Parelvissen in troebel water
Hoe het ziekenhuis
wordt bestuurd
Conflict Oosterscheldeziekenhuizen
Redactie: 0113-315680
tfww-pzc.nl
:.mail:redactie@pzc.nl
'ostbus 314460 AA Goes
Advertentie-exploitatie:
Moord- en Midden-Zeeland: 0113-315520;
?eeuws-VIaanderen: 0114-372770;
Nationaal: 020-4562500.
zaterdag 31 januari 2004
terscheldeziekenhuis Goes fto's Willem Mieras
De Oosterscheldeziekenhui
zen zijn in rep en roer. Na
het vertrek van de bestuursvoor
zitter lag het voor de hand dat
zijn directe collega hem zou op
volgen. Echter niet voor de Raad
van Toezicht, met als gevolg een
conflict dat diep ingrijpt in de or
ganisatie. Een reconstructie.
Op dinsdag 8 juli 2003 schrijft
Hans Broertjes, voorzitter van de
Raad van Bestuur van de Oosterschel
deziekenhuizen, zijn ontslagbrief. De
kans om toe te treden tot de Raad van
Bestuur van de 's-Heeren Loo Zorg
groep grijpt hij met beide handen aan.
Hij beschouwt het als een stap hoger
op en verheugt zich erop weer in het
midden van het land te gaan wonen.
De beslissing Zeeland te verlaten, valt
hem niet buitengewoon zwaar. De or
ganisatie is, zeker in vergelijking met
toen hij vijf jaar eerder aantrad, in al
lerlei opzichten op orde, de fusie met
Ziekenhuis Walcheren is voorlopig
van de baan en er ligt een breed gedra
gen toekomstvisie.
Bovendien weet hij zich verzekerd
van een goede kandidaat om hem op
te volgen: Sal Schuitevoerder, sinds
1999 lid van de Raad van Bestuur. „Ik
ben van mening dat u in hem een goe
de voorzitter van de Raad van Be
stuur heeft", schrijft Broertjes aan de
Raad van Toezicht.
Zijn verstandhouding met die raad is
er de laatste maanden niet op vooruit
gegaan. Nadat Egbert Geluk op 1 ja
nuari Peter Gruijters is opgevolgd als
voorzitter, is de Raad van Toezicht
zich nadrukkelijker gaan bemoeien
met de gang van zaken in het zieken
huis. De Raad van Bestuur krijgt zon
der overleg opdrachten, hoewel de
Raad van Toezicht een zuiver controle
rende taak heeft.
Het is duidelijk dat met de komst van
de nieuwe voorzitter een andere wind
is gaan waaien. Geluk is afkomstig uit
de bouwwereld. Bepaald florissant
gaan de zaken niet, want vorig jaar
april werden zijn bv's Bouw- en Aan
nemingsbedrijf Poot en Poot Bouw,
gevestigd in Vianen, failliet ver
klaard. Geluk is daarnaast bestuurlijk
actief in diverse organisaties.
Het ongevraagde advies van Broertjes
valt verkeerd bij de Raad van Toe
zicht. Geluk vindt het 'not done' dat
hij zich met zijn opvolging bemoeit.
De raad is er bovendien allerminst
van overtuigd dat Schuitevoerder de
nieuwe bestuursvoorzitter moet wor
den. Zes dagen nadat Broertjes zijn
brief schreef, valt het besluit om niet
zoals gebruikelijk eerst intern te kij
ken maar direct een 'open procedure'
te voeren, waaraan het huidige lid
van de Raad van Bestuur desgewenst
kan deelnemen.
Steeds duidelijker wordt dat de Raad
van Toezicht Schuitevoerder niet zit
zitten. Die is in 1999 aangetreden als
interim-bestuurder. Met het oog op de
mogelijke fusie met Walcheren werkte
hij op basis van steeds weer nieuwe
tijdelijke contracten. Aangezien de fu
sie inmiddels door de minister was ver
boden, heeft de Raad van Toezicht in
december 2002, toen nog onder lei
ding van Gruijters, besloten dat Schui
tevoerder een overeenkomst voor on
bepaalde tijd moest krijgen. Een nieu
we verlenging zou ook in strijd zijn
met de wet
De opstelling van het contract wordt
in de loop van 2003 voortdurend ge
traineerd. Schuitevoerder krijgt toch
weer een tijdelijk contract voorge
legd, dat bovendien op vele punten on
gunstiger is dan dat van zijn collega
Broertjes. De Raad van Toezicht is
echter niet te vermurwen. Om de zaak
niet al te zeer op de spits te drijven te
kent Schuitevoerder in augustus toch.
De overeenkomst loopt precies tot
zijn zestigste verjaardag, begin 2006,
hoewel hij geen plannen heeft om dan
uit te treden.
Funest
Hans Broertjes spuit begin oktober te
genover de Raad van Toezicht zijn kri
tiek op de gang van zaken. Hij vindt
het vooral kwalijk dat het contract
Schuitevoerder verplicht, in strijd
met de statuten, alle door de Raad van
Toezicht 'opgedragen werkzaamhe
den' te verrichten.
Bovendien acht hij de grote verschil
len met zijn eigen arbeidsvoorwaar
den funest. Die kunnen, vindt hij, "'tot
een onwerkzame relatie binnen de
Raad van Bestuur leiden'. „Dit baart
mij grote zorgen als met de opvolger
deze situatie wordt gecontinueerd.
Het contract met Schuitevoerder zal
vele potentiële kandidaten afschrik
ken."
De Raad van Toezicht heeft inmiddels
een extern bureau ingeschakeld voor
de wervings- en selectieprocedure. Ge
kozen is voor het gerenommeerde De
Vroedt Thierry uit Amsterdam ('We
zijn headhunters, alhoewel we onszelf
liever parelvissers noemen'), al heeft
het nauwelijks ervaring in de zieken
huiswereld.
Het bureau voert op 9 september ge
sprekken met Schuitevoerder en de
vertegenwoordigende organen binnen
het ziekenhuis, zoals Contractus (ma
nagementteam) en de ondernemings
raad (OR). De samenvatting wordt
eerst voorgelegd aan Egbert Geluk,
die deze op 30 september uitdeelt aan
de andere leden van de Raad van Toe
zicht en aan de Raad van Bestuur.
Hans Broertjes, nog altijd in functie,
is onthutst over het rapport. Er wordt
nadrukkelijk ingegaan op de persoon
van Schuitevoerder De OR zou hem
'niet echt als het boegbeeld' van de or
ganisatie zien. Contractus meent stel
lig dat het 'doorschuiven' van Schuite
voerder naar het voorzitterschap
'weerstanden kan oproepen'.
Broertjes gaat bij de OR en Contrac
tus na of de passages een juiste weer
gave zijn. Het tegendeel is het geval.
Het doorschuiven van Schuitevoerder
wordt juist als 'zeer voor de hand lig
gend' gezien, gezien de grote steun die
hij binnen de organisatie heeft. Er rij
zen twijfels aan de deskundigheid en
betrouwbaarheid van het rapport. Ge
luk is ziedend dat Broertjes het ver
trouwelijke stuk heeft doorgespeeld
Op 16 oktober, de dag na de afscheids
receptie van Broertjes, is er een onder
houd tussen Schuitevoerder en de
Raad van Toezicht om 'schoon schip
te maken'. Dat lukt. De procedure
wordt voorlopig stilgezet om 'helder
heid te krijgen over de positie van
Schuitevoerder en over de te volgen
procedure'.
Daarover wordt vijf dagen later uitge
breid gesproken. Schuitevoerder doet
het voorstel hem vier tot vijf jaar voor
zitter te laten zijn. In die periode kan
hij een nieuwe collega inwerken, die
het werk daarna van hem overneemt.
De Raad van Toezicht gaat liever in
eerste instantie uit van twee jaar.
Schuitevoerder noemt dat een 'uitste
kend idee'.
Kwalijk
De lucht lijkt daarmee geklaard.
Lijkt, want de weerstand tegen Schui
tevoerder is nog altijd groot. Marcel
van den Berg, een van de zeven leden
van de Raad van Toezicht, ziet de bui
hangen en stapt op 23 oktober op, om
dat hij geen verantwoording meer wil
dragen 'voor beslissingen van deze
raad, die in mijn huidige optiek scha
delijk en destabiliserend zullen kun
nen zijn voor de besturing van ons zie
kenhuis'.
Zes dagen nadien weet ook Schuite
voerder hoe de vlag erbij hangt. In een
gesprek onder vier ogen met Geluk
krijgt hij onder meer te horen dat de
actie van Broertjes met het De Vroedt
Thierry-rapport ook hem kwalijk
wordt genomen. Verder twijfelt Geluk
aan diens 'loyaliteit'.
De Raad van Toezicht vindt dat Schui
tevoerder de ontstane onrust binnen
het ziekenhuis moet bezweren door
'het tegengaan van antagonerende be
wegingen binnen de organisatie',
schrijft Geluk hem in november. Ook
dient Schuitevoerder 'buitengewoon
alert te zijn op het risico dat in uw
communicatie binnen de organisatie
uw ambities doorklinken'.
Begin december beslist de Raad van
Toezicht andermaal dat er, tegen de
dringende adviezen van de diverse or
ganen in, alleen een externe procedu
re komt. Geluk stelt voor dat Schuite
voerder 'de eer aan zichzelf houdt',
omdat die 'onvoldoende draagvlak'
binnen de raad heeft.
Op 18 december wordt de prodecure
besproken met Contractus, de Medi
sche Staf Vereniging, de OR en de Pa-
tiëntenraad De organen begrijpen
niet waarom Schuitevoerder, die even
eens aanwezig is, niet eerst als kandi
daat wordt gewogen Geluk wil niet
meer kwijt dan dat de Raad van Toe
zicht 'om hem moverende redenen'
Schuitevoerder met benoembaar acht.
Rumoer
De zaak escaleert. De patièntenraad
zegt ter plekke formeel hel vertrou
wen in de Raad van Toezicht op. Na
veel rumoer wordt afgesproken tot 15
januari een 'time-out' in te lassen en
een radiostilte in acht te nemen.
Voor de Raad van Toezicht is de gang
van zaken echter zo onverteerbaar dat
de adempauze wordt genegeerd. Op 5
januari komen de leden bijeen en be
slissen Schuitevoerder 'op zo kort mo
gelijke termijn' te ontslaan. Een be
middelingspoging vanuit de Medische
Staf Vereniging wordt van de hand ge
wezen.
Er worden zeven redenen gegeven
voor het dreigende ontslag. Die gaan
vooral, opnieuw, over het rapport van
De Vroedt Thierry. Schuitevoerder
zou vooraf bij het bureau hebben geïn
formeerd naar de inhoud en druk heb
ben uitgeoefend om zijn 'positie als be
oogd voorzitter te versterken'.
Bovendien voelt de Raad van Toezicht
zich in zijn hemd gezet doordat Schui
tevoerder in de bijeenkomst van 18 de
cember verkeerde informatie zou heb
ben gegeven over de contractkwestie.
Door deze 'volstrekt verwerpelijke wij
ze' heeft hij 'volledig ons vertrouwen
verspeeld', laat de Raad van Toezicht
hem schriftelijk op 7 januari weten.
Schuitevoerder is, evenals de totale
ziekenhuisorganisatie, verbijsterd.
Hij constateert achteraf dat de Raad
van Toezicht in de loop van 2003 de
'bijna chantage-achtige druk' op hem,
ingezet met de contractkwestie, be
wust steeds verder heeft opgevoerd.
De onderbouwde weerleggingen van
de aantijgingen en een laatste gesprek
tussen de Raad van Toezicht en Schui
tevoerder halen niets uit Op 15 janua
ri overhandigt Geluk hem een brief
met de boodschap dat hij de volgende
dag op non-actief wordt gesteld
De zwijgzaamheid en de verbetenheid
van de Raad van Toezicht werken bin
nen de organisatie vermoedens van
een verborgen agenda in de hand. Ge
ruchten over partijpolitiek (Geluk zou
CDA'ers in de Raad van Bestuur wil
len hebben) worden echter in alle toon
aarden ontkend. Ook zijn er hardnek
kige signalen dat de Raad van Toe
zicht de dienst wil uitmaken en dus
een volgzame Raad van Bestuur nodig
heeft, bijvoorbeeld om toch te komen
tot intensievere samenwerkingen tus
sen de Zeeuwse ziekenhuizen.
Schuitevoerder, Contractus, OR en Pa
tièntenraad kaarten de ontslagkwes
tie aan bij de Raad voor Maatschappe
lijke Rekening en Verantwoording
(RMRV). die de Raad van Toezicht ter
verantwoording kan roepen. De raad
telt 25 zetels, bezet door vertegen
woordigers van allerlei maatschappe
lijke geledingen, zoals het Rode Kruis
en kerken. Ook de gemeenten zijn,
veelal via een wethouder, vertegen
woordigd. Voorzitter is Ineke Stroo.
afgevaardigde van de Gereformeerde
Kerken
De RMRV hoort dinsdag 20 januari zo
wel de Raad van Toezicht als Schuite
voerder. Broertjes is, drie maanden na
zijn vertrek uit Zeeland, aanwezig om
het betoog van zijn vroegere collega te
ondersteunen.
De leden beraden zich daarna. Laat
op de avond valt het besluit de Raad
van Toezicht te schorsen. Veertien le
den stemmen voor, vier tegen. Afge
sproken wordt, in verband met de be
grafenis van een medewerker van het
ziekenhuis, pas donderdagochtend
het besluit bekend te maken
Schuitevoerder wordt inderdaad die
ochtend geïnformeerd, maar krijgt te
horen dat de RMRV er nog niet uit is.
De Raad van Toezicht blijkt dinsdaga
vond al op de hoogte te zijn en onder
neemt woensdag actie richting voorzit
ter Stroo, in een poging het tij te ke
ren.
Compromis
Het resultaat is een 'informeel over
leg' donderdagochtend tussen de
Raad van Toezicht en negen RMRV-le-
den. Als compromis stelt de Raad van
Toezicht voor dat Geluk tijdelijk te
rugtreedt als voorzitter Thijs Bierens,
oud-directeur van Emergis, gaat de
procedure om een nieuwe bestuurs
voorzitter te vinden leiden.
De RMRV-leden komen maandag 2 fe
bruari opnieuw bijeen om te bepalen
of zij het voorstel overnemen of de
Raad van Toezicht alsnog schorsen.
Volgens de in november opgestelde
procedure zou vrijdag 30 januari de
nieuwe voorzitter van de Raad van Be
stuur worden benoemd. In plaats daar
van had de Raad van Toezicht giste
ren zijn handen nog altijd vol aan het
redden van het vege lijf.
Rolf Bosboom
De Oosterscheldeziekenhuizen, met vestigingen in Goes en Zierikzee. kennen
drie bestuurslagen:
Raad van Bestuur: directie van het ziekenhuis, verantwoordelijk voor de dage
lijkse gang van zaken, 2 zetels. Voorzitterschap vacant na vertrek H. Broertjes
(oktober 2003). lid S. Schuitevoerder (sinds 16 januan op non-actief).
Raad van Toezicht en Advies: benoemt leden van de Raad van Bestuur en houdt
toezicht, 7 zetels. Voorzitter: E. Geluk, vice-voorzitter R. Dreesman, secretaris
S. van 't Westeinde, leden: W. de Bruijne-Wiskerke. B. Bouwmeester en G. de
Bruijn. Eén vacature sinds 23 september 2003 door opstappen M. van den Berg.
Raad voor Maatschappelijke Rekening en Verantwoording (RMRV) ziet toe op
en benoemt leden van de Raad van Toezicht. 25 zetels (5 vacant). Voorzitter: I.
Stroo.
Deze constructie met een RMRV is uitzonderlijk in Nederland. Ziekenhuizen
kennen doorgaans alleen een Raad van Bestuur en een Raad van Toezicht.
