Ik laat het
materiaal
spreken
De kweepeer wint aan populariteit in ons land
Ontwerper Piet Hein Eek
W13
Kachels
Pantonesque
Loungen
zaterdag 28 februari 2004
Hij wil het simpel hou
den. Geen frutsels en
onnodige details maar
recht-voor-zijn-raap. Ont
werper Piet Hein Eek vero
verde menig hart met zijn
sloophouten kast, begin ja
ren negentig. Wat begon als
afstudeerproject is inmid
dels uitgegroeid tot een col
lectie die staat. „Die kast
was een reactie op wat alle
anderen maakten; iedereen
deed glad en strak. Sloop
hout is mooi en bovendien
goedkoop. Het was een hele
pragmatische manier om af
te studeren."
h1 en immense tafel van sloop-
hout staat in het midden
van de wat rommelige ruimte
waarin de meubelen van Piet
Hein Eek (1967) zijn geëxpo
seerd. Het zacht glanzende tafel
blad noodt tot aanraken. „Dat
voelt toch echt lekker", grinnikt
Gerard van de Gruiter van wo
nen diezijn in Middelburg. Hij
is de samensteller van de exposi
tie in Onder de Toren in Middel
burg. „Wat Piet Hein maakt is
eerlijk. Je vindt het of mooi of
lelijk. Er zit niets tussenin.
Daar hou ik wel van. Ik word er
helemaal blij van. Het is indruk
wekkend. Er is al genoeg van
het gemiddelde."
De verweerde tinten van de stuk
ken hout die het tafelblad vor
men, brengen het ontwerp tot
leven. Aan de tafelranden is te
zien hoe de stukken hout laag
voor laag op elkaar zijn beves
tigd. Alles blijft in het zicht,
zelfs oude spijkergaten en de af
gebladderde verf.
Piet Hein Eek: „Ik verdoezel
niets. De imperfectie van het ma
teriaal blijf je zien. Het hoeft
niet allemaal even perfect. Het
is niet ecologisch wat ik doe. Ik
ga ervan uit dat als je normaal
omgaat met dingen, dat meer op
levert. Ik bedoel dit; je kunt met
de auto naar een milieumanifes
tatie rijden om daar je betrok
kenheid met het milieu te uiten.
Maar die auto is het probleem,
je kunt ook niet in die auto stap
pen. En op die manier werk ik.
Verwerken van sloophout kost
natuurlijk energie, maar om dan
ook nog onnodig perfectie na te
streven kost overmatig veel ener
gie. Ik laat het materiaal spre
ken."
Deurenproject
Ontwerper Piet Hein Eek stu
deerde in 1990 af aan de Design
Academy in Eindhoven. Hij
raakte meteen bekend door zijn
sloophouten kasten. Een daarop
volgend 'deurenproject', waar
bij oude deuren werden toege
past in nieuwe kasten, werd ten
toongesteld in het Stedelijk Mu
seum in Amsterdam. Onlangs
toonde het Groningse Museum
een aantal tuinhuisjes van Eek.
Naast projecten voor schouw
burgen, scholen en bedrijven,
was Eek onder meer verantwoor
delijk voor het meubilair in The
Garden Cafe van het Museum of
Modem Art in New York.
De ontwerper heeft een uitge
breide collectie meubelen, waar
in uiteenlopende materialen
zijn verwerkt.
Van plaatstaal in kasten be
kleed met behang met een an
tiek motief tot rvs in trapstoe-
len, koper voor plisélampen en
aluminium in kroonluchters.
Zijn gestoffeerde 'jufferbanken'
zijn bekleed met een stof die het
zelfde rozenpatroon heeft als
het behang op de stalen kasten.
Daarnaast heeft hij kindermeu-
bilair ontworpen.
„Als je kijkt wat er aan kinder-
meubilair is... Allemaal even ver
schrikkelijk. Zo lelijk. Dat gooi
je gelijk het raam uit als je kind
wat groter wordt. Ik vind niet
dat je een kind een smaak moet
opleggen die niet klopt. Ik merk
dat sloophout aansluit bij wat
kinderen mooi vinden. Ze vin-
Twee-in-één fauteuil van sloophout.
den het wel spannend." In On
der de Toren staan onder meer
een withouten kribje, een kin
derstoel en een hoogslaper met
bureau en bank. Grappig 'uit
stapje' is de skelter van alumini
um. Een heuse jongensdroom.
Eek werkt in opdracht en heeft
daarnaast een productiecollec
tie en een serie vrij werk. „De
vragen die ik krijg zijn legitiem
binnen mijn visie. Klanten we
ten hoe ik werk en wat ik maak.
Ze komen hier om de goede re
den. Het is niet zo dat ik een
sleutel krijg en de opdrachtge-
ver zegt 'richt mijn huis maar
in'. Het is voor mij een uitda
ging om een ontwerp te maken
dat de opdrachtgever als van
zelfsprekend ervaart."
Voor Eek is het belangrijk dat
'zijn verhaal' blijft staan, in al
les wat hij doet. „Ik wil dat een
ontwerp eerlijk is. Zowel in ma
teriaalgebruik als in construc
tie. Ik vind het belangrijk dat
mensen zelf over meubels naden
ken, voelen wat ze doen. Ik pro-
sloophouten tafel, glanzend afgelakt, van Piet Hein Eek. Op de achtergrond twee kinderstoelen.
foto's Ruben Oreel
beer iedere keer nieuwe wegen
in te slaan en mijn grenzen te
verleggen." Maar bij het ontwer
pen zijn materiaal, techniek en
organisatie de bepalende facto
ren. Omdat ik kleinschalig
werk, kan ik niet alles. Dat bete
kent dat ik geen dingen ga be
denken waarvan ik weet dat ik
ze niet kan realiseren. Die klein
schaligheid is ook mijn kracht.
Geen massaproductie, maar klei
ne series."
Eek richtte 10 jaar geleden, sa
men met Nob Ruijgrok, een be
drijf op.
Houten kont
De expositie in Middelburg om
vat zowel ontwerpen uit de be
staande collectie van Eek als
vrij werk. Gerard van de Grui
ter loopt naar een twee grote
blokfauteuils die tot één geheel
zijn gemaakt. „Die schuinte van
de rugleuning en de welving van
het zitgedeelte maken het ont
werp heel comfortabel. Je kunt
hier rustig een paar uur in zit
ten zonder een houten kont te
krijgen. Dat geeft voor mij de
kracht van Eek weer. Het klopt
allemaal; het materiaal, de
vorm, de constructie, de gulden
snede."
Het is jammer dat de geëxpo
seerde ontwerpen zo dicht op el
kaar staan. Het biedt een wat
rommelige indruk. Zeker gezien
het feit dat twee exposanten de
ruimte moeten delen. Eeks werk
wordt gecombineerd met de
meubelontwerpen van Simpel-
paars van de Vlissingse Anneke
Treurniet. De Vlissingse ont
werpt en maakt alles wat in
haar hoofd opkomt, van tafels
tot verlichting, popart en decora
tieve proucten.
Annemarie Zevenbergen
Piet Hein Eek en Simpelpaars
van Anneke Treurniet: tot eind
maart dagelijks te zien in Onder
de Toren Middelburg, ma. t/m
zat. 9-17 uur.
Tot voor kort kon je kweepe
ren alleen kopen bij Turkse
winkels, maar het tij lijkt te ke
ren' niet alleen wordt er in tren
dy restaurants steeds meer met
kweeperen gekookt, maar zelfs
mijn gewone groenteman had de
vruchten de afgelopen herfst tus
sen zijn appels en peren liggen -
een toepasselijke plaats, want
de kwee is appel noch peer,
maar kómt zowel in de vorm
van een appel als van een peer
voor. Kweeën werden in Neder
land vroeger meer aangeplant
dan nu, maar ons land heeft
nooit een echte kweeperencul-
tuur gehad.
Niet alleen in Turkije, maar ook
dichterbij, in Engeland, Frank
rijk en Duitsland, is dat anders.
Met kweepeerrecepten uit die
landen zou je een dik kookboek
kunnen vullen. Rusland spant
de kroon' daar worden meer
dan tweehonderd verschillende
rassen van de kweepeer ge
kweekt. Maar ik klaag niet,
want sinds de kweepeer aan po
pulariteit wint, kun je ook bij
ons wel tien variëteiten krijgen.
Dan moet je overigens wel goed
zoeken.
De kweepeer is een kleine boom
die na verloop van vele jaren
een meter of vijf hoog kan wor
den. Dikwijls blijft het bij twee
tot twee-en-een-halve meter. Je
kunt kweeperen in drie vormen
kopen: als struik die al vanaf de
grond vertakt, als halfstam op
een stammetje van anderhalve
meter, of als hoogstam, waarbij
de kroon geënt is op een on
derstam van minstens twee me
ter hoog. De laatste past goed in
onze grote-stappen-gauw -
thuis- cultuur, maar de mooiste
vorm verkrijg je door een struik
zelf tot een boompje op te kwe
ken door voortdurend de zijtak
ken weg te snoeien' dan ont
staat een klein, grillig boompje
met een mooie ronde kroon.
Kweeperen hebben van nature
de neiging om scheef te groeien'
wie daar met tegen kan plante
vooral voordat hij het boompje
plant, eerst een stevige paal
Kweeperenbomen bloeien in het
voorjaar met grote witte of licht
roze bloemen' al op jeugdige
leeftijd - zo'n drie jaar na het
planten - hangen ze in de herfst
vol met donzige gele vruchten
die zo geurig zijn dat één vrucht
op een fruitschaal de hele ka
mer doet geuren Kweeperen
houden van vocht, en doen het
goed op drassige grond of aan
een slootkant. In het noorden en
het oosten van het land, met
hun verraderlijke late nachtvor
sten, is het verstandig om te kie
zen voor laatbloeiende rassen.
Dat zijn bijvoorbeeld 'Vranja'
en 'Les- covacs', beide met
zachtbehaard grijsgroen blad en
roze bloemen 'Vranja' geeft
peervormige- en 'Lescovacs' ap
pelvormige vruchten.
Deze rassen komen uit de Bal
kan en worden nooit hoge dan
een meter of drie. Wie in minder
nachtvorstgevoelige streken
woont, en daarnaast graag een
gooi doet voor recordoogsten,
zou kunnen kiezen voor 'Rea's
Kweepeer 'Lescovacs', nog net niet rijp.
foto GPD
Mammoth' of 'Champion', beide
met groen blad en peervormige
vruchten
'Rea's Mammoth' produceert op
vruchtbare bodem vruchten van
bijna een kilo per stuk. Je zou
verwachten dat dergelijke grote
vruchten de takken van de
boom zouden doen breken,
maar dat valt mee.
Sommige kweeperen dragen
hun vruchten tussen het blad,
maar 'Le Bourgeault' draagt ze
aan de buitenkant van de kroon,
waar ze mooi afsteken tegen het
glimmend-groen blad' in de
herfst lijkt het alsof de boom
met zorg met gele vruchten is op
getuigd.
Eenvoudig
Veel recepten met kweeperen
zijn bewerkelijk, maar mijn fa
voriete recept is eenvoudig:
schil een kilo kweeperen en ont
doe ze van hun klokhuizen.
Snijd ze in niet te kleine partjes.
Zet die op met een bodempje wa
ter en suiker naar smaak. Voor
wie geen zoetekauw is, is een
ons suiker op een kilo kweepe
ren wel genoeg Voeg een kaneel
stokje toe. Kook de vruchten
niet tot moes, maar haal ze van
het vuur zodra ze zacht worden,
en beginnen te kleuren. Serveer
met al dan niet geklopte slag
room.
Komke van de Kaa
Na radiatoren van hout lanceert
Dru een serie moderne gevelka
chels die bekleed zijn met alumi
nium. De voorzijde is lichtgebo
gen en heeft een speels uiterlijk
door het gaatjespatroon. De ei
genlijke kachel is antracietkleu
rig. De gevelkachels, die onder
de naam Style op de markt ver
schijnen, zijn verkrijgbaar in
drie kleuren. De Style is te koop
vanaf 579 euro.
Oud is in. Dat is al enige tijd het
motto in het interieur. Club
Creation Niemann, een dochter
van het Duitse textielmerk Jab
Anstoetz, komt daarom met een
stoffencollectie (vanaf 44,90 eu
ro per meter) die is gebaseerd op
de stijl van Vemer Panton. De
stoffen vallen met name vanwe
ge de grafische dessins op. De
kleuren van de collectie Helios
en Aurora zijn geïnspireerd
door de bekende kunststof stoel
uit één stuk. In dezelfde dessins
is ook behang verkrijgbaar (van
af 39,90 euro).
Informatie:
www.clubcreationniemann.de
Het Belgische bedrijf Tribü, pro
ducent van tuinmeubilair, pro
beert met de collectie Versus de
interesse voor mediterrane stij
len opnieuw aan te wakkeren.
Modellen die daarvoor moeten
zorgen, zijn Nomade en Double
Lounger De Nomade is een krui
sing van ligstoel en een normale
opklapstoel. De stoel is verkrijg
baar vanaf 585 euro. Opvallend
aan de Double Lounger zijn de
opklapbare uiteinden. Daardoor
kan de ligstoel ook dienst doen
als bankje. De Double Lounger
kost 875 euro, het bijpassende
kussen 460 euro.
Informatie: www.tribu.be
