ellp verdrijft roze wolk
mm nu
Vriendstap koppelt psychiatrische patiënten
23
Bijna de besten
woensdag 25 februari 2004
i i - j i t I - 1,-r
Een te hoge bloeddruk en eiwit in de urine zijn de eerste aanwijzingen voor pre-eclampsie of - nog
erger - het Hellp-syndroom. Pre-eclampsie kan gepaard gaan met misselijkheid, duizeligheid, hoofd
pijn en gezichtsstoornissen. De vrouw kan een toeval krijgen en buiten bewustzijn raken. De ziekte is
goed met medicijnen te behandelen en gewoonlijk maakt de vrouw haar zwangerschap normaal af.
Pre-eclampsie is vaak een voorbode van het Hellp-syndroom. Deze ziekte brengt meestal dezelfde
klachten teweeg. Het verschil: de leverfunctie is gestoord waardoor er bovenbuikpijn ontstaat. Ook is
de bloedstolling ontregeld waardoor er bloedingen kunnen optreden, in zeldzame gevallen ook in
de hersens. Bij beide aandoeningen hoopt zich op allerlei plekken vocht op: in de voeten, handen,
buik, hersenen, overal. De enige remedie is beëindiging van de zwangerschap. Meestal wordt het
kind te vroeg gehaald met de keizersnee. De kansen voor het kind hangen sterk af van de vraag hoe
vroeg het is geboren. Na de bevalling duurt het herstel van het Hellp-syndroom gemiddeld een jaar.
Over de oorzaken van pre-eclampsie is nog niets bekend.
instaande mama's kunnen door het Hellp-
sdroom, beter bekend als
aigerschapsvergiftiging, op slag
i «lziek worden en nog lang de
volgen hiervan ondervinden,
j sis kort is er een dagboekje
schikbaar dat hen helpt een
I at achter eenrottijdte
ttten.
Door WILL GERRITSEN
te
boek
staat.
Zoals een
te hoge
bloeddruk en
een enorme vocht
ophoping, waardoor
de patiënt overal opzwelt,
inclusief de hersenen.
Anne kwam tijdens haar zwanger
schap liefst 26 kilo aan. Verder:
een pijnlijk gevoel rond de maag
streek, misselijkheid, braakneigin
gen en pijn. Bij pre-eclampsie be
staat het gevaar op stuipen en
daarmee bewusteloosheid. Het
Hellp-syndroom is een ernstige va
riant met verhoogde bloedingsrisi
co's. Er ligt mede door de verhoog
de bloeddruk een levensgevaarlij
ke hersenbloeding op de loer. De
patiënte raakt overprikkeld. Ze
krijgt medicijnen waardoor ze ver
suft raakt en veel slaapt. De gordij
nen gaan dicht, er is geen tv op de
kamer en bezoek wordt geweerd.
Te druk. Tegelijk bestaat er grote
bezorgdheid over het ongeboren
kind.
Marion Heetkamp: „Door de ver
hoogde bloeddruk van de moeder
stopt het groeien van het kindje in
de buik." Artsen en verplegend
personeel moeten als heuse jong
leurs een aantal ballen in de lucht
houden: ze stellen de bevalling zo
veel mogelijk uit, want met elke
gewonnen dag nemen de kansen
voor de baby toe. Tegelijkertijd
moet de bloeddruk van de vrouw
omlaag, maar niet te snel, want
dat is niet goed voor het ongebo
ren kind. Verder dient het vocht-
In ons afstudeerproject hebben we
gezocht naar een manier om hen
bij de verwerking te helpen."
Ideeën genoeg. Een video en een
nazorgspreekuur vielen echter af.
Het werd een dagboek.
„Daarin kun je de gebeurtenissen
en je gevoelens tijdens de zieken
huisopname beschrijven. Positieve
en negatieve ervaringen, belang
rijk voor de latere verwerking."
Door de versuffende invloed van
de medicijnen en de ernst van de
ziekte ontstaan bovendien gaten
in de herinnering van de patiën
te. Ze vergeet veel en verkeert
vaak in dromenland. In dat ge
val neemt de partner de pen om
het dagboek bij te houden, of
een familielid of iemand van
de verpleging.
Marion Heetkamp: „We moedi
gen de partner aan om foto's
van haar te maken. Een jaar la
ter kan ze zien hoe zwaar ziek
ze is geweest. Nu is ze weer be
ter en dat geeft vertrouwen. Bij
voorbeeld in een volgende zwan
gerschap, Bedenk wel dat deze
vrouwen zich door hun lichaam in
de steek gelaten voelen."
Het dagboekje slaat goed aan. Pa
tiënten melden dat ze het gere
geld doorlezen. Marion: „Ze reali
seren zich hoe het in het zieken
huis was en hoe ze zich toen voel
den. Ze kunnen zo alles op een rij
tje zetten." Ook Anne heeft samen
met haar partner en verpleegkun
digen het dagboek bijgehouden,
als ondersteuning voor haar ver
werking. „Ik ben heel wat verge
ten en daarom is het fijn om nu
via het dagboek herinneringen op
te halen."
Het gaat nu goed met haar en haar
dochter, al heeft het herstel lang
geduurd en heeft ze nog altijd con
centratieproblemen. Andere zie
kenhuizen hebben belangstelling
voor het dagboekje getoond. Ma
rion Heetkamp is inmiddels een
onderzoek gestart naar de daad
werkelijke effectiviteit van het
dagboekje als middel om een punt
achter een rottijd te zetten.
Anne is een gefingeerde naam.
Informatie is verkrijgbaar via
marion. heetkamp C"home. nl
Anne had eigenlijk
een volstrekt nor
male zwanger
schap. Ze bleef ge
woon werken, ook
al had ze een veeleisende baan,
ze sportte drie keer per week en
alles ging zoals het bij een mama-
in-wording hoort te gaan. Alleen
was ze bij de laatste controle een
beetje huilerig.
„Niks voor mij", blikt ze nu ruim
acht maanden later terug. Ineens
begon Anne uit te dijen. Ze hield
vocht vast. „Ik kwam een kilo per
dag aan." Ze bezocht het zieken
huis voor controle en moest er
meteen büjven. Een week later
spoedopname in het Maxi-
i Medisch Centrum in Veldho
ven, op een gespecialiseerde afde
ling voor vrouwen met zwanger
schapsvergiftiging.
Anne bleek aan de zwaarste vorm
hiervan te lijden, het Hellp-syn
droom. Bij aankomst werden met
een infusen ingebracht om de
bloeddruk te verlagen. Ze raakte
gaandeweg versuft door de medi
cijnen. „Het was alsof ik me niet
realiseerde hoe ernstig het was."
En zo werd een kerngezonde
vrouw in enkele dagen doodziek.
Met een pijnlijke spoedoperatie
werd haar dochtertje in de 32ste
week van de zwangerschap via
een keizersnee geboren. Te vroeg.
De kersverse vader verdween met
de pasgeborene naar de couveuse
afdeling. Het herstel na de beval
ling duurde maanden. Anne vecht
tegen haar tranen als ze vertelt
hoe ze de leuke dingen van het
zwangeren heeft gemist. „Er was
gewoon niks aan."
„Het is een afschuwelijke ziekte",
bevestigt Marion Heetkamp uit Ys-
selsteyn die als obstetrieverpleeg-
kundige op de afdeling werkt
waar Anne lag. „De patiënten voe
len zich vaak hartstikke beroerd."
Ze somt de klachten op bij wat
vroeger zwangerschapsvergifti
ging werd genoemd, maar nu als
pre-eclampsie of Hellp-syndroom
Vrouwen die lijden aan het Hellp-syn
droom voelen zich vaak in de steek ge
laten door hun lichaam.
Foto Theo Audenaerd
peil ook omlaag te gaan, maar ook
weer niet te veel, omdat anders de
nieren schade oplopen. Het kindje
wordt doorgaans met een keizers
nee gehaald. Een natuurlijke be
valling is te riskant.
Marion Heetkamp: „Onder invloed
van de medicijnen zijn deze vrou
wen soms zo suf dat ze de geboor
te niet meekrijgen. De volgende
dag
zijn
ze hele
delen ver
geten. Of ze
zijn zo ernstig
ziek dat de kei
zersnee onder algehe
le narcose moet worden
uitgevoerd. Die roze wolk waarop
zwangere vrouwen zweven, is to
taal weg. Genieten van je zwanger
schap is er niet meer bij. Je moet
je voorstellen dat ze zeer snel ziek
worden. Vaak worden ze opgeno
men terwijl ze uiterüjk nog hele
maal gezond lijken."
Vrouwen die door dit tranendal
zijn gegaan, kunnen hun -soms
traumatische - ervaringen moeilijk
verwerken. Tijdens haar opleiding
voor obstetrieverpleegkundige
constateerden Marion en enkele
medestudenten dat hiervoor te
weinig aandacht bestaat. „Er was
helemaal niks voor deze vrouwen.
Slecht zien
Van de ouderen in een verzorgingstehuis die slecht zien,
wordt meer dan de helft hiervoor niet (optimaal) behan
deld. Een (betere) bril of het
ondergaan van een staaropera
tie zou bij hen het gezichtsver
mogen, en daardoor de kwali
teit van het leven, aanzienlijk
verbeteren. Dit concludeert L.
De Winter (UMC St Radboud.
Nijmegen) in het vakblad Ge
rontology op grond van een onderzoek onder 284 bewo
ners van verzorgingstehuizen.
Liegen
Een mededeling per e-mail is gemiddeld meer te vertrou
wen dan een mededeling die per telefoon wordt gedaan.
Telefonisch wordt er namelijk vaker gelogen dan per e-
mail, constateert J. Hancock (Cornell University, Ithaca)
uit een onderzoek onder studenten. Waarschijnlijk is het
waarheidsgehalte van e-mails hoger doordat de medede
ling dan zwart op wit staat en mensen er later weer mee
geconfronteerd kunnen worden, verklaart Hancock zijn
bevinding in het wetenschapsblad New Scientist.
Levensverwachting
Of je erg oud zult worden hangt deels af van je moeder.
Het van moederszijde geërfde X-chromosoom bevat waar
schijnlijk het gen dat bepalend is voor de lengte van de te-
lomeren, de uiteinden van de chromosomen, meldt T. Na-
wrot (K.U. Leuven) in het medisch tijdschrift The Lancet.
Met het ouder worden neemt de lengte van de telomeren
af, en hoe korter de telomeren worden, des te nader is het
einde van het leven. Naast de geërfde aanvangslengte spe
len ook leefomstandigheden een rol bij de snelheid waar
mee de telomeren krimpen. Roken bijvoorbeeld versnelt
het proces.
Drankgebruik
Een combinatie van metingen van di
verse afbraakproducten van alcohol in
het bloed, de urine en het haar maakt
het mogelijk iemands (overmatig)
drankgebruik nog maanden nadien be
trouwbaar aan te tonen. Dit schrijft F.
Wurst (universiteit Basel) in het vak
blad Alcohol and Alcoholism op grond
van onderzoek bij 48 personen. Zowel
justitie als bedrijfstakken waar alcohol
gebruik uit den boze is (bijvoorbeeld de
luchtvaart) zouden deze metingen goed
kunnen gebruiken, aldus Wurst.
Allergie
Kinderen die in hun eerste levensjaar een of meer perio
den met koorts (lichaamstemperatuur hoger dan 38,5 C)
doormaken, hebben op de leeftijd van zes jaar minder
vaak een allergie dan kinderen die het eerste levensjaar
koortsvrij zijn doorgekomen. Dit constateert K. Williams
(Center for Health Services Research, Detroit) in het vak
blad Journal of Allergy and Clinical Immunology op grond
van een onderzoek onder 441 kinderen.
Vet
Een met behulp van gentherapie opgewekte, overmatige
aanmaak van het hormoon leptine verandert bij ratten
cellen waarin normaal gesproken vet wordt opgeslagen in
cellen die juist veel vet verbranden. Het resultaat is dat de
ratten ongeveer een kwart aan lichaamsgewicht verliezen.
Dit meldt L. Orci (universiteit Geneve) in het wetenschap
pelijk tijdschrift PNAS. Als het lukt ook bij mensen op de
een of andere manier vetcellen om te toveren in vetver-
branders. zou dat een prachtig hulpmiddel zijn bij de
strijd tegen het overgewicht, speculeert Orci.
id heeft heel wat jaartjes geduurd,
iooraleer wij in het dorp min of
Beer voor vol werden aangezien.
*1) waren import en dat blijft per
to import. En in menig gehucht,
Seek of provincie komt het nooit
•"«L Trouwens die import, aftoch
ten dus, ging en gaat nog altijd
elkaar onen. Htm getto heet
*n zoiets als de 'Jambuurt' of de
Goudkust'.
nieuws onder de zon dus, al
tol oud dat integratieprobleem. Er
«rot van ergens een vreemdeling
*kudde binnen, maar dat gaat zo
tar niet. Die zal toch eerst zijn
^tsje moeten bevechten. En dat
to niet mee, want wij zijn altijd
Kor, zie je. Waarin beter? In alles
atuurlijk.
*n in de jaren veertig en vijftig
tpaar honderdduizend Indische
toorlanders gedwongen naar Ne
tland verhuisden, was er hier
*3 geen sprake van enig schuldge-
*1. ook niet na driehonderd jaar
tanialisme. Dus moesten die
toiwkomers het maar mooi zelf
^ken. Nou ja, 'de schrijnende
tallen' konden een lening van
^rijk krijgen van 300 gulden (ja-
DRIEHONDERD!). Maar die
wel tot op de laatste cent te-
$etaald worden. Misschien, om-
*Iergeen ondersteuning was, om-
<t ze op zichzelf aangewezen wa-
in contractpensions, en ook
at ze het maar al te graag wil-
n' 's de assimilatie van de Indi-
Nederlanders wel zo goed gelo-
Nederlandse regering heeft
u elk geval niet veel aan gedaan.
Pas na vijfig jaar hebben ze een te
gemoetkoming ontvangen vanwege
de 'kille ontvangst'. Misschien, nee
zeker, zat die kilte vooral in de har
ten. Wie of wat die mensen van bui
tenaf waren? Wie interesseerde dat
nu echt?
'Goh. hoe komt het dat jullie zo
goed Nederlands spreken?' (Bijna
net zo goed als wij, want het moet
wel effe duidelijk zijn: alleen een
Nederlander spreekt goed Neder
lands.)
'Maar wij ZIJN Nederlanders.'
'Oh?' (Maar dan toch geen volle).
En daarom werden de militairen uit
het KNIL een paar rangen terugge
zet, en de chef van de autowerk
plaats in Nederlands-Indië kon
weer onderaan beginnen.
Met precies datzelfde vanzelfspre
kende superioriteitsgevoel wordt
nu de Iraanse vluchteling, een
hoogleraar in de elektronica op het
hart gedrukt, vooral met het aan
sluiten van de koelkast, (die hij ove
rigens WEL van ons gekregen heeft)
te wachten tot er een monteur is
gekomen.
Pas nu zijn we bereid de vluchtelin
gen, die uitgezet dreigen te worden,
desnoods aan een onderduik te hel
pen, net zoals in de oorlog. Nu
komt die andere reflex van ons
naar boven: de liefde voor de un
derdog.
Of is het, omdat we na tien jaar bu
ren te zijn geweest, ontdekken dat
ze heel gewone mensen zijn, met
kinderen die net zo plat praten als
de autochtoon? Nou ja, bijna net zo
plat.
Door MICK VISSER
„Een grote groep psychiatri
sche patiënten leeft geïsoleerd
en vereenzaamd. Juist voor de
ze groep zijn internet en e-
mail ideale middelen om toch
contact te leggen. Al was het
alleen maar omdat ze hun ei
gen tijdstip en tempo van ge
bruik kunnen bepalen."
De website van de stichting
Vriendstap.nl is het eerste Ne
derlandse contactbureau op
internet voor mensen met een
psychiatrische achtergrond.
Via de site 'vriendstap.nl', die
onlangs werd geopend, brengt
de stichting mensen met el
kaar in contact. De website
werd ontwikkeld door Hetty
Pronk, psychiater acute zorg,
van de Geestelijke Gezond
heids Zorg Eindhoven.
„Een groot gedeelte van de
psychiatrische patiënten er
vaart te weinig steun van de
geestelijke gezondheidszorg
bij het omgaan met eenzaam
heid, intimiteit en seksualiteit.
Hulpverleners zijn er verlegen
mee", aldus Hetty Pronk. „De
website is niet alleen bedoeld
om het de genoemde doel
groep makkelijker te maken
homo- of heteroseksuele con
tacten te leggen en een levens
partner te vinden. Mensen die
gewoon eens met elkaar dage
lijkse dingen willen doen of
bespreken kunnen zich ook
melden zonder dat het direct
tot een relatie hoeft te ko
men."
„Er wordt niet actief bemid
deld. Dat doen we niet omdat
de mensen zelf hun profiel
moeten kunnen bepalen en in
Sitebeheerder Silvia, links, en psychiater Hetty Pronk, drijvende krachten achter Vriendstap.nl.
Foto Jurriaan Balke
vullen, zonder bemoeienis van
hulpverleners. We spreken ze
aan op hun zelfstandigheid en
we gaan uit van de dingen die
ze wel kunnen", volgens de
psychiater.
De website is. naar idee van
Hetty Pronk, gebouwd door
studenten van de Katholieke
Universiteit Nijmegen. Hij
wordt, anoniem, beheerd door
Anja en Silvia. Dagelijks wor
den de berichten verwerkt.
„Belangstellenden kunnen
zich aanmelden via de website
Vriendstap.nl. Ze moeten acht
tien jaar of ouder zijn. een
psychiatrische achtergrond
hebben en
toestem
ming ge
ven aan de
stichting om eventueel
informatie op te vragen bij
hun huisarts. Daarmee bewij
zen ze hun oprechte intentie
en motivatie", vertelt Silvia.
„De jaarlijkse contributie be
draagt vijfentwintig euro. Na
inschrijving en betaling ont
vangt men een wachtwoord.
Daarna kan de persoonlijke in
formatie op het algemene ge
deelte van de website worden
gezet. Telefoonnummers en
adressen zijn voor andere ge
bruikers onzichtbaar. Deelne
mers kunnen selecteren op al
lerlei criteria zoals leeftijd, ge
slacht, wel/geen seksuele-rela-
tiewens, roken, drugs, huis
dier enzovoort. Indien twee
deelnemers elkaar bevallen,
kunnen zij anoniem, via de
website Vriendstap, met el
kaar mailen. Pas als beiden in
stemmen, zal verdere informa
tie worden vrijgegeven."
Eind januari is vriendstap.nl
daadwerkelijk het net opge
gaan. Amper een maand later
zijn er al veertig aanmeldin
gen onder andere uit België,
zowel van mensen die een re
latie zoeken als van psychia
trisch patiënten die gewoon
contact willen.
Pronk is daar zeer tevreden
over. „Uitgangspunt achter de
site was het bevorderen van
contacten tussen lotgenoten,
omdat dat zelfvertrouwen
geeft. In contact met hulpver
leners blijft iemand toch voor
al psychiatrisch patiënt. Ze
moeten het van elkaar heb
ben."
