Witte dood blijft op de loer liggen
PZC
SAROUK
T
H
71
T
U
c
.c
S
R
u
V
R
Zwitserse specialisten verbeteren onderzoek naar lawinegevaar
mmm
Negen Plagen
puzzel
L
L
i
1
Heer Bommel en de Slijtmijt
Casper Hobbes
recept
Noorse zalm, zoals in Japan
het weer
lik
O
vrijdag 9 januari 2004
door Bob Kroon
Ondanks voorzorgsmaatre
gelen en waarschuwingen,
eisen sneeuwlawines gemiddeld
250 mensenlevens per jaar. Er
zijn dit seizoen al elf winter
sporters ten offer gevallen aan
de witte dood.
Lawines blijven de grootste risi
cofactor voor het wintertoeris-
me in de Alpen, zegt het Zwit
serse Instituut voor Sneeuw- en
Lawineonderzoek in Davos.
„Een massieve sneeuwlawine
ontwikkelt een verwoestend
drukvermogen van twintig tot
dertig ton per vierkante meter,
en kan snelheden van 200 tot
300 km per uur bereiken", zegt
dr. Paul Föhn, onderdirecteur
van het instituut. „Bij die snel
heid is één ton druk al voldoen
de om een zware bei'glocomotiel'
van de rails te blazen. Als het
front van een lawine breed ge
noeg is, kunnen bossen, dorpen,
bruggen en wegen worden weg-
Advertentie
PERZISCHE TAPIJTEN
Wij zijn nog steeds uw beste
adviseur op het
gebied van handgeknoopte
NU 20% TOT 50% KORTING^
Koningstraat 9, Goes. Tel. 0113-227101
Dat zoiets nog maar zelden ge
beurt is vooral te danken aan de
in totaal 500 kilometer lawine-
barrières, die in Zwitserland
overal op lisicohellingen zijn
geplant. Een investering van
anderhalf miljard euro. Op elke
berghelling van meer dan dertig
graden waaronder een woonge
meenschap ligt,-zijn deze ont
sierende maar nuttige staket
sels te ontwaren.
Maar de opwarming van de aar
de (broeikaseffect) veroorzaakt
problemen. De meeste barrières
liggen verankerd in de 'permaf
rost', de harde, permanent be
vroren grondlaag, die op veel
plaatsen boven de 2500 meter
het berggesteente dekt. Door de
stijgende temperaturen dreigt
de permafrost op sommige
plaatsen onstabiel te worden.
Zo 'kruipen' de barrières boven
Pontresina, in het kanton Grau-
bünden, jaarlijks van 10 tot 20
centimeter naar beneden. Daar
om wordt daar nu gewerkt aan
een vijf miljoen euro kostende
'sneeuwdam'.
Paul Föhn zegt dat 80 tot 90 pro
cent van de lawines door skiërs
of snowboarders wordt ontke
tend. Ondanks waarschuwin-
"V.
gen wagen velen hun leven in de
verraderlijke sneeuw van de
'ongerepte natuur', want de vei
lige skipistes zijn nu eenmaal
minder spannend. „Op een kri
tische helling kan één skispoor
genoeg zijn om een labiel
sneeuwdek op hol te krijgen",
zegt Föhn. „Als je daarin wordt
mee gesleurd, is het meestal
over en uit."
Het lawine-instituut beschikt
in het Alpengebied over een net
werk van honderden waarne
mingsposten en geeft 's winters
dagelijks waarschuwingen uit.
Die worden in de landelijke
weerberichten opgenomen en in
alle wintersportstations opge
hangen.
Verse sneeuw op een hellende
ondergrond van vastgevroren
sneeuw vormt een risico, want
de grofkorrelige onderlaag
werkt als kogellagers als de top
in beweging komt. De lawine
wachters nemen dagelijks
sneeuwmonsters. Voor één
'This is the land where the Pharaoh died' (Jim
Morrison).
Zoë had haar zinnen gezet op het bezichtigen
van de piramides. Ik verkoos mijzelf te laten
verplegen door de Egyptische zon en het zuive
rende water van de Rode Zee. Morrend stemde
mijn kind toe. Ons onderkomen zou een vijfster
renhotel zijn met een 'all-inclusive-arrange-
ment'. Veel geld hoefde ik, zo liet het zich aan
zien, niet mee te nemen.
Onze vlucht werd bestempeld als 'a la carte'Dit
houdt in dat de passagiers voor ongeveer 15 euro
per persoon wat broodjes en een blikje frisdrank
kunnen aanschaffen. Binnenkort kunnen we
aan boord een piccolo bestellen bij een stewar
dess in enerverend ondergoed.
Op de luchthaven van Sharm el Sheikh werd ons
verteld dat we visa nodig hadden om excursies te
kunnen maken. Vijf euro per stempeltje. Ons ho-
Meindert Inderwisch
tel bevond zich op zes kilometer afstand van het
vliegveld, maartegen de tijd dat de plaats van
bestemming was bereikt, hadden we twee uur in
de bus doorgebracht.
Onze bedden waren niet voorzien van lakens.
Dat kwam morgen wel goed, riep de kruier nog
voordat hij in de gonzende nacht verdween, mijn
knisperende Egyptische ponden (wat waren ze
waard, ik kon het maar niet onthouden) in zijn
broekzak. Water moest worden gehaald bij de
bar, maar was na tien uur niet meer gratis. Het
gele polsbandje dat we om hadden gekregen als
bewijs dat we vrijelijk konden eten en drinken,
was hier van geen enkele waarde.
In de dagen die volgden moest voor alles wat we
tot ons namen worden getekend. Dit om mis
bruik te voorkomen. Veel van mijn handtekenin
gen zag ik later terug toen de hotelrekening
moest worden betaald. Slechts 165 euro.
Het water van ons zwembad was ijskoud. De
enige mensen die rondom de poel verbleven wa
ren uiterst spraakzame Russen. Money talks.
Drankjes besteld bij de bar van het zwembad
moesten worden afgerekend.
Twee excursies hebben we ondernomen. De eer
ste voerde ons gedurende vijftien uur langs het
meest ellendige landschap ter wereld. Zondag
na de atoomexplosie. Onderweg passeerden we
een omgeslagen Landrover. Een vrouw was dooi
de voorruit geslingerd en lag roerloos, bedekt
soos
gewas
T
ié
T
honende
op
merking
tuber
grappen
maker
kaasjes
kruid
te drinken
geven
culose
T
1
stad in
Egypte
laagtij
broeder
schap
6
cowboy-
cafe
5
droog
(van wijn)
trotse
houding
equator
denk
onheils
godin
2
beeld
fris
enkel
T
4
lijk dier
voudig
bijbelse
stokoud
T
naam
meester
3
Engels
telwoord
vlekken
water
gewricht
7
2 I 3
In dit diagram is een woord van 12 letters verstopt.
Het is te vinden door, beginnend bij het vakje met
de stip, telkens een vakje naar links, rechts, onder,
boven of diagonaal te verspringen. Elke letter wordt
één keer gebruikt. Hoe luidt het zoekwoord?
Horizontaal: 4. Zijn liefde is
slecht en misselijk (7); 5. Dat
is een (achter)neef (9); 8. Voor
een hengelaar gaat het weer
verkeerd (3); 9. Bloeiwijze van
een borstpomp (4); 10.
Uitgesproken file voor deze
zaak (6).
Verticaal: 1. Door deze moei
lijkheid raakt Frans in het slop
(7); 2. Niet boven water even
als anderen? (9); 3. Vertrek
met de muziek naar het bal!
(4); 6. Niet bang om in slaap
te vallen (6); 7. Verbinding die
niets voorstelt (6).
Oplossingen van gisteren:
Kruiswoordraadsel:
Horizontaal: 1. Ido; 5. enk; 7. embargo; 10. ep; 12. mom; 14. tl; 15. coda; 17. anti;
19. en; 20. lu; 21. ding; 23. vlak; 25. es; 26. are; 28. Ie; 31. oorarts; 33. Ems; 34. air.
Verticaal: 2. De; 3. oma; 4. NAVO; 5. ego; 6. no; 8. decoder; 9. slikken; 11. po; 12.
manga; 13. malve; 14. TT; 16. den; 18. nul; 22. IS; 24. al; 27. Raab; 29. Eos; 30. sta;
31. om; 32. si.
Slangpuzzel: 1. Toch; 2. heresie; 3. emulsie; 4. eruptie; 5. excl. Opl.: Theelepel.
Crypto-overlapper:
Horizontaal: 5. Grondgang; 6. slapendel; 7. allemaalt; 8. safermoor.
Verticaal: 1. Krulslaap, 2. snapperen; 3. agendarme; 4. inzetloon. ©JFS NL
„Het is te veel voor deze ondervoede stakkerds", zei heer
Bommel. „Ik zal ze zolang in de rugzak zetten, dan kunnen
ze vast wat eten, terwijl wij teruggaan naar huis." Hij
voegde de daad bij het woord, maar Tom Poes schonk er
geen aandacht aan. „Ze zijn bang voor groen", dacht hij.
„Het is goed om dat te weten. Want daardoor is er mis
schien toch een manier om ze in de gaten te houden. En dat
zal erg nodig zijn!"
„Het is beter om onze voettocht maar te onderbreken",
vervolgde heer Ollie, de ransel sluitend. „Onze eerste
plicht is om deze tere schepsels een liefdevol onderkomen
te verschaffen, wat jij, jonge vriend? Komaan, als jij nu de
door Bill Watterson
Van huis uit zijn Japanners fervente vis
eters. Opmerkelijk is dat niet want tot
diep in de 19e eeuw was het de gewone Ja
panners niet toegestaan om vlees te eten.
Dat was destijds uitsluitend bestemd voor
de hogere standen.
De hoeveelheden vis die men er tot aan die
tijd at waren heel beperkt. Men neemt aan
dat men niet veel meer dan 60 gram vis per
dag at. Dat was te weinig maar in de jaren
daarna hebben de Japanners hun schade
ingelopen. En dat kun je ook zien. De Ja
panners zijn namelijk in de afgelopen an
derhalve eeuw een stuk langergeworden.
Men schrijft dat onder meer toe aan de
grotere hoeveelheden dierlijke eiwtten die
het Japanse dieet van vandaag bevat. B
Voor 2 hoofdgerechten:
250 gram filets van Noorse zalm
5 eetl. Japanse sojasaus (Kikkoman)
5 eetl. mirin (tamelijk zoete Japanse wijn,
vrijwel uitsluitend voor keukengebruik)
1 1/2theel. witte basterdsuiker
2 theel fijngeraspte verse gemberwortel
2theel. (zonnebloem)olie
2 limoentjes of kleine citroenen, in partjes
gesneden
enkele toeven waterkers
Spoel de zalmfilets onder stromend koud
water. Maak de vis droog met keukenpa
pier. Meng voor de marinade sojasaus,
mirin, basterdsuiker en gemberwortel in
een wijde kom. Blijf zolang roeren tot de
suiker in de marinade is opgenomen.
Leg de zalmfilets 20 - 30 minuten in de ma
rinade. Keer de filets elke 10 minuten om.
Zeeland: Natte dagen
Een winterporter kruipt onder de afzetting door van een afgesloten piste in Anzere in het Zwitsese kan
ton Wallis. foto EPA
monster moest soms handmatig
een half uur worden gespit.
Zwitserse wetenschappers heb
ben nu een electronische sonde
ontwikkeld, die volgens Föhn
een 'revolutie betekent'. De te-
lescopische 'micro penetrome
ter' lijkt op een auto-antenne en
kan een sneeuwlaag van een me
ter dik penetreren. Na enkele
minuten geeft het instrument
via een computer nauwkeurig
de gesteldheid van de sneeuw-
bodem aan. GPD
met wat dekens, maar zonder geliefde, tussen
het ronde glas. Tijdens een tocht op kamelen die
voerde over smalle paadjes die grensden aan de
diep gelegen klippen van de zee waarin we zo
juist hadden gesnorkeld, zakte een van de last
dieren door zijn hoeven en suisde omlaag.
De tweede excursie was geweldig. Met een boot
de zee op en snorkelen van rif tot rif. Jammer ge
noeg duurde de terugtocht wat lang omdat Tony
Blair dezelfde badplaats als de onze had geko
zen om zijn vakantie door te brengen. Road
blocks van daar tot Jericho.
Op de dag van ons vertrek stortte een Egyptisch
toestel vol Franse passagiers neer in de Rode
Zee. 148 doden. Onvoorstelbare hectiek op het
vliegveld. De vleugels van ons toestel waren be
vroren en de Egyptenaren beschikten niet over
de apparatuur om ze te ontdooien.
Op Schiphol bleek mijn auto te zijn inge
sneeuwd. De weg naar Vlissingen was afge-
zoomd met autowrakken.
D Toonder Studio's
De regenkleding komt de komende Door: Jordii
tijd van pas, want geen dag verloopt
geheel droog. Nu is het wel zo dat het de ene dag vakerrsj
dan de andere dag. Een sterke westelijke stroming staatcc
omgeving gericht en in de winter betekent dit sterk wisse!,
en bij tijden winderig weer. Zo'n circulatie kan wel twee\W
aanhouden. Vanmiddag ziet er niet onaardig uit. Hoewele
enkele bui (met kans op hagel of onweer) kan vallen, zijns
perioden in de meerderheid en komt de zon goed uit de ve
Het waait stevig uit west tot zuidwest, met langs de kust ai
toe een krachtige wind, kracht 6. De temperatuur stijgt tote
graad of 8. Vanavond raakt het geleidelijk bewolkt doorns)
van een klein lagedrukgebied, dat morgen net overofiets';
zuiden van Zeeland met hoog tempo oostwaarts trekt. Ve-i
en morgen levert dit aanhoudende regenl op. In de avonoj
wordt het droger en zijn enkele opklaringen te verwachte
zuidwestenwind neemt niet af
en de temperatuur haalt plaat
selijk 10 graden. Zondag
breekt de zon door, maar valt
ook van tijd tot tijd een enkele
bui. Het gaat harder waaien
met op de eilanden kracht 7.
Het is niet koud, de middag-
temperatuur haalt 10 graden.
Op maandag lijkt een actieve
depressie te passeren en dat
betekent zwaardere buien en
een vlagerige, sterke wind.
Het zou zelfs even tot storm
kunnen komen, maar op dit
moment zijn de verwachtin
gen wat dit betreft niet zo
zeker. Het is en blijft vrij zacht.
Dinsdag en woensdag zijn de
buien lichter, verder verandert
er weinig.
Opklaringen
Maiimumtemptratuur voor randug -
Minimumtemperatuur voor de komenderj^t j
Vooruitzichten
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
weer
max.
9°
10°
9°
8°
min.
6°
8°
7°
5°
wind
ZW 5
ZW 6
Z 6
ZW 6
Zon
O
Maan
vanda
op 81
onder
va-:::
op 182
ondrt
Nautisch bericht
Westen- tot zuidwestenwind, vrij krachtig, kracht 5. Goeda
Kustwatertemperatuur 6 graden. Geen mist, wel kleine ka
onweer.
Waterstanden
bagage een poosje wilt dragen, gaan we weer op weg." Tom
Poes gehoorzaamde, en zo liepen ze even later weer in de
richting van de bewoonde wereld. „Ze zitten nu een beetje
in de verdrukking", hernam heer Bommel. „Maar dat is
niet zo erg. Er zit daar een lekkere kippebout in, en worst
jes, en een pasteitje. Ze kunnen weer wat op krachten ko
men, bedoel ik." „Ze zijn al aardig bezig", zei Tom Poes.
„Wat doen ze eigenlijk? Ik voel iets vreemds!" Heer Ollie
wierp een blik op de rugzak en slaakte een uitroep van ver
bazing. „Ze hebben een gat geknaagd!", riep hij uit. „Ho,
stop, Tom Poes! Daar gaat mijn pastei, als je begrijpt wat ik
bedoel!"
VRIJDAG
Hoog
water
Laag wat
9 JANUARI
uur
cm
uur
cm
uur
cm ui
Vlissingen
03.05
212
15.18
224
09.26
18821)
Terneuzen
03.26
236
15.38
249
09.56
19521!
Cadzand
02.41
203
14.56
215
09.07
182 21.1
Hoompot Buiten
03.05
159
15.15
170
09.14
139211
Hoompot Binnen
04.20
137
16.40
144
10.24
126221
Zierikzee
04.35
157
17.00
167
10.40
145223
Crammersl. West
04.56
166
17.16
175
10.45
146223
Hanswee rt
03.55
249
16.11
264
10.18
210221
Stavenisse/Yers.
04.40
162
17.06
170
10.46
143223
ZATERDAG
Hoog
water
aagwat
10 JANUARI
uur
cm
uur
cm
uur
cm ui
Vlissingen
03.38
215
15.56
227
10.05
195 22.1
Terneuzen
03.57
239
16.12
253
10.32
202223
Cadzand
03.16
206
15.27
220
09.46
189 211
Hoompot Buiten
03.36
161
15.50
174
09.45
14421:
Hoompot Binnen
04.56
137
17.20
146
11.10
132221
Zierikzee
05.15
157
17.35
168
11.20
150231
<rammersl. West
05.36
165
17.56
176
11.26
150232
Hanswee rt
04.36
250
16.48
267
10.56
217231
Stavenisse/Yers.
05.16
162
17.41
172
11.26
148231
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
zonnig
lichte sneeuw
maiige sneeuw
Europa: Terugtrekken
Hans Belterman
Verhit een met olie bestreken grillpan of
-plaat. Legdezalmfiletseropen roosterze
niet veel langer dan 3 minuten aan elke zij
de. Schep, zodra ze zijn gekeerd, een eetle
pel van de resterende marinade over elke
filet.
Presentatie: leg de zalmfilets in het mid
den op voorverwarmde borden. Schik li
moen- of citroenpartjes er samen met een
of meer toeven waterkers naast. Geef er
Japanse soba (pasta) of gebakken rijst met
gesnipperde bosuitjes en een frisse kom
kommersalade bij.
Tip: mirin kan worden vervangen door
droge sherry (fino). Verdubbel in dat geval
de aangegeven hoeveelheid witte bas
terdsuiker.
De ene na de andere storing wordt naar Europa gevoerd*
winter wordt hierdoor steeds verder teruggedrongenDe'
grens belandt zaterdag net ten oosten van Polen. Verde'
waarts sneeuwt en vriest het nog stevig, in de omgevinc^
Moskou komt het kwik ook overdag niet boven de -109^
Ook in een groot deel van Scandinavië weet de winter#»!
staande te houden. Veel regen valt er vrijdag en zaterJ""
Frankrijk, alsmede in voormalig Joegoslavië, terwijl d
eilanden nogal wat buien over zich heen krijgen. Vooral®
telijke helft van Griekenland komt zaterdag ook in dera^'
zitten, terwijl in Italië dan juist de zon doorbreekt. Hetzor
is het echter in Zuid-Spanje en Portugal.
