PZC
Elektronisch klassenboek wijst de weg
Als ondernemer leer je de wereld kennen
21
Leerlingvolgsysteem
Praktijkonderwijs
Een voorproefje
op het werken
met de sterkteleer
zaterdag 17 januari 2004
Het aloude klassenboek bestaat niet
meer. Op de meeste scholen is het ver-
oagen door een elektronisch leerlingvolg-
ssteem- Het Zwin College in Oostburg ont-
«kkelde, alséénvande weinige middelbare
siiolen in Nederland, zelf zo'n eomputer-
pgramma. Met als bijzonderheid dat het
ml: kan worden gebruikt om de overgang
na basisschool naar Zwin College vlot te la-
nverlopen.
Kinderen die van de basis
school komen, kunnen be
ter en persoonlijker worden be
geleid doordat kenmerken uit
groep acht - zoals cijfers, werk
houding en werktempo - meteen
uit de computer kunnen worden
gehaald. Ook bijzonderheden
zoals extra of speciale begelei
ding bij dyslexie of ADHD, een
problematische thuissituatie of
pestgedrag worden genoteerd.
De basisscholen leveren de ge
gevens op diskette aan.
Het elektronisch 'klassenboek'
gaat mee tot en met het einde
van de schoolloopbaan. Om de
leerlingen zo goed mogelijk te
kunnen begeleiden, wordt iede
re relevante verandering geregi
streerd. Ook praktische zaken
als verzuim, rapportcijfers, ver
wijdering uit de les en rooster-
wijzigingen worden er in opge
nomen. Aangezien iedere
docent dergelijke informatie
kan raadplegen, kan de school
problemen in een vroegtijdig
stadium het hoofd bieden of
pijnlijke vergissingen voorko
men.
Het Zwin College ontwikkelde
het systeem zelf uit onvrede
over de commerciële software,
die als duur en weinig flexibel
werd ervaren. In de persoon van
Het Zwincollege in Oostburg: vooral leerlingen uit de onderbouw blijken baat te hebben bij een goede begeleiding.
fotografie Lex de Meester
rector Cees Hoek had de school
de kennis in huis om een eigen,
volledig op de schoolpraktijk
toegesneden versie te maken.
Brugklascoördinator Hilde
Don, die als docent lichamelijke
opvoeding aan het Zwin College
is verbonden, schetst de voorde
len. „De kracht van ons sys
teem", zegt ze, „is dat naar be
hoefte veranderingen kunnen
worden doorgevoerd. Ook is het
mogelijk informatie te koppe
len, waardoor in beeld kan wor
den gebracht waar het ergens
aan schort en welke actie daar
op moet worden ondernomen.
Denk bijvoorbeeld aan iemand
die steeds op maandag ziek is of
bij een bepaalde docent zijn
huiswerk niet maakt. Vooral
leerlingen uit de onderbouw
blijken baat te hebben bij een
dergelijke structuur."
Wachtwoord
De docenten van het Zwin Col
lege hebben allemaal een eigen
wachtwoord, waarmee ze op de
computers in de leslokalen ge
gevens kunnen bijwerken of op
vragen. Een deel van de infor
matie - zoals het elektronische
klassenboek en roosterwijzigin-
gen - is ook opvraagbaar op de
website van de school. Volgens
Don vraagt een dergelijke syste
matiek strikte discipline van de
docenten. „In de praktijk werkt
dit goed. Het besef dat het niet
om overbodige administratieve
rompslomp gaat, is nadrukke
lijk aanwezig."
Don benadrukt dat het onder
wijskundig rapport en het leer
lingvolgsysteem niet bedoeld
zijn als 'totale' controlemidde
len. „Controles worden dus niet
puur uitgevoerd om te controle
ren. Het is vooral een hulpmid
del om leerlingen beter te bege
leiden. Trouwens, hoe goed je
technologische hulpmiddelen
ook zijn, bijna alles staat of valt
met persoonlijk contact. Op ba
sis daarvan worden nog steeds
de belangrijkste beslissingen op
school genomen."
René van Stee
De werkplaats van het autopoetsbedrijf is
ingericht zoals te verwachten valt. Een
uimte die eruit ziet als elk ander garagebe-
rijf, compleet met een garagebuitendeur en
ffibrug waar de auto's op gezet worden. Ook
typische verhoogde kantoortje waar de
ssszit, ontbreekt niet. Het autopoetsbedrijf
één van de mini-ondernemingen die prak-
jkschool Het Bolwerk in Middelburg heeft:
be bedrijfjes waarin de werkelijkheid ge-
inuleerd wordt.
id Bolwerk is een school waar praktij kon-
Swijs wórdt gegeven. „Onze leerlingen zijn
'wretisch te zwak om een VMBO-diploma
[halen, maar zijn praktisch juist heel sterk.
Ve missie is om de leerlingen klaar te sto-
ïn voor de maatschappij en ze uiteindelijk
Keen baan van school te laten gaan", ver
st directeur L. van Duivendijk.
'Nederland zijn ongeveer 180 soortgelijke
ben als Het Bolwerk, maar elke school
teft een eigen invulling aan het lesprogram
ma De Middelburgse school heeft op ver
blende scholen gekeken hoe het lespro-
fómma in elkaar zat en aan de hand daarvan
en eigen lesprogramma samengesteld. De
"^-ondernemingen vormen een belangrijk
brdeel m dat programma. „Het systeem
de mini-ondernemingen is uniek in Ne
tland. We hebben er zelfs de Zeeuwse
Merwijsprijg mee gewonnen", aldus Van
^•endijk. Momenteel heeft de school drie
^--ondernemingen draaien: een catering-,
poen- en een autopoetsbedrijf. Daar-
zijn er verregaande voorbereidingen
_nog twee onderneminkjes te beginnen:
-^aurant en een winkeltje. Een zesde
Jqe, een fietsreparatiewerkplaats, zit
vrrUj P^ann'ng- Van Duivendijk heeft
t de school begon met het nieuwe les-
yamma, contact gehad met de Kamer van
.andelom te vragen in hoeverre scholen
J^mogen opzetten. „Het bleek dat je
Lk i ina alles mag. dus dat vormde
^belemmering."
Succes
Het groenbedrijf is één van de goedlopende mini-ondernemingen van praktijkschool
Het Bolwerk in Middelburg.
-r«iSoedrijfje was de eerste mini-on-
ming dje de school een aantal jaren ge-
opzettp Inmiddels draait het succes-
krïa6 r°rgen nu bHvoorbeeld al twee
d n u cater'ng voor de provincie Zee-
k- ar\heb je het toch al gauw over 750
«h"0 Ür, verschillende dingen willen
Bootfil i- ^an duivendijk. Omdat zo'n
nahge opzet voor de school alleen niet
>en is, werkt Het Bolwerk samen
u "V" Middelburg. Naast de pro-
de onderneming, net als in het
Verse andere klanten. „Voorwaarde is
L-e breng(
wel dat de klanten ruim van tevoren de op
dracht geven. Het moet namelijk worden in
gepland in het lesprogramma."
Ook het groenbedrijf loopt inmiddels prima.
Het bedrijfje onderhoudt de tuinen van een
aantal Middelburgse scholen, waaronder Het
Springtij. Ook een aantal tuinen van mensen
uit de buurt wordt onderhouden. Leerkracht
P. van der Maas is verantwoordelijk voor het
groenbedrijf. Hij heeft het lesprogramma
voor zijn mini-onderneming ontwikkeld.
Oorspronkelijk komt Van der Maas uit het
bedrijfsleven en die ervaring kan hij goed
verwerken in de mini-onderneming. „De
leerlingen komen bij dit systeem in een ande
re situatie terecht. Ze werken bij opdrachtge
vers en moeten zich daarom ook anders
gedragen. Er moet na een klus bijvoorbeeld
netjes opgeruimd worden. De leerlingen wor
den zo op een goede manier voorbereid op de
stage." Het werken in de onderneming wordt
door de kinderen als een baan gezien en niet
zozeer als school. „De leerlingen zien mij dan
ook als baas. Bovendien werk ik gewoon met
ze mee."
Ferdinand Rijsdijk is één van de leerlingen
die momenteel aan het werk is in het groenbe-
drijf. Het systeem bevalt hem goed. ..Ik vind
het erg leuk en heb een hoop geleerd." De er
varing kan hij goed gebruiken in zijn toekom
stige loopbaan.
Het geld dat de school verdient met de mini-
ondernemingen vloeit terug in de bedrijfjes
zelf. Het groenbedrijf heeft al diverse machi
nes kunnen kopen van de opbrengsten. ..We
begonnen met wat handgereedschap. Inmid
dels hebben we bijvoorbeeld een grasmaaier
en een hakselaar gekocht", vertelt Van der
Maas.
Bloemist
Ook binnen een onderdeel van het groenbe
drijf, de bloemsierkunst, wordt net als bij de
catering samengewerkt met een externe part
ner. Directeur Van Duivendijk: „Bloemen zijn
heel erg duur en onze leerlingen moeten toch
leren hoe ze bloemen schikken Daarom
wordt samengewerkt met een bloemist Die
brengt bloemen en geeft dan een opdracht om
er boeketten van te maken. Die brengen wij
dan weer naar de bloemist.
Binnenkort hoopt de school een nieuwe on
derneming te openen: een restaurant. Mo
menteel draait het restaurant nog intern om
het uit te testen. Het is de bedoeling dat er ge
kookt gaat worden voor mensen uit de buurt.
Van Duivendijk denkt dan voornamelijk aan
senioren. „We willen één keer in de veertien
dagen het restaurant laten draaien." Tijdens
de bouw van het schoolgebouw is al rekening
gehouden met de restaurantfunctie. De gas
ten worden ontvangen in de hal van de school
het eten wordt uitgeserveerd vanuit het
kooklokaal. Het daarvoor noodzakelijke
doorgeefluik is al aanwezig. Het Bolwerk be
schikt over een volledig professioneel inge
richte keuken, die aangeschaft kon worden
met subsidie van de provincie Zeeland. Er
moet eigenlijk nog één ding geregeld worden:
de drankvergunning. „Want we willen onze
gasten natuurlijk wel het bijbehorende
glaasje wijn kunnen serveren", aldus Van
Duivendijk.
Autopoetsen
Het autopoetsbedrijf staat onder leiding van
Hans Eising. Hij vindt de mini-ondernemin
gen ook een waardevolle aanvulling op het
lesprogramma. Het zit volgens hem een beet
je tussen de praktijk en school in„De leerlin
gen ervaren hoe de praktij kis. Ze leren vooral
ook doorzetten. Het is toch specialistisch
werk wat wij doen." De binnengebrachte
auto's worden compleet schoongemaakt en
opgeknapt. Voor elk materiaal, van lederen
bekleding tot de autolak, is het juiste onder
houdsmiddel aanwezig. Momenteel worden
alleen auto's van leerkrachten opgeknapt.
Volgens directeur Van Duivendijkis vooral de
wettelijke aansprakelijkheid een probleem
„Daar is een verzekering voor nodig. Alleen,
zo'n verzekering bestaat niet omdat scholen
dit soort dingen normaal niet doen. We zijn
dan ook in onderhandeling met een verzeke
ringsmaatschappij In de toekomst hoopt hij
naast mensen uit de wijk, ook te kunnen sa
menwerken met autocleanbedrijven „Ik
denk dan aan auto's die bijvoorbeeld bij een
dealer in een etalage moeten staan. Die zou
den wij perfect kunnen schoonmaken."
De leerlingen zelf zijn erg tevreden met het
systeem. Martin Vrugt en Rogier van Slooten
hebben allebei in een mini-onderneming ge
werkt. Martin in het groenbedrijf en Rogier
bij het autopoetsen. Vooral Martin is erg en
thousiast over de aanpak. „Het is hartstikke
gezellig en ik heb al veel geleerd." Martin ziet
Van der Maas binnen het groenbedrijf inder
daad als baas. „Hij regelde de opdrachten en
vertelde wat je moest doen. Hij werkt zelf ook
mee Ook Rogier heeft binnen het autopoets
bedrijf soortgelijke ervaringen. „De leraar
werkt gewoon mee binnen de poetsploeg."
Jeroen Boer
Bert Malj aars
De Hogeschool Zeeland noemt het 'een uitda
ging voor iedere techneut'. Maar Bert Mal-
jaars (17) uit Aagtekerke ziet het toch vooral als
een aantrekkelijke kennismaking met het vak.
De vwo-leerling van het Calvijn College in Goes
hoefde niet lang na te denken toen bekend werd
dat de HZ-opleiding werktuigbouwkunde scho
lieren in staat stelde om alvast een lesmodule
over sterkteleer te volgen. Hij meldde zich er me
teen voor aan.
Verbonden met de Virtual Learning Desktop van
de Vlissingse hogeschool verdiept Bert zich nu in
de krachten die inwerken op onderdelen van con
structies en machines. Belangrijk, want wanneer
je daar als ontwerper niet voldoende van weet,
dan loop je gerede kans dat je constructies onder
de optredende belast ing bezwijken. Straks, na 40
uur studeren, weet Bert hoe hij die krachten kan
berekenen, tekenen en beschrijven, zowel gra
fisch als in formulevorm
Het is nu ook weer niet zo dat de vwo'er uit Aagte
kerke als volstrekte leek aan de studie begon.
Bert is een verwoed modelbouwer. Als hij een
bootje maakt, is dat geen siermodel, maar een
scheepje dat echt kan varen. Logisch dus dat hij
kiest voor techniek Leuk dat de hogeschool hem
nu de mogelijkheid biedt zich thuis alvast in de
sterkteleer te bekwamen. Maar als vwo'er mikt
hij natuurlijk wel een treetje hoger: een studie
werktuigbouw aan de technische universiteit
van Eindhoven of Delft.
Niet dat dit nu al direct een groot verschil maakt.
Want wat de sterkteleer betreft, weet Bert, ge
bruiken ze op de hogeschool hetzelfde boek als op
de universiteit. Of hij via het internet veel met de
HZ-docent of met z'n medestudenten zal com
municeren, is nog de vraag. „Het is toch vooral
een kwestie van het boek goed lezen en goed na
denken En als ik tegen een probleem aan loop of
iets niet snap. dan kan ik altijd ook nog terecht bij
m'n vwo-docent op het Calvijn College."
