watergang
Zo deed Jezus het ook
4
PZC
RUDEN RIEMENS
De opkomst
van de huiskerk
zaterdag 10 januari 2004
FOTOGRAFIE
De huiskerk is in opkomst. Een
groeiend aantal christenen, van
progressief tot behoudend, keert de
traditionele kerken de rug toe en kiest
ervoor om thuis bij elkaar te komen.
Om te zingen, te bidden, te praten en
\e eten. „Want zo deed Jezus het ook."
De oprit van de familie Van Brunschot staat
vol auto's. De rest van de woonwijk is deze
zondagmorgen nog in diepe rust. Binnen lo
pen en praten kinderen en volwassenen
door elkaar. Als de laatste schaal is neerge
zet, zoekt iedereen zijn plekje aan de ontbijt
tafel op. Het is bijna half tien, tijd om te be
ginnen.
Iedere zondagmorgen komen in het huis van
Albert en Sjannie van Brunschot in het Bra
bantse Esch een stuk of veertien christenen
bijeen. Met elkaar vormen ze een huiskerk,
ook wel huisgemeente genoemd, waarvan er
inmiddels in Nederland zón honderd zijn.
De groep eet, zingt, bidt en praat met elkaar
over God en alle andere dingen die hen be
zighouden: een naderende operatie, de ko
mende verjaardag, een gestolen fiets, de ver
zameling kroonkurken en de te hoge bloed
druk.
Albert, die samen met zijn vrouw de huisge
meente leidt, brengt de groeten over van een
stel dat ook af en toe aan de ontbijttafel aan
schuift en kondigt activiteiten aan die op
stapel staan, een gitaar wordt opgepakt en
door de huiskamer klinkt een opwekkend
lied. Na een kort gebed begint de maaltijd.
Tijdens het eten waaiert het gesprek al snel
alle kanten uit. Cees van Rems, een van de
oudste aanwezigen, smeert rustig een brood
je. Vrijwel vanaf het begin bezoeken hij en
zijn vrouw Anneke deze huisgemeente. „Ik
voelde me hier direct thuis", vertelt hij.
„Het kleine spreekt me enorm aan. In een
grote kerk kun je drie weken afwezig zijn,
zonder dat iemand daar iets over zegt. Hier
is dat ondenkbaar. Als je een keer niet
komt, krijg je een belletje. Niet om je te con
troleren, maar om te vragen of alles goed
gaat."
Ook de actieve houding die van de gemeente
leden wordt gevraagd, spreekt hem aan.
Sjannie heeft deze week een spel bedacht.
Achterop de naamkaartjes die op de borden
lagen staat een deel van de bijbeltekst die
vorige week is opgegeven. Om beurten moe
ten de volwassenen en kinderen naar voren
komen en hun kaartje ophangen op een
bord. Daarna worden verschillende passa
ges uit de bijbel gelezen, gepraat over wat
er precies staat en veel gezongen. Het liefst
staand en klappend. Tussendoor danken en
loven de volwassenen om beurten hardop
God en bidden ze voor elkaar en de rest van
de wereld.
„Voor sommige mensen kan de manier waar
op wij met elkaar omgaan bedreigend zijn",
had Albert van Brunschot enkele dagen eer
der al gewaarschuwd. „Je kunt hier niet ano
niem binnenlopen en ergens achteraan gaan
zitten. Niet iedereen wil zich zo overgeven."
Een half jaar zijn hij en zijn vrouw nu bezig
met hun huiskerk. Van huis uit is het echt
paar katholiek, maar een jaar of vijftien ge
leden kwamen ze terecht bij de pinksterge
meente Rafaël in Breda. Ze vonden daar een
plek waar ze hun geloof actiever konden be
lijden en waar minder structuur, hiërarchie
en regels golden.
Tot ze het gevoel kregen dat God iets anders
met hun leven wilde. Dat ze de taak hadden
een nieuwe kerk te stichten in de buurt van
Den Bosch. Het idee dat het een huiskerk
moest worden, hadden ze niet meteen.
„Maar we wisten wel dat het iets anders
moest zijn dan een grote kerk", zegt Albert.
Ze wilden in eerste instantie een zaaltje hu
ren. Maar dat lukte niet. Achteraf beschou
wen ze dat als het werk van God. Want daar
door kwamen ze ertoe thuis bijeenkomsten
te organiseren.
De Van Brunschots begonnen met een klein
groepje dat met hen was meegekomen uit
Breda. Langzamerhand vonden en vinden
meer mensen de weg naar hun huis. Het stre
ven is dat de groep uiteindelijk uit elkaar
valt en in de omgeving nieuwe huiskerken
begint onder de vlag van Rafaël. Albert en
Sjannie bereiden al een aantal leden voor
op een toekomstig leiderschap.
Tegenbeweging
Een huisgemeente die bij een bestaande
kerk is aangesloten, is redelijk uniek. De
meeste huiskerken vormen op zichzelf staan
de gemeenten. De afgelopen jaren is hun
aantal flink toegenomen, binnen zowel de
behoudende als vrijere gezindten. De bewe
ging beperkt zich niet alleen tot Nederland.
Overal ter wereld komen de huiskerken op,
tot in India en China. Juist op plaatsen
waar het christendom lang is onderdrukt, is
de stroming groot.
'Tegenbeweging' is misschien een nog bete
re omschrijving voor het ontstaan van huis
kerken. De aanhangers, vaak gelovigen die
zijn afgeknapt op de bestaande kerken, spre
ken zelf liever van een nieuwe 'reformatie'.
Zoals Maarten Luther de kerk in de zestien
de eeuw zuiverde van dwalingen als aflaat
handel, willen zij de samenkomsten ont
doen van de structuren en hiërarchie die in
de loop van de eeuwen door de mensen zijn
bedacht.
Oervorm
Ze gaan terug naar de basis: kijken naar
hoe Jezus te werk ging in Zijn tijd op aarde.
Hij bezocht juist gewone huizen om het
evangelie te verkondigen en nieuwe discipe
len te maken. De huiskerk is dus simpelweg
de oervorm van de kerk.
Naast de bijbel is de belangrijkste inspira
tiebron voor veel christenen het boek Hui
zen die de wereld veranderen, van Wolf
gang Simson. De Duitser wordt algemeen
gezien als een van de belangrijkste profeten
van de huiskerk-beweging. Zijn droom is
een gemeente 'die niet alleen een boodschap
heeft, maar ook een .boodschap is'. „Een
plek waar mensen zich met open mond ver
bazen en waar zij leren hoe ze moeten le
ven", schrijft hij. „Een gemeente die zich
verspreidt als een virus: ze besmet alles
waarmee ze in aanraking komt, totdat de he
le aarde vol is."
Ondanks de naam 'huiskerk' hoeven de groe
pen, vaak niet groter dan vijftien tot twintig
personen, niet per se samen te komen in een
woning. Dat gebeurt net zo goed in de open
lucht of in een café. Iedere gemeente vult de
bijeenkomsten op zijn eigen manier in. De
een kiest ervoor iedere zondag samen te ko
men, de ander ontmoet elkaar op wisselen
de tijdstippen doordeweeks. Bij de een is er
een duidelijke leider, bij de ander juist niet.
Wel wordt er in veel gevallen samen gege
ten. Want dat deed Jezus ook. Bovendien
creëert het een ongedwongen sfeer. Ook
wordt er in huiskerken getrouwd en ge
doopt.
„Je moet de huisgemeente zien als een ver
lengstuk van een gezin", zegt Henk Vink,
initiatiefnemer voor een landelijk netwerk
van huiskerken en goede vriend van
Simson. „Het gaat veel verder dan een serie
samenkomsten. Het is een manier van le
ven."
Dat betekent dat groepen niet alleen praten
Kerkdienst in de woonkamer; steeds meer gelovigen zoeken de beschutting van huis en haard om hun geloof te belijden.
foto Mare Bolsius/GPD
en zingen over het geloof, maar elkaar ai
vanzelfsprekend helpen bij verhuizingen
verbouwingen of als babysitter inspringa
als een ander daarom verlegen zit. „He!
maakt eigenlijk niet zoveel uit wat jed«
met elkaar", vindt Vink. „Het gaateroc;
je het leven dat God geeft, met elkaard£
Je kan ook gewoon koffiedrinken of eer
film kijken." Hij haalt Mattheüs 18 veis"
aan: Waar twee of drie vergaderd zijn in
Mijn naam, ben Ik in hun midden.
Waar een huiskerk een gezin is, ziet VifÖ:
veel traditionele kerken als een bedrijffe
tioneren. Met alle problemen van comnri
catie, financiën en het delegeren van take
tot gevolg. „Een voorganger moet er ali«=
leen doen. Pastoraal werk, dienstenvocp
reiden, noem maar op. Veel voorgangen
ken niet voor niets snel opgebrand. Inejjt
huiskerk deel je de taken."
Behoefte
Juist jongeren spreekt die vorm ontzetfc
aan, verwacht hij. „En niet-christenen,Ö:
dat de drempel om binnen te stappen,!^
is. En een vast stramien ontbreekt. leek?
bijeenkomst is anders, al naar gelang
ne waar de mensen op dat moment behte
aan hebben en wat er in hun leven spe|!
is geen dominee die vanaf de kansel op-6t
dreunt wat wel en niet mag. Jongeren
nu zitten niet te wachten op preken.
len antwoorden, echtheid, zien hoe je leC
In een gewone kerk zie je mensen bijna^
veranderen of opbloeien. Hier wel", heej
Vink ervaren.
Het gevaar van de huiskerk schuilt volgS
critici in het leiderschap. Iedereen die|
ergens niet mee eens is, kan opstaanen$
eigen koninkrijkje beginnen. Sjannie e?-"
bert van Brunschot hebben nauw contafi
met de moederkerk Rafaël. Maar voor®
Vink is die band niet direct noodzakelijk
„Natuurlijk bestaat de kans dat mens#
mee aan de loop gaan, dat het sektansft
wordt." Maar als er onderling een op<""*
betrokken relatie is, gebeurt dat niet
verwacht hij. „Als ik bijvoorbeeld zoi
draven, kunnen de anderen makkelijk if
me zeggen: Henk, je gaat pausneiging&?
tonen. Tegen een dominee kun je dat du
zeggen." *1
De bijeenkomst in het huis van Albert
Sjannie van Brunschot zit er inmiddels!
De meeste mensen maken aanstalten op
vertrekken. Over en weer worden hanü|
geschud. Een aantal heeft de afspraak^
's middags alweer bij elkaar langs tegf
Cees van Rems noemt de grote onderlig
betrokkenheid 'mooi, maar benadrukt®
het soms ook zwaar is. "Je komt heus^i
altijd even blij thuis;" zegt hi] eerlijk
nou dat iemand zwanger is en je krijgt
ren dat het is misgegaan. Dan raakt je$i
en ga je in mineur weg."
Angela «J*
