rerneuzen loopt in tactische val koploper
Vliegende huisvrouw
veroverde de wereld
Andy Roddick
tennist Schalken
schaakmat
Feiten en titels
13
Winterstop
Veelzijdigheid Fanny Blankers-Koen was uniek
maandag 26 januari 2004
Ajax zuchtend Kloetinge heeft Hoek vanaf nu Tjoba heeft Spanning loopt Prinsen vloert Belg regeert
naar de winst weinig tijd meer vooral degelijk wonder nodig op bij veldrijders alle koningen in indoorcross
zich als 17-jarige al gelden en
werd ze ontdekt door trainer
Jan Blankers, die destijds wei
nig in damesatletiek, maar veel
in Fanny Koen zag. Hij werd
haar trainer, huwde haar in
1940, was allesbepalend in
haar carrière en hield haar ook
bij de sport op momenten dat ze
wilde stoppen. Zoals in 1946,
toen ze net voor de tweede keer
moeder was geworden
Toen Fanny Blankers-Koen
twee jaar later naar Londen af
reisde als 30-jarige moeder van
twee kinderen en huisvrouw,
werd ze in het Engelse maand
blad World Sport als te oud
voo.r de medailles beschouwd
Zelf voelde ze zich ook onzeker
Zoals ze later terugkeek: „Ik
verwachtte niet een gouden
medaille, laat staan vier."
Volksfeest
Nadat ze de zeges op de 100 me
ter en 80 meter horden al bin
nen had, sloeg haar stemming
1918-2004
Ik moet altijd wel een beetje
lachen als ik al die trainers
na de winterstop weer hoor
roepen dat hun ploeg er klaar
voor is. Ze zouden eigenlijk
allemaal één en dezelfde
woordvoerder kunnen aan
stellen, want het is bij elke
club hetzelfde liedje. Ze heb
ben allemaal prima overwin
terd en gaan er weer voor.
Het valt
me ook
altijd op
dat een
hoop
clubs in
de winter
nog even
de trans
fermarkt
op gaat
Den Haag
heeft drie
man aan
getrokken, Vitesse heeft drie
spelers gehaald en ook Zwol
le heeft nog snel even twee
spelers gehuurd. Ik weet niet
wat dat is, maar kennelijk
hebben die ploegen de tegen
standers onderschat en hun
eigen ploeg een beetje over
schat. Ze hadden misschien
verwacht dat ze met het hui
dige materiaal beter zouden
presteren.
Blijkbaar hebben die clubs
dan ineens ook weer veel geld
tot hun beschikking. Wat ik
me dan altijd afvraag is
waarom ze zulke acties niet
voor het begin van de compe
titie opzetten. Dan waren ze
misschien nooit zo in de pro
blemen gekomen en hadden
ze lekker in de middenmoot
meegedraaid.
Het is toch vaak paniekvoet
bal. Bij Den Haag is het in de
eerste wedstrijd nu toevallig
goed uitgepakt, maar bij Vi
tesse dus niet. En dan hoor ik
Edward Sturing op de tv zeg
gen, dat die nieuwe spelers
tijd nodig hebben. Ze moeten
ingepast worden, maar daar
heb je toch die voorbereiding
voor gehad, denk ik dan. Al
les valt of staat meestal bij de
eerste wedstrijd na de win
terstop
Van de topdrie had PSVde
minste problemen, maar PSV
mag niet te veel conclusies
aan die wedstrijd verbinden.
Daar was de tegenstand van
Groningen te zwak voor.
Vroeger
was Gro-
G ningen
- ia een on-
neembare
O* vesting,
T maargis-
teren ze
ker niet.
De over
winning
van Ajax
was heel
moei
zaam. al moet ik wel zeggen
dat NEC wel heel erg verde
digend speelde. En Ajax mis
te nogal ivat mensen.
Feyenoord ivas ook moei
zaam. Toch kon je zien dat de
ploeg wel mentale weerbaar
heid heeft opgedaan in de
winter, anders kun je tegen
een ploeg als Utrecht geen
'2-O-achterstand ombuigen.
Het was trouwens dikver
diend hoor. Ik denk dat de
mensen in De Kuip zich niet
verveeld hebben.
Ikzelf heb in de winterstop
flink doorgetraind, vooral in
het krachthonk Na die ope
ratie aan mijn knie toil ik zo
snel mogelijk fit worden. Ik
ga deze week naar buiten en
begin met de looptraining. Ik
hoop uiteindelijk toch nog
wat wedstrijdjes bij Feye
noord mee te pikken, maar
wanneer dat gaat gebeuren,
kan ik nu nog niet zeggen.
Wat dat betreft breekt er ook
voor mij een spannende pe
riode aan.
Gérard de Nooijer
door Martijn van Beeten
MELBOURNE - Als een tennis
ser die alle wapens al in handen
heeft ook nog eens gaat naden
ken, wordt hij pas echt gevaar
lijk. En gevaarlijk is de nummer
één van de wereld Andy Rod
dick. Sjeng Schalken, toch de
schaker van het mannentennis,
moest in de vierde ronde van de
Australian Open zelfs op zijn ei
gen terrein huigen voor de 21-
jarige Amerikaan: 6-1, 6-2 en
6-3.
Sjeng Schalken wist in 2001 één
keer van Roddick te winnen, op
tapijt in Parijs. Toen de Ameri
kaan nog een tiener was en geen
adviezen kreeg ingefluisterd
van de geslepen coach Brad Gil
bert. De toen 19-jarige Roddick
sloeg bij elke kans zo hard als hij
kon en dacht niet na bij wat hij
deed. Helaas voor Schalken, die
Roddick bestaat niet meer. Gil
bert ontleedt elke tegenstander,
geeft z'n pupil een strijdplan en
die voert dat braaf uit.
Schalken heeft er een hekel aan
als tegenstanders niets anders
doen dan de bal in het spel hou
den. Dat doet hij graag zelf. En
die tactiek koos Roddick. Waar
mee het enige echte wapen van
de nummer zeventien van de
wereld, degelijkheid, onschade
lijk werd gemaakt.
Groeistuip
Schalken nu zelf schaakmat.
Echt verrassend was dat trou
wens niet. gezien de achter
grond van Roddick Die kreeg
z'n verwoestende opslag pas na
een enorme groeistuip op z'n
vijftiende. Daarvoor moest hij
als klein mannetje ook gewoon
worstelen vanaf de baseline.
„Andy is gewoon veel slimmer
geworden, dat heeft hij aan Gil
bert te danken", stelt Schalken.
„Hij speelt nu als een echte
nummer één. Ik maakte nu de
fouten, niet Roddick."
De Limburger had het al moei
lijk in de Rod Laver Arena, waar
de ondergrond nog net iets tra
ger is dan op de buitenbaantjes.
Schalken zocht naar z'n ritme
en toen hij dat eenmaal had ge
vonden, stond hij al achter met
2-0 in sets. De eerste was zelfs
na achttien minuten al voorbij.
Want op de servicegames van
Roddick draait het niet om tac
tiek, die zijn doorgaans na vier
rake klappen al voorbij. Liefst
31 onnodige fouten, onwaar
schijnlijk veel voor Schalken,
geven aan hoe hij worstelde.
Net als vorig jaar. in de kwartfi
nales van de US Open, kreeg
Schalken geen poot aan de
grond tegen Roddick. Hopen op
een kansje, met dat idee ging hij
opnieuw de baan op. Dat leek
zich aan te dienen op 2-2 in de
derde set, toen Schalken een
mogelijkheid kreeg om de servi
ce van Roddick te breken. Drie
niet te retourneren opslagen la
ter (van 214, 209 en nogmaals
209 kilometer per uur) was de
game gewoon voor Roddick Als
trap na sloeg de Amerikaan la
ter nog een service met 220 kilo
meter per uur recht op Schalken
af. De bal vloog zelfs door het
driehoekje tussen handvat en
racketblad.
,,Ik was gewoon kansloos",
zuchtte Schalken, die met een
verontschuldigend gebaar af
scheid nam van hel Australi
sche publiek.
Grootheden
De beste Amerikaan is een
maatje te groot voor de beste
Nederlander, die morgen met
45.000 euro op zak vertrekt uit
Melbourne. Zelfs de tactiek om
vaker het net op te zoeken,
werkte niet. Al was zo'n aanval
bij 15 van de 21 pogingen suc
cesvol „Inde derde set haalde ik
mijn eigen niveau, maar verloor
ik nog dik. Misschien moet ik
het programma van Roddick
maar opvragen, om hem zoveel
mogelijk te ontwijken."
Wie moet Roddick nog stoppen
op de Australian Open? Schal
ken weet het ook niet. FVrnando
Gonzalez, Bohdan Ulihrach en
Taylor Dent, tennissers van het
zelfde kaliber als Schalken,
werden ook allemaal in drie sets
aan de kant gezet. „Roddick en
Federer zijn de twee grootheden
van dit moment." Ondanks de
kansloze nederlaag vertrekt
Schalken met een tevreden ge
voel uit Melbourne. Nog nooit
was hij zo succesvol in de maand
januari. Schalken heeft met
overwinningen op Kenneth
Carlson, David Ferrer en Jurgen
Melzer in elk geval gedaan wat
hij moest doen. „Ik heb veel zin
in de Davis Cup tegen Canada",
zei hij over de ontmoeting over
elf dagen in Maastricht, de stad
waar hij trouwde. GPD
pagina 21: verrassingen blijven uit
in Melbourne
om in stress en heimwee. Ze
miste haar kinderen. Voor haar
f inale op de 200 meter huilde ze
en vertelde ze Blankers naar
huis te willen Hij zei dat dat
goed was, maar dat ze later
spijt zou krijgen. Ze vond dat
hij gelijk had, huilde eens flink
waarna ze zich een stuk beter
voelde.
Toen ze ook die finale had ge
wonnen, volgde een dag later
nog de estafette Dat vierde
goud was er één met een op
merkelijk verhaal. Fanny
Blankers-Koen was die och
tend naar de binnenstad van
Londen gegaan om een regen
jas te kopen. Ze keerde bijna te
laat terug op Wembley. De ge
haaste terugreis was haar war-
ming-up. Evengoed bracht ze
- als slotloopster van het Hol
lands kwartet - het stokje van
uit de derde of vierde positie
nipt als eerste over de meet.
Haar terugkeer in Amsterdam
liep uit op een spontaan volks
feest. Een ontlading van vreug
de in de harde tijden van het
na-oorlogse Nederland Blan
kers-Koen onderging het be
duusd. Maar ook met de trots,
dat ze iets van blijdschap aan
de mensen had kunnen geven.
Als dank kreeg ze een nieuwe
fiets. Omstreden, omdat in die
tijd de amateurbepalingen nog
uiterst streng waren.
Emancipatie
Met haar man reisde ze na haar
zegetocht in Londen de wereld
over, naar Australië en Ameri
ka. Fanny Blankers-Koen
werd als voorbeeld gesteld
voor de moderne huisvrouw en
moeder, als voorbeeld voor de
emancipatie. Ook hier corri
geert Kees Koomans biografie
het beeld. Blankers-Koen was
als atlete en echtgenote zeer af
hankelijk van haar man. „Het
opperhoofd", zegt de oud
buurman van de Blankers,
Pierre Claassen, in de biogra
fie. „Als er één niet geëmanci
peerd was, geldt het voor haar."
Maar wat een atlete. De vraag
die ze achterlaat, is hoeveel ti
tels ze zou hebben veroverd
zonder oorlog, die immers de
Olympische Spelen van 1940
en 1944 onmogelijk maakte. In
1950 won ze bij de EK in Brus
sel nog drie gouden plakken,
twee jaar later bij de Olympi
sche Spelen van Helsinki stap
te ze in de eerste ronde van de
hordesprint al uit. Fanny had
een steenpuist, die niet afdoen
de kon worden behandeld.
In 1953 stopte de grootste atle
te van de vorige eeuw. Fanny
Blankers-Koen verbleef sinds
eind 2002 in een psychiatrisch
verpleeghuis. Daar eindigt ook
de biografie van Kees Kooman.
Met majoor Bosshardt, die met
haar heeft gebeden voor een
spoedige dood. En met vrien
din Bep Jansen, die heeft moe
ten beloven aan Fanny dat er
mooie muziek wordt gedraaid
bij de begrafenis. Zoals ze het
zei: 'Zodat alle mensen moeten
janken. En dan kom ik voor de
laatste keer op alle voorpagi
na's van de kranten.' GPD
leeuwse eersteklasser domineert, maar verliest wel van effectieve Geldrop (2-0)
jorBauke Boersma
iLDROP - De hoofdklasse is lang
w altijd een feest voor de echte lief-
Men Behoudzucht regeert, kansen
^schaars en effectiviteit is het hoog
moed. Wat dat betreft liet Geldrop,
ïloper n de eerste klasse C, gisteren
Terneuzen zien zeker niet te mis-
fcn in het walhalla voor amateurs.
Zeeuwen domineerden het duel,
•Uf de Brabanders sloegen bij hun
Nzame uitvallen twee keer venijnig
e2-0.
®*Mike But en de zijnen betekende
nederlaag tegen Geldrop. die een
lie streep haalde door de kampi-
^piraties, een regelrecht déja vu.
^floop bedolven worden onder lo-
woorden van alles en iedereen
tegenstander een warm hart toe-
Maar geen punten om mee naar
te nemen.
is echt hoofdklassevoetbal wat
fcdrop vandaag liet zien", sprak de
geslagen aanvoerder van Terneu-
*nade wedstrijd op sportpark De
P,it- „Bitter weinig kansen krijgen,
•".lijd en wijle door je tegenstander
Reugeld worden, maar die enkele
Rijkheid die je krijgt wel benut-
wnplimenten
4ihebben we vorig jaar vaak genoeg
gemaakt", verwees But naar het
^tuur in de hoofdklasse dat voor
^«uzen maar één seizoen duurde,
meekunnen met de tegenstan-
soms zelfs beter zijn, van alle kan-
^mplimenten krijgen, maar wel el-
!«er met nul punten van het veld
;,^s frusterend. Maar, zo gaf But
hel is ook wel degelijk een
Mike But zet een aanval voor Terneuzen op. „We moeten ons nu richten op de na-
competitie." foto Kees Martens
kwaliteit om als ogenschijnlijk onder
liggende partij toch te winnen. „Wat
dat betreft heeft Geldrop dit seizoen
wel aangetoond van alle ploegen in on
ze klasse het meest geschikt te zijn om
in de hoofdklasse te gaan spelen.
Zover zal het vermoedelijk ook wel ko
men. Door de zege hebben de Braban
ders Terneuzen voorgoed afgeschud,
acht verliespunten scheiden beide
kemphanen inmiddels. Geldrop moet
alleen nog met Internos zien af te reke
nen, maar de ploeg uit Etten-Leur
heeft ook al zes verliespunten meer dan
de provinciegenoot. Een al te groot pro
bleem mag de titel dus niet meer zijn
voor Gel drop.
Nacompetitie
De andere geïnteresseerden in de
hoofdklasse zijn daarmee veroordeeld
tot de route die nacompetitie heet.
„Daar moeten we nu ons vizier maar op
richten", zei Mike But met gevoel voor
realiteitszin. „En laten we wel wezen,
we hoeven natuurlijk helemaal niet te
wanhopen. Wat we hier vandaag lieten
zien was overwegend gewoon goed."
Dat was het zeker. Geldrop mocht aan
vankelijk wel het meeste balbezit koes
teren. maar de ploeg van het trainers-
duo Jan Poels/Rob Meulendijks kwam
nooit dreigend in de buurt van het Ter-
neuzense doel. Omdat het raffinement
ontbrak, maar toch vooral omdat de
Zeeuws-Vlaamse defensie, onder lei
ding van de superieure Danny Magito,
hermetisch afgesloten was.
Naarmate de eerste helft vorderde,
nam Terneuzen, met vormgever But als
grote gangmaker, het heft zelfs bru
taalweg in handen. Het leidde tot wat
piepkleine kansjes en één grote in 41e
minuut. Chinedu Chukwugbo dreef
zijn solo echter te ver door en zag bo
vendien de vlak voor het doel volledig
vrijstaande Stefan Saey en Mike Bul
over het hoofd.
„Zo'n kans moet er dus gewoon in",
bleek Terneuzen-trainer Paul Telussa
de wetten van het voetbal ook te ken
nen. „Dan krijg je precies waar je voor
af op hoopte: de voorsprong en daar
mee vermoedelijk meer ruimte. Dan is
het maar de vraag hoe Geldrop daar
mee omgaat."
Overwicht
En dat zal ook altijd de vraag blijven.
Omdat Terneuzen het overwicht in het
eerste kwartier van de tweede helft niet
in een of meer treffers wist om te zetten,
ondanks een drietal piepkleine moge
lijkheden (But, De Wolf. Chukwugbo)
daartoe. En omdat Geldrop in de 65e
minuut de eerste echte Brabantse kans
van de wedstrijd in een doelpunt omto
verde. Mohammed Idrissi kegelde de
bal eerst nog snoeihard op de paal,
waarna hij de rebound prachtig langs
de kansloos grabbelende doelman Erik
de Koeyer joeg: 1-0.
Het offensief dat Terneuzen daarop
ontwikkelde, leidde tot helemaal niets.
Sterker, in de laatste minuut werd de
nederlaag definitief. De Koeyer tastte
mis bij een hoekschop van Brabantse
makelij en Engin Özer was er als de
kippen bij om de bal tegen de touwen te
schieten.
„Uithuilen en opnieuw beginnen",
haalde But een cliché uit de kast. „We
moeten ons nu richten op het halen van
de nacompetitie en daarin vervolgens
proberen te promoveren. Dat is een lan
ge. vaak zware route, die ik onszelf het
liefst bespaard had door kampioen te
worden. Maar het is niet anders."
Gegroeid
Ondanks het afscheid van de titelaspi-
raties zag trainer Paul Telussa vol
doende lichtpunten in de langzaam in
vallende Brabantse duisternis. „Na
tuurlijk ben ik teleurgesteld. Ik wil im
mers altijd winnen. Maar feit is wel dat
ik heb kunnen zien dat de ploeg enorm
gegroeid is. Na onze thuiswedstrijd te
gen Geldrop eerder dit seizoen waren
vriend en vijand het erover eens dat
Geldrop veruit de betere ploeg was.
Maar nu waren wij toch zeker gelijk
waardig."
Zelfs een beetje meer dan dat. Maar dat
dat geen garantie is voor de zege, toon
de het hoofdklasserijpe Geldrop wel
aan.
(leldrop-Temeuzcn 2-0 (0-0). 65. Moham
med Idrissi 1-0,89. Engin Özer 2-0. Scheids
rechter: L. Beurden (Den Bosch). Gele kaar
ten: Bob Crooy (Geldrop), Mike But en Dan
ny Magito (beiden Terneuzen). Aantal toe
schouwers: 290.
Terneuzen: Erik de Koeyer; Andy Vereert-
brugghen, Danny Magito, Danny terSteege,
Erik-Jan Naudts; Ramasan Kesikbas (67.
Matty Buysse), Maik de Wolf (67 Williams
Benoit Moukoko), Mamadouba Gueye, Ste
fan Saey; Mike But, Chinedu Chukwugbo.
HnorPim van Esschoten
DEN HAAG - Ze was er al bij
op de Olympische Spelen van
1936, pas achttien jaar oud. De
enige trofee die Fanny Koen uit
Berlijn meebracht was de
krabbel van Jesse Owens. Ape
trots was ze op de handteke
ning van de donkere legende
die in Berlijn vier gouden me
dailles won. Ze ontmoette
Owens weer in 1972 in Mün-
chen en zei: „Ik heb uw handte-
keningnog altijd, ik ben Fanny
Blankers-Koen." Zei Owens:
„U hoeft mij niet te vertellen
wie u bent. Ik weet alles over
Het was een gesprekje waar
over Fanny Blankers-Koen,
gisteren overleden op 85-jarige
leeftijd, enkele jaren geleden
nog hoofdschuddend sprak:
„Is dat niet ongelooflijk Jesse
Owens wist wie ik was
Ook al was ze zelf een legende
met evenveel olympische titels,
Fanny Blankers-Koen liet zich
nu eenmaal het liefst kennen
als bescheiden. Owens was in
'naar ogen een geweldenaar en
haar eigen olympische gold-
iush in Londen 1948 deed ze af
met: „Ach, eigenlijk was het
toch niks. Wat heb ik er nou
voor getraind?"
De Vliegende Huisvrouw'
tramde zo'n drie keer week op
de baan aan het Amsterdamse
Olympiaplein. maar deed wel
aan wintertraining, voor die
tijd volstrekt nieuw. En ze ves
tigde twaalf wereldrecords.
Als springster, hordeloopster,
sprintster en als meerkamp
ster. Die veelzijdigheid is na
dien nooit meer vertoond. Bo
vendien, haar record van 11,5
seconde op de 100 meter (13 ju
ni 1948, Amsterdam) werd ge
lopen in een tijd van zware spi
kes en trage sintelbanen, on
vergelijkbaar met het snelle,
lichte materiaal van nu.
Niet voor niets werd ze in no
vember 1999 uitgeroepen tot
de Atlete van de Eeuw, tijdens
een groots gala in Monaco. „Is
het echt, heb ik gewonnen?",
riep de toen 81-jarige uit.
Ze was vaak te gast op bijeen
komsten met de groten uit de
olympische geschiedenis. Of ze
Naam: Francina Elsje (Fanny)
Blankers-Koen.
Geboren: 26 april 1918 in
Baarn.
Deelname Olympische Spelen:
1936 (Berlijn) - 4x100 m: 5e
<48,8 seconden), hoogspringen:
6e(l,55m)
1948(Londen)-100mle(ll,9),
200 m: le (24,4), 80 m horden:
le(l 1,2), 4x100 m: le(47,5).
1952 (Helsinki) - 100 m: niet
gestart in halve finales, 80 m h:
uitgevallen in halve finales.
1960 (Rome). 1964 (Tokio),
1968 (Mexico-Stad) - Ploeg-
ieidster Nederlandse vrouwen.
NK (1936-1955): 58 titels (13 x
100 m, 12 x 200 m, 11 x 80 m h,
10 x hoog, 9 x ver, 2 x kogelsto
ten, 1 x vijfkamp).
EK: 5 goud (1946 - 80 m h, 4 x
100 m, 1950 - 100m, 200m, 80 m
h), 2 brons (1938 - 100 m,
200 m).
Wereldrecords: 21.
Eretitels: Ridder in de Orde van
Oranje Nassau (1949), Beste
atlete in de olympische ge
schiedenis (1982, New York),
toekenning Olympic Order
(1989). internationale atlete
van de 20e eeuw (1999, Monte
Carlo).
Bijnamen: Vliegende huis
vrouw, Flying Dutchmam.
Fanny Blankers-Koen passeert de finish op de 4 x 100 meter estafette tijdens de Olympische Spelen
van 1948 in Londen, waar ze vier keer goud won. fotoAP
werd door het NOCNSF of de
Koninklijke Nederlandse At
letiek Unie naar voren gescho
ven als boegbeeld. Ze was en
bleef de atlete die als huis
vrouw en moeder van twee kin
deren de wereld versteld had
doen staan met haar vier zeges
in Londen 1948 en daarmee een
voorbeeld van emancipatie.
Bescheiden, spontaan en altijd
in voor een grap. Dat beeld van
Fanny Blankers-Koen stond
lang als een huis. Tot vorig jaar
de biografie van Kees Kooman
verscheen. Hoezeer Kooman
haar als atlete ook prijst, ze
was ook een vrouw die aanstel
lerig kon zijn, eerzuchtig, ja
loers en egoïstisch
„Eigenlijk is het een heel een
zame vrouw geworden. Ze kon
geen liefde geven. Ze was ge
wend verwend te worden
Het is heel erg om te zeggen,
maar ik vrees dat niemand echt
van haar heeft gehouden," zegt
hartsvriendin Bep Jansen in de
biografie 'Een koningin met
mannenbenen'.
Broer Huib Koen: „Het was ge
woon mijn zuster. En wat zeg je
over je zuster? Het was een bes
te meid, ze heeft altijd haar ei
gen zin gedaan. Maar in wezen
was het een kreng."
Zes broers
Francina Elsje Koen werd op
26 april 1918 geboren in Baarn
als enig meisje in een gezin met
zes broers, dat kort daarna
naar Hoofddorp verhuisde. Ze
was als kind altijd in beweging,
zat nooit stil. Op aanraden van
de badmeester in Hoofddorp
meldde ze zich bij atletiekclub
ADA in Amsterdam.
Een jaar later, in 1935, liet ze
