Domweg gelukkig in de Vinex-wijk
Smeerwortel voor al uw kwalen
W3
a ia sa Pi«fl fcM1?i 1 '9 S,L%^
SiliMJaais—
SbSE
Duurzaam
Meubelbeurs
Bank 6730
Kraan
Bouwafval
Playstation
zaterdag 7 februari 2004
Vinex-locatie op het voormalige vliegveld Ypenburg
foto Jasper Juinen/ANP
Tien jaar geleden werden
de eerste Vinex-locaties
aangewezen. Buitenstaan
ders vinden de huizen maar
niks: ze zijn te klein, te le
lijk, te duur en te saai. De
honderdduizenden bewo
ners zelf zijn vooral tevre
den. „Het is precies het huis
dat we zochten."
Wen er maar aan. Die bak
stenen rijen eengezinswo
ningen, want het worden er nog
véél meer. Friso de Zeeuw, direc
teur bij Bouwfonds Ontwikke
ling, de grootste Vinex-bouwer
van Nederland, heeft het gehad
met de 'elitaire' kritiek op de
grootschalige nieuwbouwwij
ken die in moordend tempo uit
de grond worden gestampt. „Dit
is gewoon wat de burger wil."
Het commentaar komt vooral
van mensen die zelf in de stad
wonen of rijk genoeg zijn voor
een boerderijtje buiten. Archi
tecten die 'de Vinex', een verza
melnaam voor veel recente
nieuwbouwprojecten, te veel
eenheidsworst vinden, en van
politici die over de kwaliteit kla
gen. Recent schreef ook het
Ruimtelijk Planbureau een kri
tisch rapport. De Vinex-wijken
zouden te eenzijdig zijn, niet ge
schikt voor de moderne mens.
De Zeeuw haalt zijn schouders
erover op en duwt zijn handen
diep in de zakken van zijn jas.
Hij staat op een doordeweekse
dag midden in Veldhuizen, on
derdeel van Leidsche Rijn bij
Utrecht. Met dertigduizend hui
zen is dit de grootste Vinexloca-
tie van Nederland De critici
zien voor zichzelf blijkbaar
graag wat anders dan dit, con
cludeert hij. „Maar ze projecte
ren hun kritiek op de mensen
die wél voor een Vinex-woning
kiezen."
Die bewoners zijn dik tevreden,
blijkt uit diverse onderzoeken.
De gemiddelde de Vinexbewo-
Straatbeeld van de Vinex-wijk Veldhuizen, nabij Utrecht.
ner klaagt over te laat opgelever
de voorzieningen, maar geeft
zijn huis een dikke voldoende.
De Zeeuw kijkt langs de bakste
nen rijtjeswoningen. Gewone
bruine huizen met een puntdak
en een voor- en achtertuin. In de
straat 'Arne' zijn de voortuin
tjes gezellig gemaakt met plan
ten, beeldjes en hier een daar
een tuinset, die er in de motre
gen wat verloren bij staat. Op
het grote speelveld tussen de
rijen laagbouw rennen kinderen
rond een houten speeltoestel.
Hun hoge stemmen weerkaatsen
tussen de huizen.
Rijtjeswoningen
De rijtjeswoningen zijn een ty
pisch voorbeeld van de bouw
waar de critici van de Vinex van
gruwen en waar volgens De
Zeeuw de kopers bij zweren. Nu
de woningmarkt in wat rustiger
vaarwater komt. worden de ver
schillen tussen die twee typen
Nederlanders steeds pregnan
ter.
Stadse fratsen
Tot voor kort ging elke woning
als een warm broodje over de
toonbank. Het leek weinig uit te
maken hoe die eruit zag. Inmid
dels lopen de verkooptijden op
en kopers kijken weer kritisch
waar ze hun geld aan uitgeven.
Dan blijkt er weinig behoefte
aan stadse fratsen, zoals hoge
smalle huizen met rare gevel
tjes. „Het is te ver doorgescho
ten met de architectuur", conclu
deert De Zeeuw. De gemiddelde
Nederlander zoekt bovenal een
huis met rust, ruimte en een par
keerplek pal voor de deur.
De huizen in Veldhuizen vol
doen volgens De Zeeuw in hoge
mate aan die eisen. Aan de over
kant van de weg liggen de best
verkochte woningen van de
Leidsche Rijn, wijst hij. Weinig
opvallende bruine huizen met
een oppervlakte van ruim 110
vierkante meter.
Ze staan in blokken van zeven
aan elkaar. Aan beide kanten
steekt een dakkapel uit en de
ommuurde tuin is vrij groot.
„Die gaan we herhalen."
Een betaalbare woning hoeft
met meteen een eenheidsworst
te zijn. Bij Hoofddorp wordt de
laatste hand gelegd aan drie
kleinere Vinex-wijken op 'eilan
den' in de Haarlemmermeerpol
der. De wijken zijn van elkaar
gescheiden door een brede sloot
en hebben alle drie hun eigen ka
rakter Op eiland drie liggen
aan de pas opgeleverde brede
hoofdstraat moderne rijtjeswo
ningen waarvan de gevels en
kleuren onderling verschillen.
foto Rick Nederstigt/ANI»
De truc is volgens De Zeeuw een
speciale fundering, waardoor de
brede woningen toch enigszins
betaalbaar bleven (vanaf
180 000 euro). Ook in de inrich
ting van de wijk is naar variatie
gestreefd. Een flat markeert de
toegang en rond het pleintje
midden op het eiland zijn wat
kleinere huurwoningen ge
bouwd. Op de hoek van de
straat steken kapitale zwartbak-
stenen villa s voor de huizenrij
uit.
Creativiteit
De Zeeuw voorspelt voor de ko
mende tijd een hausse aan bouw
plannen voor 'honderdduizend
euro- woningen' Prima om in te
wonen, zegt De Zeeuw, „maar
aan de buitenkant is de creativi
teit misschien wat beperkt Hij
wijst op de 'stewardessenwonin
gen' op het derde eiland. Het
zijn kleine eenpersoonsapparte
menten zonder tuin, twee boven
elkaar. Geschikt voor starters
op de woningmarkt én voor 'her
intreders'. „We vergeten wel
eens dat veel mensen scheiden,
die moeten dan een stapje terug
doen."
Op eiland twee zijn de straten
smal en staan de huizen direct
aan de stoep. De voorbijganger
kijkt bij de bewoners op de keu
kentafel. Brede beige venster
banken steken uit roodbruine
muren. De huizen herinneren
aan vervolgen tijden. Rondom
het 'centrum' van de wijk is de
opzet ruimer en zijn de huizen
groter. De nieuwe wijk moet zo
de sfeer van een Oudhollands
dorp krijgen.
Parkeren
De wijk is nog niet af. Wijka
gent Gert Visser ploegt in zijn
nette uniform door het zand. De
meeste bewoners moeten nog ko
men. Visser heeft nog weinig om
handen, maar hij zorgt er alvast
voor dat zijn gezicht bij de
nieuwkomers bekend is. „Over
een jaar zal ik mijn handen vol
hebben", voorspelt hij.
Op het moment voelt Visser zich
net een parkeerwacht. „Parke
ren is hét item waar mensen
over klagen. Als ze hun huisje
op orde hebben gaan ze zeiken.
In Amsterdam zijn mensen ge
wend een kilometer te lopen om
hun auto te kunnen parkeren.
Dan verhuizen ze hier heen en
klagen ze al als het twintig me
ter verderop is."
Elkaar erop aanspreken doen de
bewoners nog niet. Visser heeft
kaartjes laten drukken met zijn
pasfoto, telefoonnummer en
e-mailadres. Vooral van de mo
gelijkheid om te mailen wordt
gretig gebruik gemaakt. Maai
de mensen zijn toch tevreden?,
vist De Zeeuw. De wijkagent be
aamt het. Een kleine minder
heid verveelt zich volgens hem
'te pletter' en vertrekt al snel
weer, maar de rest vindt het per
fect. Ze zouden niet anders
meer willen.
Marloes de Koning
Het gaat goed met de natuur
geneeskunde: alleen al in
Europa worden meer dan 1300
medicinale planten commer
cieel gebruikt. Ongeveer 90 pro
cent daarvan wordt uit de vrije
natuur gehaald, waardoor - vol
gens het Wereld Natuur Fonds -
sommige plantensoorten in hun
voortbestaan worden bedreigd.
Hoe beter het met onze gezond
heid gaat, hoe slechter met de
wilde flora.
De Nederlandse producenten
van natuurgeneesmiddelen voe
len zich overigens niet schuldig.
Zij zeggen zich totaal niet in
het beeld van natuurplunde-
raars te herkennen. Dat is mode
tegenwoordig, om 'jezelf niet te
herkennen'; de koningin her
kent zich niet in het door een
nichtje geschetste beeld, de wet
houder herkent zich niet in de
kwalificatie van schuinsmar
cheerder en toen ik laatst ruzie
met mijn vrouw had herkende
ik mijzelf totaal niet in het door
haar geschetste beeld van een
gevoelloze lomperik.
Een plant die al sinds jaar en
dag in het wild wordt verza
meld is de smeerwortel. De
naam zegt het al: de wortel van
de smeerwortel, Symphytum of
ficinale, wordt al sinds de oud
heid tot geneeskundige zalfjes
en smeersels verwerkt. Tot voor
kort werd ook het blad van de
smeerwortel met grote hoeveel
heden door gezondheidsfreaks
gegeten, maar de consumptie is
drastisch verminderd sinds er
aanwijzingen zijn dat het eten
van grote hoeveelheden smeer-
wortelblad kanker veroorzaakt,
in plaats van een optimale ge
zondheid garandeert.
Ik heb een zwak voor de smeer
wortel. Weliswaar is de plant
een schier onuitroeibaar on
kruid, omdat er bij het uitste
ken altijd wel een stukje wortel
in de grond achterblijft van
waaruit de smeerwortel met ver
dubbelde kracht weer uitgroeit.
Maar toch is een bloeiend exem
plaar aardig om te zien, met
zijn knikkende, buisvormige
bloemen die een onwaarschijn
lijke variatie in bloemkleur la
ten zien; op een paar vierkante
meter kun je planten vinden
met witte, paarse, roze en wijn
rode bloemen. Hommels zijn er
dol op.
De smeerwortel is geen plant
die geschikt is voor de tuin'
daarvoor woekert hij te sterk,
maar er bestaat een bontbladi-
ge vorm die wél als tuinplant
wordt verhandeld: Symphytum
officinale 'Argenteum' heeft be
haard, groen blad met een bre
de witte rand die bruin wordt
op een al te droge standplaats.
Het is geen onaardige blad
plant, maar wees voorzichtig
met de wortels, want vanuit el
ke beschadiging ontspruit een
nieuwe smeerwortel die niet
bontbladig is, maar gewoon
groen. 'Teruglopen' heet dat in
tuinmans-taal.
Een tweede tuinsmeerwortel is
Symphytum x uplandicum, met
het geijkte sterkbehaarde blad
en hemelsblauwe bloemen
Geen kleintje, deze blauw-
bloeiende smeerwortel, want op
voedzame grond wordt de plant
wel anderhalve meter hoog, ten
minste, als hij overeind blijft
staan. Ook Symphytum x
uplandicum kent een bonte
vorm: 'Variegatum', in dit geval
heeft het blad geen witte, maar
een crèmegele rand. Deze plant
hoef je niet eens te beschadigen
om het blad weer naar groen te
laten teruglopen, want op arme
grond verliest het op miraculeu
ze manier zijn lichtgekleurde
rand.
Niet alle smeerwortels worden
hoog. Symphytum rubrum is
een plant van een halve meter
hoog met helderrode bloemen.
Het is een mysterie waar 'ru
brum' vandaan komt, want in
het wild is deze plant nog nooit
gevonden. Het is een effectieve
In saaiheids wedstrijden zou Symphytum grandiflorum hoge ogen
gooien
bodembedekker voor schaduw
rijke plaatsen.
De kampioen onder de bodem-
bedekkende smeerwortels is
Symphytum grandiflorum, een
soort van nog geen dertig cm
hoog die in een ommmezien ve
le vierkante meters kan bedek
ken. Nuttig, dat wel, maar geen
opwekkend gezicht, zelfs niet
als de plant in volle bloei staat
en overdekt is met wittige
bloempjes.
In saaiheidswedstrijden zou
Symphytum grandiflorum hoge
ogen gooien. Er bestaan twee
verbeterde vormen van deze
plant: Symphytum grandiflo
rum 'Hidcote Blue' en S grandi
florum 'Hidcote Pink' Beide va
riëteiten bloeien met een bloem
kleur die moeilijk te omschrij
ven is, maar 'groenig blauw, als
zure melk' komt aardig in de
buurt.
Romke van de Kaa
Meer aandacht voor energie
besparing, gezondheid en
milieuvriendelijke materialen
in en om het huis. Daarnaar
streven de Vereniging Eigen
Huis, de Woonbond, Het Lande
lijk Contact van de Vrouwen
Advies Commissie, VvE Belang,
Vastgoed Belang, het Kennisnet
werk Duurzaam Wonen en Mi
lieu Centraal. De zeven organi
saties hebben zich verenigd in
het platform Bewoners en Duur
zaam Bouwen. Het platform
vindt dat het ministerie van
VROM de afgelopen jaren te
weinig aandacht heeft geschon
ken aan de consument en zijn
woonwensen. De organisaties
willen zich onder andere inzet
ten om huiseigenaren en huur
ders beter te informeren. Minis
ter Dekker van VROM is enthou
siast over de plannen. Deze
maand reageert ze op het be
leidsadvies dat ze onlangs kreeg
aangeboden.
Driehonderd exposanten
presenteren van 8 tot en
met 11 februari hun nieuwste
meubelcollecties tijdens de voor-
jaarsbeurs Home Interior in
Nieuwegein. De eerste dag is de
ze meubelvakbeurs voor ieder
een toegankelijk. Ook de parti
culier kan dan kennis nemen
van de collecties die uiteenlo
pen van modern tot klassiek
De beurs is geopend van 10.00
tot 17.00 uur. De entree be
draagt 8 euro. De beurs vindt
plaats in het HTC. Informatie:
www.htc.nl.
Een ode aan de kubusbank
van Jan des Bouvrie. Dat is
de bank 6730 die door Roderick
Vos ontworpen is voor Gelder
land. Opvallend is de zitting die
tussen rug- en armleuningen
lijkt te zweven. Om dit effect te
versterken heeft Vos ronde vor
men toegepast.
Ook nieuw in de collectie van
Gelderland (tegenwoordig Dut
ch Gelderland Group) is een se
rie bijzettafeltjes die al in 1995
ontworpen is door Vos. Ontwer
per Richard Sapper selecteerde
ze dat jaar al voor het Interna
tional Design Yearbook. De bij
zettafeltjes zijn gemaakt van
massief eikenhout.
Een kraan die oogt als een
succesvol acteur die een
buiging maakt. Dat is Talia, een
tweegreepskraan van Grohe die
vanaf half februari verkrijg
baar is. Volgens de producent
krijgt de badkamer met de Ta
lia een geheel eigen gezicht.
Daarom is meteen een complete
serie verkrijgbaar: wastafel-
mengkraan, bidetmengkraan,
badmengkraan, badrandkraan
en douchekraan. Informatie:
www.grohe.nl.
Bouwafval belandt met automa
tisch op de schroothoop. In Ne
derland zijn steeds meer bedrij
ven gespecialiseerd in de ver
koop van bijvoorbeeld gebruik
te kozijn, deuren of trappen. De
ze oude bouwmaterialen vallen
dan ook in de smaak, niet alleen
vanwege de prijs, maar ook van
wege het doorleefde uiterlijk. In
de publicatie Secundaire Bouw
materialen van Nationaal Dubo
Centrum in Rotterdam zijn
adressen van handelaren verza
meld. Het boekje kost 7,50 euro.
Het kan worden besteld bij het
Nationaal Dubo Centrum:
010-4124766.
Vanaf 26 maart biedt
PlayStation een nieuwe ver
sie aan van de PlayStation
2-console. De nieuwste telg is
de Aqua PlayStation 2, uitge
voerd in een zachtblauwe kleur.
Niet alleen de kast kreeg een
nieuw kleurtje. Ook werden de
laatste nieuwe updates inge
bouwd, zoals een uitgebreidere
dvd-functie, een interne infra-
roodontvanger en componenten
die een stillere werking garande
ren. Van de Aqua PlayStation 2
zal een beperkt aantal worden
geproduceerd.
De Aqua PlayStation2 compu
ter entertainment system
Aqua Analog Controller (Dual
Shock 2) kost 199,99 euro.
