayenhof:
„Ja, leuk. We wisten vooraf
niet of Amalia's ouders het
singeltje Nu dat jij er bent
wel op prijs zouden stellen."
Tuurlijk wel. Sinds 'het huwe
lijk' kan Neerlands beroemd
ste bandoneonspeler een pot
je breken bij de Oranje's. En
bij de rest van de natie, want
zijn succes blijft maar duren.
Nu weer met Street Tango,
Kraayenhof's eigen droom-
project.
In de documentaire Nostalgia?
krijgt de lange Hollander een
zoen van een kleine oudere Ar
gentijnse dame. „Het was heel
mooi", zegt ze. „Ik heb moeten
huilen."
Twee jaar geleden raakte een
veel jongere Argentijnse ook al
ontroerd van zijn muziek. Vijf
tig miljoen mensen zagen dat op
tv en velen pinkten tegelijk met
haar een traantje weg.
Waarvan krijgt de man die prin
ses Maxima zo wist te ontroeren
zelf tranen in de ogen? „Ook van
de bandoneon", zegt hij onom
wonden. „Van de bandoneon,
van de uillean pipes en van de
muziek waar die instrumenten
voor staan." En dan gaat het
over tango, zijn Argentijnse tan
go, emigrantenmuziek uit de
pauperbuurten van Buenos Ai
res in de vorige eeuw. En over
Ierse volksmuziek, over ballads
die verhalen van honger door
mislukte oogsten en van tegen
slagen in de Nieuwe Wereld.
„Vroeger maakte ik samen met
mijn broer Ierse folk en speelde
ik de concertina", zegt Kraayen
hof. „Ook toen vond ik de Argen
tijnse tango al prachtig. Beide
genres staan voor de ziel van
een volk. Voor z'n verdriet, z'n
humor en z'n veerkracht."
„Ik voel mij vooral geraakt door
het ontheemde in de Ierse en de
Argentijnse muziek. Daarin her
ken ik mij. Ik ben opgegroeid in
Aalst, heb jarenlang in Amster
dam gewoond, en kijk nu uit
over een Hollandse polder. Ik
heb me altijd import gevoeld en
weet soms niet eens of ik me wel
Nederlander moet voelen. Ik
heb hier altijd iets gemist. Bij
voorbeeld dat uiten van emo
ties, dat de tango zo eigen is."
Kraayenhof, die al vanaf zijn
achtste piano speelde, begon in
1985 aan de bandoneon. Deze
vierkante uit de kluiten gewas
sen concertina geldt als een ty
pisch Argentijns instrument,
maar is feitelijk zo Duits als
Krupp-staal. Het instrument is
genoemd naar Heinrich Band,
een handelaar die in het Inter
bellum tienduizenden vierkante
'konzertinas' naar Argentinië
verscheepte. Mede door de ar
moede was dit het enige land,
waar de bandoneon de tijd over
leefde.
Ritme
Het diatonisch knoppeninstru
ment herbergt aan de linker
kant een warm geluid als van
een cello. Met de rechterhand
worden felle deuntjes gespeeld,
zoals met een trompet. De ban
doneon is ook zeer geschikt om
er ritme mee te maken. „Een per-
cussief instrument", zoals
Kraayenhof het uitdrukt.
Een belangrijk kenmerk is ver
der dat de halve tonen wat onlo
gisch rond de hele noten liggen
gegroepeerd. Kraayenhof: „Je
speelt er niet zomaar even op
weg. Toen ik eraan begon kon je
de bandoneon in Nederland ner-
gens leren bespelen. Ik heb de
notenligging zelf moeten uitzoe
ken met behulp van de piano en
mijn eerste bandoneonmuziek
zelf moeten uitschrijven aan de
hand van opnamen van Juan
José Mosalini."
Toch vond Carel Kraayenhof
een paar geestverwanten. Hij
richtte een tangoband op en
maakte voor het radioprogram
ma De Wandelende Tak een vier
uur durend programma over Ar
gentijnse tango, milonga en aan
verwante stijlen, en verdiende
daarmee zijn eerste trip naar
Buenos Aires. Daar maakte hij
zich de tango pas echt eigen.
„In Nederland hadden wij dank
zij Malando in de jaren vijftig
al kennis gemaakt met Zuid-
Amerikaanse muziek als tango,
salsa en rumba. Maar dat was
niet de tango zoals je die er
vaart in Buenos Aires. Daar ligt
tango op elke straathoek en
drukt hij als blues een stempel
op het kommervolle dagelijkse
leven."
Piazzolla
Terug in eigen land leidde de
passie voor tango tot een ont
moeting met de grote tangocom
ponist Astor Piazzolla
(1921-1992). Kraayenhof: „Hij
was voor concerten in ons land
en zijn bandoneon bleek lek
Daarom mocht ik de mijne aan
hem uitlenen. Bij die ontmoe
ting mocht ik ook een stukje
voorspelen en daar hield ik een
uitnodiging aan over om in hart
je New York drie maanden lang
op te treden als bandoneonso-
list in de tangomusical Tango
Apasionado."
Die musical van Piazzolla werd
prompt vergeleken met de be
roemde West Side Story van
Leonard Bernstein (1918-1990).
Zelfs de verhalen leken veel op
elkaar. In beide gevallen gaat
het om een onmogelijke liefdes
geschiedenis tegen een achter
grond van rivaliserende immi
grantengroepen en botsende cul
turen in de grote stad. Piazzolla
had het over Buenos Aires anno
1900 en Bernstein over New
York een halve eeuw later,
Carel Kraayenhof: „Ik voelde
me in die musical geweldig op
m'n plaats. Ik was niet alleen
weg van de Argentijnse tango,
maar sinds mijn jeugd ook al
idolaat van de West Side Story
Die werd bij ons thuis vroeger
grijsgedraaid."
In New York begon voor
Kraayenhof een droom te kie
men die hij eerst nu, in 2004.
heeft kunnen waarmaken. Met
de hartelijke instemming van
Jamie, dochter van Leonard
Bernstein, en Diana, dochter
van Astor Piazzolla, heeft hij de
beide grote componisten uit de
20e eeuw samengebracht op één
cd, het nieuwe album Street
Tango.
Carel Kraayenhof: Bernstein
en Piazzolla hebben elkaar
vreemd genoeg nooit ontmoet.
Zij behoorden tot dezelfde gene
ratie, hadden dezelfde connec
ties, bewonderden eikaars mu
ziek en streefden muzikaal nage
noeg hetzelfde na. Alleen hun
vertrekpunten waren tegenge
steld. Bernstein kwam uit de
jazzscene en belandde via klas
siek en latin bij zijn grote-
stads-muziek. Piazzolla kwam
van de Latijnse kant, absorbeer
de ook klassiek en jazz en
kwam bij eenzelfde soort mu
ziek uit. Daarom moesten ze sa
men gehoord worden, vond ik."
Kraayenhof heeft veel (interna
tionale) complimenten mogen
ontvangen voor zijn Street Tan-
po-cd en zijn Street Tango-con
certen met het Sexteto Canyen-
gue. „Ik zou kunnen zeuren dat
de Nederlandse vakpers er nog
niet zo goed raad mee weet,
maar er zijn andere dingen die
mij een heel goed gevoel geven
over dit project. De reacties van
Jamie Bernstein, zelf compo
niste, en Diana Piazzolla,
schrijfster, vind ik belangrijk.
Zij staan er vierkant achter. En
ik denk aan onze concerten. In
ons publiek zien we tegenwoor
dig driedelige mantelpakjes
naast punkers zitten. De intelli
gentsia naast het gewone volk.
En iedereen gaat uit zijn dak
Onze muziek is tegenwoordig
precies wat muziek behoort te
zijn: van en voor iedereen."
Piet Snijders
Carel Kraayenhof y su Sexteto Ca-
nyengue met 'Street Tango'. Meer in
formatie: wwiu.carelkraayenhof.nl
La Gare du Nord, een gietij
zeren stalling, een buffer
om de vaart te keren, het punt
van aankomst en vertrek, wel
kom en vaarwel, rumoer. Gare
du Nord, zonder la, staat voor
een breder begrip: Parijs, Frank
rijk, een andere wereld, een
fraai en veelzeggend thema voor
- bijvoorbeeld - de Boekenweek
2004. Gevolg: een stroom boe
ken en geschriften, met valse
musette omkranste lezingen en
activiteiten met gekruiste vlag
gen in blauw-wit-rood en
rood-wit-blauw. Wie er maar
even was, was al gelukkig Deze
regel van Ad Zuiderent, een
dichter als reiziger - een reizi
ger als blijver - tekent het war
me gevoel dat opkomt bij La
douce France. Mario Molegraaf
plaatste deze tekst aan de kop
van zijn bloemlezing Frankrijk
in 100 gedichten. In zijn korte in
leiding gewaagt hij vanuit een
persoonlijk gevoel zelfs van de
honderd mooiste gedichten. Het
plezierige van bloemlezingen en
keuzes is, dat ze - meestal - zon
der veel moeite te vervangen
zijn, mét handhaving van de cri
teria. De lezer kan zich in ge
dachten overgeven aan het spel
van schrappen en toevoegen. De
laaglandse poëzie op het thema
Frankrijk kent geen geheiligde
canon. Dat stelt Molegraaf en
zijn lezers in staat om zonder ho
ge kans op morren de verrassing
boven de verwachting te genie
ten.
Wie er maar even was, was al ge
lukkig is vooral een verrassend
lichte, soms wel héél lichte bun
del. Het dichtersvolk uit Vlaan
deren en een nog hoger Noorden
zakt af. Het lift, rijdt deux-che-
vaux, ontdekt de stampende
Ster van het Noorden, houdt
zich voornamelijk op in Parijs
en aan de Azuren Kust, huist
verzaligd onder tentdoek en heu
se balken en zingt - tellement
hollandais - de lof van stok
brood, rosé, paté en lopende ka
zen. De verwondering van de
toerist zonder guide?
Het kan ook anders. Remco
Campert schreef over een half le
ven geleden:
Ik droomde in de steden bij
avond
in Parijs liep ik lang over de bou
levards
zocht francs op het asfalt
de bistro's wenkten
met zwarte koffie en hardge
kookte eieren
ik kon er op basketbalschoenen
de morgen afwachten
schrijvend luisterend en drin
kend
de eerste vegen rose de eerste ar
beiders
op vroege fietsen de eerste mé
tro
met gele mensengezichten en
nog vochtig nekhaar
de eerste krant en het eerste
licht
ik droomde ik kon spreken in Pa
rijs
Een bloemlezing van gedichten
over een vakantieland, een cul
tuurland, een land met geschie
denis levert als vanzelfsprekend
veel locatiegedichten en situatie-
ve poëzie op. Het zijn teke
nen-van-onderweg: men moet
er geweest zijn en men is er ge
weest. De zuidenwind waait
rond de naambordjes van ste
den, over golvende landschap
pen vol bloemetjesgeur, door
straten en boven pleinen. De
kust, ruig, woest en wild. vraagt
om stormen, jagende wolken,
een stukje rots. Er wordt in voor
zien.
De poëzie blijft evenwel een poë
zie van het Noorden, geschreven
door grote en andere dichters.
Er zijn er die veel en onstuimig
houden van het Gare du Nord,
die elke rue, boulevard en quai
bijzonder graag van een Hoofd
letter voorzien en de pest heb
ben aan de zeer Franse koppelte
kens, de zingende streepjes die
Denfert met Rochereau verbin
den, Sèvres met Babylone en Pè-
re met Lachaise. Af en toe dui
ken er - onderwacht, het is bij
Lehmann - onvertaalde begrip
pen op als argousin en chiourme
die het zoete kwaad aangenaam
dichterbij brengen. Cees Noote-
boom sprokkelt kreten die geen
poëzie willen worden. Je meurs
de soif au bord de la fontaine is
er één van en doet een beroep op
zowel een diepzinnige uitleg als
op snel handelen De bereisde
Viruly hoort zich te Saint-Tro-
pez, monter en wel, douze escar-
gots bestellen. Welke Fransman
zal het hem na doen?
Bij dit al mooie, goede en betere
gedichten van Luuk Gruwez,
Willem de Merode, Gerard den
Brabander, Huub Beurskens,
L.Th. Lehmann, Hans Warren,
Paul Snoek. Eddv van Vliet. Jan
Willem Schulte Nordholt, Ed
Leeflang. Bertus Aafjes, Hans
Andreus, B.L. Notenboom, M.
Vasalis, Gerrit Achterberg, J.J.
Slauerhoff, Ad Zuiderent en an
deren. Ellv de Waard werd niet
gekozen; ze koos zichzelf en stel
de een bloemlezing samen uit ei
gen werk. De hemel van Toulou
se (De Harmonie).
Wie er maar even was is een
wonderlijke rondreis door het
land van oester en lavendel,
klein en groot geluk, olijf en
oleander, met de wereld in ge
dachten en Parijs in het bloed.
Wie het leest is er weer even, ge
lukkig.
Andreas Oosthoek
Wie er maar even was, was al geluk
kig. Frankrijk in 100 gedichten. Keu
ze: Mario Molegraaf. Uitgeverij Ba
lans, 144 pp, 15,-.
Wil je succes hebben als muzikant?
Start een tributeband. Ofwel, doe als
of je AC/DC bent, Kiss of The Doors. Zaal
houders en publiek lusten er pap van.
Het gebeurde onlangs in Vicar Street, een
van de grootste poptempels van Dublin. De
rockgroep Parris overrompelde de tweedui
zendbezoekers met een daverende Thin Liz
zy-show, de band van wijlen Phil Lynott
jaarlijks in de Ierse hoofdstad wordt
herdacht met een rockfestival.
De bandleden van Action In DC, een cover
end die AC/DC nadoet, overkwam enkele
.aren geleden hetzelfde in Australië waar
ze vier avonden op rij speelden in Melbour-
oe, vertelt zanger Mario Vermulst. „De eer
ste avond kwamen tachtig mensen de kat
1111 de boom kijken, de tweede avond waren
JJeer dan duizend en de laatste twee op-
"Cdens waren helemaal uitverkocht. Zelfs
sanuit Perth en Sydney kwamen mensen
wervliegenom ons te zien."
d is de ultieme vorm van succes. Een
tend die een volle zaal plat speelt. De
^°°ro ook van iedere popmuzikant. Voor
verreweg de meeste rockgroepen blijft het
®cMer een droom, want de concurrentie is
- oordend in muziekland. Heb je geen pla-
j®deal, dan kun je het sowieso vergeten in
clubcircuit. En anders mag je meestal
f!en V00r tien verveelde pubers die aan
dar staan met hun rug naar je toe. Je
di-f.,Pr0beren a^s "^O-orkest in de
T^meken, maar daar zijn er zoveel van
ook hier de kans op succes erg klein is.
Vermulst vijftien jaar geleden
n '-^-tobuteband.„Je kunt wel eigen
l i. 8aan spelen, maar slechts een en-
ng heeft er succes mee. Ik had boven
gen zin om voor lege zaaltjes te spe
len. Daarom zijn we Action In DC begon
nen, een van de allereerste tributebands. In
het begin moesten we opboksen tegen onge
loof. Het coveren van één band was in die
tijd iets totaal nieuws. Maar ik merkte wel
dat bekende nummers als Whole lotta Rosie
en Highway to hell het heel goed deden bij
het publiek. Daar hebben we uiteindelijk
een hele AC/DC-show van gemaakt."
Daarmee viert Actio In DC tegenwoordig
triomfen. Ze speelden op befaamde har-
drockfestivals als Roeselare en Lichtenvoor
de. Afgelopen jaar stonden ze op Bospop in
Weert. Van hun eerste cd met allemaal
AC/DC-covers zijn inmiddels zevenduizend
stuks verkocht. Het klinkt en oogt net echt.
Vermulst krijst als zijn grote voorbeeld en
gitarist Vincent Fis doet Angus Young na,
rennend in schoolkostuum over het po
dium. Ook de bulderende kanonnen van
hun grote voorbeeld ontbreken niet.
Bon
„AC/DC gebruikt ook nog een joekel van
een klok. Het zou mooi zijn als we zoiets op
het podium konden krijgen. Dan zou de
show helemaal af zijn", vertelt Vermulst.
„We gaan een tweede cd opnemen, Back in
Bon, ofwel een bewerking van Back in
Black, dat uitkwam na de dood van Bon
Scott met de nieuwe zanger Brian Johnson.
We willen laten horen hoe dat album ge
klonken zou hebben met Bon in plaats van
Brian achter de microfoon.
Voor de doorgewinterde popjournalist
Hans van den Heuvel van muziekmagazine
Oor komt het fenomeen tributebands niet
als een verrassing. „Voor de doorsnee pop
liefhebber is het aanbod onoverzichtelijk.
Nooit eerder kwam er zoveel muziek uit als
nu. Mensen raken het overzicht kwijt. Je
ziet dan gebeuren dat ze kiezen voor bands
en artiesten die zich al bewezen hebben. De
Rolling Stones bijvoorbeeld, of Robbie Wil
liams. Alleen spelen die niet zo vaak in Ne
derland. En wil je ze zien, dan ben je al
gauw honderd euro kwijt. Een tributeband
is vaak een alternatief." Wat volgens Van
den Heuvel ook een rol speelt is dat het pu
bliek graag een spectaculaire show ziet op
het podium. Wat dat betreft was het de laat
ste tien jaar maar behelpen. „In de jaren ne
gentig had je naast house twee gitaarstro
mingen: Britpop en grunge. Britpopbands
keken op het podium vooral naar hun eigen
tenen en die grungebands straalden uit dat
ze totaal ongelukkig waren. Ze vormden
geen reclame voor de popmuziek. Het pu
bliek is dat moe. Dat wil niet langer naar
een verveeld bandje gaan kijken. Action In
DC vormt een alternatief Die jongens laten
wel wat zien. Dichter bij het origineel kun
je welhaast niet komen.
Glitterpak
Of neem de jongens van Kiss This, een
Kiss-tributeband uit Rotterdam en omge
ving. Kijk eens naar de publiciteitsfoto op
deze pagina. Bassist Anton Arema lijkt
sprekend op Gene Simmons, de bloedspu-
wende bassist van Kiss, en fameus vanwege
zijn lange tong. „De mijne is iets korter,
maar mag er wel wezen hoor", lacht Are
ma Zodra hij het glitterpak aan heeft en de
schmink op, dan voelt hij zich als Simmons.
„Het is net of Gene in mijn huid kruipt, als
of ik in hem verander. Mijn stem verandert
ook vanzelf."
Niet alle tributebands hebben trouwens suc
ces. Bassist Hennv Tangelder, voormalig
roadie van Action In DC. probeerde het
eerst zonder veel succes als kopie van de En
gelse hardrockband Saxon Totdat tijdens
een optreden een paar liedjes van Guns 'n
Roses werden beproefd. Het publiek wilde
meer horen en aangezien de gitarist lijkt op
Slash was binnen de kortste keren was
Gunz 'n Rozes geboren. Tangelder: „Hele
maal imiteren doen we Guns 'n Roses trou
wens niet. We maken geen ruzie en van de
drugs blijven we af." Journalist Van den
Heuvel noemt enkele criteria waaraan een
succesvolle tributeband moet voldoen: „Je
hebt zonder meer een meerwaarde als de
frontman is overleden, zoals Freddie Mercu
ry van Queen, Jim Morrisson van The
Doors en Kurt Cobain van Nirvana. Verder
moet de band een eigen stijl hebben met
een interessante persoonlijkheid, plus de
muziek moet iets magisch hebben. U2 bij
voorbeeld zou het erg goed doen, vanwege
de uitstraling van Bono."
De aanwas van tributebands is zo groot dat
Mario Vermulst vorig jaar een boekingskan
toor is gestart. Nieuwe aanwinsten zijn
Skinner (Lynyrd Skynyrd), Demolution
(Nirvana), The Adams Family (Brian
Adams) en Quotation (Status Quo). Inmid
dels hebben er festivals voor tributebands
plaats en talentenjachten. Stairway To Hea
ven, de muziekkroeg in Utrecht van voor
malig 3FM-discjockey Henk Westbroek is
een bekende locatie voor Action In DC, die
er twee keer mocht spelen. Vermulst: „We
speelden er op de releaseparty van het al
bum Stiff Upper Lip van AC/DC. Ook heb
ben we er de afterparty verzorgd na een op
treden van AC/DC in Amsterdam. Nee, we
hebben ze nog nooit ontmoet. Ze waarde
ren ons wel. Hoe ik dat weet? Tijdens een
documentaire werd Brian Johnson ge
vraagd wat hij vond van allemaal die tribu
tebands. Hij had er niet zo'n hoge pet van
op, maar voor één band wilde hij een uitzon
dering maken: Action In DC. Weet je, stie
kem hoop ik dat Brian zich ooit blesseert
en dat ze mij dan bellen om zijn plaats in te
nemen. Al is het maar voor één keer, maar
dat is mijn ultieme droom."
Bart Ebisch
