Van acupunctuur tot Ayurveda PZC Speelse hulp bij piasproblemen Tijd HIVMïlelUPtt 23 Het Boze Oog Enkele feiten woensdag 14januari 2004 Wie wil weten wat er aan alternatieve geneeswijzen in Nederland worden beoefend, kan niet om de Zaltbommelse huisarts Paul van Dijk heen. 27 Jaar geleden verscheen de eerste uitgave van zijn naslagwerk 'Geneeswijzen in Nederland', momenteel ligt de geheel herziene negende druk in de winkel. Door HARM HARKEMA Laat één ding duidelijk zijn. „Ik beschrijf de alternatieve geneeswij zen zonder ze te ver bordelen, maar ook zonder ze te propageren", zegt Paul van Dijk. „Ik heb gepro- die wereld in kaart te brengen om mensen in staat te i zin en onzin van elkaar te scheiden." En hij beaamt: „Er is een hoop onzin in de alternatieve hoek." Om er in één adem aan toe te t: „Zoals je ook in de regu liere geneeskunde een hoop on zin tegenkomt." Sommigen denken ook dat Van Dijk zich in zijn eigen spreekka mer van wintirituelen en wichelroedes bedient, louter omdat hij erover schrijft. Een misverstand: „Ik ben een regu liere huisarts. Maar ik vind wel dat een huisarts zich heel glo baal dient te oriënteren. Patiën ten verwachten dat ook. Het is goed dat de huisarts beschikt over een paar adressen van be oefenaars van de belangrijkste alternatieve geneeswijzen. Bij voorkeur in de eigen omgeving. Daarmee hoeft de huisarts geen van alternatieve geneeswijzen te worden. Hij zorgt er alleen voor dat zijn pa tiënt bij een betrouwbaar ie mand komt." Libelle Toch kom je dergelijke samen werking tussen de alternatieve en de huisartsenzorg weinig te gen, beaamt Van Dijk. „De ge middelde huisvrouw weet via de Libelle meer van alternatieve ge neeswijzen dan de huisarts via zijn vakblad Medisch Contact." Weliswaar is de tijd van regel rechte wederzijdse verkettering min of meer voorbij, pais en vree tussen de regulieren en de alternatieven is het zeer zeker ook nog niet. „Toch is er onmiskenbaar spra ke van verbetering", weet Van Dijk die aan de medische facul teit in Utrecht les geeft aan zes- dejaars studenten. „Ik bespeur daar een veel minder negatieve houding dan in het verleden." Hij wijst ook op ontwikkelingen bij gerenommeerde medische vaktijdsschriften, als JAMA en de Britisch Medical Journal die sinds een paar jaar op verzoe nende toon en open wijze de discussie over alternatieve ge neeswijzen aangaan. Beroemde Amerikaanse onderzoeksinstel lingen maken tegenwoordig Foto René Manders Acupunctuur geld en tijd vrij voor onderzoek naar alternatieve medicijnen en behandelingen. „Dat alles was twintig jaar geleden nog onvoor stelbaar", aldus Van Dijk. Alternatieve geneeskunst was toen een maatschappelijk taboe - en Van Dijk weet daar uit eigen ervaring alles van. Zijn interesse werd gewekt toen hij in zijn stu dententijd in 1972 door Zuid- oost-Azië reisde en daar met acupunctuur in aanraking kwam. „Dat kenden we in Ne derland nog helemaal niet, op een hoogbejaarde acupuncturist in Haarlem na. Nu zijn er zo'n 1500." Huisarts en schrijver van het compendium van alternatieve geneeswijzen, Paul van Dijk. FotoGPD/Roland de Bruin In de negende druk van Van Dijks boek komen 52 geneeswijzen voor, die bij de vorige druk tien jaar geleden nog niet in ons land werden beoefend.Voor een niet onbelang rijk deel is die uitbreiding een weerspiegeling vanhet multiculturele karakter van de Ne derlandse samenleving. Zo wordt aandacht besteed aan de islamitische geneeskunst, die een breedscala aan ziektebeelden en therapiëen omvat. Voorbeelden: Nazar (het 'Boze Oog') en 'djinns' (boze geesten) worden in de islamitische wereld veelvuldigbeschouwd als belangrijke oorzaken van ziekten. Bescherming tegen ziektesbieden bijvoorbeeld amuletten, met daarin geschreven koranteksten. Een mogelijke therapie: laat de inkt van een, op een papiertje geschreven Korantekst oplossen in water. De patiënt vindt vervolgens gene zing door het water op te drinken. Er zijn naar schatting honderd islamitische genezers in Nederland, en het geloof in hen is volgens Van Dijk wijd verbreid. Nuttig dus voor een Nederlandse huisarts om er iets van af te weten. Helaas blijkt dat vaak niet het geval. Van, Dijks open benadering stuitte op zijn faculteit destijds op keiharde kritiek. Een van zijn scherpste criticasters, een hoogleraar, kwam echter wel stiekempjes naar hem toe met de vraag om het adres van een goede acupuncturist: voor een broer die al vijftien jaar onbe handelbare reuma had. Na nog enkele van dergelijke blijken van huichelachtigheid, besloot van Dijk in kaart te brengen wat er in Nederland zoal te koop was aan alternatieve geneeswij zen. Hetgeen niet meeviel. Enerzijds was er de tegenwerking uit de kring van de reguliere genees kunst: „Houd je hier niet mee bezig, kreeg ik te horen. Wat je er ook over zegt, het zal de doodsteek zijn voor een weten schappelijke carrière." Ander zijds was er nauwelijks informa tie over alternatieve geneeswij zen. „Het was een ondergronds circuit. Men was toen strafbaar als men geneeskundige activitei ten verrichtte zonder een art- Foto Con Clasqum sendiploma. Dat is wettelijk pas in 1996 veranderd." Tegen de verdrukking in is het aanbod van en de vraag naar al ternatieve geneeskunde enorm toegenomen. Volgens het CBS consulteren jaarlijks zo'n twee miljoen mensen een alternatie ve genezer, waaronder ook de huisartsen die zich in hun prak tijk van bijvoorbeeld acupunc tuur, antroposofie of homeopa thie bedienen. Het is een aantal dat door de reguliere medische sector simpelweg niet gene geerd kan worden. Voor het overgrote deel gaat het daarbij om mensen met chronische klachten, waarop de reguliere zorg geen antwoord heeft. Want in geval van een hartinfarct of gebroken been gaat niemand naar een alternatieve genezer. Geneeswijzen in Nederland. Compen dium van alternatieve geneeswijzen, door Paul van Dijk, arts. Negende, ge heel herziene druk. 694 pagina's Uit geverij Ankh-Hermes, Deventer. IS- BN9020243748 49,50 euro. MS Eén enkele bouwsteen verschil in een eiwit dat zich be vindt op het oppervlak van afweercellen, vergroot de kans op Multiple Sclerose met een factor twee. Dit con cludeert Q. Zhou (Ohio State University, Columbus) in het wetenschappelijk tijdschrift PNAS op grond van onder zoek onder 450 personen. Bij dragers van de variant van het bewuste eiwit, die op zijn beurt berust op een varia tie van één bouwsteen in het DNA voor dit eiwit, schrijdt de ziekte ook sneller voort. Voorhuid De voorhuid lijkt bij mannen een belangrijke rol te spe len bij de overdracht van HIV, het virus dat aids veroor zaakt. Cellen in de voorhuid bevatten een molecuul, DC- SIGN genoemd, dat HIV helpt de lichaamscellen binnen te dringen, schrijft E. Soilleus (Hutchison/MRC Research Centre, Cambridge) in het vakblad Journal of Clinical Pa thology. Deze bevinding verklaart mogelijk waarom be sneden mannen iets minder gevoelig zijn voor besmet ting met HIV dan onbesneden mannen. Besnijden is ech ter geen afdoende alternatief voor veilig vrijen, waar schuwt Soilleux. Tienerzwangerschap Sterker dan bij een zwangerschap op volwassen leeftijd, pleegt een tienerzwangerschap een aanslag op de dicht heid van de botten. Aangezien tieners zelf nog bezig zijn met de opbouw van hun botdichtheid, ontstaat er tijdens een tienerzwangerschap een sterke competitie tussen moeder en kind om het beschikbare calcium. In veel ge vallen leidt dit tot een flinke afname van de botdichtheid bij de tienermoeders, meldt K. O' Brien (Johns Hopkins University, Baltimore) in het vakblad American Journal of Clinical Nutrition. Voor zwangere tieners is het daarom extra belangrijk voldoende calcium binnen te krijgen. Stamcellen Het molecuul reversine is in staat cellen die reeds voorbe stemd zijn uit te groeien tot bij voorbeeld een spiercel, een le vercel of een botcel, zodanig te 'verjongen' dat de cel weer in staat is uit te groeien tot ieder mogelijk celtype van het li chaam. Dit meldt S. Chen (Scrip- ps Research Institute, La Jolla) in het vakblad Journal of the Ame rican Chemical Society. Reversi ne maakt het in theorie mogelijk stamcellen in handen te krijgen zonder dat hiervoor embryo's nodig zijn. Met behulp van deze stamcellen hopen wetenschappers in de toekomst beschadigde organen te repareren. Overgewicht Nog een kwalijke kant van overgewicht: prostaatkanker bij mannen met overgewicht is vaker agressief van vorm en keert vaker na een operatie terug, dan bij mannen zonder overgewicht. Dit blijkt' uit twee studies in het Journal of Clinical Oncology onder in totaal ruim 4000 mannen met prostaatkanker. Waarschijnlijk hebben hor monen afkomstig uit vetweefsel een stimulerend effect op de groei van prostaatkanker. Ouderdom Lichamelijke aftakeling bij het ouder worden moet niet gezien worden als 'normale veroudering', maar altijd be schouwd worden als een uiting van ziekteverschijnselen. Vervolgens moet gezocht worden naar manieren om de ze ziekteverschijnselen zo goed mogelijk tegen te gaan. Dit stelt G. Izaks (Academisch Ziekenhuis Groningen) in het vakblad BMC Geriatrics. Door Albert de Beer Nu het nieuwe jaar klaar staat vers uit de verpakking, ga rantie krijg je er niet bij en ruilen kan ook niet - wordt het voor de senior weer de hoogste tijd om zich druk te maken over de tijd. En dan bedoel ik niet onze tijd - hoe wel daar best het een en ander aan te zorgen valt - en ook niet de tijds omstandigheden of de tijdgeest of iets dergelijks. De tijden zijn altijd zorgwekkend, zijn dat altijd ge weest en zullen dat voorlopig nog wel blijven ook. Nee, ik bedoel de factor tijd. Je had aangenomen, dat je daarvan wel in ruime mate genoeg zou krijgen, nu ergeen sprake meer is van de wilde caleidoscoop van de al of niet adembenemende gebeurlijkheden van elke dag. Met andere woorden: als alles in rustiger vaarwater leek te zijn gekomen, zou de tijd ook wel langzamer lopen. Mooi niet. Ei genlijk een gemene streek: heb je eindelijk de tijd om ervan te genie ten, racet hij maar door en voor je net weet is er weer een dag voorbij, zodat je je verwonderd afvraagt, noeje ooitje werk er nog bij hebt minnen doen. iedereen kent wel het vakantiege voel: de dagen zijn vol afwisseling, nieuwe indrukken, je hebt van alles nog wat ondernomen en als je an na een week terugkijkt, lijkt et wel of je al maanden weg bent. ets, maar het kan eigenlijk niet, want als je niet meer werkt, kun je ««geen vakantie meer hebben, omgekeerd kruipt de tijd, als verve ling toeslaat. 'Gezelligheid kent geen tijd' glimlachte me laatst een enigszins bekakte gastvrouw op haar poesliefst toe, aan het eind van een bezoek, terwijl ze toch moest zien dat de opluchting van mijn gezicht droop. Toen ik nog werkte - jawel, het on derwijs kent behalve lange vakan ties ook hard werken - hoorde ik van leerlingen wel eens, wat ze alle maal voor activiteiten ontplooien. Ze moeten trainen voor tennis of/en hockey/voetbal, 's avonds vakken vullen of/en blaadjes rondbrengen, wedstrijden spelen, piano-, gitaar-, orgel-, piccolo-, danslessen volgen, uitgaan en uitslapen. Oh ja, en dan ook nog naar school. Voor hun moet de tijd vliegen. Maar word je dan ook niet vlug oud, vraagje je bezorgd af. Vroeger, dat is bekend, ging alles veel langzamer, ook de tijd. Je had van die eindeloze schoolmiddagen, loom en warm, een benauwd klas lokaal en een alsmaar doordreu nende leraar. Het interessantst was de grote bromvlieg op het matgla zen onderste deel van het raam en daarboven heel hoog een straal vliegtuig dat geluidloos en vlug zijn witte strepen trok. En die bel ging maar niet. „Hebben jullie dat ook wel eens, dat gevoel van er komt geen eind aan?", vroeg ik soms aan leerlingen. En ze antwoordden gretig ja en voegden nog allerlei details, die je vergeten was, aan dat gevoel toe. Gelukkig, ze blijven dus jong. Vanaf morgen ga ik me elke dag een stevige pot vervelen. Of het helpt? 4 Door SASKIA VAN DER MAAT „Ik plas elke dag in mijn broek en dat vind ik vervelend", zegt de negenjarige Michelle zacht jes. Samen met haar moeder is ze voor de eerste keer op het spreekuur voor kinderen met plasproblemen in het Cathari- na-ziekenhuis. „Daar hebben meer kinderen last van, hoor Michelle. En daarom gaan we je leren te luisteren naar watje blaas zegt", legt incontinentie- verpleegkundige Karin Schau- waert uit. Kinderen die overdag nog in hun broek plassen worden op school soms gepest omdat ze 'stinken'. Of ze durven niet meer bij vriendjes te gaan spe len of willen niet naar de sport club. Deze kinderen kunnen zich erg eenzaam gaan voelen. Ook de ouders zijn vaak rade loos, weten niet meer wat ze moeten doen. „In het begin hebben we er veel ruzie om ge had. Omdat Michelle wel eens dagen niet nat was, dacht ik: je kunt het best", vertelt Michel le's moeder. „Nu weet ik dat ze er niks aan kan doen." „De kinderen die hier komen, moeten gezien hun leeftijd ei genlijk zindelijk zijn", zegt - De meeste kinderen zijn rond hun derde droog, jongens vaak wat later. - Een tot twee procent van de vijf- tot twaalfjarigen kampt met blaasontsteking, plasproblemen en incontinentie - Een tot drie procent van de kinderen tussen vijf en elf jaar heeft overdag soms nog een ongelukje. - Van de zesjarigen plast tien procent nog wel eens in bed. van de elfjarigen vijf procent. Bedplassen komt bij jongens twee keer zo veel voor als bij meisjes. Schauwaert. „Bij hen is er iets verstoord in het samenspel tus sen de blaas, de sluitspier en bekkenbodemspieren, en het piasgedrag. Naast een verkeer de manier van plassen hebben ze vaak ook terugkerende uri neweginfecties." Sommigen voelen een plas te laat aankomen, waardoor ze niet op tijd bij de wc kunnen komen. Anderen kunnen maar een beetje of helemaal niet plassen als ze naar het toilet gaan. Soms zijn ze net geweest en hebben dan toch weer een natte broek. „Met speelse oefeningen en veel herhaling is verkeerd pias gedrag te verhelpen. In het be gin van de training leren we de Met een ballon legt Karin aan Michelle en haar moeder uit hoe de blaas werkt. Foto Jurriaan Balke kinderen dat ze op vaste tijden naar de wc moeten. Ook al kunnen ze niet plassen, ze moeten bewust bezig zijn met naar de wc gaan. Als het na een paar weken beter gaat, mogen ze meer vertrouwen op hun ge voel en hoeven ze nog maar een of twee keer per dag op een vaste tijd naar de wc. Zo leert het kind te voelen wan neer het moet plassen", aldus Schauwaert. Van de zeventig kinderen die de training in het Catharina- ziekenhuis in Eindhoven in middels hebben gevolgd, is tachtig procent droog of zijn de plasproblemen aanzienlijk ver minderd. Twee incontinentie- verpleegkundigen, twee kin derartsen en twee urologen bundelen sinds zestien maan den hun kennis in een speciaal incontinentieteam voor vijf- tot twaalfjarigen. Deze aanpak is in meerdere ziekenhuizen in ons land al succesvol gebleken. De achtjarige Matthijs heeft de vijftien weken durende trai ning er bijna op zitten. Hij plast overdag niet meer in zijn I broek. Maar af en toe gebeurt er nog een ongelukje. Matthijs bekent aan Karin dat hij een paar dagen geleden druppels plas in zijn onderbroek heeft gehad. „Waarom heb je dat niet tegen me gezegd", vraagt zijn moeder. „Ik was bang dat ik op mijn kop zou krijgen", zegt Matthijs. „Natuurlijk niet", lacht zijn moeder. „Het werkt inderdaad niet om een kind te straffen voor iets waar het niks aan kan doen. Belang rijk is dat ouders hun kind steunen en begeleiden. Herin neren aan op tijd naar de wc gaan en samen in het dagboek schrijven wat het kind gedron ken heeft en hoe vaak het nat is geweest Alles draait om structuur", verklaart Schau waert. „Na deze training zie je veel kinderen opbloeien. Ze worden zelfverzekerder. Het doel is dat de verantwoordelijkheid voor het plassen bij het kind wordt gelegd." En dat mag best be loond worden. Matthijs krijgt van Karin een mooie, glimmen de sticker. Vol trots plakt hij die in zijn dagboek. Zo ziet hij resultaat.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 2004 | | pagina 23