Mijn werk moet waan
van de dag overleven
De clematis kan zonder onnozele dakpan
Licht
Afbraak
Ventilatie
Marco
Spantafel
zaterdag 14 februari 2004 W3
Het nadeel van de meeste lamp
jes die onder keukenkastjes wor
den geplaatst, is dat ze hun licht
verticaal naar beneden schij
nen. Daardoor is slechts een be
perkt deel van het werkblad ver-
iicht. Met de nieuwe tl-lamp
Cornerline rekent lampenprodu
cent Massive af met dit beschei
den euvel. De tl-lamp is driehoe
kig van vorm. Daardoor kan de
lamp in de hoek van muur en
keukenkast worden geplaatst.
Het licht schijnt niet alleen naar
beneden, maar ook naar boven
en naar voren.
De lamp is in een uitvoering van
18 (€31,95) of 8 (25,95) watt
verkrijgbaar, onder andere bij
de bouwmarkten van Formido.
Nieuwbouwwoningen schieten
als paddestoelen uit de grond.
Niet zelden belanden veel naoor
logse woonwaken daardoor on
der de slopershamer. Zo'n zeven
duizend woningen worden vol
gens het Nederlands Inteneurin-
stituut (NAi) jaarlijks gesloopt
De Grote Verbouwing is de titel
van een foto-expositie rondom
dit thema, die van 11 tot 23 mei
te zien is.
Zo'n 150 gesloopte en nieuwge
bouwde woningen komen aan
bod. Het adres van het NAi is
Museumplein 25 in Rotterdam.
De entree bedraagt 6,50 euro.
Informatie: www.nai.nl
Omdat ze veel om handen
heeft en daarom maar wei
nig tijd kan vrijmaken voor een
gesprek, lijkt ontwerpster Hella
Jongerius in eerste instantie te
beantwoorden aan het cliché
beeld van de vormgevers wereld
jong, snel en druk.
Ze bevestigt dat designers inder
daad vaak die indruk geven,
maar bij nader inzien is die toch
niet op haar van toepassing. Om
met jong te beginnen. „Ben je
nog jong als je 40 bent?" Ze stelt
zichzelf de vraag. „Ik denk het
niet." En snel? „Ik houd juist
van diepgang, al ligt die mis
schien inderdaad niet zo in mijn
vak besloten. Vaak gaat het
vlug, een nieuwe vorm, een nieu
we kleur en dat is het dan. Ik
ben niet zo geïnteresseerd in
kortlopende trends. Voor mij
moet het langer duren. Mijn pro-
«ducten moeten zoveel karakter
hebben dat ze de waan van de
dag overleven. Ik probeer juist
ernst, zwaarte en inhoud aan
het beroep van designer te ge
ven.
„Ik wil niet dat mijn producten
na een paar jaar weggegooid
worden omdat ze stuk gaan of
omdat de mensen erop uitgeke
ken zijn. Mijn wens is dat mijn
producten zo'n rol spelen in een
gezin dat je ze zou willen erven
als kind. Het historische aspect
van vormen en materialen is be
langrijk voor mij. Ambacht ook
Ik wil langer de tijd nemen, niet
alleen maar werken volgens de
wetten van de economie, die
voorschrijven dat alles goed
koop is. Ik probeer juist andere
wetten te volgen."
Ze beseft dat het korte
baan-werk er ook moet zijn.
„Veel consumenten willen dat
soort producten hebben, maai
er zijn ook mensen die juist voor
kwaliteit gaan en daarvoor wil
len sparen, mensen die mooi
vormgegeven dingen koesteren
zoals je ook antiek of kunst
kunt koesteren." Opmerkelijk
in dit verband is dat Hella Jon
gerius op dit moment stoffen en
keramiek ontwerpt voor de col-
lectie-2005 van IKEA, bij uit
stek een winkel voor mensen
massa's en massaproducten.
„Normaal zit ik met mijn pro
ducten in het hoge marktseg
ment. Zeker als ze gemaakt wor
den in kleine oplagen zijn ze
duur. Mijn porselein bijvoor
beeld wordt vervaardigd door
Makkum, een familiebedrijf
naar mijn hart, met een lange,
rijke geschiedenis." „Maar ik
vond het ook wel eens leuk vol
gens de totaal andere, meer 'de
mocratische' principes van
IKEA te werken en juist iets te
maken in de allergrootste aantal
len die je kunt bedenken. De uit
daging daarbij is de kwaliteit te
bewaken. Het is heel moeilijk
iets te ontwerpen dat niet 'ar
mer' wordt doordat het goed
koop geproduceerd moet wor
den. Dat vergt een heel andere
manier van kijken naar een pro
duct." Hella Jongerius drijft
sinds 2000 in Rotterdam de ont-
werpstudio Jongeriuslab, waar
aan nog drie medewerkers ver
bonden zijn. Ze houdt het be
wust klein. „Ik wil ook nog zelf
ontwerpen." Het bedrijf loopt
goed, zo goed dat ze in de luxe
positie verkeert dat ze alleen op
drachten kan aannemen waar ze
echt achter staat. Ze moet zich
met een opdrachtgever verbon
den weten. „Ik geloof in goede
samenwerking. Een nieuw pro
duct heeft meer lagen dan al
leen een ander vormpje. Ik denk
het liefst mee over complete col
lecties. Bedrijven die bij mij aan
kloppen moeten iets meer willen
dan een nieuwe lamp of een
nieuwe stoel." Jong en snel, dat
idee mag ze afwijzen wat haar
zelf betreft, druk is ze wel dege
lijk, daar kan Hella Jongerius
niet omheen. Zo werkt ze aan
een geschenk dat alle buiten
landse ministers zullen krijgen
tijdens de aanstaande Eurotop
in Den Haag. Ze won de ont
werpwedstrijd die daarvoor
werd uitgeschreven.
De meeste van haar opdrachtge
vers komen echter uit het buiten
land. Voor Maharam in New
York - „de beste en rijkste tex
tielfabrikant van de VS" -
maakt ze stoffen voor stoelen en
banken. Volgend jaar zullen de
ze ontwerpen tevens te zien zijn
in het National Design Museum
in New York. In 2001 exposeer
de ze daar al eens in het MoMa.
Verder was haar werk te zien
van Londen tot Philadelphia en
van Keulen tot Milaan.
Sinds Hella Jongerius in Parijs
werd uitgeroepen tot Ontwerper
van het jaar 2003, „is Frankrijk
ook aan het bellen geslagen", zo
als de ontwerpster het uitdrukt.
Zo gaat ze een serie spiegels
vormgeven voor een glaslabora
torium in Parijs en in een oud
kasteel in een klein Frans dorp
komen straks lampen te hangen
van haar hand.
Bij haar beslommeringen als ont
werper is ze nog steeds werk
zaam aan de Design Academy in
Eindhoven. Ze studeerde er in
1993 af. Nu is ze er hoofd van de
sector wonen, waaraan onder an
deren ook Piet-Hein Eek is ver
bonden. Vraag is of je ontwer
pen kunt leren „Zeker. Het is
echt een vak. Maar je komt er
alleen als je al zoiets in je rug
zak hebt zitten als talent, opmer
kingsgave en ambitie. Vrijheid
in je hoofd en een rijke interesse
in het leven zijn een voorwaar
de."
Peter van Vlerken
De flessenserie Long neck and groovy bottles van Hella Jongerius. foto GPD
Sommige mythes zijn moei
lijk te ontzenuwen' zo strijd
ik al mijn hele schnjvende leven
lang tegen die onnozele dakpan
tegen de stengel van een clema
tis, maar nog altijd zie ik her en
der dakpannen aan de voet van
de klimplant - alsof je bij aan
koop van een clematis een dak
pan cadeau krijgt In de stad
kan het geen kwaad, zo'n dak
pan' die voorkomt daar dat hon
den tegen de stengel pissen.
Maar waar dat gevaar niet
dreigt, is het onzin om een dak
pan aan de voet van een clema
tis te plaatsen.
„Is het dan niet waar dat een cle
matis van koele voeten houdt?",
zult u vragen Dat is inderdaad
waar, maar die koele voeten
kunt u beter bewerkstelligen
door voldoende water te geven
en door voor vochthoudende
grond te zorgen, dan door met
een dakpan aan de gang te gaan.
Die houdt het gewenste water
juist tegen.
Dakpannen horen op het dak.
en als u uw dakpan toch graag
op alternatieve wijze wilt ge
bruiken, hang hem dan maar
naast de voordeurbel, met als op
schrift 'Welkom' of 'Hier waak
ik'.
Het weglaten van de dakpan is
in de clematisteelt overigens
geen garaijtie voor succes, want
naast uitdroging-door-dakpan
zijn er nog veel meer mogelijke
doodsoorzaken aan te wijzen.
Dikwijls is de dood van een cle
matis toe te schrijven aan een
schimmelinfectie. Clematisver-
welkingsziekte is de officiële
naam van deze kwaal. Veel plan
ten hebben last van een specifie
ke verwekingsziekte: de catalpa
die plotseling bruin wordt, of de
struikpioen die van de ene dag
op de andere slap hangt, zijn
schrijnende voorbeelden, en ook
de clematis kan plotseling ver
welken. Dit is des te ergerlijker
omdat de verwelkingsziekte dik
wijls toeslaat op een tijdstip dat
de plant vol veelbelovende
bloemknoppen zit. Clematiskwe
kers gebruiken schimmeldoden-
de middelen om hun voorraad
gezond te houden, maar voor de
gewone tuinliefhebber zijn die
niet te koop.
Gelukkig zijn er genoeg clema
tissoorten die ongevoelig zijn
voor verwelkingsziekte. Over
het algemeen zijn dat de klein-
bloemige soorten, maar de term
'kleinbloemig' is relatief. De
'grootstbloemige kleinbloemige'
clematissen hebben altijd nog
bloemen met een doorsnede van
een centimeter of zes. Dat is
veel kleiner dan de witte bloe
men ter grootte van een dames
onderbroek van 'Mme Le Coul-
tre', om eens een bekende groot-
bloemige clematis te noemen,
maar ik kan daar wel mee leven'
tenslotte hoeft de was niet iede
re dag buiten te hangen.
Alpina
Een onverwoestbare kleinbloe
mige clematis is Clematis alpi
na, met knikkende bloemen aan
dunne, opstaande bloemsteel-
tjes. Clematis alpina komt mooi
uit tegen een donkergroene ach
tergrond. Laat de plant daarom
door hulst, taxus of klimop
groeien. Er zijn tientallen varië
teiten op de markt', lelijke zijn
daar niet onder, maar om toch
een paar van mijn favorieten te
noemen: "Frances Rivis', met gro
De Clematis alpina 'Pamela Jackman'.
te, bestoft-lavendelblauwe bloe
men is een plaatje in april en
mei. De bloemen worden ge
volgd door glanzende, zilverwit
te bloempluizen, en dat geldt
trouwens voor alle variëteiten
van Clematis alpina zodat de
planten ook na de bloei nog lang
decoratief blijven. Helderblauw
is een kleur die bij geen enkele
clematis voorkomt maar 'Colum
bine' komt aardig in de buurt.
De bloemen van 'Columbine'
zijn klein, zelfs voor een klein
bloemige clematis, maar de
plant bloeit uitzonderlijk rijk.
De meest gekweekte cultivar is
'Pamela Jackman', met donker
paarse bloemen - niet lelijk,
maar ook niet echt opwindend.
'Willy' is een Boskoopse selec
tie, met zachtroze bloemen met
een donker oog'.
'Rödklokke' is de Deense tegen
hanger. Clematis alpina var. si-
birica heeft roomwitte bloemen
met een elegante draai in ieder
bloemblad, maar als ik een wit
bloeiende Clematis alpina zou
moeten kiezen, dan koos ik 'Whi
te Moth', een gevuldbloemige
cultivar met groenig witte bloe
men, en met het frisse lichtgroe
ne blad dat in het plantenrijk zo
dikwijls typerend is voor een
echte albino.
Romke van de Kaa
Een leefbaar klimaat in de wo
ning staat of valt bij goede venti
latie. Het nadeel van onder ande
re ventilatieroosters is dat kost
bare warmte in een zucht naar
buiten stroomt.
Het bedrijf Heycop in Houten
ontwikkelde een rooster waar
mee energie niet zomaar verlo
ren gaat. Bijzonder aan Clima-
comfort HDV-2 is dat de buiten
lucht zich al in het rooster ver
mengt met de warmere binnen-
lucht. Volgens de Heycop zorgt
het product voor een behoorlij
ke besparing op de energiereke
ning.
Informatie: www.heycop.nl
of 030-6354900.
Nieuw in de collectie van Vin
cent Sheppard is de eetkamer-
stoel Marco. Opvallend is de er
gonomische vormgeving: de rug
leuning lijkt de vorm van de rug
gengraat te volgen. Volgens de
producten zorgt dit voor opti
maal zitcomfort. Het zitvlak en
de rugleuning zijn gemaakt van
zogenaamd Lloyd Loom. Dit na
tuurlijke materiaal buigt, ver
vormt en kraakt niet.
De stoel is verkrijgbaar in 32
standaardkleuren en kost 390
euro. Op termijn krijgt eetka-
merstoel Marco gezelschap van
een armstoel, barstoel, barkruk
en fauteuil.
Informatie:
www.vincentsheppard.com
Hoe lang kan een tafel zijn?
Volgens Art Of Living wel 3.50
meter. De nieuwe Spantafel, een
ontwerp van Joop van Arnhem,
is in die lengte verkrijgbaar.
Een nieuw toegepast spannings
mechanisme maakt het moge
lijk.
De tafel wordt dus niet uitge
rust met een extra poot! Overig
is de Spantafel ook in meer be
scheiden afmeting verkrijgbaar.
Het formaat varieert van 160 bij
80 centimeter tot 350 bij 100 cen
timeter. De tafel is in tien ver
schillende houtsoorten lever
baar.
Informatie: www.artofliving.nl
Het textielontwerp 'Repeat'.
Ontwerpster Hella Jongerius foto GPD
Vormgeefster Hella Jon
gerius (De Meern,
1963) studeerde aan de De
sign Academy in Eindhoven
en als hoofd van de sector
Wonen is ze nog steeds aan
dat onderwijsinstituut ver
bonden. Maar haar studio,
Jongeriuslab, staat in Rot
terdam. Tijdens de Salon du
Meuble in Parijs werd ze uit
geroepen tot 'Ontwerper
van het jaar 2003'.
