Van de
op de fiets
schoolbanken naar de poepluiers
PZC
Aantal tienerouderschappen groeit
zaterdag 28 februari 2004
Tienervaders treden uit de scha
duw van tienermoeders. Ook de
jonge vaders, vaak pubers nog, zijn
trots op hun kind en tonen dat. Mis
schien hebben ze daarbij wat hulp no
dig, maar over 'motjes' - zoals in de ja
ren vijftig gebeurde - wordt niet meer
gesproken. Het kind is er nu eenmaal,
dus met z'n allen de schouders eron
der. Tienermoedercentrum Donna in
Hengelo (O) neemt het voortouw: ook
tienervaders zijn er voortaan welkom.
Tussen het verschonen van de poepluiers
en het voeden van zijn zoontje door zit
Niels van der Zanden (18) stevig te blokken.
Want over enkele maanden moet hij er aan
geloven: eindexamen VWO. Idem zijn even
oude vrouw Bastienne. Zij staat voor de
vuurproef Havo.
Niels en Bastienne zijn tienerouders. Van
Lucas. Tienermoeders, die zie je op tv nog
wel eens voorbij komen. Tienermoedercen
trum Donna in Hengelo (O.) zorgt nu ook
voor de coming out van tienervaders, zoals
Niels.
Het jonge stel is vorig jaar, voor de geboorte
van hun zoontje Lucas die nu negen maan
den is, getrouwd.
Ze wonen op de begane grond van de dri-
ve-in-woning van Niels' ouders in
Apeldoorn. Gelukkig een ruim uitgebouwd
huis. Opa en oma Van der Zanden wonen op
de verdieping. Daar bevindt zich ook de
slaapkamer van de kleine Lucas. Als die be
gint te huilen 's nachts, draaien opa en oma
zich nog een keertje om. De babyfoon ('We
hebben een hele goeie') zorgt ervoor dat het
jonge ouderpaar wordt gewekt.
Dat is sporadisch. Want Niels en Bastienne
hebben het geluk van een lief, rustig ventje.
„Als het een huilbaby was, zou ik gek wor
den", zegt de jonge moeder.
Ongelukje
Pubers zijn ze nog, tobbers lijken ze aller
minst. Niels en Bastienne nemen het zoals
het is. Doen het van 500 euro per maand en
klagen daar niet over. „We kunnen daar
best goed van leven." Als scholieren moes
ten ze eerder ook van hun zakgeld zien rond
te komen.
jazeker, beamen ze beiden volmondig, Lu
cas was een ongelukje. „Maar wel een heel
mooi ongelukje", voegt Bastienne er onmid
dellijk vol trots aan toe.
Niels is niet zo'n piekeraar, vertelt hij. Had
alles vrij snel op een rijtje, mede dankzij de
steun van zijn ouders. Toch kan hij zich
best voorstellen dat er lotgenoten zijn, jon
gens in dezelfde omstandigheden als hij, die
hulp van een instantie als het tienermoeder
centrum goed kunnen gebruiken.
Lucas scharrelt wat in de huiskamer rond.
Helblauwe kijkers, blonde haardos. Geen
spoor van eenkennigheid. Een kereltje dat
met zeven maanden al ging lopen. Komende
zomer ongetwijfeld de tuin in, want die luxe
heeft het prille gezinnetje. Hoe lang ze el
kaar kennen? Niels laat het aan zijn vrouw
over. Zij rekent uit: „Eh, 21 maanden en 10
dagen." Ze ontmoetten elkaar als weekend
en vakantiekrachten in het restaurant van
de Apenheul.
Problemen
Bastienne was al vijfeneenhalve maand in
verwachting voor ze het in de gaten had.
„Ja, er was in die tijd ook van alles aan de
hand. Mijn moeder ernstig ziek. Allerlei pro
blemen. Ik dacht: het zullen wel de zenuwen
zijn dat ik niet ongesteld word. Ook dat dik
ker worden, daar zocht ik niks achter."
Bastienne vertelde haar vriend de uitslag
van de zwangerschapstest in de pauze van
school.
Ze was al zover heen dat abortus er niet
meer in zat. „Hadden we ook nooit gedaan",
verklaren de jonge ouders vastberaden
Toen ze trouwden, kregen ze een ambtenaar
van de burgerlijke stand die lid was van de
Niels van der Zanden (18) met zoontje Lucas (9 maanden) en zijn vrouw Bastienne (18):
„Als je volwassen genoeg bent om met elkaar naar bed te gaan, ben je dat ook om een kind
op te voeden.foto Maarten Sprangh/GPD
Vereniging ter Bescherming van het Ongebo- Niet dat ze christelijke motieven hadden,
ren Kind. „Die man was helemaal gelukkig „Als je volwassen genoeg bent om met el-
dat we het kind niet hadden weggemaakt.kaar naar bed te gaan, ben je dat ook om
een kind op te voeden", is beider standpunt.
Het was natuurlijk wel even schrikken voor
de wederzijdse ouders die zich geestelijk
moesten voorbereiden op hun aanstaande
gröotouderschap. Al ras werd er praktisch
gehandeld. Niels ruilde zijn kamer met die
van zijn vijftienjarig zusje. Op de begane
grond ontstond zo een woon/slaapkamer
met keuken.
Uitkering
De baby kon naar de verdieping. Voorlopig
voldoende, verklaren Niels en Bastienne te
vreden. De eerste vijf maanden moesten ze
leven van tweehonderd euro van beider
ouders. De sociale dienst gaf niet thuis. Veel
kinderkleertjes kregen ze of werden door de
oma's gebreid. Nu hebben ze eindelijk hun
bijstandsuitkering van 411 euro. Alleen
voor moeder en kind, voor eten en drinken.
Niels heeft als scholier een studietoelage
van 90 euro. Je hoort ze niet klagen.
Huur hoeven ze niet af te dragen. Dankzij
de inzet en 'connecties' van hun ouders heb
ben ze ook nog een fantastische bruiloft kun
nen geven. „We werden aan alle kanten ge
matst. Het werd een superfeest, waar we
maar 850 euro voor kwijt waren."
Bij het stadhuis stonden alle medeleerlin
gen van school het jonge bruidspaar toe te
juichen.
Ze zijn hun vrienden absoluut niet kwijtge
raakt door het plotselinge ouderschap Ook
gaan ze nog regelmatig stappen. Niels:
„Niet dat we elk weekend uitgaan, maar dat
deden we voor die tijd toch ook al niet."
De reacties op school waren zeker niet nega
tief. „Eerst geloofden ze me niet. Dachten
ze dat ik een geintje maakte. Vooral meis;es
vinden het wel leuk dat je een kind hebt. Ie
dereen weet het, ook mensen die je zelf me:
eens kent. Het is tegenwoordig toch iets bij
zonders als je zo jong vader bent."
Om zich heen ziet Niels alleen vaders die
'minstens 27 jaar' zijn.
Uiteraard is er wel een en ander in zijn le
ven veranderd: „Vroeger ging ik na schooi
nog wel eens met vrienden de stad in. Nu ge
ik regelrecht naar huis, naar Lucas.
Er is meer regelmaat in zijn leven gekomen
al was het alleen maar vanwege de vaste eb
tijden van zijn zoontje. „Dat vind ik hele
maal niet erg." Bastienne schakelde over
van dag- naar avond-havo. zodat er altijd
iemand voor Lucas is.
'Ooit' zal het wel komen van een zusje of
broertje voor het kleine mannetje Voorlo-;
pig denken de jonge ouders daar nog ever.
niet aan. De eerste jaren hopen Niels en Bas
tienne nog wel bij zijn ouders in te kunne:
blijven wonen. Ze staan nog met eens bij ee
gemeente voor een woning ingeschreven.'.
„Het is wel makkelijk en goedkoop zo. Ze
willen immers nog verder studeren. Niels in
formatica, Bastienne weet nog met precies
in welke richting.
Met dat voornemen is het prettig te weten
dat opa en oma altijd bij de handzijmN®-
nee, van een opvoedingsstrijd tussen bo«r
en 'beneden' is geen sprake. Niels: „Alsur
eas bij mijn ouders is, bepalen zij deregei
Is hij hier, dan zijn wij de baas. Zo simpen
dat."
Arnold Zwrs
Tienermoedercentrum Donna in Hengelo (O.) is het
eerste in Nederland dat zich ook op tienervaders
gaat richten. Donna is onderdeel van de stichting Jara-
bee Jeugdzorg Twente. Al acht jaar ontfermt de instel
ling zich over jonge moeders en staat hen met raad en
daad terzijde.
„Op zeker moment merkten we dat er ook bij jonge va
ders behoefte aan steun en informatie bestond", zegt
coördinator Alice Hammink.
Ons land telt circa 4500 tienermoeders en 450 tienerva
ders (althans de categorie die het kind heeft erkend, de
anderen doen dat kennelijk niet). Vaak blijven prille re
laties wel in stand, maar het zijn veelal turbulente tij
den voor pubers die plotseling en eigenlijk veel te vroeg
moeten gaan vaderen en moederen.
Er speelt ineens zoveel: geldzorgen, huisvesting, opvoe
ding, het al dan niet afmaken van school. Soms nemen
de ouders - opa en oma - een deel van de zorg van de ba-
by op zich. Op zeker moment krijgt het jonge stel be
hoefte om daar zelf meer verantwoordelijk voor te zijn.
Ze willen niet betutteld worden en laten zien dat ze het
zelf ook kunnen. Het is dan wel van belang dat ze we
ten hoe ze het aan moeten pakken. Donna kan hen daar
in bijstaan.
„We maken hen wegwijs in de instanties waar ze aan
moeten kloppen, bijvoorbeeld voor huisvesting of een
uitkering. Soms regelen we ook onderdak. Als de meis
jes of jongens hier zijn, kan hun kind hier naar het kin
derdagverblijf. We gaan jonge vaders ook met jongens
in dezelfde situatie in contact brengen."
De jongste moeder die zich ooit aandiende was veertien
jaar. Gemiddeld ligt de leeftijd van de 'Donna-moe
ders' op 18 tot 22. Donna wil voor jonge vaders een
aparte groep oprichten. „Voor jongens valt het niet
mee", aldus Alice Hammink. „Praktisch alle werkers in
dit soort zorg en hulpverlening zijn vrouwen. Alles is
immers op de jonge moeders gericht. Het is van belang
dat die jongens ook mannen tegenkomen die hen bege
leiden. Daarom willen we speciaal voor hen een manne
lijke vertrouwenspersoon aanstellen."
Jonge stellen worstelen vaak met de vraag of ze samen
wel een relatie willen en dan zitten ze meteen al met
een kind. Soms wil een jonge moeder niet dat haar
(ex-)vriend het kind erkent, dan heeft ze aan hem geen
verplichtingen. Maar ook als hij geen relatie met de
moeder meer heeft, wil de jonge vader toch vaak\erar-
woordelijkheid voor zijn kind dragen Donna zal er1-?
aansturen dat dat goed wordt geregeld. „We proberen
te bevorderen dat er in het belang van het kind tussen
beide ouders een zo harmonieus mogelijke situatie oc
staat." Of het aantal tienerouderschappen groeit:
„Mijn indruk is van wel." Harde cijfers ontbreken -
'motjes' en 'ongelukjes' anno 2004 nog steeds voor o-
men; het lijken de jaren vijftig wel. Hoe staat het an
met de pil en het condoom?
Alice Hammink: „Er is veel voorlichting, je kunt er
over lezen. De praktijk is vaak andei's. Dan w. e.nLö
gens geen condoom gebruiken omdat ze dat niet ie
vinden en denken ze: 'Ach, de eerste keer, het zal zo
vaart niet lopen.' Of het zijn bepaalde medicijnen
drugs die de werking van de pil aantasten. Het kan\
alles zijn."
