voor de vorm
Een beetje fatsoenlijke
vent slaat niet terug
PZC
Vrouwen zijn echt niet van die lieverdje
RUDEN RIEMENS
zaterdag 7 februari 2004
fer van huiselijk geweld uit het verdomhoek
je halen. De man heeft dezelfde schaamte
als een vrouw om te vertellen over de mis
handelingen, stellen Geurt en Carina. Ook
deze mannen hebben, ondanks het geweld
dat hun leven vergalt, de grootste moeite
om huis en gezin te verlaten.
„De vaders vangen liever zelf de klappen op
dan dat de kinderen de dupe worden", legt
Carina uit. „Als het geweld escaleert, klop
pen ze hier aan. Op dat moment zijn het
emotionele wrakken.
Het rijtjeshuis in een Rotterdamse buiten
wijk heeft dikke vitrages voor de ramen. In
de woonkamer krioelen vier katten en een
hond door de zithoek waar twee mannen en
een kind televisiekijken. Kwart over negen
's ochtends, een herhaling van The Muppet
Show. Veel koffie en shag. Uitpuilende as
bakken, zilveren kerstslingers aan het pla
fond.
Humanity is een uit de hand gelopen parti
culier initiatief en dat is te merken. In het
huis woont Carina met haar vier kinderen
en Cyril - hij klopte vorig jaar aan voor
hulp. Begin deze maand zijn ze getrouwd.
Verder drijft Humanity vooral op veel goede
wil. Geld is er nauwelijks.
De meubels in de nieuwe opvangflat - die
op de nominatie staat te worden gesloopt -
zijn van de vorige bewoners. Kleren krijgt
Carina soms van kennissen De opgevangen
mannen betalen een kleine vergoeding. Inko
pen en koken doen ze gezamenlijk. Sommi
ge mannen hebben een baan. anderen zijn
werkloos. Vijf mannen verblijven momen
teel in de beide huizen van Humanity In
principe mogen ze zo lang blijven als nodig
is. Ze worden bijgestaan door vrijwilligers,
ervaringsdeskundigen die net als zij zelf
slachtoffer zijn van mishandeling. Zij luiste
ren en als het nodig is, verwijzen ze door
naar de professionele hulpverlening.
Sterker
Geurt weet uit eigen ervaring dat je als
man in zo n situatie nergens terecht kunt.
„Het onbegrip van mensen is enorm. 'Je
bent als man toch sterker?', zeggen ze
Maar zo werkt dat niet. Het was een cy
nisch spel van psychische en lichamelijke
vernederingen. Daar was ik niet tegen opge
wassen. Ik ben acht keer weggegaan, Maar
toch wilde ik blijven en samen in therapie
gaan. Voor de kinderen, mijn vier zoons."
Toen Geurt drie jaar geleden definitief ver
trok, kon hij nergens heen. In een caravan-
woonde hij anderhalf jaar op een camping
bij Kijkduin. Toevallig kwam hi] via het in
ternet in contact met Carina. Zij had zelf
langdurige mishandelingen meegemaakt,
vroeger en tijdens haar huwelijk. Geurt
kon bij haar logeren. Het idee voor de man-
nenopvang was snel geboren
De mannen die bij hen aankloppen, zijn 'ge
weldig opgelucht', zegt Carina. „Hier val
len allerlei vooroordelen weg. Er kwam
laatsteen man langs met het postuur van
een bouwvakker Zó lang, zulke armen. Hij
heeft hier op de bank eindeloos zitten hui
len. Zijn vrouw had bi] een van de ergste
confrontaties een pistool tegen zijn slaap
gezet."
Het idee heerst toch, zegt Carina, dat een
'fatsoenlijke vent' zich niet laat slaan.
„Maar juist de fatsoenlijksten slaan niet te
rug. De vrouw wordt eerder geloofd dan de
man. Vrouwen zijn geraffineerd als ze mis
handelen. Ze denken vooruit. 'Als ik dit en
dit doe, lok ik een klap van hem uit en dat
kan ik tegen hem gebruiken in de voogdij-
zaak om de kinderen'."
Er is wel iets veranderd, zeggen de oprich
ters van Humanity. De politie Rijnmond
neemt aangiften van mannen serieuzer dan
voorheen De agenten venvijzen de mannen
vaak naar hen door, net als de Riagg en an
dere hulpverleners. Humanity heeft inmid
dels subsidie aangevraagd bij de Rotterdam
se GGD. De ambities reiken verder, want
de vraag naar opvang is groot, zeggen
Geurt en Carina
„We krijgen reacties uit het hele land.
Eerst willen ze huizen elders in de randstad
beginnen, als ze daar tenminste vrijwilli
gers kunnen vinden. Contact met de Vrou-
wenopvang is er niet. „Daar staan we open
voor. Maar voorlopig richten we ons alleen
op de mannen."
Els Brenninkmeijer
Een suikerpot, bierglazen, pannetjes.
Als Geurts ex-echtgenote door het lint
ging, kreeg hij alles naar zijn hoofd geslin
gerd wat voorhanden was. Vaak sloeg ze
hem met vlakke hand minutenlang in het
gezicht. Erger waren volgens hem de peste
rijen. Ze kleineerde hem voortdurend,
noemde hem een slapjanus, een dweil en
'geen echte man'.
Vijf jaar terreur. Dan had hij schoonge
maakt en gekookt als ze thuiskwam, maar
daar deugde nooit wat van. Volkomen onver
wacht begon ze dan te kijven. En erger. Het
vrat aan hem. Hij wist niet meer wat hij
moest doen om te voorkomen dat ze zo'n uit
barsting kreeg.
Naast Geurt zit Cyril. Zijn verhaal is bijna
identiek. Asbakken en een telefoon gooide
zijn voormalige geliefde naar hem. Eén keer
overgoot ze hem met lampenolie. Hij kon
wegduiken voor de brandende aansteker.
Niet alleen hij, ook de kinderen moesten er
aan geloven. Uiteindelijk vluchtte hij met
beide kinderen.
Sinds kort woont hij bij Stichting Humani
ty, het eerste opvanghuis voor mishandelde
mannen. Mishandeling gold lange tijd als
iets dat vrouwen en kinderen overkwam.
Eind vorig jaar, bij een landelijke thema-
week over huiselijk geweld, ging het vooral
over hen: de vrouwen en kinderen die hun
huis ontvluchten uit angst voor de toom
van hun man en vader.Toch geven onderzoe
ken sterke indicaties dat evenveel mannen
slachtoffer zijn van geweld door hun echtge
note. De aandacht en opvang voor hen staat
in geen verhouding tot die voor vrouwen.
Amerika en Engeland kennen een handvol
opvanghuizen voor mannen, Nederland
heeft er sinds vorig jaar april één, in een
woonhuis in Rotterdam. Vorige maand
werd de opvang uitgebreid met een flatje,
met nog drie slaapplaatsen.
Vijftien mannen en elf kinderen hebben op
richters Geurt van Doorn en Carina Smeets
sindsdien opvangen en ze hebben er onge
veer veertig geholpen met adviezen, doorver
wijzingen of 'alleen een arm om hun schou
der'. Hun stichting wil de man als slachtof
Mannen die het slachtoffer worden van
hun gewelddadige vrouw; tot in de ja
ren vijftig van de vorige eeuw was het een
onbesproken probleem.
De Amerikaanse Suzanne Steinmetz, die on
derzoek deed naar geweld binnen het gezin,
concludeerde in 1977 als eerste academica
dat vrouwen hun mannen net zo vaak mis
handelen als andersom. Daarmee was met
een een zorgvuldig opgebouwde reputatie
verleden tijd. Eeuwenlang had de man -
soms door overmatig macho-gedrag - het
idee uitgedragen dat de vrouw zijn bezit
was. Dat het soms heel anders lag, werd niet
geaccepteerd. In de vijftiende eeuw bijvoor
beeld werden Franse mannen die door hun
vrouw werden mishandeld en zich dat lieten
ontvallen, achterstevoren op een ezel gezet
en met de staart in de hand door het dorp of
de stad gereden.
Inmiddels heeft Nederlands onderzoek uit
gewezen dat het pak slaag niet is gebonden
aan een sociaal milieu, de achtergronden
zijn heel verschillend. Verder gaat het over
wegend om autochtone Nederlanders en om
mannen die al heel lang loyaal zijn aan hun
vrouw. Haar macht ligt veelal omsloten in
het feit, dat hij denkt, dat zij - bij een schei
ding - automatisch de kinderen krijgt.
De schrijfster Erin Pizzey (in Londen op
richtster van het eerste Blijf-van-mijn-lijf
huis voor vrouwen) concludeerde vorig jaar
dat het idee dat veel vrouwen geweld uitslui
tend inzetten als zelfverdediging, niet klopt.
Ze maken er vaak gebruik van om controle
te krijgen over het gevoelsleven van de man.
Daann gaan ze zo ver dat in 1996 uit een on
derzoek bleek, dat 14 procent van de mis
handelde mannen door hun vrouw het zie
kenhuis was ingeslagen.
Nederlands onderzoek van de Ombudsman
wees eind vorig jaar uit dat meer dan de
helft van alle kinderontvoeringen door een
vrouw wordt gepleegd. Ook de meeste
dermishandelingen worden begaandoori;
vrouwen. Onderzoek van het ministerielij
Justitie (2002) gaf al aan dat mannen en li
vrouwen binnen de huiselijke kring evetf
welddadig zijn. Het betekent dat 1 op&l
mannen thuis wel eens een pak slaag t#
en dat 1 op de 9 mannen regelmatig flidl
wordt toegetakeld.
Als het om moord gaat - in Nederland
den jaarlijks veertig vrouwen en dertig1*
nen de dood door mishandeling doorhirr
partner - blijkt dat vrouwen hun manöj
ombrengen uit hartstocht of jaloezie. ZH
doen het omdat ze bij hem weg willen.*
het gevoel hebben met te kunnen onts:*'
pen. Hoewel de man harder slaat, dein?
vrouw er niet voor terug een wapen te?
bruiken, zoals een strijkijzer, koekenpa*
schaar.
Man-
Geurt van Doorn (met hond op schoot), Carina Smeets en Cyril: Vaders vangen liever zelf de klappen op dan dat de kinderen deó
worden." foto Theo Böhmers/0
