Boer heeft last van regels
In juli 1902 door Cornelia van der Vliet verzonden
Hie bin zeeker
gevallen mee
die gladdigheid?
Nieuwe Raadkaart
19
Agenda
Nevenactiviteiten op het platteland
dinsdag 2 maart 2004
Door invoering van de
streekplan-herziening
'nieuwe economische dra
gers' wil de provincie de
leefbaarheid op het platte
land bevorderen. Ze wil de
boer meer mogelijkheden
voor nevenactiviteiten ge
ven en tegelijk andere be
stemmingen voor agrari
sche gebouwen toestaan.
Na twee jaar blijkt dat tus
sen droom en daad wetten
en praktische bezwaren
staan.
Zeg, bie judder was t 'r zeek-
er ook wè nii gestrooid voor-
ige weeke?. vraagt een vrouw
aan me als ik bij de bakker in de
winkel sta te wachten. Ze
vraagt dat met een stem waarin
het antwoord al zit opgesloten.
Allicht nii, dat verwacht ze.
Want als het heeft gesneeuwd
moet voor dit soort mensen on
middellijk een sneeuwploeg
door het dorp vliegen. Nêê, ge
lukkig nii, zeg ik, voo miin part
mag t 'r 'n 'êêle weeke snêêuw
liggen.
Ze pakt d'r wisselgeld en d'r
broodje, 't Is 'n troep, zegt ze,
die vrotte snêêuw, gelukkig ziin
me al in mèrte. En met d'r bood-
schappenkarretje achter zich
rijdt ze het dorp in. D'r kopdoek-
je wappert in de wind.
Vooral eergisteren was het
prachtig. De zaterdagavond had
het gevroren. Ik hoorde het al
toen ik 's avonds naar de televi
sie zat te kijken. De auto's die
door de straat reden, maakten
het bekende geluid. Van kraken
de randjes ijs, dat onder hun
banden geplet wordt. De lucht
was helder en in de vooravond
vlogen de vliegtuigen richting
Schiphol al met van die lange
rookpluimen achter zich aan.
Dao boven is 't stêênkoud, zegt
mijn buurjongen, terwijl hij
naar een vliegtuig wijst dat be
schenen wordt door de onder
gaande zon. Maor 'iere beneejen
ook, zeg ik. 'k Gaon de schuure
op slot doen en dan nao binnen,
daor is 't beter.
Het is windstil, een paar merels
scharrelen wat onder de rozen
struiken. Op zoek naar voedsel.
Het kan nog net. Straks wordt
het donker, dan is ook voor hen
de winkel gesloten. Zouwen die
dat ook ruuken, dat 'r èrgest in
de buurte prei gekookt wóórdt?,
denk ik. Waar de lucht vandaan
komt, weet ik niet, maar zeker
niet van de buurman aan de
overkant, 'k Ziin dao nii zóó zot
van; 'n paor kêêr in de winter is
genoegt, heb ik hem wel eens ho
ren zeggen.
Verder in de straat staat een
sneeuwpop in de tuin. Da 's bii
Benjamin, zeg ik in mezelf. Ben
jamin is altijd, net als ik, gek ge
weest op sneeuw. Als kleine jon
gen al verzamelde hij de sneeuw
in de buurt met schep en emmer
en laadde dat op zijn slee. Dat
vervoerde hij dan naar huis en
gooide het in de tuin. Hij had zo
de gedachte, dat er bij de buren
en verder in de straat, altijd
meer sneeuw gevallen was dan
bij hem. Zo van: 't Gos is altiid
groender bie 'n ander as thuus.
En ongemerkt was hij weer be
zig geweest. Ik had hem wel een
paar keer op z'n racefiets door
de straat zien rijden met een
paar andere jongens van zijn
leeftijd. Hard rijden, hard rem
men, een schuiver maken en har
de brullen geven. Echte manne
tjes, bijna klaar voor een brom
mer. Natuurlijk zochten ze de
gladste wegen van het dorp op.
En de steilste, want in Biervliet
is er een hoogteverschil van zo'n
vijf, zes meter. En dan wil je wel
glijden Kuufels van joengers ee,
zeggen dan de oudere mensen,
die's tussen de gordijntjes naar
buiten kijken, strekjes vallen ze
op udder muule en wat dan?
Maar Benjamin was niet geval
len, was triomferend uit de rit
door het dorp gekomen en had
als beloning zich een sneeuw
pop verschaft. Uren had hij
sneeuw versleept, een romp ge
rold, een hoofd en dat met veel
moeite erop gezet. Best zwaar.
Met plezier had hij eraan ge
werkt. Een das, een bezem (ja,
Met de goede bedoelingen is
niks mis. Ondernemers op
het platteland hebben behoefte
aan ruimte voor andere dan
agrarische activiteiten in be
staande bebouwing in het lande
lijk gebied. Voor veel boeren
zijn aanvullende activiteiten pu
re noodzaak. Vandaar dat met
spanning is uitgekeken naar de
kansen voor 'nieuwe economi
sche dragers'.
In het kader van het project Vi
taal Platteland Zeeland zijn
plannen van ondernemers om
die nieuwe dragers in te vullen,
van harte welkom. Ze kunnen
meestal rekenen op geld van pro
vincie en Europese Unie. Alleen:
met het indienen van die plan
nen loopt het zo'n vaart niet.
Voornaamste oorzaak: er zijn zo
veel voetangels en klemmen
dat er voor een ondernemer nau
welijks doorheen te komen
valt.
Er lijken altijd regels te zijn die
een plan frustreren. Veel eelt op
de ziel en een groot doorzettings
vermogen zijn nodig om een
plan tot een goed einde te breng
en. Daar kan Herman Vervaet
uit Westdorpe over mee praten.
Al lang voordat het begrip 'nieu
we economische dragers' was
uitgevonden, begaf de akkerbou
wer zich op het pad van de ver
brede landbouw (een onderwerp
dat hij als bestuurslid van de
ZLTO-afdeling Temeuzen ook
in zijn portefeuille heeft).
Twaalf jaar geleden zette Ver
vaet de eerste stappen als 'tuin-
houtboer'.
Na zijn studie aan Wageningen
Universiteit kwam hij als zesde
generatie op het ouderlijk be
drijf. Gelet op de omvang, circa
35 hectare, was daar niet volle
dig een boterham te verdienen
en hij combineerde het boeren
met lesgeven op de middelbare
landbouwschool (nu Agrarisch
Opleidings Centrum). Daar stop
te Vervaet op een gegeven mo
ment mee.
Er waren inmiddels contacten
gelegd met Oost-Europa (met na
me Litouwen). Mensen van een
kolchoz (collectieve boerderij)
vroegen hem hun hout in Neder
land te verkopen. „Zo is het bal
letje gaan rollen", vertelt Ver
vaet. „Ik ben pergola's en tuin
meubelen gaan maken en nam
tuinhuisjes uit Litouwen af. Ik
vond het prachtig en zag het he
lemaal zitten. Van lieverlee
kwam de loop er een beetje in."
Naast het akkerbouwbedrijf ont-
foto's Ronald den Dekker
voor nieuwbouw (nadat de plan
nen herhaalde malen waren aan
gepast, onder meer met het oog
op de brandveiligheid). De ge
meente beschikte nog altijd niet
over een nieuw bestemmings
plan, maar wilde meewerken
aan een ontheffing. Echter, nu
weigerde de provincie een zoge
naamde verklaring van geen be
zwaar af te geven.
Schuur
Onbegrijpelijk voor Vervaet.
„Ik wil gewoon een nieuwe
schuur neerzetten. Daarmee doe
ik veel aan de ruimtelijke kwali
teit: een nissenhut vervangen en
een oud huis slopen en de boel
op het erf beter op orde breng
en. Het gekke is: als ik de
schuur niet mag bouwen, mag
ik wel een nieuwe nissenhut
neerzetten. Het vervelende is
dat er wel tachtig activiteiten
als nieuwe economische dragers
zijn uitgezocht, allemaal met
het precieze aantal vierkante
meters eraan gekoppeld. Daar
staat de onze niet bij. Los daar
van - hout is volumineus, dan
krijg je snel gebrek aan ruimte."
De provincie werkt aan aanpas
sing van de regels voor nieuwe
economische dragers. Herman
Vervaet vindt dat daar haast
mee gemaakt moet worden. Niet
alleen voor hemzelf, maar ook
voor de andere boeren-onderne-
mers die met ideeën rondlopen.
Geen eenheidsworst, maar maat
werk. Hij beklemtoont dat het
mogelijk moet zijn om elk plan
op zich te bekijken. „Bijvoor
beeld wat ik doe, werken met
hout, dat krijgt heus niet breed
navolging. Daar moet je bij de
beoordeling rekening mee hou
den."
Rinus Antonisse
In 't Kerkje van Ellesdiek in
Ellewoutsdijk wordt zondag
7 maart voor de 25ste keer een
meezingmiddag gehouden. Aan
de hand van een meezingboek
kan wordeh meegezongen met
het Westkappels Kwartet. Dat
is gespecialiseerd in oude balla
des en smartlappen, zoals die in
Westkapelle nog vaak gezongen
worden
Tussendoor is er twee keer een
optreden van het familiekwar
tet Huige uit Goes.
De meezingmiddag begint om
14.30 uur. Toegang kost €3,50.
een echte heidebezem), een petje
en een paar ogen. Langs de
straat stond ie, net in de voor
tuin, een plezier voor heel de
buurt. Je weet hoe dat gaat in
een dorp. Als een lopend vuur
tje. In die straote staot 'n
snêêuwpoppe en in de diejen 'èn
ze 'n kastéél gemaokt, mee vin-
ters op de muuren. Onwillekeu
rig waren de gebouwen een be
zienswaardigheid, waar zondag
de wandelaars eens langs trok
ken.
Hie bin zeeker gevallen mee die
gladdigheid?, vraagt een oudere
man aan een vrouw met een
hoofddoekje op, die met haar fa
milie op de wandel is en wat
moeilijk loopt. Bel nêêd, zegt ze,
't is al 'n paor weeken. 't Is in de
kaoke van m'n gat. De sneeuw
pop hoort het gelaten aan. Nog
een daogje, denkt ie, dan is 't ge
beurd. Al da gekiek.
Rinus Willemsen
De familie Vervaet uit Westdorpe: landbouwers én 'tuinhoutboeren'.
De Vervaets verkopen pergola's, tuinmeubelen en tuinhuisjes uit Oost-Europa.
stond op de huiskavel aan de
rand van het dorp Farmwood.
De nevenactiviteit is uitge
groeid tot hoofdzaak; ongeveer
60 procent van Vervaets tijd (en
die van zijn echtgenote) gaat er
inzitten. Het overgrote deel van
de houtproducten wordt afgezet
in de eigen omgeving; de rest in
België en Brabant. Hij wil niet
concurreren met tuincentra en
tuinmeubelzaken. „Ik zoek naar
kwaliteit voor een goede prijs.
Stevige, zware dingen. Daarmee
ga ik de niche-markt op."
Óp het bedrijf in Westdorpe is
één van de drie schuren volledig
in gebruik voor Farmwood; een
oude nissenhut fungeert als
showroom. Ter plekke wordt
tuinhout verkocht en worden
elementen uit Litouwen ver
lij md tot kant-en-klare produc
ten. Ook werkt Vervaet aan het
ontwerpen van nieuwe artike
len. Tot zover het succesverhaal
over een nieuwe economische
drager.
Bestemmingsplan
De houtactiviteiten werden stil
zwijgend toegestaan, op een per
ceel met planologisch een agrari
sche bestemming. Al in 1995
vroeg Herman Vervaet de ge
meente Sas van Gent de situatie
te legaliseren. „We wilden op or
de zijn en voorkomen dat we na
een aantal jaren niet meer uit de
voeten konden. De gemeente
zei: wacht even, we zijn toch be
zig met een nieuw bestemmings
plan en dan nemen we je ver
zoek meteen mee. Er gebeurde
echter niks. Wel vond de ge
meente het een mooie ontwikke
ling en we werden zelf gestimu
leerd tot aankoop van een ter
rein - wat een groothandel was -
naast het onze. Ook de nieuwe
gemeente Temeuzen steunt
ons."
Omdat Vervaet de vervallen nis
senhut wilde vervangen door
een nette schuur, klopte hij in
2001 opnieuw bij de gemeente
aan, dit keer met een aanvraag
J. Bruynooge uit Kruiningen
loopt de huizen op de kaart van
links naar rechts na. Helemaal
links op de hoek is een klein
stuk te zien van het hotel De
Zwaan. Het eerste huis was de
kleding- en textielwinkel van
H.J. Blok, daarna de timmer
manszaak van D. Lansen, de
groentewinkel van Ko van Oos
ten, het kleinere woonhuis van
de familie Blok, de hervormde
pastorie en tenslotte slager J.
Wabeke. De winkel van Blok is
nu een kapsalon, het huis van
Lansen staat te koop, in de zaak
van Van Oosten is lingeriezaak
l'Hirondelle gevestigd en in de
slagerij zit café De Herberg.
M.J. Ots-Blok uit Goes geeft
aan dat vóór de groentezaak in
het betreffende pand dokter
Pheiffer woonde. In het huis er
naast (op de kaart het vierde
van links, net voor de pastorie)
woonden haar opa en oma Blok
(1913-1976). Zij noemt als uitba
ter van de slagerij De Jonge. De
vrouw in klederdracht in de
deuropening van manufacturen
zaak Blok is hoogstwaarschijn
lijk de overgrootmoeder van in
zender Ots. Jannetje Blok-Mar-
kusse. De winkel aan het Kerk
plein werd in 1897 geopend en
is in 1974 door haar vader Hen
drik beëindigd.
M.J. Boudewijn-Wattel uit Ka-
pelle heeft jarenlang in de voor
malige winkel van Blok ge
werkt, waar de VSB-bank en
J^apelle
De raadkaart van vorige
week zette heel wat pen
nen in beweging. Veel uitvoeri
ge verhalen over het Kerkplein
in Kapelle. Op de in juli 1902
door Cornelia van der Vliet ver
zonden prentbriefkaart staat
nog Dorpsstraat. Rechts een in
drukwekkende, nog altijd aan
wezige linde in de tuin rond de
Nederlandse hervormde kerk.
In 1880 kwam rond de tuin een
ijzeren hekwerk, dat volgens A.
Landman-Lepoeter uit Kortge-
ne in 1949 vervangen is door
een muurtje. In die kerk werd
in 1909 Johan Schmidt als pre
dikant bevestigd.
Hij nam met vrouw Truida zijn
intrek in de grote pastorie, op
de kaart het vijfde huis van
links, met de blinden. Op de eer
ste verdieping werd 20 mei
1911 hun dochter Anna Maria
Geertruida geboren, de beken
de schrijfster Annie M.G.
Schmidt. Veel inzenders wijzen
daar ook op. In de pastorie is nu
woninginrichting Bas en Mar
de Jager gevestigd. Ter hoogte
van de pastorie stond een bord
met het opschrift 'stapvoets rij
den', meldt C.F. Stevense uit
Middelburg. „Men had toen ken
nelijk ook al last van geluidshin
der. Gezien de paardenvijgen
op straat, zal deze hinder niet
door auto's zijn veroorzaakt."
Verenigde Spaarbank in kwa
men. „Op kantoor lagen oude
tekeningen van de verbouwing
van winkel naar bank. Op zol
der waren de overblijfselen te
zien uit de tijd dat er een kleer
maker had gewerkt. Tussen de
twee ramen aan de voorzijde
kon je zien waar de passpiegel
en de gordijnrails van de paska
mer hadden gehangen."
De zaak van Blok was tot vér in
de omgeving bekend, schrijft A.
Vermaire uit Temeuzen. „Hen
drik was een van de notabelen
van het dorp en als zodanig
voorzitter van 'de muziek' Al
hoewel ik al zo'n 55 jaar gele
den uit Kapelle vertrok, hangen
er in mijn kledingkast nog han
gers met opschrift van de kle
dingzaak." Deze inzender
noemt dokter Pheiffer een drif
tig mannetje, die als bijnaam
Pimpelman had, naar een strip
figuur uit de krant die net als
de dokter ook in een Fordje
reed. Daarna werd het huis be
woond door de Belgische me
vrouw Algeers.
Enkele inzenders verwisselden
het Kerkplein met dat van Kloe-
tinge; ook werden Sommelsdijk
en IJzendijke genoemd. De win
naars van de waardebonnen
zijn: D. Salverda, Kloetinge,
J.A. van der Maas-de Regt. Wis-
senkerke en D. Pluijmers, Ka
pelle.
Rinus Antonisse
Als nieuwe opgave een nog
niet zo heel oude ansicht
kaart uit de collectie van Hans
Lindenbergh. Er kunnen ver
schillende oplossingen worden
gegeven: de naam van de plek
zelf of de naam van het dorp (of
voormalige gemeente) waarbij
de plaats hoort. Nadere informa
tie over de afgebeelde situatie
is, als altijd, welkom.
Oplossingen kunnen tot en met
uiterlijk zaterdag 6 maart wor
den gestuurd naar:
Redactie PZC Buitengebied,
postbus 31, 4460 AA Goes;
per fax 0113-315669;
via e-mail redactie@pzc.nl.
Drie waardebonnen wachten op
inzenders van goede oplossin
gen.
