Een dak boven het hoofd, meer niet
Dag- en nachtopvang Terneuzen
25 I Offensief tegen mediwiet
27 Koninklijke correspondentie
29 I Stopl DaarisBoffie
dactie: 0113-315680
redactie@pzc.nl
stbus31,4460 AA Goes.
»ord- en Midden-Zeeland: 0113-315520;
euws-Vlaanderen: 0114-372770;
itionaal: 020-4562500.
iterdag 3 januari 2004
Het centrum aan de Terneuzense Beneluxweg.
De Terneuzense dag- en nachtopvang
voor dak- en thuislozen huist al ze
ven jaar in noodgebouwtjes. Eerst aan het
Schelpenpad, de laatste drie jaar aan de
Beneluxweg. Een nieuw, permanent on
derkomen en opvangcentrum voor zwer
vende Zeeuws-Vlamingen staat al meer
dan vier jaar bovenaan de verlanglijst
van Terneuzense bestuurders. Maar tot
nu toe is er, letterlijk én figuurlijk, niets
van de grond gekomen. Wethouder Lief-
ting, sinds begin dit jaar verantwoorde
lijk voor de dag- en nachtopvang, meldde
onlangs - na het afketsen van wéér een lo
catie voor een opvanghuis - dat het er in
2004 echt van moet komen.
Samen met het Leger desHeils, de exploi
tant van de dag- en nachtopvang, en het
Zeeuws Consultatiebureau voor Alcohol en
Drugs, methadon verstrekker en zorgaanbie
der, wil Cees Liefting komend voorjaar spij
kers met koppen slaan en een gebouw vinden
dat'kan worden omgevormd tot 'hostel', een
zorg- en opvangpension. Een locatie vinden is
moeilijk, maar niet onmogelijk en geld mag
volgens Liefting geen beletsel zijn..We mogen
de dak- en thuislozen niet in de steek laten."
De woorden van de wethouder werden in de
dag- en nachtopvang aan de Beneluxweg in de
donkere dagen voor kerst nog niet direct als
blijde boodschap ontvangen. De hulpverle
ners durven het nog niet te geloven en de mees
te bezoekers moeten het eerst nog zien. ,,Ik wil
een dak boven mijn hoofd. Hoe het er uitziet,
interesseert me niet", zegt 'vaste' opvanggaste
Nancy in eerste instantie.
De onverschilligheid verdwijnt na wat door
vragen. Ja, natuurlijk is ze geïnteresseerd in
een hostel waar ze 's morgens vroeg al terecht
kan en 's middags niet wordt weggestuurd.
Zo'n paradijsje kan beter vandaag dan mor
gen open gaan. De professionele hulpverle
ners van het Leger des Heils zouden ook graag
direct in een prachtig nieuw opvangcentrum
beginnen, stelt coördinator Chantal ('liever
geen achternaam in de krant'). Maar de mede
werkers van het Centrum voor Wonen, Zorg en
Welzijn (de legerafdeling waaronder de op
vang valt) kunnen het zich niet permitteren
om te dagdromen.
,,De noodlokalen aan de Beneluxweg zijn niet
ideaal. Daar hoeven we niet omheen te draai
en. Maar ze zijn er en we moeten het er mee
doen totdat zich iets nieuws aandient. Tot dan
proberen we als hulpverleners hier aan de Be
neluxweg zoveel mogelijk een thuis te creëren
voor dak- en thuislozen en mensen die zich el
ders niet op hun gemak voelen", betoogt
Chantal. Dat is het doel dat het Centrum zich
zelf stelt: een menswaardige opvang voor de
genen die vast zijn gelopen in de draaideuren
van de jachtige maatschappij, die om welke
reden dan ook tussen wal en schip zijn ge
raakt. Mensen die door het verlies van naas
ten, een scheiding, een burn-out of uit de hand
gelopen verslavings- en/of geldproblemen
aan lager wal raakten. En mensen die kampen
met psychische problemen, die niet kunnen
worden opgelost in het reguliere zorgcircuit.
Respect
De bezoekers van de dag- en nachtopvang
zijn voor de hulpverleners en vrijwilligers van
het leger klanten; geen aan lager wal geraakte
zwervers, gekken en ontspoorden. „Iedereen is
welkom. We behandelen iedereen met even
veel respect", duidt Chantal. Alleen bezoekers
die geweld gebruiken of zich niet aan de regels
willen houden, wordt de toegang ontzegd. Ie
mand die in het opvangcentrum een vechtpar
tij ontketent, komt er die nacht niet in. Afhan-
Arend-Jan: „Als ik buiten niet tegen een beetje kou kan, lukt het me ook niet om af te kicken.
kejijk van de ernst van het incident, volgt een
straf van één of meer nachten uitsluiting van
de dag- en nachtopvang.
De dagopvang is gratis, de nachtopvang kost
drie euro, een kop koffie veertig cent. De be
zoekers komen er graag - om te douchen, met
elkaar te praten, te pingpongen, een bakkie
troost te drinken. En ook, al mag dat natuur
lijk niet, om te kijken of iemand nog de gewen
ste drug voorhanden heeft. Maar niemand
slaapt er voor de lol. Sommigen slapen dan
ook liever buiten, in een verlaten schuurtje of
een opengebroken loods. Zoals Arend-Jan.
Hij slaapt niet in het opvangcentrum om 'zich
beter te harden'. „Als ik buiten niet tegen een
beetje kou kan, lukt het me straks ook niet om
af te kicken. Ik kom hier niet om me zelf beter
te wapenen tegen tegenslagen. Ik heb mijn
pijpje wel altijd bij me. Niet direct om te ge
bruiken, maar als symbool van de strijd die ik
moet voeren."
Een mooi verhaal, vindt Veronica. „Maar",
zegt ze tegen Arend-Jan, „je doet het natuur
lijk ook omdat je gewoon beter buiten in je
eentje kunt slapen. In een schuur of een kraak
pand heb je gewoon veel meer privacy.Nancy
heeft over privacy niet te klagen. „Ik ben
meestal de enige vrouw, dus heb ik vaak een
kamertje voor mijzelf. Ik wil gewoon een dak
boven mijn hoofd als ik nergens anders terecht
kan.Zij vindt dat het Leger des Heils te stren
ge regels hanteert. Geen alcohol drinken kan
ze zich nog voorstellen, maar tegen roken van
wat genotsmiddelen kan toch weinig bezwaar
zijn. Een tevreden roker is tenslotte geen on
ruststoker.
Voor Veronica en een oude vriend van Nancy is
de exploitant van de opvang juist weer te ge
makkelijk. „Binnen mag je niet roken, maar
bij de deur en in de gang staan ze vaak gewoon
te dealen. Dat is niet goed voor mensen die de
opvang alleen maar bezoeken om te douchen
of een kop koffie te drinken. Die komen toch
weer in de verleiding", betoogt Veronica. De
vriend slaapt af en toe een nachtje in het cen
trum, meestal na ruzie met zijn vriendin. Hij is
druk bezig zijn leven op orde te krijgen en wil
daarom zijn voornaam niet kwijt. Hij woont
samen in een pas gekocht huis met een 'gewo
ne' vrouw met een baan. Hij staat al bijna een
half jaar op de wachtlijst voor een afkickcen
trum. „Mijn lichaam laten afkicken is niet zo
moeilijk. Het moet uit mijn kop", weet hij uit
ervaring.
Verschillende bezoekers benadrukken dan
ook dat een nieuw opvangcentrum niet alleen
bed, bad en brood moet bieden. Medische zorg
en begeleiding zijn minstens zo belangrijk.
Wethouder Liefting hoopt dat het uitgebreide
takenpakket van het ZCAD in de behoefte kan
voorzien. Hij snapt dat het Leger des Heils de
methadonverstrekking apart'wil houden van
de opvang. Maar het combineren van opvang
en begeleide zorg zou in een hostel moeten
kunnen. Een soort hotel waarin op één verdie
ping kamers voor dak- en thuislozen zijn en op
een andere verdieping de dagopvang. Vaste
gasten kunnen zich zodoende op hun eigen ka
mer terugtrekken wanneer ze willen en wor
den ook niet gedwongen om een bepaalde tijd
buiten door te brengen. „Zeven uur per dag
verplicht op straat is toch een hele tijd", vindt
Chantal.
Veel bezoekers van het centrum zijn overigens
wel 'verplicht' regelmatig de straat op te gaan;
hun verslaving dwingt hen iedere dag weer op
zoek te gaan naar drugs of drank. De kerst
maaltijden en oudejaarsbollen worden door
velen in dank aanvaard, maar worden door de
meeste gasten niet gezien als extraatjes om de
donkere dagen wat te verlichten. „We kunnen
wel allemaal mooie verhalen ophangen, maar
de meesten van ons zoeken alleen naar de vol
gende mogelijkheid om te kunnen scoren. Dat
is nog belangrijker dan eten", windt Veronica
er geen doekjes om.
In een nieuw opvangcentrum kan alles beter
worden, filosoferen een paar gebruikers. Maar
over hoe de nieuwe opvang er uit moet zien en
welke voorzieningen er gehuisvest moeten
zijn, lopen de meningen ver uiteen. Een cen
trum met allerlei hulpverleners mag wel ide
aal lijken, ze moeten er wel voor zorgen dat de
verslaafden niet de hele dag bloot staan aan
verleidingen. Een gedoogruimte bij het me-
thadonverstrekkingspunt kan er voor zorgen
dat alleen de zwakkeren hun dope blijven sco
ren. Degenen die vechten om 'clean' te wor
den, komen op die manier niet in de verleiding,
vindt de één. IJskoud afkicken op straat is het
beste, vinden anderen.
De voormalige schippersbeurs aan de Rose-
gracht was tot voor kort de gedroomde plek
voor gemeente en hulpverleners. Aan de rand
van de binnenstad, maar geen woonhuis of
school in de buurt. Dat het politieburea nog
geen steenworp verder ligt, kwam de plannen
makers niet slecht uit, maar voor een aantal
opvangbezoekers is het reden tot wantrou
wen. „Ze willen ons gewoon naar een buurt
manoeuvreren waar we geen overlast veroor
zaken en makkelijk in de gaten kunnen wor-
foto's Peter Nicolai
den gehouden door de politie. Iedereen die
voor problemen zorgt, kan direct worden inge
rekend", vreest Arend-Jan.
De schippersbeurs is intussen geen optie meer,
want het Rijk heeft het gebouw overgedaan
aan een particuliere investeerder die eerst
eens wil afwachten wat er met het naastgele
gen Centrum voor Werk en Inkomen gaat ge
beuren. Als die centra landelijk op de schop
gaan, wil de geldverstrekker de handen vrij
hebben.
De wethouder is niet de enige die het jammer
vindt dat de schippersbeurs niet in gebruik is
genomen als dag- en nachtopvang. Wim van
der Maaten voelt met hem mee. De Terneuzen
se binnenstadbewoner is zelf geen klant van
de dag- en nachtopvang, maar voelt zich wel
verbonden met de verschoppelingen van de
samenleving en zet zich in vopr verbetering
van hun lotVan der Maaten wordt door de ge
meente op de hoogte gehouden van de vorde-
ringen bij het zoeken naar een goede opvang
voor dak- en thuislozen. Hij waarschuwt dat
het echte werk pas begint met het vinden van
een gebouw.
„Elke locatie is ongeschikt als er verder niets
gebeurt dan het aanbieden van onderdak. De
mensen die van de opvang gebruik maken,
hebben vaak problemen met alcohol en drugs.
Met die problemen moet je aan het werk; zorg
bieden en programma's voor resocialisering
opzetten. Of dat nou is door een uitzendbu
reau voor verslaafden op te zetten of door
mensen vrijwilligerswerk te laten doen."
Geld kan, ondanks de huidige bezuinigings-
golfvolgens Van der Maaten geen probleem
zijn. „De zorgeconomie is ook een economie en
nieuwe regels geven zorgaanbieders meer
ruimte als ze de juiste wegen bewandelen. Met
de persoonsgebonden budgetten voor mensen
die met psychische of verslavingsproblemen
worstelen, kan veel worden gedaan. Daar hoe
ven de hulpverleners ook niet mee te wachten
tot er een hostel is, daar kunnen ze al direct
mee aan de slag."
René Hoonhorst
Nancy: „Ik ben meestal de enige vrouw."
