Praten via je schilderingen
I
Borstkanker van je deodorant?
23
_Kunstzinnige therapie
iAfscheid
woensdag 11 februari 2004
pubers worden in hun leven
infronteerd met allerlei
«roblemen. Scheiding van ouders,
l moeite met vriendschappen,
gepest worden, overgang naar de
middelbare school, de school zelf.
Problemen die hen soms boven
let hoofd groeien. Door bijvoor-
beeld kunstzinnige therapie kan
leze vervelende periode
overbrugd worden.
Door ELLEN VAN DER HART
Christine van veer
tien jaar heeft een
moeilijke tijd achter
de rug. De scheiding
van haar ouders, de
overstap van lager naar middel
baar onderwijs, het begin van
de puberteit en aansluiting vin
den bij leeftijdgenoten. Op een
gegeven moment uitte zij deze
problemen thuis met ruzies
(vooral met haar vader), ging
vaak kwaad naar boven en trok
zich terug van haar ouders en
leeftijdgenoten. Toen zij ook
niet meer om de week bij haar
vader wilde wonen, werd het
tijd voor hulp, vond haar moe
der. En Christine stemde daar
mee in.
Gekozen werd voor kunstzinni
ge therapie. „Dan hoef je niet
alleen maar te praten. Ik schil
der, teken of schrijf. En tegelij
kertijd kan ik praten met Moni
que. mijn therapeute", vertelt
Christine. Haar moeder: „Chris
tine wilde wel met iemand pra
ten met geheimhoudingsplicht.
Zo kan zij bepalen wat wij te
weten kernen. Ik heb gezocht
naar iemand waarbij zij zich
veilig voelt, thuis voelt. Vanaf
het begin was het duidelijk dat
het een overbruggingstherapie
zou zijn. Ze had gewoon even
hulp nodig om alles op een rij
tje te zetten."
In het eerste jaar na de schei
ding bleven Christine en haar
zusje in hun huis wonen en
kwamen de ouders om de week
bij hen. Toen dat niet meer
ging, kwamen er twee huizen
en woonden de kinderen om de
week bij de ene en de andere
ouder. Totdat Christine dat een
jaar geleden niet meer wilde.
„Ik had veel ruzie met mijn va
der. Hij kwam met allerlei re
geltjes. En een nieuwe vrien
din. Het is moeilijk om precies
te zeggen waarom, er is niet
één reden." In overleg werd be
sloten dat ze 'fulltime' bij haar
moeder zou gaan wonen. In
middels gaat ze wel weer in de
weekenden naar haar vader.
Voor de therapie was Christine
erg zenuwachtig. Ze had niet
veel vrienden. „Ik vond eigen
lijk niemand echt leuk. Inmid
dels heb ik wel wat vrienden.
Echt praten doen we niet veel.
Schilderij gemaakt tijdens de therapie.
Ze weten bijvoorbeeld wel dat
ik naar therapie ga maar we
hebben het er nooit over. Ik
probeer nu wel wat meer te
vragen naar hun problemen.
Maar ja, op onze leeftijd praat
je nog niet zo serieus", zegt ze
met een heel serieus gezicht.
„Iedereen wil cool op elkaar
overkomen. Als je serieus bent,
is dat niet cool."
Kunstzinnige therapie is een vorm van pyschotherapie waarbij gebruik gemaakt wordt van beel
den en symbolen als communicatiemiddel binnen de coaching/begeleiding. Creatieve processen
worden op gang gebracht om het zelfinzicht en de zelfsturing door middel van creativiteit te ver
groten.
Erwordt onder meer gebruik gemaakt van ontspanningsoefeningen, visualisatie, sprookjes, verha
len, gedichten of andere kunstzinnige uitingen als schilderen, tekenen en boetseren
De therapie is een middel tot groei, zelfkennis en zelfontplooiing. Bedoeld onder meer voor men
sen die een nieuwe impuls zoeken in hun persoonlijk leven/loopbaan, die willen leren omgaan met
spanningen, onzekerheden, stress of prestatiedruk, beter inzicht in zichzelf en de omgeving willen
krijgen en hun creatieve en artistiek vermogens willen stimuleren en vergroten.
Kosten (bij Monique Rutten): (inkomensafhankelijk) 35 euro per uur. Kinderen komen gemiddeld
een uur, volwassenen anderhalf uur. Sommige verzekeringen vergoeden de therapie. Over het al
gemeen volgt na acht bijeenkomsten een evaluatie.
Foto Vincent Wilke
Het voordeel van deze therapie
is volgens Christine dat niets
moet. „Ik kan meteen gaan te
kenen, maar we kunnen ook
eerst praten. Maar het moet
niet per se. We hebben het over
de scheiding, over alles wat me
dwars kan zitten. En nu is mijn
punt voor tekenen ook nog ge
stegen,"
Er is duidelijk vooruitgang: „Ik
merk dat ik nu meer durf te
zeggen, tegen mijn vader, maar
ook tegen anderen. Vaak ga ik
bij een ruzie met hem niet
meer tegen hem in. Mijn vader
praat niet zo en ik uit mezelf
ook niet. Ik heb nu geleerd om
mijn gevoelens te uiten."
Veranderingen
„Deze vorm van therapie heeft
veel effect op pubers", stelt
kunstzinnig therapeute Moni
que Rutten. „Ze komen niet al
tijd met heel zware problemen
maar ze kampen wel met onze
kerheden, faalangst, met hun
identiteit en met een laag zelf
beeld. Ze worden geconffon-
Foto Kees Martens
teerd met veel veranderingen
op school en thuis. Zelf trekken
ze niet aan de bel. Veel jonge
ren vinden de therapie gaaf,
ook omdat ze hun eigen mu
ziek mogen draaien, omdat ze
kunnen tekenen en schilderen.
Ik verzin vaak thema's rondom
hun problematiek (bijvoorbeeld
plagen) zodat we 'spelender
wijs' aan het werk gegaan.
Soms doen we een rollenspel."
Monique Rutten houdt altijd
contact met de ouders, wel
vaak in overleg met de jongere
zelf. Inmiddels werkt ze al zo'n
twaalf jaar als kunstzinnig the
rapeute. Ze maakt daarbij ge
bruik van elementen uit haar
verschillende opleidingen: de
Kunstacademie en HBO-j en Co
chenille school voor Kunstzin
nige therapie.
Tijdens een intake-gesprek
wordt de doelstelling bepaald.
„We bekijken natuurlijk eerst
of ik de juiste persoon voor hen
ben. Daarna gaan we meteen
creatief aan de slag. Voor de
eerste bijeenkomst heb ik
meestal een vast thema waarbij
ik de mensen vraag zichzelf
symbolisch weer te geven. Dan
kan ik bekijken wat er moet
gaan gebeuren, welke aanpak
bij hen past. Bepaald kleurge
bruik geeft bijvoorbeeld aan
dat iemand erg naar binnen ge
richt is, of juist heel expressief.
Kinderen met faalangst maken
vaak in eerste instantie vage en
onduidelijke kleine tekenin
gen. Gaandeweg de therapie zie
je steeds meer kleur komen,
het wordt steeds duidelijker."
Pas het laatste jaar heeft ze
haar werkkring uitgebreid met
pubers. „Hun problematiek
heeft me altijd geïntrigeerd.
We proberen samen een posi
tieve draai te geven aan de pu
berteit."
Beroerte
Het nieuwste hulpmiddel om een beroerte te voorkomen,
is een soort theezeefje. Geplaatst in de beide halsslag
aders voorkomt dit dat bloedstolsels die elders in het li
chaam zijn ontstaan in de hersenen terecht komen en
daar een bloedvat afsluiten. Het 'theezeefje' - Diverter ge
noemd - laat wel bloed door naar de hersenen, maar
buigt stolsels af naar bloedvaten in het aangezicht. Een
stolsel kan daar weinig schade aanrichten. De eerste Di
verter is inmiddels bij een mens aangebracht, meldt het
wetenschappelijk tijdschrift New Scientist. Studies moe
ten nog uitwijzen hoe effectief en veilig de Diverter is.
Röntgenstralen
Als gevolg van het maken van röntgenfoto's bij de dia
gnostiek krijgen er in Nederland jaarlijks gemiddeld 208
personen kanker. Dit schrijft A. Berrington (universiteit
Oxford) in het medisch tijdschrift The Lancet op grond
van een onderzoek in vijftien westerse landen naar risi
coschattingen en de hoeveelheid röntgenfoto's die jaar
lijks voor onderzoek worden gemaakt. Ofschoon Berring
ton het belang van röntgenfoto's niet ontkent, spoort zij
artsen aan altijd na te gaan hoe onmisbaar informatie uit
de foto is.
Migraine
De hersenen van mensen die regelmatig last hebben van
migraine vertonen veel vaker minuscule beschadigingen
(infarcten) dan de hersenen van mensen die nooit migrai
ne hebben. Hoe vaker de migraine aanvallen (met aura),
des te meer beschadigingen zijn er aanwezig, meldt M.
Kruit (Leiden Universitair Medisch Centrum) in het me
disch vakblad JAMA op grond van een onderzoek bij ruim
400 personen. Of de hersenbeschadigingen het gevolg of
juist de oorzaak zijn van de migraine is niet duidelijk
Autogordels
Een autogordel draag je niet alleen voor je eigen veilig
heid, maar ook voor die van je medepassagiers. Iemand
die niet vastzit in zijn gordel veran-
i - dert bij een botsing in een ongeleid
l projectiel dat andere inzittenden in
de auto ernstig kan verwonden of
zelfs kan doden. Dit concludeert P.
Cummings (University of Washing
ton, Seattle) in het medisch tijd
schrift JAMA op grond van analyses
van een kleine honderdduizend au
to-ongelukken.
Pijn
Mensen die lijden aan een depressie en daarnaast ook li
chamelijke pijn hebben, vinden minder baat bij een be
handeling met medicijnen tegen de depressie, dan men
sen die alleen depressief zijn. Hoe ernstiger de lichamelij
ke pijn, des te minder het effect van het antidepressi
vum. concludeert M. Bair (University of North Carolina.
Chapel Hill) in het vakblad Psychosomatic Medicine op
basis van een onderzoek onder 573 patiënten. Een goede
behandeling van lichamelijke pijn is nodig om ook de de
pressie te kunnen behandelen, aldus Bair.
Zwanger
Onderzoek bij muizen onderstreept weer eens het belang
van goede voeding tijdens de zwangerschap. Muisjes ge
boren uit moeders die tijdens de zwangerschap vet- en
suikerrijk. maar eiwitarm voedsel knjgen, leven gemid
deld eenderde korter dan muisjes geboren uit moeders
die tijdens de zwangerschap voldoende eiwit en niet te
veel vet en suiker hebben binnengekregen. Het eten van
'junkfood' na de geboorte draagt verder bij aan een korter
leven, aldus S. Ozanne (universiteit Cambridge) in het we
tenschappelijk tijdschrift Nature.
Ondanks alle bezweringen van het
overheidswezen om toch vooral
door te blijven werken, zullen er
voorlopig genoeg gepensioneerden,
Vutters en Fpu'ers komen. En dus
zal er ook steeds meer afscheid
worden genomen van werkkringen.
Vaak gaat dat met enige plechtig
heid gepaard en een onmisbaar in
grediënt daarvan is de speech.
Daarom hierbij, van een ervarings
deskundige, geheel gratis, voor alle
toekomstige afscheidnemers een
spoedcursus afscheidsspeeches, vol
met talloze waardevolle adviezen,
Dps en raadgevingen.
Tip l:
G^f in je afscheidsspeech nooit ad
viezen, tips en raadgevingen, al zijn
ze nog zo waardevol. Zo van: vader
zal het nog één keer duidelijk uit
leggen. Dat wekt alleen maar irrita
tie, zo niet agressie. En vooral nooit
een politiek, economisch, zakelijk
of ideologisch testament nalaten!
Tip 2:
Begin nooit over vroeger, want de
genen die er niet bij waren - het
grootste deel van de luisteraars dus
vervelen zich te pletter en dege
nen die er wel bij waren, zitten al-
een maar te luisteren om je op een
leugen te kunnen betrappen.
Tip3:
^icht is het ongepast je eigen
voortreffelijkheden centraal te stel
en. Ook al zijn ze nog zo waar.
paar wat wel heel goed kan, wat
euk 's en origineel: je eigen fouten
en VerSlssingen - niet de echt zware
natuurlijk, je kijkt wel uit - eens
Dreed uit te meten. Het lucht mis-
Door ALBERT DE BEER
schien op, ze kunnen je toch niks
meer maken en het geeft het ge
hoor het gelukzalige gevoel: Dank u
Heer, dat ik niet zo ben als deze
hier. Een duidelijk geval van win-
win situatie.
Bijvoorbeeld: 'Dat kwijtgeraakte
dossier, waar weken naar gezocht
is? Dat was ik. Nou, het ligt onder
in de bezemkast.'
Of: 'Ik ben eens verschenen met
twee verschillende schoenen, een
bruine en een zwarte. En jullie had
den het geen van allen in de gaten.'
Tip 4
Houdt het kort, kort, kort. Maar je
moet het niet te gek maken. Als je
zou opstaan en alleen zeggen: 'Nou
bedankt allemaal, houdoe.' zou dat
opgevat worden als: „Wij zijn zeker
niet de moeite waard, dat hij er
zich zó met een jantje-van-Leiden
van af maakt. Zeg dan maar liever
helemaal niks. Maar maak het voor
al niet te lang. In de hoek van de
zaal lonken de hapjes en drankjes
en het is al zo warm en zo saai... Jij
bent de laatste in de rij sprekers: de
directeur, de vertegenwoordiger
van het hoofdbestuur/hoofdkan
toor, de voorzitter van de O.R., col
lega's en dan moet jij ook nog zo
nodig
Op deze laatste regel is één uitzon
dering. Neemt men afscheid op de
allerlaatste dag voordat het bedrijf,
het kantoor, de school sluit voor de
zomervakantie, dan kan jouw af
scheidspreek niet lang genoeg zijn.
Vooral als men weet dat de part
ners van de geachte collega's voor
de ingang al met de caravan staan
te wachten, met de ene voet de kop
peling ingedrukt en de andere voet
boven het gas. In dergelijke geval
len: rekken die zaak. Ik bedoel: JIJ
hebt vanaf nu tijd genoeg.
Door WILL GERRITSEN
Vrouwen die hun oksels sche
ren en regelmatig deodorant
gebruiken, hebben een ver
hoogde kans op borstkanker.
Dat meent althans onderzoe
ker Kris McGrath van de
North Western University in
Chicago. In de European Jour
nal of Cancer Prevention pu
bliceerde hij een onderzoek
onder 437 borstkankerpatiën-
ten waarin hij een verband
tussen okselfrisheid en de
leeftijd van de borstkankerpa-
tiënten laat zien.
Hoe beter de vrouwen hun
best deden voor frisse oksels,
hoe jonger zij waren toen bij
hen kanker werd geconsta
teerd. Vrouwen die minstens
drie keer per week hun oksels
schoren en minstens twee
keer per week deodorant ge
bruikten, waren bijna vijftien
jaar jonger toen ze borstkan
ker kregen dan de vrouwen
die niets aan okselfrisheid de
den.
De huid heeft een bescher
mende functie, maar wordt
door het scheren beschadigd,
zegt McGrath desgevraagd:
„Het lichaam neemt via een
geschoren huid makkelijker
ingrediënten uit deo's op. zo
als alumimumzouten. Dat
hebben dierstudies zowel bij
geschoren als ongeschoren
huid laten zien. De alumini-
umzouten werden in de moe
dermelk van dieren met ge
schoren huid aangetroffen.
Bij een ongeschoren huid bin
den deze zouten met de huid
en het haar waardoor de op
name via de huid wordt be
perkt."
Mogelijk zijn deze alumini-
umzouten en/of het conserve
ringsmiddel paraben de boos
doener. De bevindingen van
McGrath zijn niet onomstre
den. In 2002 publiceerde we
tenschapper Dane Mirrick van
een universiteit in het Ameri
kaanse Seattle een studie
waarin ze geen verband vond.
Ze vergeleek het deogebruik
van 813 borstkankerpatiënten
met 793 gezonde vrouwen,
maar vond geen opmerkelijke
Foto Johan van Gurp
zaken. Ook vrouwen die hun
oksels schoren met een
scheermesje of binnen een
uur na het scheren een deo
gebruikten, liepen geen extra
risico.
In het wetenschapsblad New
Scientist stelt zij dat McGrath
de borstkankerpatiënten ten
onrechte met met gezonde
vrouwen heeft vergeleken.
Haar eenvoudige verklaring
voor de 'ontdekking' van Mc
Grath: jongere vrouwen ge
bruiken nu eenmaal vaker
een deo en een ladyshave dan
hun oudere seksegenoten.
De bekritiseerde McGrath laat
zich echter niet uit het veld
slaan: „Vergelijk het met alco
hol. Als je verschillende groe
pen mensen langdurig ver
schillende hoeveelheden alco
hol laat drinken, dan zal de
groep die het meeste drinkt
als eerste ziektes krijgen die
aan alcoholgebruik zijn gere
lateerd. Ik heb in mijn onder
zoek trouwens ook een groep
vrouwen geanalyseerd die he
lemaal geen deo ofladyshave
gebruikten. Ik heb verder een
vergelijking gemaakt met
vrouwen die al voor hun zes
tiende hun oksels veelvuldig
schoren en deo gebruikten.
Bij deze groep werd negen
tien jaar eerder de diagnose
borstkanker gesteld dan bij
de groep die helemaal niets
deed."
Moeten vrouwen nu maatre
gelen nemen? McGrath bena
drukt dat er nog veel meer
onderzoek gedaan moet wor
den. Toch: „Ik heb aan mijn
vrouw, dochter en mijn vrou
welijke familieleden verteld
dat ze hun oksels beter op
een andere manier kunnen
verfrissen. Vrouwen zijn in de
gelegenheid om de relevante
literatuur door te nemen en
hun eigen besluiten te nemen
over wat ze doen."
