Saakasjvili zeker van de macht
PZC
Tabakshandelaar Vandelle
zit op goudmijn in de Jura
PZC
Rapport Hutton is
zwaard Damocles
boven Blair en BBC
Haïti viert treurige
200-ste verjaardag
Veel waardering maar ook kritiek op nieuwe leider Georgië
2 januari 1954
vrijdag 2 januari 2004
door Aad Luymes
In Georgië twijfelt niemand er
aan wie zondag wordt geko
zen tot de nieuwe president van
deze Kaukasische republiek. De
absolute held is de 36-jarige Mi-
chail Saakasjvili, getrouwd met
de Zeeuwse Sandra Roelofs.
Onder Saakasjvilis bezielende
leiding werd tijdens de 'fluwe
len revolutie' in november de
Georgische leider Sjevardnadze
verdreven. De charismatische
Saakasjvili is door de belangrijk
ste oppositiepartijen naar voren
geschoven als hun enige geza
menlijke kandidaat, nadat de
parlementsverkiezingen van 2
november ongeldig waren ver
klaard.
Hij geniet bovendien de steun
van de huidige interim-presi
dent Nino Boerdzjanadze en de
huidige minister van Staat (pre
mier) Zjvania.
Deze medestanders speelden
ook een belangrijke rol tijdens
de vreedzame machtsomwente
ling. Ze zullen ongetwijfeld ook
vooraanstaande posities inne
men als de jeugdige Saakasjvili
gekozen wordt tot staatshoofd.
Hoewel er in heel Georgië nau
welijks een affiche te vinden is
die erop wijst dat er verkiezin
gen zijn en er weinig campagne
wordt gevoerd, is de sfeer in het
land optimistisch. Het vertrou
wen in Saakasjvili is groot. Vol
gens opiniepeilingen is hij de po
pulairste politicus van de afgelo
pen jaren.
Deze in de Verenigde Staten op
geleide advocaat wist zich voor
al geliefd te maken met zijn be
loftes een einde te maken aan de
corruptie die onder de 71-jarige
Sjevardnadze welig tierde. Ook
beloofde hij zijn kiezers hun
schamele pensioentjes en salaris
sen te verdubbelen en de belas
tingen op kleine bedrijven af te
schaffen.
Of hij deze beloftes kan waarma
ken, is echter nog maar de
vraag. In het verleden was de re
gering al niet in staat om de be
lastingen te verhogen om daar
mee de pensioenen en de ambte
narensalarissen uit te betalen.
Ook was er geen geld om de ge
zondheidszorg en het onderwijs
te verbeteren en de ergste gaten
in de wegen te dichten.
Naast waardering oogst Saakasj
vili dan ook kritiek wegens zijn
mooie beloftes. Critici vinden
hem een demagoog die met
mooie praatjes het volk wil
paaien, maar al weet dat hij die
niet kan waarmaken. Anderen
vinden wel dat hij van de zes
presidentskandidaten het mees
te charisma heeft, maar betwijfe
len of hij het verpauperde en in
tern verscheurde land kan bestu
ren. Ze wijzen er fijntjes op dat
de jonge advocaat niet veel be-
stuurservaring heeft.
In de jaren negentig zat hij enke
le jaren in het parlement. Alleen
in 2000 was Saakasjvili op ver
zoek van Sjevardnadze korte
tijd minister van Justitie. Hij be
sloot al na enkele maanden op
te stappen toen bleek dat hij
werd tegengewerkt in zijn stre
ven de corruptie aan te pakken
en in zijn pogingen hervormin
gen door te voeren. De afgelo
pen weken zijn al enkele ambte
naren uit de kliek van Sjevard
nadze gearresteerd op verden
king van fraude en belastingont
duiking.
Zware taak
Als hij de nieuwe president
wordt, wacht de jeugdige
Saakasjvili een zware taak. Hij
wil de welvaart van weleer weer
terugbrengen. Voordat de Sov
jet-Unie in 1991 uiteen viel, was
Georgië een van de rijkste deel
republieken, maar onder Sje
vardnadze ging het snel bergaf
waarts. De staatskas raakte leeg
en het 4,4 miljoen zielen tellen
de bergstaatje heeft een torenho
ge schuld.
Waarnemend-president Boerdz
janadze waarschuwde onlangs
dat het land economisch ineen
dreigt te storten, waardoor de
chaos nog groter wordt. Georgië
krijgt geen hulp meer van het In
door Esther Gotink
Op 12 januari wordt het eind
rapport gepubliceerd van
de commissie die de dood van de
Britse wapenexpert David Kelly
heeft onderzocht. Het rapport
kan de toekomst van Britse poli
tici én de omroep-BBC maken of
breken. Commissievoorzitter
Lord Hutton gaat'één dag eer
der met pensioen. Hij heeft de
hele kerstperiode doorgewerkt
om zijn gevreesde conclusies tij
dig te kunnen afronden.
De vermoedelijke zelfmoord
van David Kelly op 17 juli
bracht heel Groot-Brittannië in
rep en roer.
De wapenspecialist zou BBC-ra-
dioverslaggever Andrew Gilli-
gan in vertrouwen hebben ver
teld dat de regering-Blair bewij
zen over het bezit van massaver
nietigingswapens had 'opge
klopt' om de aanval op Irak te
rechtvaardigen.
Toen Gilligan die aantijging uit
zond, ontstond een crisis tussen
de regering en de BBC, die leid
de tot de bruuske onthulling
van Kelly's identiteit. Die werd
zo door zijn werkgever, het mi
nisterie van Defensie, door de
mangel gehaald dat hij er aan
onderdoor ging en zelfmoord
pleegde.
Symbool
Zijn dood werd een symbool
voor de verregaande methodes
van 'Downing Street' om het pu
bliek te overtuigen dat de oor
log juist was. Blair wees lord
Hutton aan als onafhankelijk on
derzoeker naar Kelly's zelf
moord. De zware kritiek op de
propagandamchine van Labour
resulteerde in een nieuwe aan
pak van de regeringscommunica
tie en het ontslag van hoofdvoor-
lichter Alastair Campbell.
Maar ook de BBC kwam onder
vuur. Zij zou Kelly evengoed als
pion hebben gebruikt in haar te
nenkrommende ruzies met 'Dow
ning Street'.
Uit Huttons conclusies moet blij
ken of de BBC onafhankelijke
journalistiek heeft bedreven of
;'over lijken is gegaan' om haar
gelijk te krijgen.
De uitkomsten van het rapport
hangen als een zwaard van Da
mocles boven premier Blair,
ex-woordvoerder Campbell, De-
Partijleden luisteren naar de toespraak van Michail Saakasjvili in Tbilisi.
ternationaal Monetair Fonds
(IMF), omdat Sjevardnadze de
economie niet wilde saneren en
weigerde de belastingontdui
king aan te pakken.
Saakajsvili wil wel grote hervor
mingen doorvoeren en het IMF
heeft inmiddels aangegeven te
willen helpen bij de economi
sche wederopbouw. Veel leden
van de huidige interim-regering
zijn dan ook optimistisch en
zien het aantreden van Saakasj
vili en zijn medestanders 'als
het begin van een nieuw tijd
perk'. Maar ook intern zijn er
problemen. Het land is intern
verscheurd door het streven van
de regio's Abchazië, Adzjarië en
Zuid-Ossetië die zich willen af
scheiden. Begin jaren negentig
leidde dit tot gewapende strijd.
Spitsroeden
Ook op Ket gebied van de buiten
landse politiek moet Saakasjvili
spitsroeden lopen. Zo is de rela
tie met grote buur Rusland
slecht. Tbilisi kan de problemen
met zijn afvallige regio's alleen
oplossen met goedkeuring van
Moskou. Rusland, dat ook troe
pen in Zuid-Ossetië gelegerd
heeft, beschuldigt de regering in
Tbilisi op zijn beurt ervan de re
bellen in de Russische deelrepu
bliek Tsjetsjenië te steunen.
De in de VS opgeleide Saakasjvi
li wil enerzijds graag de betrek
kingen met Moskou verbeteren,
maar zoekt anderzijds ook toe
nadering tot het Westen.
Op termijn zou hij willen toetre
den tot de Navo en de Europese
Unie.
foto Zurab Tuksikidze/EPA
Voor het Westen is Georgië ook
van belang, omdat er belangrij
ke oliepijpleidingen vanuit het
naburige Azerbeidzjan liggen.
Washington heeft veel geld ge
stopt in de pijpleiding gestopt
die van Baku via Tbilisi naar
Zuid-Turkije loopt.
De Verenigde Staten zegden
dan ook snel hun steun toe aan
de interim-regering van Michail
Saakasjvili's medestander
Boerdzjanadze, nadat het oude
regime van Sjevardnadze was
verdreven. ANP
fensieminister Geoff Hoon,
BBC-baas Greg Dyke, Andrew
Gilligan en hoge ambtenaren op
het defensieministerie.
Vier maanden geleden werd nog
geroepen dat Hoon sowieso kon
inpakken, maar dat is niet zeker
meer.
De Britse politiek is in rustiger
vaarwater terechtgekomen
sinds de arrestatie van Saddam
Hoessein en het ontwapening
sakkoord van Libië.
Huttons rapport wordt op 12 ja
nuari gepubliceerd. De rege
ring, de BBC en Kelly's familie
worden slechts 24 uur voor de
publicatie op de hoogte ge
bracht van de inhoud.
Dat geeft het kabinet en de om-
roeptop tijd een reactie voor te
bereiden.
Tijdens de hoorzittingen door
de commissie-Hutton, die 24 da
gen duurden, zijn 75 getuigen ge
hoord, honderden verklaringen
onderzocht en duizenden docu
menten en persoonlijke e-mails
gepubliceerd. Het rapport moet
een aantal kernvragen beant
woorden.
Heeft het defensieministerie
met opzet openbaar gemaakt
dat Kelly de geheime BBC-infor-
mant was, wat is er precies ge
zegd tussen Kelly en Gilligan,
en heeft het ministerie vóór de
radiojuitzending een kans ge
had op Kelly's uitspraken te rea
geren?
Het rapport moet tevens onthul
len of de regering grenzen heeft
overschreden tijdens het opma
ken van het wapendossier over
Irak.
Met andere woorden: in hoever
re sprak David Kelly de waar
heid toen hij meende dat het ka
binet de feiten had aangedikt?
Ook wordt bekeken of Alastair
Campbell zich wel mocht inla
ten met het politiek 'opleuken'
van informatie die door de spio
nagediensten werd aangereikt?
Complot
Los van de politieke en journa
listieke consequenties moet het
rapport ook uitsluiten of Kelly
inderdaad zelfmoord heeft ge-
Want nog altijd zijn er de com-
plottheorien dat de wapenex
pert in het heetst van de strijd -
hetzij door de overheid,
hetzij door de BBC - doelmatig
het zwijgen is opgelegd. GPD
door Bob Kroon
De Franse koning Louis-Na-
poléon en de Zwitserse re
gering besloten in 1863 ten be
hoeve van de nieuwe wegverbin
ding tussen Genève en Parijs tot
een grenscorrectie in de Jura op
1200 meter hoogte. In het dorpje
La Cure liep de nieuwe grens
dwars door de kruidenierswin
kel van pa en moe Vandelle en
doorsneed ook het plaatselijke
hotel Franco-Suisse. Na bijna
anderhalve eeuw is dat nog
steeds zo.
Als je je in het hotel in bed om
draait, rol je letterlijk van Zwit
serland de Europese Unie bin
nen of omgekeerd.
Belangrijker was de belasting
vrije status, die het verdrag Van-
delle's winkel van sinkel tussen
de verplaatste Franse en Zwit
serse grensposten toekende,
want afgezien van de koopwaar
is ook hier niets veranderd.
In de negentiende eeuw ging er
voornamelijk accijnsvrij suiker
en zout over de toonbank, maar
tegenwoordig zijn taxfree siga
retten en drank de onweerstaan
bare trekpleister.
Vandelle's nering verliep jaren
lang min of meer onopgemerkt,
totdat de Franse regering vorige
maand besloot de prijs van een
pakje sigaretten te verhogen tot
4,60 euro.
Stormloop
Aangezien je bij Maison Vandel
le meer dan de helft goedkoper
terecht kunt,ontketende dit van
heinde en verre een stormloop
van Franse klanten.
Die komen nu zelfs tot uit Lyon
en trotseren kilometers be
sneeuwde haarspeldbochten om
in La Cure goedkope tabakspro
ducten of cognac in te slaan.
Per persoon mag zowel in Zwit
serland als in Frankrijk één slof
sigaretten of één fles drank on
belast worden ingevoerd.
Maar pientere klanten arriveren
met auto's vol familieleden of
vrienden, die voor Vandelle's
'Free Shop' in de rij staan om
een maximale buit binnen te ha
len.
Dit alles onder het oog van de
Zwitserse en Franse douaniers,
die nauwelijks meer de moeite
nemen om de belastingvrije
boodschappen te controleren.
Hoewel het prijsverschil niet zo
Het is een komen en gaan bij het goudmijntje van Vandelles in de Jura.
groot is als in Frankrijk hebben
ook Zwitserse klanten de weg
naar La Cure gevonden. Dank
zij deze volledig 'legale smok
kel' is Hubert Vandelle, nazaat
van de oorspronkelijke stamhou
der, de enige en onbetwiste mul
timiljonair onder La Curé's vier
honderd inwoners geworden.
Afgezien van hectoliters drank,
verkoopt hij naar schatting van
de Zwitserse Dienst voor Accijn
zen dagelijks tegen de tweedui
zend sloffen sigaretten - een om
zet waar een taxfree shop op me
nige luchthaven jaloers op zou
zijn.
In het nauwe winkeltje, waar
drank en rookwaar tot het pla
fond ligt opgetast, is het een ge
drang van jewelste.
Transpirerende verkoopsters
rennen van het magazijn naar
de toonbank met armen vol slof
fen sigaretten.
„Attention, één cartouche per
persoon", maant een strenge da
me achter de kassa. „Nee, u mag
hier niet fotograferen." En waar
is monsieur Vandelle? Absent.
Hubert is permanent onzicht
baar, weigert ieder interview,
mijdt zijn meest afgunstige
dorpsgenoten en komt ook niet
aan de telefoon,
Misschien begrijpelijk, want de
vorige week nog was er een mas
sale betoging van Franse tabaks
winkeliers uit de regio, die door
Vandelle's belastingparadijs na
genoeg brodeloos zijn gewor
den.
Zij protesteerden woedend te
gen de 'oneerlijke concurrentie',
maar mochten van de Franse
grensbewaking het gehate nie-
foto GPD
mandsland niet binnen. Zo
blijft Hubert Vandelle even on
aantastbaar als het Zwitserse
bankgeheim, waaraan hij zijn
miljoenen heeft toevertrouwd.
Stamboom
Maar toch schuilt ook hier een
addertje onder het gras. Volgens
het Verdrag van Dappes is de
'vrijwaring van heffing' uitslui
tend voorbehouden aan het 'ge
zinshoofd' Vandelle.
Geen toeval dus, dat de Vandel
les hun lucratieve stamboom in
tact wisten te houden. Maar Hu-
bert heeft geen kinderen, dus na
hem lijkt de goudmijn uitgeput.
„Tenzij hij iemand adopteert",
zegt de gérant van Hotel Fran
co-Suisse in La Cure. „Maar
daar trapt de fiscus vermoede
lijk niet in." GPD
door Clemens Inqwersen
Het gedachtegoed van de
Franse Revolutie werd
vrijwel nergens zo goed door
grond als in Haïti. Tot op he
den gebruiken Haïtiaanse po
litici Franse termen uit de ne
gentiger jaren van de 18e
eeuw. Vrijheid, gelijkheid en
broederschap zouden na een
bloedige strijd tegen de heer
sende blanke elite in praktijk
worden gebracht met de onaf
hankelijkheidsverklaring van
1 januari 1804 in het plaatsje
Gonaïves.
Na tweehonderd jaar is het
land een poel van armoede,
waarin vrijwel niemand werk
heeft, een miniscule minder
heid kan lezen en schrijven
en waar de staat niet meer is
dan een kleine kliek die zich
staande houdt met beschon
ken en door drugs verdoofde
bendes.
De huidige heerser Jean-Ber-
trand Aristide is het 45e
staatshoofd van het land en
zijn bewind onderscheidt
zich niet van zijn treurige
voorgangers. Volgens sommi
ge diplomaten is zijn val na
bij. En die zal zich evenmin
van die van zijn gewelddadig
verdreven voorgangers onder
scheiden. Aristide werd deze
week bedreigd door het Kan-
nibalenleger, een bende die
hem eerst steunde maar nu be
strijdt.
Rijkste kolonie
Geen feeststemming dus in
Haïti, ooit de rijkste kolonie
van Frankrijk en trotse pio
nier bij de afschaffing van de
slavernij.
In 1789 waren er op het hele
eiland circa 560.000 inwoners
van wie er een half miljoen
zwarte slaven waren. Zij kwa
men in opstand en in 1793
werd de slavernij afgeschaft.
Parijs bekrachtigde dat in
1794. De ex-slaaf Tous-
saint-Louverture werd gou
verneur en bleef trouw aan r
volutionair Parijs.
Het moederland had echtj
onder Napoleon ernstige b(
denkingen over vrijheid, ge
lijkheid en broederschap g(
kregen. Toussaint werd afgj
zet door Franse troepen. D
Haïtianen namen dat niet i
voerden een verwoesten)
guerrillaoorlog tegen het gr}
te leger dat Napoleon ondi
bevel van zijn zwager had g
stuurd.
Twaalf jaar voor de Europe}
nen bij Waterloo, versloeg^
de zwarte guerrillastrijden
het Napoleontische leger vel
pletterend. i
Het land werd zo enkq
maanden later onafhankelij
onder leiding van de zegevii
rende, zwarte opstandeling^
Jean-Jacques Dessalines e
Henry Christophe.
Roofbouw
Dit moest een einde maka
aan de dramatische en bloed)
ge geschiedenis, maar Ha?
bleef een drama. De rijkdof
van destijds kwam voort u!
roofbouw. Sommige schattir
gen stellen dat op slechts drj
procent van de oppervlakj
van het huidige Haïti de ooj
sponkelijke vegetatie hee
overleefd. Het land is uitgt
put en de bijna acht miljot,
inwoners overleven vaak 3)
leen dankzij giften van far^
lie in de VS. t
De in 2000 bij omstreden va
kiezingen herkozen Aristid
laat intussen jeugdbendes la
op betogende demonstrant#
die vrijwel dagelijks de stra?
op gaan.
Aristide was begin jaren nf
gentig priester en de hotr
van de veelal in krottenwr
ken wonende Haïtiane|
Maar net als de stichters tf
1804 stelde Aristide diep t|
leur. "y
De groeiende oppositie wenj
dat de president inziet dat 1»
beter de wijk kan nemq
ANP I
SNEEUW - Europa kampt
met winters weer. Telefoonver
bindingen zijn door zware
sneeuwval verbroken. In Ser
vië was het 23 graden onder
nul. In het oosten van België
lag tien a vijftien meter
sneeuw. Een garage in Stock
holm heeft honderdvijftig au
to's moeten vrijmaken uit de
sneeuw.
ZIEK - Ming Sjon, een twaalf
jarig meisje uit Wageningen,
heeft haar hond terug. Haar va
der had het 'lastige dier' ver
kocht. Ming Sjon weigerde
sinds het verlies van haar Ted
dy te eten en te drinken. De
dokter vertelde-dat Ming Sj
zou sterven, als Teddy niet z
terugkeren.
VERLOREN DORP - Resi
van een verloren dorp
Schouwen zijn blootgelef
Het kerkhof in Klaaskinderki
ke is zichtbaar. Op twee plat
sen is een stuk fundament, vi
moedelijk van een kerkje,;
POSTSTAKING - De stakis
van de Franse PTT-ambteii
ren in de Parijse spoorwegst
tions is gisteren opgeheven. 1
regering zegde toe dat de sf
kers geen straf krijgen.
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Stationpark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel: (0113)315500
Fax:(0113)315669
E-mail: redactie@pzc.nl
Vlissingen:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 264
4380 AG Vlissingen
Tel: (0118)493000
Fax:(0118)493009
E-mail: redwalch@pzc.nl
Goes: Stationspark 28
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)315670
Fax. (0113)315669
E-mail: redgoes@pzc.nl
Terneuzen:
Willem Alexanderlaan 45
Postbus 145
4530 AC Terneuzen
Tel. (0115)645769
Fax. (0115)645742
E-mail: redtern@pzc.nl
Hulst: Baudeloo 16
Postbus 62
4560 AB Hulst
Tel: (0114)372776
Fax:(0114)372771
E-mail: redhulst@pzc.nl
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel: (0111)454647
Fax: (0111)454657
E-mail: redzzee@pzc.nl
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30 tot 17.00 uur
Internet: www.pzc.nl
Internetredactie:
Postbus 31
4460 AA Goes
E-mail: web@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800-0231231
op maandag t/m vrijdag
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 12.00 uur.
Abonnementen:
0800-0231231
(bij acceptgirobetaling geldt een
toeslag)
per maand: 19,45 i
per kwartaal: 56,60
per jaar: €217.00
Voor toezending per post geldt eerf
toeslag. I
E-mail: Iezersservice@pzc.nl
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voi
het einde van de betaalperiode.
Losse nummers per stuk: f
maandag t/m vrijdag: 1,20
zaterdag: 1,70
Alle bedragen zijn inclusief 6% BT\'
Bankrelaties:
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35.93.00
Advertenties:
Alle advertentie-orders worden
uitgevoerd overeenkomstig de
Algemene Voorwaarden van
Wegener NV en volgens de Regele
voor het Advertentiewezen.
Overlijdensadvertenties:
maandag t/m vrijdag:
tijdens kantooruren
zondag: van 16.00 tot 18.00 u
Tel. (0113)315555
Fax. (0113)315549
Personeelsadvertenties:
Tel: (0113)315540
Fax:(0113)315549
Rubrieksadvertenties (kleintjes
Tel. (0113)315550
Fax. (0113)315549
Voor gewone advertenties:
Noord- en Midden-Zeeland
Tel. (0113)315520
Fax. (0113)315529
Zeeuws-Vlaanderen
Tel: (0114)372770
Fax: (0114)372771
Internet: www.pzc.nl/adverteren
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV is een onderdeel van het Wegener-concern. De doo
aan ons verstrekte gegevens hebben wij opgenomen in een bestand dat wordt gebruikt voor
(abonnemonten)administratie en om u te (laten) informeren over voor u relevante diensten ei
ducten van de titels en de werkmaatschappijen van Wegener of door ons zorgvuldig gesele>
de derden. Als u op deze informatie geen prijs stelt dan kunt u dit schriftelijk melden bi| PZC, aft
ling lezersservice, Postbus 3229,4800 MB Breda.
Behoort tot UJgQSnSr
brittle,i:*
