Februari als reinigingsmaand
PZC
r,iii,tuMkig
Stillevens van bloemen en vis
Belt was paradijs
voor Günther Prang
12
lezers schrijven
Ambulances
Kadavers
Alternatief I
Cook
Boete voor
vernielen deur L
woensdag 25 februari 2004
christelijke God verliep betrekkelijk
soepeitjes, mede doordat de kerk de
heidense naam Dyaus overnam. Van
daar de Latijnse naam Deus, en bij
voorbeeld het Franse Dieu.
De Moeder Aarde-godinnen lieten
zich heel wat minder gemakkelijk ker
stenen. De Heilige Maagd Maria
moest hen vervangen. Zoals in Vrou
wenpolder, waar Onze Lieve Vrouwe
de verering van de plaatselijke godin
Nehalennia verdrong. De christelijke
heiligenkalender telt in februari aan
zienlijk veel meer vrouwelijke heili
gen dan in andere maanden.
De geestdrift waarmee het volk zich
op het omkeren van alle waarden en
normen stortte, bleef de kerkelijke au
toriteiten zorgen baren. Al in de vier
de eeuw ondernam de kerk een poging
om de uitbundige februarifeesten in te
dammen door het instellen van een
vastentijd. Eerst duurde die slechts en
kele dagen, maar in de zevende eeuw
waren dat er al veertig geworden.
Op Vastenavond, de vooravond van de
vastentijd, was voor het volk de laat
ste gelegenheid zich te buiten te gaan
aan dans, zang en drank. De wagens
die in de optochten werden meege
voerd, waren een voortzetting van de
voertuigen waarop een beeld van een
god of en godin werd meegedragen.
Narrenschip
In de Middeleeuwen werd een narren
schip op wielen vaak wekenlang, soms
maandenlang, rondgevoerd door heel
Europa. Vaak werd de strijd tussen zo
mer en winter uitgebeeld, tvaarbij de
winter werd verslagen, verbrand, op
gehangen, in het water gegooid of be
graven.
Vandaag wordt nog steeds met praal
wagens rondgereden, een Prins geko
zen en een pop (die Prins Carnaval
moet voorstellen) feestelijk in brand
gestoken.
In Mesopotamië gooiden ze het, 2600
voor Christus, over een geheel andere
boeg. Daar kroonden ze een misdadi
ger voor een dag tot koning. De man
werd feestelijk rondgevoerd in een
boot op wielen, en daarna al even fees
telijk terechtgesteld.
Onze huidige Prinsen Carnaval mogen
zich wat dat betreft gelukkig prijzen.
Zij leven met slechts een vrees: het rei
nigend effect van de kater.
Rituelen
feestenverschenen bij uitgeverij De
Kern, belichten ze de Keltische, Ger
maanse, Romeinse en christelijke as
pecten van de ploeg-, zaai- en reini
gingsfeesten. Sporen daarvan zijn niet
alleen terug te vinden in de manier
waarop heden ten dage carnaval
wordt gevierd, maar ook in andere fe-
bruari-vieringen als Valentijnsdag en
Maria Lichtmis.
Voor de Indo-Germaanse volkeren en
stammen was ploegen een heilige han
deling. Nadat de eerste voor was ge
trokken, vierde de hele gemeenschap
feest. Daarmee werd eer betoond aan
de Moeder Aarde-godin en aan de He
melgod die haar met zijn zaad zou be
vruchten. Ook voor de Romeinen was
februari de maand voor rituelen die er-
Op de Kop van Schouwen is het straofeest bewaard gebleven, waarbij ruiters de voeten van hun paarden reinigen door ze
te laten baden in zee. foto Dirk-Jan Gjeltema
toe dienden de vruchtbaarheid van de
aarde te herstellen. De naam van de
maand is afgeleid van februare, dat 'ri
tueel reinigen' betekent.
Zweep
Tot de Romeinse vruchtbaarheidsritue
len behoorde het offeren van twee bok
ken. Jonge priesters, slechts gekleed
in de huid van de geslachte dieren, ren
den door de straten met de februa, een
zweep, gemaakt van de huid van de
bokkenhuid.
Vrouwen gingen speciaal de straten
op, en ontblootten schouders en rug
om zich met de vruchtbaarheid bren
gende februa te laten slaan.
In de loop van de eeuwen kwamen de
relaties tussen de geslachten steeds
meer centraal te staan. Daaruit ont
stond Valentijnsdag: de gewoonte om
anoniem kaartjes en bloemen te stu
ren aan een heimelijke geliefde.
De Kelten noemden hun reinigings-
feest Embolc, en verbonden het aan de
godin Brigid. Een van de rituelen was
het vlechten van een kruis van stro, la
ter ook wel van poppetjes. De bijzon
dere verering van Moeder Aarde ver
schafte vrouwen zekere voorrechten.
Vrouwen in Westfalen dansten met
een vliertwijg in de hand. Waagde een
man zich in de buurt, dan werd die
met de twijgen verdreven.
Ook nu nog wordt her en der, zoals te
Sas van Gent, het Aldewieverbal ge
houden. De traditie schrijft voor dat
vrouwen dan, als oude wijven ver
kleed en gemaskerd, alles zeggen wat
ze op de lever hebben.
Februari is niet alleen de maand van
de landbouwfeesten, ook voor herders
en veehouders waren de reinigingsri
tuelen van belang. Op de Kop van
Schouwen is daarvan nog het strao
feest bewaard gebleven, waarbij rui
ters de voeten van hun paarden reini
gen door de dieren te laten baden in
zee,
Kerstenen
De kerk bewoog hemel en aarde om de
heidense rituelen te kerstenen. Het ver
dringen van de Hemelgod door de
Door Henk Postma
Het zit er weer op. Voor het gros
van de carnavalvierders was het
niet meer dan een paar daagjes uitbun
dig beesten. Onze voorouders gaven er
een wat diepere betekenis aan. Voor
hen was februari de maand van het
ploeg- en zaai feest. Zij reinigden met
magische handelingen de grond, en
baalden zo de kiemkracht uit z'n win
terslaap. Om behulpzame geesten te
behagen, en de kwade te verjagen, zet
ten ze de wereld op de kop.
Kolder, roept de moderne westerling.
Maar juist de exacte wetenschap er
kent dat het oude magisch denken
niet louter op fantasie en onwetend
heid berust. „Sinds de kwantumfysica
de atomen herleid heeft tot vormen
van energie, wordt de magie ook bin
nen de wetenschap serieus genomen
als een effectieve methode om levens
energie te beïnvloeden", schrijven de
jaarfeesten-deskundigen Joke en Ko
Lankester. In hun Boek De acht Jaar-
Mozaïken van Günther Prang zijn te zien in de bibliotheek van Oost
burg. foto Camile Schelstraete
door Anita Tournois
OOSTBURG - Als men de biblio
theek in Oostburg binnenkomt,
wordt de blik gevangen door
een vitrine vol kleurrijke mo
zaïeken. Ze zijn vervaardigd
door Günther Prang uit Nieuw-
vliet, die een voorliefde heeft
voor scherfjes en vogels en deze
onderwerpen verenigt in een bij
zondere hobby.
Een hobby van een man, die als
negentienjarige jongen op va
kantie kwam in Zeeuws-Vlaan-
deren, danig onder de indruk
was van de omgeving en besloot
hier te komen wonen om nooit
meer weg te gaan. Een hobby,
met een eigen procédé, waarin
Prang, nu een krasse zeventiger,
veel tijd en energie steekt. Een
werkje vraagt soms wel honderd
uur.
Scherfjes
Het antwoord op de vraag hoe
en wanneer hij op het idee
kwam om mozaïeken te maken
luidt als volgt' „Als ik in mijn
tuintje liep, kwam ik altijd van
die mooie kleurige scherfjes te
gen die ik niet kon laten liggen.
De toen nog plaatselijke vuilnis-
beitjes waren een paradijs. Ik
ging er op zoek naar meer of de
scherfjes werden voor me be
waard. En zo ontstonden mijn
eerste mozaïekjes. Ik doe dit
werk nu al vanaf 1970. Maai- in
het begin vonden de mensen er
niks aan", legt Prang uit „Ik
ben ook een poos gestopt. Tot ik
in contact kwam met mevrouw
Wil de Vries uit Rapenburg, die
ook deze techniek beoefent,
maar op een andere manier. Zij
maakte me weer enthousiast.
Het resultaat ziet u hier.
Alle mogelijke vogels, inheemse
als tropische, zijn met hun bij
zondere kenmerken nauwkeurig
verwerkt op een ondergrond
van speciaal cement, met tiental
len stukjes aardewerk en glasres-
tantjes in fraaie kleurstellingen.
Naast vogels staan er enkele ab
stracte werken.
Ontwerp
Prang: „Hiervoor maak ik altijd
eerst een ontwerp. Want even
wicht en contrast zijn belang
rijk voor de levendigheid van
een abstracte compositie. Kijk,
voor dit werk werd ik geïnspi
reerd door een D.E. koffiepot en
een patroon van een dames-
pull-over in een tijdschrift.
Door het gebruik van grotere
stukken rechthoekig en rond
glas en het bolle van het aarde
werk krijg je die specifieke
glans en lichtval die je toch mist
bij de echte mozaïeksteentjes.
Die geven een veel matter ef
fect. Bovendien hou ik erg van
moderne kunst en zal mij dan
ook meer en meer in die richting
gaan ontwikkelen, al zal ik al
tijd blijven afwisselen met vo
gels of andere realistische onder
werpen."
Tentoonstelling l/m eind februari
in de bibliotheek van Oostburg
Openingstijden: ma. en vr. 13.30 -
17.30 uur, ivo. en vr. van 10.00
20.00 uur, za. 10.00- 12.30 uur, do.
gesloten.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor reacties op de in de PZC
schenen redactionele berichten, artikelen of commentaren. De re
tijd beloopt uiterlijk 7 dagen. Plaatsing van bijdragen betekent njetrfwl
de redactie de meningen en stellingen van de inzenders ondersch 'ift I
Open brieven, oproepen, gedichten en anonieme inzendingen wod
niet geplaatst. Bijdragen mogen niet langer zijn dan 250 woorden nü I
redactie behoudt zich het recht voor inzendingen te bekorten Ov
weigerde brieven wordt niet gecorrespondeerd. er®e"1
'Ambulances 's nachts zeven mi
nuten sneller' (PZC 13-02) is
juist, want 'elke minuut telt'.
Maar in Vlissingen is het tegen
overgestelde het geval. Na ruim
een halve eeuw van adequate
ambulanceverzorging zullen de
Vlissingers in de toekomst ten
minste vijf minuten langer op
de hulpverlening moeten wach
ten. In de nieuwe kazerne voor
de Stadsgewestelijke Brand
weer te Middelburg zullen alle
Walcherse ambu's worden gesta
tioneerd. Het bestuur van de
Stichting Ambulancevervoer
Walcheren onder voorzitter
schap van wethouder L. Pop-
pe-de Looff heeft besloten, dat
tenminste twee parate ambu's
in Vlissingen zouden worden ge
stationeerd. De bestaande situa
tie zou dan tenminste gehand
haafd blijven. Plaatsing bij de
dependance aan de Olympiaweg
kwam in aanmerking. De voor
malige burgemeester J. v.d.
Doef heeft er bij het bestuur van
de ambulancedienst zeer dwin-
gend op aangestuurd a la minu
te een brief aan de raad te schrij
ven met de garantie dat tenmin
ste één ambulance in Vlissingen
gestationeerd zal blijven
Slechts daarmee kon de raads
voorzitter, toentertijd tevens
voorzitter van de SGB, de Vlis-
singse gemeenteraad over de
streep halen en liet deze haar
laatste bezwaren tegen de bouw
van het 'Veiligheidshuis' te Mid
delburg varen. De drie Vlissing-
se oprichters van de Walcherse
ambulancedienst hebben ge
zorgd voor een bijna perfecte
ambulancezorg op geheel Wal
cheren; de Vlissingers zullen het
in de toekomst met minder moe
ten doen. En er nu ook nog voor
moeten betalen. De slaafse hou
ding in de stadsgewestelijke sa
menwerking heeft voor brand
weer- en ambulancezorg geleid
tot: 'hogere kosten, minder
zorg'. Provinciaal toezicht op de
Vlissingse uitgaven is niet ver
wonderlijk.
H. Giezen
Verdilaan 45
Vlissingen
Een boer in Ritthem laat scha
pen en koeien creperen tot ze
dood zijn (PZC 18-2), En dan
laat hij die nog gewoon liggen
ook. Dat is liefdeloos, smerig,
slordig en in ieder geval tegen
de wet. Onbegrijpelijk dat ie
mand twee jaar geleden veroor
deeld werd voor verwaarlozing
van zijn schapen en daarna
blijkbaar niet meer gecontro
leerd wordt. Alsof hij door een
boete zijn leven zou beteren.
Het lijkt wel normaal te zijn om
schapen slecht te verzorgen.
Kijk maar om je heen op Walche
ren, Schouwen-Duiveland,
Zuid-Beveland: massa's scha
pen die zonder enige beschut
ting op kale weilanden moeten
overleven Al liggen ze met aan
getaste hoefjes (pijnlijk, ont
staat door vocht) op de knieën
gras te eten, het maakt blijk
baar niet uit, als ze maar lamme
tjes gaan leveren en dus geld op
brengen. Geen droge plek om te
liggen, geen heg om bij te schui
len in storm, hagel en regen. Het
zou verplicht moeten zijn om bij
ieder weiland waai" dieren wor
den gehouden, het adres van de
eigenaar te plaatsen. Niet alleen
om te achterhalen wie er verant
woordelijk is voor eventuele ver
waarlozing, maar ook om te we
ten wie je kunt melden dat er
iets mis is. Een schaap dat op
zijn rug ligt, gaat onherroepe
lijk dood. Dat is triest voor het
dier, maar ook jammer voor de
eigenaar.
H. van den Berg
Kruisweg 3
Meliskerke
Met meer dan normale belang
stelling heb ik de discussie in de
media van afgelopen dagen ge
volgd over de kruistocht tegen
alternatieve genezers. Ik ben
klassiek homeopaat en voel me
in die zin aangesproken. Nu is
een dergelijke discussie niet
nieuw. Eens in de zoveel tijd ont
staat deze weer en worden alle
alternatieve genezers als een pi
mitief gedachtengoed neerge
Soms denk ik wel eens dat
een soort afleidingsmanoei
is van het reguliere circuit oml
de eigen missers te verbi
In het bijzonder heb ik mij
stoord aan de uitlatingen vand2
minister van Volksgezondh
c.a. Om homeopatieafteschili
ren als een geneeskunst
slechts water verstrekt, gei
van geen enkel begrip. Het
dunnen van homeopatische
dicijnen is een onderdeel van dl
bereiding maar de meeste n
sen vergeten dat er nog iets
komt en dat is het volgens Va»
staande regels schudden van dj
grondstoffen tijdens de beid
ding Dus het verdunnen en he
schudden, samen
potentieren genoemd, vonra
de basiswetten en geven de
kracht die voor de meestem®
sen onbegrijpelijk is. Overigen
vind ik het een prima gedacht
om de wetgeving aan te passa
en juiste regels te stellen vod
het uitoefenen van de genees
kunst. Ik ben van mening da
het niet zo'n zootje is als de mi
nister doet vermoeden. Misstaa
den komen voor in het alterna
tieve maar ook - en niet in hel
minst - in het reguliere ciretii
en kan je helaas nooit geheel uit
bannen. In een bekend boek
staat geschreven 'hij/zij die zon
der zonde is werpe de eerste
steen'
Henk
Molenweg
ie de eersti
nik Veldman^
MolenwegÊ
Niemdim
Deze rubriek is uitsluitend
stemd voor reacties op de in
PZC verschenen redactionele'
richten, artikelen of comment
ren. De reactietijd belooptuite
lijk 7 dagen. Plaatsing van 1
dragen betekent niet dat de
dactie de meningen en stelli
gen van de inzenders onde
schrijft.In de PZC van 19 februak
ri stond een artikel van Jerwï
Boer, waarin hij schreef dat opt
8 april een replica van het scha,
van de grote ontdekkingsreiaj!
ger James Cook naar Vlissingeq
komt. Daarbij werd o.a. ver-
meld dat James Cook de ontdek
ker was van Nieuw Zeeland
Dat is helaas niet juist. Nieuw
Zeeland is op 13 december 1612
door onze landgenoot Abel Tas-
man ontdekt. Pas 127 jaar later,
op 7 oktober 1769, zag James,l
Cook voor het eerst Nieuw Zee 9
land. Het nieuwe ontdektelan
werd Nieuw Zeeland genoem
omdat Able Tasman in Zeelam j1
geboren was. Ik vind het wel oj
dat wij Zeeuwen dat niet weten.
In Nieuw Zeeland weten ze dat
wel en is veel naar Tasman ver
noemd. Iedere andere krant had
van mij deze fout mogen makes
doch niet de Provinciale Zeeiffl
se Courant. I
A.B.Vi P
Kon. Wilhelminalml
Vrouwenpoli f
MIDDELBURG - Een 55-jan) I
Sluiskillenaar is gisteren m M I
delburg bij verstek veroordf
tot 130 euro boete. De mar. -t
in augustus 2002 in Axel
deur van een woning aan a
Handelstraat vernield. DeRep
nale Zeeuws-Vlaamse Wonirs
bouwvereniging diende ee
schadeclaim in van 1041 eum
Tweederde heeft hij al vergoe*
De rest moet hij nog betalen.
Advertentie
Hierbij de tetter
pvD-spaaractie***
PZC lederedag***
2 er een andere fep";
k-ant die samen het woerd actw
vormen. Deze actie loopt hed
maand februari. Alleen eng?**
spaarzegels uit de krant cp oogna
spaarkaarten zijn geldig iï&yj.
staan op zaterdag in de krantüaz
februari.
(Advertentie)
Lezersservice - bezorgklachten - informatie over abonnement»
0800 - 0231 231 (GRATIS)
door Ernst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - Zc staat op het punt aan
een nieuwe fase van haar kunstenaarsschap
te beginnen. I)e Nijmeegse fotograaf Mar
griet Smulders (1955) exposeert op het ogen
blik stiljevens van bloemen in kunstcen
trum de\Vi"llcm3 in Vlissingen. Ze heeft er
deze week'óbk baar intrek genomen om een
nieuw onderwerp in beeld te brengen: de vis
serij.
Smulders heeft een internationale reputatie
opgebouwd met haar portretten en stille
vens. Nadat ze onder meer het moeder
schap, het familieleven en een zijdeproject
voor vrouwen in India had gefotografeerd,
begon ze in 1999 met bloemstillevens. Voor
lopers daarvan waren foto's van één bloem
in een vaas „Ik zag dat als een portret", ver
telt Smulders. „Zoals een vrouw voor een
spiegel staat om te kijken of een jurk goed
past, zo zag ik die bloem die zich als het wa
re afvroeg in welke vaas hij moest staan. De
eerste bloemstillevens gaf ik namen van
klassieke godinnen. Ik beschouwde die fo
to's als een soort toneelstukken. Ik zag er he
le verhalen in."
Foto's
Smulders' stillevens zijn geïnspireerd op
Hollandse bloemstillevens uit de zeven
tiende eeuw. „Dat zijn prachtige schilde
rijen die niet iedereen zich kan permitte
ren. Dat is alleen al een reden om ze in de
vorm van foto's te maken. Maar iedereen
ziet natuurlijk wel de verschillen met de ze-
ventiende-eeuwse schilderijen. In mijn fo
to's zit meer chaos, meer verhaal. Het the
ma vanitas houdt me ook niet bezig, maar
ik moet zeggen dat ik me ook wel eens af
vraag wat de schilders van toen altijd be
zighield. Door middel van mijn werk breng
ik hommages aan andere kunstenaars, niet
alleen die van de zeventiende eeuw Dat
blijkt wel uit titels als 'Tulips for Rem
brandt', 'Tulips for Matisse' en 'For Pipilot-
ti Rist
Ambassade
De tulpen deden hun intrede in haar werk,
nadat ze twee jaar geleden de opdracht
kreeg voor een groot kunstwerk in de Neder
landse ambassade in Ankara. Een half jaar
geleden is ze gestopt met haar serie Tulipo-
mania. „Het ging me te gemakkelijk. In mei
ben ik ermee gestopt en ben ik gaan naden
ken over iets andere, Overigens heb ik de tul
pen een dag of tien geleden weer opgepakt.
Dat komt omdat het weer tulpentijd is en ik
het onderwerp kennelijk toch niet kan losla
ten."
Maar inmiddels heeft het nieuwe onder
werp zich ook meer uitgekristalliseerd.
Smulders wil zich nu op vissen richten
Daarvoor verblijft ze anderhalve maand in
het gastatelier van deWillem3 in Vlissingen
„Een van mijn tulpenfoto's heet 'Tulipoma-
nia AvB'. Die letters staan voor Abraham
van Beyeren. Dat was een schilder die niet
alleen mooie bloemstillevens maakte, maar
ook stillevens van vissen. Ik wist dat hier in
deWillem3 een gastatelier was. Nog geen
vijf minuten nadat Leon Riekwell me ge
vraagd had hier te exposeren, vroeg ik hem
of ik dan ook in het gastatelier kon. Ik
dacht: Vlissingen, daar kan ik met vissen
aan de gang."
Smulders heeft al wat proefopnamen ge
maakt bij de visafslag. Ze weet nog niet wel
ke wending haar project gaat nemen. In ie
der geval wil ze een aantal stillevens ma
ken. „Ik ben deze week naar de expositie
'Vis vitalis' in het Centraal Museum in
Utrecht geweest. Daar heb ik veel inspiratie
opgedaan. Mijn bloemen fotografeer ik
vaak samen met spiegels en water. Ook bij
visstillevens draait het behalve compositie
natuurlijk om licht, glinstering en weerspie
geling."
Smulders heeft ook mooie opnamen ge
maakt van vissers die in kleurige pakken
aan het werk zijn tegen een achtergond
van blauwe netten. Wie de overdaad aan
kleur en beweging ziet, begrijpt dat ook
dat een tafereel is wat haar bekoort. En
dan twijfelt ze nog over een combinatie
van vissen en bloemen. „Ik ga de komende
maanden gewoon kijken wat mogelijk is.
Welke afspraken kan ik maken met de vis
sers, welke bijzondere vissen kunnen ze
eventueel voor me meenemen? De komende
weken is het gastatelier mijn uitvalsbasis.
Wie weet kom ik in april en mei ook nog re
gelmatig hier naartoe. Dan is het warmer.
Dat komt goed uit als ik buitenopnamen
wil maken."
Expositie: Margriet Smulders, fotowerken, t/m
28 maart in deWtllem3 in Vlissingen, open do
t/m zo van 12-17 uur.
'For l'ipilotti Rist'. foto Margriet Smulders
