Roep om nucleaire controle
Commandant voorzag
tragedie in Srebrenica
VN steunen leider
sjiieten Irak in eis
directe verkiezingen
Gelaagde rots.
op Mars wekt
geestdrift Nasa
Legerchef VS
ongedeerd bij
aanslag Irak
Iaea-chef steunt oproep president Bush
Verhofstadt wint machtsstrijd
Vrijlating getuige N-Korea geëist
Clark staat
Tandjung gaat vrijuit in corruptiezaak
Aanhangers Aristide verhinderen met geweld demonstratie oppositie
Duits consulaat in Kaliningrad
Kazachstan versoepelt visumregels
Katholieke agenten voorgetrokken
de Jonge Hoek van Dijke
Louis Hemelaar
Palladio
van der Poel
van onze redactie buitenland
BAGDAI) - Een speciale gezant
van de Verenigde Naties in Irak
heeft gisteren gezegd dat hij ach
ter de eis staat van de religieuze
leider van de sjiieten in het land
om directe verkiezingen te hou
den voordat de VS de macht in
het land overdraagt. Maar
VN-gezant Brahimi noemde
daarvoor geen tijdstip.
De VN lijken dus vooralsnog
geen oplossing aan te dragen
voor de onenigheid tussen de
sjiieten en het Amerikaanse be
stuur over de verkiezingen.
VN-secretaris-generaal Kofi An
nan liet gisteren echter weten
dat er een 'consensus in de
maak is'. Wat het compromis in
houdt, is nog onduidelijk.
Gezant Brahimi sprak gisteren
enkele uren met grootayatollah
Al Sistani in diens woonplaats
Najaf. De geestelijke dringt aan
op vervroegde verkiezingen
voordat de Amerikanen op 30
juni de macht aan de Irakezen
overdragen. Om de eis van hun
religieuze leider kracht bij te
zetten gingen eerder honderd
duizenden sjiieten de straat op.
Maar de VS zeggen dat er onvol
doende tijd is om een stembus
gang te organiseren Ook zou
het nu niet veilig genoeg zijn en
ontbreken er bevolkings- en
kiesregisters. Volgens Washing
ton kan nu slechts op indirecte
wijze een nieuwe interimrege
ring worden gekozen en kunnen
algemene verkiezingen pas in
2005 plaatsvinden.
Brahimi verklaarde na de ont
moeting met Al Sistani dat 'wij
hem voor honderd procent steu
nen'. Maar hij voegde daar di
rect aan toe dat de verkiezingen
'goed voorbereid moeten wor
den en plaats moeten vinden in
de best mogelijke omstandighe
den'. Het is nu aan de gerenom
meerde VN-gezant om een com
promisvoorstel te doen.
Secretaris-generaal Annan ver
klaarde gisteren ook dat hij er
nog niet zeker van is dat de Vere
nigde Naties nu kunnen terugke
ren iij Irak. ANP/RTR
WASHINGTON - Geologen van
de Amerikaanse ruimtevaartor
ganisatie Nasa zijn naar eigen
zeggen 'opgewonden' over de fo
to's van gelaagde rotsen op
Mars. De laagjes blijken niet pa
rallel te lopen, maar hebben een
golvend patroon.
„Deze niet-parallele lijnen ge
ven een ongekende aanwijzing
dat een bewegende stroom, zo
als uitstoot van een vulkaan,
wind of water, deze rotsen heeft
gevormd", aldus de Nasa. De
ruimtevaartorganisatie zoekt tij
dens de huidige missie met voer
tuigjes op de planeet tekenen
dat daar water heeft bestaan.
Daaruit zou dan blijken dat er
leven was. ANP/AFP
(Advertentie)
FALLUJAH - De opperbe
velhebber van Centcom.
1 het centrale Amerikaanse
commando belast met het
Midden-Oosten, de Golfre
gio, de Hoorn van Afrika
en Afghanistan, is gisteren
in Irak aan de dood ont
snapt.
j Onbekenden namen in de
stad Fallujah het konvooi
waarin generaal Abizaid
reisde onder vuur met ra-
ketgranaten zo maakte een
militaire zegsman bekend
j „Vanaf daken in de omge-
j ving werden drie raketgra-
naten afgevuurd op het
konvooi. Militairen van de
coalitie en de Iraakse bur
gerbescherming schoten te-
1 rug en zijn achter de aan
vallers aangegaan Onder
de militairen of burgers
raakte niemand gewond",
aldus brigade-generaal
Kimmitt.
Ook de bevelhebber van de
82e Luchtlandingsdivisie,
generaal Swannack, be
vond zich in het konvooi
dat werd beschoten. Ondui-
I delijk is vooralsnog of de
opstandelingen wisten van
het bezoek van de hoge offi-
eieren. Aanvallen met ra-
j ketgranaten zijn redelijk
i normaal in Fallujah.
Verder deed zich een explo-
I sie voor in de zuidelijke
i stad As Samawah, waar Ne
derlandse en Japanse troe-
pen zijn gelegerd. Volgens
I een Japanse woordvoerder
j werd de ontploffing veroor-
I zaakt door een mortiergra
naat Er raakte niemand ge-
wond maar er sneuvelden
I veel ramen. Enige tijd later
kwam een tweede granaat
J op een stuk landbouw-
1 grond terecht. Nederlandse
militairen, die volgens het
ministerie van Defensie
vrijwel niets van het inci-
i dent hebben gemerkt, zijn
1 begonnen met een onder
zoek. ANP/RTR/AFP
vrijdag 13 februari 2004
van onze redactie buitenland
NEW YORK - Om te voorkomen
dat terroristen kernwapens in
handen krijgen, moeten snel
maatregelen worden genomen.
Dit zei gisteren het hoofd van
het Internationale Atoomagent
schap Iaea, Mohammed El Ba-
radei. Hij onderschreef daarmee
de oproep van de Amerikaanse
president Bush, die woensdag
opriep tot betere internationale
samenwerking om bepaalde lan
den ervan te weerhouden nucle
aire technologie te ontwikkelen.
In een ingezonden brief die giste
ren in de New York Times ver
scheen. waarschuwde El Ba-
radei ook voor de vernietiging
van de aarde door de verder
gaande verspreiding van materi
aal en kennis om kernwapens te
maken. Tegenwoordig is de tech
nologie te koop via een 'verfijnd
wereldwijd netwerk', waardoor
het onontkoombaar is dat terro
risten toegang krijgen tot 'derge
lijke materialen, of zelfs tot ech
te wapens', aldus El Baradei.
De Iaea-chef wil dat er scherp
ere controle is op de export van
nucleair materiaal. Het Iaea
houdt voor de Verenigde Naties
toezicht op nucleaire praktijken
van de lidstaten die daarmee in
stemmen.
De Nederlandse deskundige
A. Versteegh, directeur van de
Nuclear Research and Consul
tancy Group (NRG) in Petten,
zei gisteren dat terroristen op
dit moment vrijwel zeker niet
over kernwapens beschikken en
ook de komende jaren niet in
staat zijn om zo'n wapen te ma
ken of te kopen.
Wel acht Versteegh het reëel dat
terreurgroepen een zogenoemde
vuile bom kunnen maken. Dat is
een conventioneel explosief met
daaromheen een laag radioac
tief materiaal afkomstig uit zie
kenhuizen, laboratoria en kern
centrales. Er vindt geen kern
splitsing plaats, maar er komt
wel geringe radiocatieve stra
ling vrij.
Volgens de wetenschapper is het
niet waarschijnlijk dat er daar
door doden vallen. Mensen die
een dergelijke aanslag van dicht
bij zouden meemaken, hebben
volgens hem na langere tijd mo
gelijk wel een verhoogde kans
op kanker.
Iran
Vooral de Verenigde Staten ma
ken zich zorgen over de ver
meende nucleaire ambities van
Iran. Volgens Washington is
Iran bezig een kernbom te ma
ken. Teheran spreekt dit tegen
en zegt dat haar kernprogram
ma uitsluitend gericht is op
vreedzame doeleinden.
De islamitische republiek heeft
al eerder laten weten bereid te
zijn samen te werken met het
Iaea.
Deze bereidheid kwam gisteren
echter weer ter discussie te
staan, toen duidelijk werd dat
Iran verzuimd heeft bij het Iaea
ontwerpen voor ultracentrifu
ges aan te melden Dit hebben
diplomaten in Wenen, de vesti
gingsplaats van het Iaea, ge
zegd. De ultracentrifuges zou
den kunnen worden gebruikt
om nucleair materiaal te maken
voor kernwapens.
Bronnen in Wenen en New York
benadrukten echter dat de ge
vonden tekeningen niet belang
rijk genoeg zijn voor stappen
van de Veiligheidsraad, zoals
Washington mogelijk wil. ANP
BRUSSEL - De Belgische premier Verhofstadt heeft giste
ren de macht naar zich toegetrokken binnen zijn eigen li
berale partij VLD. Verhofstadt krijgt de politieke leiding
over de VLD. Voorzitter De Gucht blijft wel aan, maar be
moeit zich alleen nog met organisatorische zaken.
Verhofstadt lag al een week overhoop met De Gucht. die
het binnen de VLD omstreden stemrecht voor migranten
toch weer wilde aanscherpen. De VLD ging zaterdag
schoorvoetend akkoord met het stemrecht voor migran
ten. Door de zaak weer aan de orde te stellen, zette De
Gucht de zaak op scherp binnen de coalitie van liberalen
en socialisten. ANP
SEOUL - Zuid-Koreaanse mensenrechtenactivisten heb
ben gisteren de vrijlating geëist van een Noord-Koreaan-
se ingenieur die wilde getuigen over experimenten in gas
kamers op politieke gevangenen in Noord-Korea. De
man, een 59-jarige voormalige werknemer van een che
miefabriek, is op 3 januari met vrouw en kind door China
gearresteerd bij de grens met Laos. Of de man in China
verblijft of is uitgeleverd aan Noord-Korea is onbekend.
Volgens mensenrechtengroeperingen heeft ingenieur
Kang Bvong Sop voor zijn vlucht uit Noord-Korea gehei
me documenten over de experimenten gestolen. AP
Iaf
achter Kerry
l WASHINGTON - Oud-kandi
daat Wesley Clark voor de De
mocratische nominatie voor de
ijt Amerikaanse presidentsverkie-
ringen schaart zich achter de
kandidatuur van John Kerry.
I Gisteren werd uit hoge Demo
cratische kringen vernomen dat
jde oud-generaal zijn steun van
daag in de staat Wisconsin uit
spreekt voor de senator uit Mas
sachusetts.
.Hij zal hem steunen", aldus
een hooggeplaatst figuur in de
Partij eren. „Dat klopt", viel
«nander hem bij. Een zegsman
van de gewezen kandidaat be
vestigde dat Clark naar Wiscon-
rón zal reizen om voor 17 februa-
li, wanneer er voorverkiezingen
.plaatshebben, samen met Kerry
•ophet podium te verschijnen.
•Clark trok zich na de voorverkie
zingen Virginia en Tennessee
;eerder deze week terug uit de ra
ce om de kandidatuur voor de
Democratische partij. Zijn cam
pagne kwam nooit goed op gang
o het lukte Clark slechts een
tipte overwinning in de staat
■Oklahoma te boeken ANP/RTR
DEN HAAG - In het Milose-
uc-proces voor het Joegosla-
óè-Tribunaal is gisteren Moril-
wo als getuige opgeroepen. De
'ranse oud-generaal procla-
"wrde in maart 1993 in Srebr
enica een 'veilige haven' die
door de Verenigde Naties be-
*nermd zou worden.
71m tw«? jaar later, in juli
<995, werd de moslimenclave
*®og veroverd door de Bosni-
sc"e Senders, ondanks de aan
wezigheid van Nederlandse
.«-soldaten. Duizenden mos
mannen en -jongens werden
vervolgens vermoord.
F zijn emotionele getuigenis
Jor de VN-rechters in Den
g ze.1 Morillon (68) over Sre
brenica „Ik word er vandaag
•Ml door achtervolgd." De toen-
pige VN-commandant in
«snië bracht naar eigen zeggen
'993 een bezoek aan het door
Bosnische Serviërs omsingel-
L ^renica 'omdat ik de eni-
f dat kon doen', door
bekendheid in heel Bosnië.
In de stad, waar tienduizenden
moslimvluchtelingen bijeen za
ten gepakt, leefde een groot deel
van de bevolking toen 'van de
kruimels die zij onder de bomen
opraapten', aldus Morillon.
Morillon zag de tragedie van
juli 1995 aankomen. Een deel
van de schuld legt hij bij de
plaatselijke moslimleider Naser
Oric, die een 'schrikbewind'
voerde. Bij overvallen op omlig
gende Servische dorpen werden
geen gevangenen gemaakt,
maar iedereen vennoord. Toen
rechter Robinson vroeg of de
massamoord op de moslims in
1995 een reactie was op moslim
misdaden, zei Morillon: „Ja."
Oric zit inmiddels in een Scheve-
mngse VN-cel te wachten op het
begin van zijn proces.
Morillon kaartte de dreigende
tragedie in Srebrenica in 1993
aan in een gesprek met Milose
vic. De Franse VN-generaal
waarschuwde Milosevic dat er
een 'schandvlek' dreigde die 'de
wereldbevolking het Servische
volk niet zal vergeven'.
De massamoord van Srebrenica
is een van de punten uit de ten
lastelegging in het Milose-
vic-proces. De getuigenis van
Morillon was echter niet nuttig
om de betrokkenheid van de ver
dachte te bewijzen - integen
deel: volgens Morillon verloor
Milosevic al in 1993, twee jaar
voor de massamoord, de greep
op Ratko Mladic, de legerleider
van de Bosnische Serviërs die
persoonlijk ter plaatse de opera
tie leidde.
Met de getuigenis van Morillon
- de 297e in het mammoetproces
- gaat de zaak-Milosevic het der
de jaar in. De aanklagers moe
ten hun zaak volgende week
donderdag afronden.
Milosevic moet dan voor 1 april
zijn getuigenlijst indienen. Op
23 april wordt de presentatie
van de zaak van de verdediging
in een hoorzitting besproken.
Slobodan Milosevic moet dan
op 19 mei beginnen met zijn ver
dediging voor het Joegosla-
vië-Tribunaal, zo is gisteren be
kendgemaakt. ANP
Indonesische politiemannen botsen met studenten tijdens een demonstratie tegen de vrijspraak van
Tandjung door het hooggerechtshof in Jakarta. foto Darren Whiteside/RTR
van onze redactie buitenland
JAKARTA - De voorzitter van
het Indonesische parlement, Ak-
bar Tandjung, heeft gisteren het
hoger beroep gewonnen dat hij
bij het hooggerechtshof had aan
gespannen tegen zijn veroorde
ling wegens corruptie. Door de
ze uitspraak is het voor hem mo
gelijk zich kandidaat te stellen
voor de presidentsverkiezing
van 5 juli.
De rechters spraken Tandjung
vrij van het verduisteren van 40
miljard rupia (ongeveer 3,7 mil
joen euro) aan overheidsgeld
dat bedoeld was voor voedsel
voorziening, het zogenoemde Bu-
logschandaal Tandjung leidt de
door de voormalige dictator Su
harto opgerichte Golkarpartij.
Het is al langere tijd bekend dat
hij genomineerd wil worden als
kandidaat voor het president
schap Hij is de hoogste functio
naris die voor de rechter moest
verschijnen wegens omkoperij.
Tandjung zou in 1999 als lid van
de regering-Habibie geld uit een
fonds voor voedselhulp achter
over hebben gedrukt. Met de 40
miljard rupia zou de verkiezings
campagne van 1999 zijn gefinan
cierd en werden naar verluidt
stemmen gekocht. De rechtbank
in Jakarta veroordeelde Tand
jung in september 2002 tot drie
jaar cel. Het hoogste gerechts
hof van de stad bevestigde die
straf, maar de politicus ontken
de alle aantijgingen, wist in zijn
functies te blijven en stapte
naar de Indonesische Hoge
Raad. Lokale media noemden
het verweer van Tandjung 'flin
terdun'".
Het proces gold als een graadme
ter voor het justitiële systeem
Dat is door-en-door corrupt.
Weinig Indonesiërs hadden dan
ook vertrouwen in een eerlijk
oordeel in de zaak. ANP/AFP
KALININGRAD - De Duitse minister van Buitenlandse
Zaken Joschka Fischer heeft gisteren de eerste Duitse di
plomatieke missie in de Russische enclave Kaliningrad ge
vestigd sinds de stad na de Tweede Wereldoorlog onder
sovjetbestuur werd gesteld Fischer beëdigde de diplo
maat Cornelius Sommer, een voormalig ambassadeur in
Finland, als consul-generaal in de havenstad aan de Oost
zee. Kaliningrad was voor de oorlog als Königsberg de
hoofdstad van het Duitse Oost-Pruisen
De Sovjets herdoopten Königsberg in 1946 in Kalinin
grad, naar de revolutionair Michail Kalinin. AP
ASTANA - Staatsburgers van 27 rijke landen, waaronder
Nederland en België, die Kazachstan willen bezoeken,
hebben niet langer een officiële uitnodiging nodig
Kazachstan verstrekt vanaf komende week een visum aan
mensen uit de 27 landen die er op vakantie willen of er za
ken willen doen. Het visum is één maand geldig, meldde
gisteren het ministerie van Buitenlandse Zaken. ANP
BELFAST - Het positief discrimineren van katholieke sol
licitanten bij de Noord-Ierse politie moet tot zeker eind
2007 worden gehandhaafd. De Britse minister van Veilig
heidszaken Jane Kennedy presenteerde daartoe gisteren
een wetsvoorstel in het Britse Lagerhuis.
Londen eist dat de Noord-Ierse politie evenveel katholie
ken als protestanten aanneemt. Momenteel is ongeveer 15
procent van het aantal agenten katholiek.AP
Een vrouw loopt langs hopen afval bij een van de belangrijkste markten van Port-Au-Prince, de hoofdstad van Haïti. foto Rodrigo Abd/AP
van onze redactie buitenland
PORT-AU-PRINCE - Volgelin
gen van president Jean-Ber-
trand Aristide van Haïti hebben
gisteren met geweld verhinderd
dat de oppositie een mars tegen
de president zou houden. Oogge
tuigen zeiden dat de politie zich
terugtrok toen honderd Aris-
tide-aanhangers stenen begon
nen te gooien naar betogers die
in een buitenwijk van
Port-au-Prince bijeen waren ge
komen om naar het centrum te
lopen.
Een betoger liep een kogelwond
op, drie anderen raakten door
stenen gewond.
Een organisator van de demon
stratie, Mischa Gaillard, zei op
de radio dat de demonstratie
was afgeblazen om meer geweld
te voorkomen. Zij verweet de po
litie dat die haar plicht niet had
gedaan om de betogers te be
schermen De coalitie van oppo
sitiepartijen die de betoging or
ganiseerde, het Democratisch
Platform, heeft zich gedistanti
eerd van de bloedige opstand
die wordt geleid door bendele
den en ontevreden oud-militai
ren van het ontbonden Haïtiaan-
se leger. De vorige week uitge
broken rebellie kostte tot dus
ver aan 49 mensen het leven.
De rebellen die sinds eind vori
ge week de noordelijke stad
Gonaïves in handen hebben, zeg
gen dat zij juist door de partij
van Aristide zijn bewapend om
de politieke oppositie tegen de
president te terroriseren. Inwo
ners van Gonaïves renden giste
ren in paniek door de straten
toen politietroepen in een boot
bezig leken te zijn met een tegen
aanval op de stad. Gewapende
rebellen snelden naar de haven
en bedreigden het vaartuig dat
prompt rechtsomkeert maakte.
Het was onduidelijk of er daad
werkelijk politie aan boord was.
Ooggetuigen zeiden dat politie
troepen woensdag de sloppen
wijk van de maandag op de re
bellen heroverde havenstad St.
Marc waren binnengetrokken
op zoek naar overgebleven op
standelingen. Terwijl de politie
voor dekking zorgde staken Aris-
tide-aanhangers vijf woningen
in brand en vuurden zij op men
sen die wegvluchtten. In de puin
hopen werden later twee lijken
van verbrande mensen gevon
den. Elders lagen drie lichamen
van vluchtelingen die kennelijk
in de rug waren geschoten.
Rebellen maakten zich aan de
zelfde praktijken schuldig in
Gonaïves. Een veronderstelde
huurmoordenaar van de rege
ring werd hier terdoodgebracht
door 'necklacing', waarbij het
slachtoffer een autoband om
zijn nek krijgt en vervolgens
met benzine wordt overgoten en
in brand wordt gestoken.AP
modem living easy living
BANG OLUFSEN loewe
buitenmeubelen buitenverlichting
home textiel parket
Genieten komt van Binnenuit: een uniek nieuw woon-
concept in Heinkenszand. Schouwersweg 7: pal naast
de A58. www.binnenuit.nl
