Donderdag is Raasdonderdag in Rilland
Melk nu
nog beter
voor elk
lVOensdag 21 januari 2004
Door Rien van Reems
wie weet nog wat dat
zijn? Veel jonge mensen hebben er
"og nooit van gehoord. Toch is het
«n oer-Hollands product. Een erg
'etor product zelfs, zoals ik in De
p°ort van Antwerpen in Rilland er-
jjaat Daar is het iedere donderdag
^donderdag, een culinair evene-
ment dat de moeite waard is om
mee te maken. In de sinds kort geo
gde Bistro, gehuisvest in de loun-
§e' het gezellig aanschuiven en
genieten aan lange houten tafels
waarop een veelheid aan potjes en
Schoteltjes staat uitgestald. De raas
donder verschijnt aan de gast in
gelullende gedaanten en verge
ld van een uitgebreide garnituur,
toet voor ni<As spreekt men ook wel
van de Hollandse Rijsttafel.
Voor wie het niet weet: raasdonders
zijn kapucijners, gedroogde grijs
groene erwten die tijdens het kook-
proces bruin verkleuren. De kleur
doet denken aan de pij van Kapucij
ner monniken, vandaar de naam. U
zult nu ook begrijpen waarom De
Poort van Antwerpen ze op de kaart
heeft staan. Het hotel, café-restau
rant en congres- en partycentrum is
gevestigd in een voormalig klooster
van de orde van de Kapucijnen. Het
pand is met smaak en vindingrijk
heid gerenoveerd tot een oord van
gastvrijheid met het modernste
comfort waarbij de serene sfeer van
weleer behouden bleef.
Gastheer Leo Koornan vertelt me
dat onlangs een gezelschap Kapucij
ner monniken de Poort van Antwer
pen bezocht en zeer gecharmeerd
was van de metamorfose. Ik weet
niet of zij de raasdonders hebben
geprobeerd maar ik ben er van
overtuigd dat ze er tevreden over
zouden zijn geweest. De Kapucijnen
zijn een Orde van Minderbroeders,
een tak van de Orde der Francisca
nen en zij betrachten eenvoud. Het
is in die sfeer dat in de Bistro van de
Poort van Antwerpen de simpele
raasdonder wordt opgediend. Niet
op een weelderig gedekte tafel maar
gewoon op het houten tafelblad, zo
als dat vroeger in de refter van het
klooster gebeurde. De weelde
schuilt uitsluitend in de rijkdom
aan garnituren: gekookte rijst, ge
kookte aardappelen, zoetzure au
gurkjes, zilveruitjes, gemengd zuur,
piccalilly, gebakken uitjes, gebak
ken spekjes, mosterd enz.
In totaal zijn er op het moment dat
ik van de raasdonders zit te snoe
pen zo'n dertien variaties, allemaal
genoemd naar een lid van de Orde
der Kapucijnen, en ik verneem dat
er nog meer zullen worden ge
creëerd. Elke donderdagavond ser
veert de Bistro er drie en vandaag
zijn dat de kapucijners van broeder
Franciscus, van broeder Mattheus
en van broeder Benedictus. Onge
acht de samenstelling is de prijs al
tijd dezelfde, een in mijn ogen zeer
schappelijk bedrag van 9,75.
Elk gerecht gaat vergezeld van een
degelijke uitleg, ik citeer: „De kapu
cijners van broeder Franciscus is sa
mengesteld uit kapucijners met al
lerhande verse groenten zoals: prei,
paprika, tomaten, taugé, Spaanse
pepertjes en champignons." Francis
cus was een dierenvriend en deze
vegetarische raasdondercreatie ver
dient zonder twijfel zijn naam. De
keuken adviseert er een kaasomelet
bij, maar ik heb meer dan voldoen
de aan dit rijke gerecht uit de arme
keuken.
Over de kapucijners van broeder
Mattheus vermeldt de toelichting
het volgende: „Broeder Mattheus
hield van de kruidige smaak van
stoofvlees. Zijn kapucijnerschotel
was dan ook samengesteld uit kapu
cijners met stoofvlees en uienrin
gen."
De naam Hollandse Rijsttafel is vol
komen terecht, kapucijners, aardap
peltjes, rijst, stoofvlees en een extra
vleesjus staan op een rechaud op ta
fel met daaromheen al de garnitu
ren in potjes en schaaltjes. Het zoe
ken naar een lekkere combinatie is,
net als bij de Rijsttafel, al een feest
op zich, ik maak de ene combinatie
na de andere. Zo'n raasdonderfes
tijn lijkt me een leuk familiever-
maak, echt iets voor een personeels-
avond of een avondje uit met de
tennisclub. In de Bistro maak je bo
vendien gemakkelijk culinaire
vrienden, want aan de lange tafels
is het gewoon aanschuiven, al is dat
niet verplicht, intiem raasdonderen
is ook mogelijk.
Bistro binnen De Poort van Antwerpen
Hoofdweg 60
4411 NA Rilland
Tel. 0113-551177
Fax. 0113-551021
e-mail: info@depoortvanantwerpen.nl
Dagelijks geopend van 11 tot 21 uur
Donderdagavond raasdonders
Creditcards: Visa, Mastercard en pinnen
Kinderen kindergerechtjes
Vegetarisch: kapucijners van broeder
Franciscus
Rolstoel: ja, invalidentoilet aanwezig
Roken: met gescheiden maar in overleg per
tafel regelen
verhoogd CLA-gehalte in het
winkelschap te krijgen. Dat is
niet zo moeilijk: koeien die bij
voorbeeld vers gras, klaver, so
ja of raapzaad op het menu
hebben staan, produceren van
zelf al CLA-rijke melk.
Foto Vincent Wi ke
Bruin brood bleek overigens
ook gunstig te zijn.
Slank
De Amerikaanse onderzoeker
Robert Heany (Creighton Uni
versity, Omaha) spitte negen
studies over bloeddruk en bot
ten nog eens door waarin
proefpersonen extra calcium
hadden geconsumeerd. Hij
vroeg zich af wat er met hun
gewicht was gebeurd. Verba
zende conclusie: hoe meer cal
cium, hoe lager het gewicht en
hoe minder vetrollen. Dage
lijks 300 milligram calcium
méér consumeren (kwart liter
melk) resulteert volgens Heany
in 2,5 tot 3 kilo gewichtsver-
mindering.
Andere studies bevestigen de
relatie tussen melkconsumptie
en een vriendelijk gestemde
weegschaal. In een Canadees
onderzoek bleken vrouwen die
weinig calcium gebruikten ge
middeld aanzienlijk dikker te
zijn dan vrouwen die veel van
dit stofje binnenkregen. Bij
mannen werd dit verband ove
rigens niet gevonden.
Hoogleraar Gert-Jan Hiddink:
„Op dit terrein wordt momen
teel geweldig veel onderzoek
gedaan. We zullen binnen twee
jaar veel aan de weet komen.
De constante in het merendeel
van deze studies is dat de con
sumptie van zuivel gewichtsre-
gulerende effecten lijkt te heb
ben."
Kanker
„Een zwaluw maakt nog geen
zomer", zegt Gert-Jan Hiddink
over de berichten dat zuivel-
consumptie tegen borst- en
darmkanker zou beschermen.
Een in 2001 gepubliceerde
Noorse studie bij 48.844 vrou
wen wees uit dat wie minstens
drie glazen melk per dag
dronk, 44 procent minder
borstkankerrisico's had dan
wie geen melk beliefde. Soort
gelijk Fins onderzoek, in 1996
gepubliceerd in de British Jour
nal of Cancer, meldt 58 pro
cent minder borstkankerge-
vaar.
In de medische literatuur zijn
tientallen studies te vinden
over de beschermende werking
van zuivel (vooral vanwege de
ingrediënten calcium en vita
mine D) tegen darmkanker.
Hiddink: „Er moeten toch nog
sterkere bewijzen komen. On
ze kennis is nog steeds te be
perkt, te veel gebaseerd op on
derzoek bij proefdieren en te
weinig bij mensen. Bovendien
zijn de resultaten niet eendui-
dig."
Hij ziet overigens meer heil in
de zogeheten geconjugeerde li-
nolzuren (de wetenschappelij
ke afkorting is CLA), een na
tuurlijk ingrediënt dat in melk
vet zit. Uit experimenten met
proefdieren bleken deze CLA's
tegen bepaalde tumoren be
scherming te bieden. Hiddink:
„De stap van proefdieren naar
mensen is echter nog niet ge
maakt."
Hoewel dus verre van duidelijk
is of CLA's kanker bij de mens
kunnen voorkomen, is de Ca
nadese zuivelindustrie al bezig
om melkproducten met een
Gebit
Snoep verstandig, drink een
glaasje melk! Mensen die half
zoveel calcium binnenkrijgen
als zou moeten, hebben bijna
tweemaal zoveel kans op tand
vleesontsteking als mensen die
wel drie maal daags een gezon
de portie zuivel naar binnen
werken. Dat blijkt uit een
grootscheeps onderzoek naar
de gebitstoestand van bijna
13.000 Amerikanen. Tandvlees
ontsteking is de belangrijkste
oorzaak voor het verlies van
tanden.
Dus: snoep verstandig, neem
ook nog wat kaas. Het is al
sinds begin jaren negentig be
kend dat kaas de schadelijke
gevolgen van zuren voor het
gebit neutraliseert en de speek-
selproductie opvoert, ook al
gunstig voor tanden en kiezen.
Gert-Jan Hiddink: „Niet voor
niets dat aan het eind van een
diner kaas op tafel komt. Kaas
is goed tegen tandbederf, rei
nigt het gebit. Calcium en vita
mine D zorgen voor opbouw
van het bot."
Diabetes type 2
Wie zwaarlijvig is, een hoge
bloeddruk en een abnormaal
hoog suikergehalte in het
bloed heeft, heeft grote kans
om diabetes "type 2 (ouder-
domssuiker) te krijgen. Deze
opeenstapeling van risico's
wordt ook wel eens met de
term IRS (insuline resistentie
syndroom) aangeduid. Melk
kan dit gevaar verminderen.
Onderzoekers van de Harvard-
universiteit in Boston stelden
in een onderzoek onder drie
duizend tieners vast, dat wie
vijfmaal daags een zuivelhap of
-drank tot zich nam 72 procent
minder kans op IRS had, ook al
wogen deze melkliefhebbers
een paar pondjes teveel. An
ders gezegd: zuivel verlaagt de
kans op IRS en daarmee de
kans op diabetes type 2.
Goed nieuws voor de Joris Driepinters onder ons. Melk is
volgens recente wetenschappelijke inzichten nog beter
voor onze gezondheid dan we al dachten.
Dat is jammer: juist in onze
jonge jaren kunnen we flink
wat botmassa kweken. Een re
serve voor onze oude dag, want
na de dertig neemt het botvo-
lume stukje bij beetje af.
Astma
Verrassend: volle melk en
roomboter beschermen jonge
kinderen tegen astma. Dat
blijkt althans uit een studie vo
rig jaar van Alet Wijga, verbon
den aan het Rijksinstituut voor
Volksgezondheid en Milieu in
Bilthoven. „Het aantal mensen
met astma is de afgelopen ja
ren flink toegenomen en het
wordt steeds duidelijker dat
naast erfelijke factoren ook de
omgeving een rol speelt. Wij
denken dat de westerse manier
van leven - denk aan voeding -
en de veranderingen die zich
daarin hebben voltrokken van
belang zijn", aldus Wijga.
Zij en haar collega's analyseer
den het voedingspatroon van
2978 kinderen van twee jaar en
probeerden een jaar nadien
een verband te vinden tussen
hun voeding enerzijds en ast
ma en astmasymptomen als
een piepende ademhaling an
derzijds. Bij de kinderen die da
gelijks volle melk dronken,
was het astmarisico met veer
tig procent verlaagd, bij kinde
ren die roomboter op hun bo
terham kregen met 55 procent.
3xir WILL GERRITSEN
Kelk is niet bij iedereen ge-
Sefd, Sommige verkopers van
ïtëdingssupplementen ageren
tegen de witte motor.
Jet is slecht afgelopen met Jo
es Driepinter. Hij zit nu in een
stoel, omdat hij zes keer zijn
jeup heeft gebroken en dat al-
tal door die drie glazen per
lag", sneert ene PillieWillie
muit zijn webwinkel.
Pil is klinkklare kletskoek, als
«mogen afgaan op een studie
a de Journal of the American
jdllege of Nutrition waarin
kist 132 wetenschappelijke
(Érzoeken over dit onder
lip zijn doorgelicht. Conclu-
e er is een stortvloed van be-
cjs voor de stelling dat cal-
aumin het algemeen en zuivel
bijzonder tegen botont-
hlking beschermen en daar-
aee onder meer heup- en pols-
uaemren helpen voorkomen.
Nederland lijden bijna een
kif miljoen mensen aan bo-
untkalking, vooral ouderen. In
schillende landen maken
Htsen zich nu zorgen over het
joeiende aantal polsfracturen
dj jongeren, Volgens medisch
rakblad JAMA zijn deze kwet-
de laatste 36 jaar in de
meisjes met 56 procent
plegen, bij jongens met 32
procent.
De verklaring wordt gezocht in
de enorm gestegen consumptie
van frisdrank die het glaasje
.melk of yoghurt steeds meer
werdringt. Kinderen die geen
melk drinken, lopen tweemaal
zo veel risico op fracturen als
leeftijdgenoten die driemaal
daags een mellcsnor 'laten
staan'.
Bijna de helft van de 'melkloze'
kinderen tussen drie en tien
jaar heeft al eens de botten ge
broken, melden wetenschap
pers uit Nieuw-Zeeland. Zover
is het in zuivelland Nederland
niet, maar de Wageningse
hoogleraar voedingsvoorlich
ting Gert-Jan Hiddink vangt
wel verontrustende signalen
op. „Er zijn ouders die hun kin
deren cola in plaats van melk
bij het ontbijt geven."
